0
ge
ÏW
I'
r.lgj.
I
1
De kleuren van de zee
jï-S
Bij storm leefde het hele dorp in de angst dat de
mannen niet behouden zouden terugkeren.
Loggers die binnenliepen, brachten vaak berichten
over andere, minder fortuinlijke schepen. Het was
de taak van de dominee om de nabestaanden van
het droeve nieuws in kennis te stellen. Wanneer hij
de vissershuisjes passeerde, deed de vrees dat hij
Jacob, Jan, Job, Arie, Dirk, Maarten of Comelis.
De meisjes hadden vaak daarvan afgeleide namen,
zoals Gieltje, Baartje, Jansje, Dirkje en Maartje.
Ook Kniertje, Leuntje en Maria waren geliefde
voornamen. Teneinde de vele Maartens Pronk en
Jansjes Taal uit elkaar te houden, ontstonden er
fantasievolle bijnamen. Naar de betekenis van
’Kreupele Jan’, ’de Paardevilder’ en ’de luie Satan’
valt nog wel te raden, maar moeilijker wordt het bij
’One Tjore Jan Ui’, ’de Puwa’ en ’Kloene Drit’.
zou aanbellen de gesprekken stokken en naar
verluidt komt daar de uitdrukking ’Er gaat een
dominee voorbij’ vandaan.
Weduwen mochten pas hertrouwen wanneer het
bericht van de dood van haar man ’drie maal de
wereld was rondgegaan’, dat wil zeggen door drie
schepen was bevestigd. Door de lange
rouwperiodes die de Scheveningse vrouwen in acht
moesten nemen, waren zij tijdens de tweede
bruiloft meestal in het zwart. Bij de zwarte rok, jak
en schouderdoek hoorde een rouwmuts van
ondoorzichtig, onbewerkt katoen. Vrolijker was
het zondagse kostuum van de vrouw die geen
verlies van een naaste te betreuren had. Door de
opengewerkte bloemmotieven van de witte muts
glinsterde het zilveren of gouden oorijzer. De
parelspelden en de gouden ’boeken’,
broche-achtige sieraden, bevestigd aan het ijzer,
stonden hoog op het voorhoofd. De omslagdoek en
het nauwsluitende jak waren zachtgroen, lila, beige
ïf
10
IBS.
111
Daaronder: Cornells Elandts
kreeg in 1664 zeventig
gulden uitbetaald voor dit
schilderij, dat hij schilderde
naar een voorbeeld dat
ongeveer honderd jaar ouder
moet zijn geweest. Het is een
gezicht op Scheveningen van
vóór 1570, toen op
Allerheiligen (1 november)
een stormvloed alle huizen
tussen kerk en strand
wegspoelde en ook grote
schade aan de kerk zelf
aanrichtte (HGM).
Daarnaast: De Keizerstraat,
mogelijk genoemd naar
Keizer Karel V, gezien in de
richting van de Oude Kerk.
De straal vormde altijd de
kern van het Scheveningse
dorp en vooraanstaande
Scheveningers hadden hier
hun huis. In de loop van de
19de eeuw kreeg de straat
steeds meer het karakter van
een winkelstraat. Ook
werden er diverse cafés
gevestigd, zoals De Poort van
Kleef rechts op deze foto uit
omstreeks 1885 (GA).
H ierboven: Deze foto van de
Haagse gebroeders Delboy
toont ons de vredige rust van
de Keizerstraat tijdens een
vroeg ochtenduur in 1867.
Links slaat trots de uil het
midden van de 15de eeuw
daterende Oude Kerk, een
van de best bewaard gebleven
dorpskerken van
Zuid-Holland. De forse toren
werd in het eerste kwart van
de 16de eeuw gebouwd. Het
aanzien van het plein, dat
wordt gevormd door de
kruising van de Keizerstraat
en de Pronkstraat en in de
volksmond vroeger Kerkwerf
heette, is thans door
nieuwbouw geheel veranderd
(GA).
i’ll
IJ-S-. fep JL
- «V
