I
kW
[I 7
weken later was de boulevard afgezet en begin mei
werd bekend dat alle bouwwerken direct langs de
kust moesten worden ontruimd. Niet alleen de
hotels, maar ook woonhuizen. In Scheveningen en
in Duindorp werden enkele honderden huizen
ontruimd. Om het bestuurscentrum van de
Duitsers in Den Haag te beschermen, werd in
oktober van datzelfde jaar een nog veel groter deel
van Scheveningen, alsmede een stuk van westelijk
Den Haag in een vesting veranderd en tot verboden
gebied verklaard. Alleen de mensen die in de
vesting werkten, bleven in dit ’Sperrgebiet’ wonen.
De evacué’s werden voor zover mogelijk in Den
Haag gehuisvest, maar veel gezinnen moesten zelfs
helemaal naar de Gelderse Achterhoek verhuizen.
Rijp voor de sloop
Scheveningen, ’de parel aan de Noordzee’, bood bij
de bevrijding een treurige aanblik. Huizen waren
gesloopt, straten opgebroken, bruggen verwoest.
De hotels bleken onbewoonbaar of zelfs rijp voor
de sloop. Het paviljoen van het Wandelhoofd
Wilhelmina was in maart 1943 in brand gevlogen
en vervolgens was de hele pier afgebroken. De
Scheveningse Bosjes waren grotendeels gekapt.
Een betonnen anti-tankmuur liep als een grijs lint
langs de boulevard, hier en daar afgewisseld met
een bunker. De haven was zwaar beschadigd en lag
vol gezonken vissersschepen.
Ook voor het badleven brak een andere tijd aan.
Het werd al snel duidelijk dat het oude mondaine
Scheveningen niet meer terug zou komen. De
deftige badgast, die tijdens een lang verblijf aan zee
een cultureel omlijste kuur kwam ondergaan, werd
onder de voet gelopen door horden luidruchtige
dagjesmensen.
Toen de projectontwikkelaar R. Zwolsman zich in
1962 meester had gemaakt van de meerderheid der
EMS-aandelen, leek Scheveningen een gouden
toekomst tegemoet te gaan. Zwolsman ontvouwde
diverse ambitieuze plannen om de badplaats tot
ongekende bloei te brengen. Van alle fraaie
plannen van de nieuwe heerser kwam echter
weinig meer terecht dan dat de inmiddels nieuw
gebouwde pier een extra eiland kreeg en het
Circustheater verbouwd werd. Het Palace Hotel,
Savoy en Rauch gingen dicht. In het jaar 1971
namen de verliezen en tekorten van de EMS
dusdanige vormen aan, dat nu ook het Kurhaus en
het Grand Hotel werden gesloten. Het ging steeds
Moeilijke jaren
Tegelijk met de badplaats raakte ook de
Scheveningse visserij in het slop. In de eerste jaren
na de oorlog had de vloot zich snel uitgebreid. De
vis had zich in de oorlogsjaren ongestoord kunnen
vermeerderen en de vangsten waren
overweldigend. Maar in 1955 werden de gevolgen
van de intensieve bevissing al zichtbaar. Om hun
vangsten op peil te houden vervingen veel
schippers de oude vleet door het moderne trawlnet,
dat op elke diepte kon worden ingesteld. De
roofbouw op de visstand en de uiteindelijke
neergang van de visserij werd daardoor nog
versneld. Slechts twee rederijen overleefden de
moeilijke jaren. Zij varen nu met moderne schepen
die de vis geheel schoongemaakt, verpakt en
diepgevroren afleveren.
Even verderop verrees de nieuwe badplaats, die
ingesteld is op een niet aan het zomerseizoen
gebonden massatoerisme. Alleen het Kurhaus
bleef, dank zij acties van de bevolking, behouden
en werd geheel herbouwd en inwendig
gemoderniseerd. Te midden van alle nieuwbouw is
het nu een monument voor een voorbije tijd.
1985 Uitgeverij Waanders b.v.. Zwolle
Druk: Waanders b.v., Zwolle
Voor wie meer wil
Over Den Haag en de zee is meer te lezen in de
volgende publikaties.
sneller bergafwaarts met de EMS en in 1973 was
het débacle compleet. Een jaar later nam een
consortium van bedrijven de failliete boedel over
en kon de wederopbouw van de badplaats beginnen.
-
- -
jf. s saa,
III ill ui ills.
-
122
Daarnaast: Duinoord is de
wijk die tussen 1915 en 1931
ten zuidoosten van de haven
werd aangelegd. De Prinses
Julianakerk kwam in 1928
gereed (GA).
Hieronder: Direct na de
capitulatie op 14 mei 1940
zag men al Duitse soldaten
aan de boulevard en op het
strand (Foto Polygoon/GA).
Rechts: Deze foto uil het
begin van de eeuw toont het
Kurhausterras met in het
midden de twee torens van
het in 1903 gebouwde Palace
Hotel (GA).
Linksboven: Tijdens de
Tweede Wereldoorlog werd
de hele Nederlandse kust
herschapen in een vesting
tegen eventuele invasielegers.
De Scheveningse boulevard
veranderde in een
pantsermuur. Na de oorlog
werd direct begonnen met het
ajbreken van deze vestingwal
(Foto Thuring/GA).
Op de achterzijde: In 1878
schilderde Jacob Maris dit
schilderij van een
Scheveningse bomschuit
(HGM).
J.C. Vermaas. Geschiedenis van Scheveningen. 's-Gravenhage
1926.
M. Nooren en A. Jansen, Scheveningen rond Kerk en Kurhaus.
Weesp 1983.
C.H. Slechte, Scheveningen tussen twee wereldoorlogen.
’s-Gravenhage 1978.
C.H. Slechte en M. van der Mast, 75 Jaar havens: Den Haag
Scheveningen. 's-Gravenhage 1979.
A. Adama Zijlstra, Vaar Wel. Scheveningen.'. Leiden 1974.
N. van Dompseleren C. Versteeg. Kurhaus. baken van
Scheveningen. 's-Gravenhage [1979].
Betekenis van de gebruikte afkortingen:
GA: Gemeentearchief van 's-Gravenhage
HGM: Haags Gemeentemuseum
