1
h 8^3
Het rampjaar
Bij de merendeels prinsgezinde bevolking van Den
Haag bestond aanvankelijk alleen ontevredenheid
over de nieuwe situatie, maar toen de betrekkingen
met het buitenland rond 1670 verslechterden en de
welvaart verder werd aangetast, sloeg deze onvrede
om in openlijke woede. De regenten, en in de
eerste plaats Johan de Witt, werden
verantwoordelijk gesteld voorde hachelijke
situatie waarin de Republiek verkeerde. In het
rampjaar 1672 raakten de gebeurtenissen in een
stroomversnelling. De Republiek raakte zowel met
Frankrijk als Engeland in oorlog en overal klonk
het ’Oranje boven, De Witten onder!’ Met die ’De
Witten’ werd niet alleen Johan de Witt bedoeld,
maar ook diens oudere broer, de staatsgezinde
regent Comelis de Witt.
Eind juli 1672 werd Comelis de Witt gearresteerd
en naar de Gevangenpoort gebracht, valselijk
beschuldigd van een samenzwering tegen het leven
van prins Willem III. Comelis de Witt werd
langdurig gefolterd, maar hij legde geen bekentenis
af. Niettemin werd hij uit al zijn ambten gezet en
voor altijd uit Holland verbannen. Toen dit vonnis
hem op zaterdag 20 augustus ’s morgens vroeg
werd meegedeeld, liet Comelis onmiddellijk aan
zijn broer vragen om hem met een koets te komen
ophalen, aangezien hij door de behandeling op de
pijnbank nauwelijks kon lopen. Johan de Witt, die
twee weken eerder onder de druk van de
omstandigheden ontslag als raadpensionaris had
genomen, begaf zich meteen naar de
Gevangenpoort.
Terwijl de gebroeders De Witt samen binnen
waren, verzamelde zich voor de gevangenis een
menigte volk. Men had inmiddels het vonnis tegen
Comelis vernomen en vond dit veel te licht.
Aangevuurd door enkele Oranjegezinde ophitsers
begon de menigte te schreeuwen en te tieren.
K' ab 74.
236
-
Daaronder: In 1907 werd
andermaal een
vredesconferentie in Den
Haag belegd. Ook deze
bijeenkomst maakte geen
eind aan de
bewapeningswedloop, maar
wel werd besloten het Hof
van Arbritage een permanent
gebouw in Den Haag te
geven. De Amerikaanse
staalmagnaat Andrew
Carnegie schonk geld voorde
bouw. Het Vredespaleis werd
op 28 augustus 1913
feestelijk geopend. Nog geen
jaar later brak de Eerste
Wereldoorlog uit. Deze foto
is genomen vlak na de
oplevering van het gebouw,
de tuin is nog in aanleg (GA).
Daarnaast: Op initiatief van
de Russische tsaar
Nicolaas II. die de
toenemende internationale
spanningen wilde bezweren,
begon op 18 mei 1899 de
Eerste Vredesconferentie in
Den Haag. De
openingszitting van deze
internationale conferentie in
de Oranjezaal van het Huis
ten Bosch werd getekend
doorJ. Hoynck van
Papendrecht (HGM).
Linksboven: In 1688 brak de
Negenjarige Oorlog uit. die
op 20 september 1697 een
eind vond bij de Vrede van
Rijswijk. Op deze prent van
J. V. Viane zien we de
aankomst op Huis ter
Nieuburch van de
bondgenoten van Nederland:
de vertegenwoordigers van
Spanje, Engeland.
Brandenburgen de Duitse
keizer. Zij allen werden
ondergebracht in het
westelijke paviljoen, terwijl
de afgevaardigden van
Frankrijk in het oostelijke
paviljoen verbleven. Huis ter
Nieuburch werd in 1785/86
afgebroken. Zeven jaar later
werd hier ter nagedachtenis
aan de Vrede van Rijswijk
een gedenknaald geplaatst
(GA).
o.
