750 jaar Den Haag,
de Hagenaars en
hun ziel en zaligheid
A
y
iisi
Godsdienst vervulde een belangrijke rol in het
leven van de middeleeuwse Hagenaar. Het was niet
uitsluitend een aangelegenheid voor zon- en
feestdagen, maar iets waar hij altijd en overal mee
werd geconfronteerd. Op de belangrijkste
kruispunten in het dorp was wel een kapelletje te
vinden, zoals op de Spuibrug, tussen de Poten en
de Spuistraat, gewijd aan de Heilige Maagd. Bij de
St. Anthoniusbrug in de Wagenstraat over de
Lange Gracht, nu de Gedempte Gracht, stond de
St. Anthoniuskapel.
Omstreeks 1430 stichtte Willem van Chempy in
het Haagse Bos een kapel, eveneens gewijd aan St.
Anthonius, en nam er als kluizenaar zijn intrek.
Deze Willem moet een man van aanzien zijn
geweest, want gravin Jacoba van Beieren ging bij
hem te biecht. In die tijd werd het straatbeeld ook
vooreen deel bepaald door het grote aantal
geestelijken dat in Den Haag woonde. Rond 1500
zullen er zo’n veertig priesters op een bevolking
van 8000 zielen geweest zijn. De pastoor, de
priesters van de kleine altaren in de kerk, de
kanunniken van het kapittel van het Hof, de
lekebroeders en -zusters van de gilden, ze
vertegenwoordigden allemaal een aspect van het
religieuze leven in het middeleeuwse Den Haag.
Een houten kapel
Halverwege de dertiende eeuw, onder graaf Floris
V, had Die Haghe nog geen eigen parochiekerk.
Het dorp hoorde kerkelijk bij Monster en de
Hagenaars moesten het stellen met een simpele
houten kapel zonder eigen pastoor. Door weer en
wind trokken Hagenaars dan ook naar de
parochiekerk in Monster. Want in een kapel
mocht niet worden gedoopt, gehuwd of begraven.
Door bemiddeling van de graaf werd rond 1276 de
aan St. Jacob gewijde kapel tot parochiekerk
Onder redactie van Maarten van Doom, Charles Dumas, Dick van der Maarel,
Michiel van der Mast, Coos Versteeg en Peter Wander;
met medewerking van Mieke van Baarsel.
Op het omslag: Albertus
Frese schilderde omstreeks
1725 het interieur van de
oudste Lutherse kerk aan de
Burgwal E va ngelisch-
Lutherse Kerk).
Links: De Haagse fotograaf
Henri de Louw maakte rond
1905 deze foto van een meisje
ter gelegenheid van haar
plechtige H. Communie
(Part. Coll.).
Hieronder: Op dit gezicht op
Den Haag in 1760 torenen de
grootste kerkgebouwen hoog
boven de huizen van de stad
uit: de Grote Kerk, de
Nieuwe Kerk en geheel rechts
de Portugees-Israëlitische
Synagoge achter de
Prinsessegracht (GA).
247
ra®
.'.tï- TC).
-
