i’
ES
Bs
ia»
I
f
lil
11
H
i
S#' t
nrr
a
W
1
i'HMJLU
Lil
3$
I
Witte boorden
Het stadsbestuur hield zich lang afzijdig van alles
wat met industrie te maken had. De bouw van een
gasfabriek werd bijvoorbeeld in 1844 overgelaten
aan de Britse ondernemer Neville Goldsmid. Zelfs
de straatverlichting mocht hij verzorgen. Maar
Goldsmids gaslampen brandden slecht en werden
te laat aangestoken. Bovendien trachtte hij
voortdurend meer geld van de gemeente los te
krijgen voor zijn diensten. Zo eiste de gasfabrikant
in 1854 een toeslag van ruim 4000 gulden wegens
de prijsstijging van steenkool uit het Engelse
Newcastle. Onderzoek wees echter uit dat hij in het
geheel geen kolen uit die streek gebruikte. Toen in
1875 het contract met Goldsmid afliep, nam de
gemeente de gasfabriek aan de Lijnbaan over.
Behalve fabrikant van gas werd de gemeente op
den duur ook leverancier van elektriciteit. Tussen
1889 en 1906 voorzag een particuliere centrale aan
de Hofsingel hotels, winkels en herenhuizen in het
centrum van stroom. Daarna kregen de Hagenaars
hun elektriciteit van een gemeentelijke fabriek bij
de De Constant Rebecquestraat. Om ook de
minder draagkrachtigen hiervan te laten
profiteren, ging het bedrijf muntmeters plaatsen.
Leidingen en lampen werden kosteloos aangelegd.
Als vergoeding hiervoor moest een stroomafnemer
met zes lichtpunten aan het begin van iedere
maand drie kwartjes aan munten in de meter doen.
Na inworp van een vierde munt kon hij dan voor
een aantal uren zijn lampen laten branden.
Hoewel Den Haag de naam heeft een rijke en
deftige stad te zijn, werkten tegen het eind van de
vorige eeuw meer dan 30.000 mensen in de
nijverheid. Op een beroepsbevolking van ruim
76.000 zielen, was de nijverheid daarmee veruit
het belangrijkste middel van bestaan. In het
huidige Den Haag is de nijverheid zeker niet meer
'■'Xf'IJS
.u
o
ff' 1 r
'J
217
De Engelsman George
Wilson begon in 1884 in
Rotterdam een
reparatiewerkplaals voor
gasmeters, die hij een jaar
later overbracht naar de
Loosduinseweg in Den
Haag. Dank zij de opkomst
van gas als energiebron ging
het de 'Nederlandsche
gasmeterfabriek George
Wilsonvoor de wind.
Behalve gasmeters leverde de
fabriek ook gashouders en
regulateurs. Bij hel 75-jarig
beslaan van het bedrijf liet
het dankbare personeel dit
tegeltableau vervaardigen
(HGM).
Rechts: Niet zo lang geleden
was de scharensliep nog een
vertrouwde verschijning in
het straatbeeld. De Haagse
kunstenaar Pol Dom
schilderde in 1973 een van de
laatste vertegenwoordigers
van dit uitstervende beroep
(HGM).
i,
Daarnaast: De
machine-bankwerkerij van
de Ambachtsschool aan de
Nieuwe Haven. Deze in 1873
opgerichte school betrok in
1908 een nieuw gebouw dal
plaats bood aan 550
leerlingen (GA).
AANÜfüOBthÖOUHHlIGIHIll PtlfSONtll VANOF
OWDENEDERIMTOKHE G«>Mn|RFABmEK.GEQRGE WlL50N'
I
I
fe'
