750 jaar Den Haag,
de Hagenaars en
hun stadsbestuur
Onder redactie van Maarten van Doom, Charles Dumas, Dick van der Maarel,
Michiel van der Mast, Coos Versteeg en Peter Wander;
met medewerking van Leo Fledderus, Theo Huijs en Hub. Jacobs.
Gelaten zaten de laatste deftige stadsbestuurders
die maandag de 2de februari 1795 in de
schepenzaal van het stadhuis aan de Groenmarkt
bijeen. Het Franse leger had zich meestergemaakt
van de stad en de heren beseften terdege dat zij het
niet langer in Den Haag voor het zeggen hadden.
Van de Hollandse overheid hadden de bestuurders
niets te verwachten: de regeerders waren afgezet of
gevlucht. De schutterij in Den Haag was
ontwapend en op steun uit de burgerij behoefden
de heren evenmin te rekenen. Integendeel, het was
hun bekend dat zo’n 800 Haagse burgers in de
Kloosterkerk aan het Voorhout bijeen waren om
een nieuw stadsbestuur te kiezen.
Tegen de avond naderde een stoet de Groenmarkt.
Iemand maakte zich los uit de menigte en trad de
oude vergaderzaal binnen. Het was Christoffel
Scheffer, die zich voorstelde als president van het
burgercomité. Hij deelde de vertegenwoordigers
van het stadsbestuur mee dat zij ontheven waren
van hun functies en verzocht hun als vrije burgers
het stadhuis te verlaten. Dat geschiedde.
Onder gelui van de klokken van de Grote Kerk
betraden vervolgens alle leden van de gekozen
Burgerraad het stadhuis. Daar werden ze beëdigd
en onder de benaming Provisionele Raad met het
bestuur van de stad belast. De Franse revolutie had
zich keurig en beschaafd op z’n Haags voltrokken.
Al diezelfde maandagavond in 1795 werd de eerste
raadsvergadering gehouden. En sindsdien
vergadert de Haagse gemeenteraad nog altijd op
maandagavond.
De heren van Wassenaer
Den Haag heeft niet altijd een bestuur gehad dat
over het alledaagse wel en wee van de bevolking
besliste. In het gebied waar later Die Haghe zou
ontstaan, waren het oudtijds de heren van
Wassenaer die het voor het zeggen hadden. De
79
Links: Hei Haagse
Gemeentearchief was van
1884 tot 1910 gevestigd in het
oude stadhuis aan de
Groenmarkt. Deze foto werd
gemaakt in 1907 (GA).
Hieronder: Het Haagse
stadsbestuur liet zich in 1647
portretteren door Cornells
Janssens van Ceulen. Links
zit de baljuw. Vlak bij hem
zitten de drie burgemeesters
en meer naar rechts onder
anderen de schepenen. Het
schilderij hangt in de
raadszaal aan de
Groenmarkt (HGM).
Op het omslag: J. Merken
schilderde in 1753 het
Haagse stadhuis, gezien
vanaf de Groenmarkt
(HGM).
