42
van de Z.H.E.S.M. te verwerven. Met als resultaat
dat de lijn uiteindelijk over Hollandse Spoor liep
en niet via Staatsspoor.
De lijn, die dwars door de tegenwoordige wijk
Mariahoeve liep en uitkwam op de plaats waar nu
het Europahotel staat, werd in 1953 opgeheven.
De verbinding Hollandse Spoor - Rotterdam
Hofplein bleef bestaan en was jarenlang de enige
elektrische spoorlijn. In 1927 reden ook
elektrische treinen op de Oude Lijn van Den Haag
naar Rotterdam en Amsterdam. Op de lijn naar
Utrecht werden gaandeweg de stoomtreinen
vervangen door diesel-elektrische treinstellen. In
1938 kwam ook dit traject onder de stroomdraad.
Een prima zitje
Spoorwegstations werden meestal op enige afstand
van de bebouwde kom aangelegd, om de bewoners
de overlast te besparen van de luidruchtige, rook
en roet uitbrakende stoomlocomotieven. Om de
reizigers van en naar de treinen te brengen, was een
verbinding van het station met de stad nodig. In
Den Haag reden de omnibussen van Jonkers - en
later die van Koens - van de Groenmarkt naar het
station Hollandse Spoor. Voor de ontwikkeling
van het openbaar vervoer in Den Haag is echter de
verbinding met Scheveningen van groter belang
geweest.
Al sinds 1829 reden er omnibussen naar
Scheveningen. Dank zij de groei van de badplaats
was deze lijn zo winstgevend, dat daar de eerste
paardetram in Nederland kwam te rijden. Deze op
rails rijdende en door een paard getrokken tram
was veel gerieflijker dan de soms in grote
stofwolken over de keien bolderende omnibussen.
De primeur voor Nederland was overigens een
geheel Engelse aangelegenheid. De in Londen
opgerichte Dutch Tramway Company legde de lijn
aan met Engelse rails en liet er Engelse rijtuigen op
Hierboven een beeld van het
vrijwel uitgestorven
Huygensplein op een vroege
morgen in 1867. De
paardeomnibus naar
Rijswijk en Delft staat klaar
voor vertrek. Deze
'railroader' maakte in juni
1866 zijn eerste rit op dit
traject. De zwaargebouwde
rijtuigen van Franse makelij
konden, zoals de naam
'railroader' al aangeeft.
zowel op rails als op de weg
rijden. Op de slechte
buitenwegen trokken vier
paarden de wagen, op rails
waren twee paarden
voldoende (GA).
Daaronder: Vanaf1876 reed
de oudste paardetramlijn van
de Kneuterdijk via de
Javastraat naar het
Scheveningse badhuis. Op
deze aquarel van R. Raar
zien we de tram in de
Javastraat bij de kruising
met de Zeestraat (HGM).
