I Bil
S
I.?
De hervormde diaconie
groter gevaar voor de openbare orde opleverde,
ging de overheid zich ermee bemoeien. In 1567
bepaalde het Haagse stadsbestuur dat alle
vreemdelingen die bedelend rondgingen, man of
vrouw, jong of oud, zich niet langer dan één dag en
één nacht in Den Haag en directe omgeving
mochten ophouden. Zij waren bovendien verplicht
te overnachten in de ’bayerd’, waar zij zich
moesten laten registreren.
Het was de Hagenaars verboden deze armlastige
vreemdelingen onderdak te verlenen of kamers aan
hen te verhuren. Wie dat toch deed, kreeg een
flinke boete. Maar wat het stadsbestuur in de
daaropvolgende twee eeuwen ook deed, het had
weinig effect. Omstreeks 1750 sprak de burgerij
nog steeds schande van de overlast door bedelaars
en lichte vrouwen. Maar er werden ook geen
pogingen ondernomen om de oorzaken van de
bedelarij daadwerkelijk te bestrijden.
Na de Hervorming, dat wil in Den Haag zeggen na
1576, nam de diaconie van de
Nederduits-Gereformeerde Kerk het werk van de
Huiszittenmeesters en dat van de Heilige
Geestmeesters gedeeltelijk over. De diaconie was
een kerkelijke instelling, die in de eerste plaats de
armenzorg onder de hervormde geloofsgenoten tot
taak had. Aanvankelijk nam de diaconie ook
andere armen in Den Haag onder haar hoede,
maar in de zeventiende en achttiende eeuw kregen
de andere kerken hun eigen diaconie. Zo kwam er
een Waals, Engels, Luthers, Remonstrants, Joods
en na 1750 ook een Rooms-Katholiek armbestuur
in Den Haag.
Al deze diaconieën waren op hun eigen armen
gericht, maar werkten soms ook wel samen. Zo
werden in het Diaconie Oude Vrouwen- en
Kinderhuis ook niet-hervormden opgenomen op
Béj
F
1
w U s
130
Daaronder: Op deze aquarel
van P.C. la Fargue uil 1781
is de hoofdingang van hel
Oude Vrouwen- en
Kinderhuis aan hel Spui
afgebeeld. In 1868 werd het
fraaie pand gesloopt (GA).
Linksboven: Hel uil 1614
daterende, aan het Spui
gelegen huis van mr. Jacob
van Dijk, werd in 1659
gekocht door de N.H.
Diaconie, die het een jaar
later als kindertehuis
inrichtte. Ter gelegenheid
van hel 200-jarig beslaan
werd in 1860 een loterij
gehouden. Wie niet in de
prijzen viel, kreeg als troost
deze litho van C.C.A. Last,
die het huis toont vanaf de
brug over het Spui bij de
Bierkade (GA).
Links: Op allerlei manieren
werden particulieren ertoe
bewogen geld en goederen te
schenken aan de minder
bedeelde Hagenaars. Op dit
schilderijtje uit 1778 zien we
twee weeskinderen bij een
offerbus. waarop de tekst
staat: 'Hier word een liefde
gift verzogt en aangeprezen
voor wie misschien uws of
broeders zusters wees is’
(HGM).
HjM
j hi;ii wi)M>
1i:c^ i.iETCt
to-.! GJFT fcf
