11
o. r
L P
h
7
251
gehouden. In tijden van nood, veroorzaakt door de
pest of oorlog en bij ernstige gevallen van ketterij
schreef het stads- of landsbestuur nog wel eenseen
speciale processie uit ’omme God almachtich te
versoenen’.
Rijke Dominicanen
Den Haag telde in de middeleeuwen een aantal
kloosters. De Kloosterkerk aan het Lange
Voorhout bijvoorbeeld, dankt haar naam aan het
Dominicanenklooster dat daar omstreeks 1400
werd gesticht op initiatief van de vrouw van graaf
Albrecht van Beieren, Margaretha van Kleef.
Diverse adellijke families uit de omgeving, zoals de
Van Wassenaers, deden gulle schenkingen. Het
werd daardoor een aanzienlijk en rijk klooster.
Minder vermogend waren de vrouwenkloosters in
Den Haag. Aan het Westeinde lagen het St.
Agnieten- en St Barbara- of Betlehemklooster, in
de Vlamingstraat was een klooster gewijd aan St.
Elisabeth en tussen het Spui en de Poten tenslotte
lag het klooster van Maria in Galilea. Om een
indruk te geven van de omvang: Galilea en St.
Elisabeth telden in de tweede helft van de
vijftiende eeuw elk ongeveer vijftig zusters.
Veel ouder dan de kloosters binnen Die Haghe was
de abdij van Loosduinen. Die werd al omstreeks
1224 gesticht door graaf Floris IV en zijn vrouw
Machteld van Brabant. Er omheen groeide het
dorp Loosduinen. Een deel van de nonnen in dit
klooster was van adellijke afkomst. Gravin
Machteld bracht er als weduwe haar laatste
levensjaren door en werd er begraven.
Gesloten gemeenschappen
De Dominicanen, ook wel Predikheren genoemd,
deden veel aan studie en onderwijs aan monniken.
Zij stuurden hun meestbelovende leerlingen naar
Daarnaast: In 1580 besloten
de Staten van Holland dal de
buurtschap Eikenduinen met
het dorpje Loosduinen moest
worden samengevoegd tot
één hervormde gemeente. De
oude kapel van Eikenduinen
werd, op de voorgevel en een
deel van de toren na.
gesloopt. De plek bleef echter
tot in de 18de eeuw, toen er
nog maar een kleine ruïne
van over was. een geliefd
bedevaartsoord. Ondanks
een verbod van de Staten,
werd er ook nog steeds
begraven. C.L. Hansen
maakte in 1793 deze
tekening van de
begraafplaats, die tot op de
dag van vandaag zijn functie
heeft behouden (GA).
Daaronder: De Oude Kerk
van Scheveningen dateert
voor het grootste deel uit de
tweede helft van de 15de
eeuwen is een van de best
bewaard gebleven
laat-gotische dorpskerken
van Zuid-Holland. In de
19de eeuw werd de kerk
bestreken met een grijze
pleisterlaag, zoals te zien is
op deze aquarel uit 1863. Bij
de laatste restauratie, in de
jaren 1957/59 werd de kerk
van deze pleisterlaag
ontdaan (GA).
Hierboven: De kapel van
Eikenduinen werd in het
midden van de 13de eeuw
door graaf Willem II gesticht
voor het zieleheil van zijn
vader Floris IV. De kapel
werd in 1331 tot
parochiekerk verheven en
was een bedevaartsoord voor
gelovigen uit de wijde
omtrek, die er een relikwie
van hel Heilig Kruis kwamen
vereren. De kerk is hier
afgebeeld zoals zij er in 1556
uit zag (GA).
r. ‘t
