Ss
K
S:i
t
Het Sacramentsgilde
Ook de religieuze broeder- en zusterschappen
hadden een voorname plaats in het leven van vele
Hagenaars. Ze waren gewijd aan heilige personen
of voorwerpen. Het Sacramentsgilde bijvoorbeeld,
was opgericht ter ere van het Heilig Sacrament, de
hostie die in de roomskatholieke mis het lichaam
van Christus vertegenwoordigt. Deze religieuze
gilden hadden meestal een eigen altaar in de kerk.
Ze hielden zich vooral bezig met armen- en
ziekenzorg. Het Sacramentsgilde had een eigen
gasthuis, een soort verzorgingstehuis, gelegen
tussen het Noordeinde en de Molstraat. Bij het
Sacramentshuis hoorde ook een kapel aan het
Noordeinde, die na de Hervorming nog lang als
Engelse kerk in gebruik is geweest.
Processies
Eén van de twee grote Haagse processies was de
Sacramentsprocessie. Deze werd gehouden op de
vrijdag na Pasen. Het Heilig Sacrament, een hostie,
gevat in een kostbare zilveren of gouden
monstrans, werd door de pastoor in een kleine
schrijn meegedragen en gevolgd door de grafelijke
familie, de baljuw, schout en schepenen en de
broeders en zusters van alle gilden. De straten op
de route werden tevoren ontdaan van alle
’mishoopen ende andere vuylnisse’.
Een even grote gebeurtenis was de Heilige
Kruisprocessie op 14 september. Elk jaar werden
bovendien nog tal van kleinere processies
-
de wijde omtrek naar Eikenduinen. Ook voor de
Scheveningers was de Jacobskerk een heel eind
weg. Zij moesten er zeker een uur voor lopen door
het mulle duinzand of gingen via het strand naar de
kerk in Monster. Dat werd anders toen de
Scheveningers in 1357 een kapel stichtten, die een
halve eeuw later tot parochiekerk, gewijd aan de
Heilige Anthonius Abt, werd verheven. Het kerkje
werd in 1466 vervangen dooreen groter stenen
gebouw, de Oude Kerk die er nog altijd staat.
De parochie van Eikenduinen beleefde maar een
korte bloeiperiode en werd weer ingelijfd bij Die
Haghe. Het bijbehorende kerkhof bleef echter in
gebruik. Ook de bedevaartgangers bleven komen,
tot zelfs in de achttiende eeuw. Nog altijd zijn op
de gelijknamige begraafplaats de resten van de kerk
te zien.
249
Uiterst rechts: Tijdens het
delven van een graf in de
Grote Kerk in 1729 stuitte
men op een verzameling
laat-middeleeuws kerkzilver
dat in een gordijn was
gewikkeld. Waa rschijn lijk
was dit zilver ten tijde van de
beeldenstorm daar
verborgen. Een van de
op ge graven voorwerpen was
dit verguld zilveren
reliekkruis uit 1543 (Heilige
Jacobusparochie).
Hieronder: Tot de in de
Grote Kerk opgegraven
kerkschat behoorde ook dit
zilveren plaatje, een
zogenaamde 'vredestafel' uit
omstreeks 1500 (Heilige
Jacobusparochie).
