168
Achter het paleis liet de koning, die tijdens zijn
studie in Engeland zijn hart had verloren aan de
gotische bouwstijl, een Gotische Zaal bouwen. In
de tuin van het paleis, die doorliep tot de
tegenwoordige Mauritskade, kwamen nog meer
neogotische bouwsels. Langs het Noordeinde
verrees een Gotische Galerij. Door een aantal open
spitsbogen konden de Hagenaars een blik werpen
in de tuin waar tussen exotische gewassen
kangaroes sprongen en struisvogels, casuarissen en
kraanvogels te zien waren.
Aan de tegenwoordige Nassaulaan liet Willem II
nog een neogotisch gebouw optrekken: een grote
manege, de latere Willemskerk. Toen dit complex
bijna was voltooid, gaf de koning opdracht aan
weerszijden 22 woonhuizen te bouwen, die
vervolgens werden verhuurd aan hoge militairen
en hofdignitarissen. De koning bemoeide zich
persoonlijk met de technische kant van de zaak en
speelde graag zelf voor bouwmeester. Een
aannemer die eens een constructie niet vertrouwde
en voorstelde een architect in de arm te nemen,
kreeg van de koning te horen: ’Wat architect, ik
ben je architect, ik wil geen architecten, ik wens
niet aan de leiband van die Mijn Heeren te loopen,
ik moet het zelf betalen en wil zelf ordineren,
ordineer ik U een bult te maken dan maak jij mij
een bult’.
Het gevolg van deze eigenzinnigheid was dat
bepaalde projecten al tijdens de bouw
verzakkingen vertoonden en zelfs gedeeltelijk
instortten. De neogotische gebouwen achter het
paleis Kneuterdijk zijn dan ook, met uitzondering
van de Gotische Zaal, na zijn dood afgebroken.
Behalve zijn bouwactiviteiten vielen vooral
Willems schitterende feesten en banketten op.
Over de kostbare toiletten van de koningin werd
jaren later nog gepraat. Anna Paulowna hield er
een eigen Russische bakker op na, terwijl er voor
haar een speciale Russisch-orthodoxe kapel was
ingericht, waar ze haar eigen ikonen, bidstoel en
zangers had.
Koning Gorilla
Onder koning Willem III was het weer gedaan met
het luisterrijke hofleven. De koning werd in mei
1849 ingehuldigd en nam met zijn vrouw Sophie
zijn intrek in het Oude Hof. Van een gemoedelijke
band zoals die tussen zijn vader en de Haagse
bevolking bestond, was bij deze koning geen
sprake. Willem III hield afstand. Wel vertoonde hij
zich graag in het openbaar, meestal in een open
rijtuig. De bevolking had gemengde gevoelens ten
opzichte van deze vorst. Er verschenen vooral van
socialistische zijde vinnige artikelen, gericht tegen
zijn persoon. De brochure met de titel ’Uit het
leven van koning Gorilla’ deed heel wat stof
opwaaien.
Het huwelijk van Willem III met Sophie van
Würtemberg bleek een mislukking. Nog altijd
werden vorstelijke huwelijken niet uit liefde, maar
uit politieke en dynastieke overwegingen gesloten.
Sophie had vanaf het begin al geen hoge
verwachtingen van haar toekomstige echtgenoot.
’Mijn verstand pleitte ervoor een eventueel
aanzoek aan te nemen, maar mijn hart kwam
daartegen in opstand’, schreef ze voor haar
huwelijk. En hoewel ze Willem eerst nog ’hartelijk
Linksboven: Ter ere van
koningin Emma werd op
23 september 1903 op het
Regentesseplein een
gedenknaald onthuld (GA).
Daarnaast: Emma zwaait
haar dochter, schoonzoon en
kleindochter uit op de stoep
van haar paleis op het Lange
Voorhout. Het koninklijk
gezin had haar een bezoek
gebracht op de achtste
verjaardag van prinses
Juliana op 30 april 1917
(GA).
Daaronder: Regelmatig
wandelden leden van de
koninklijke familie in de
stad, zoals hier in december
1917 op de hoek van het
Lange en Korte Voorhout
(GA).
