Een raam voor de kerk
Jan de Bakker
De brandstapel was het lot van Jan de Bakker, een
gehuwde onderpastoor uit Woerden, die al een
paar jaar in het geheim de nieuwe leer van Luther
predikte. In 1525 werd hij opgepakt en gevangen
gezet in de Gevangenpoort. Hij was niet tot
bekering te brengen en werd veroordeeld ’gebrant
te worden te pulvere toe, zulcx dat van hem geen
memorie en zij’. Op weg naar het schavot op de
Plaats, het bekende Groene Zoodje, zong Jan de
Bakker een Te Deum Laudamus en riep, terwijl hij
de Gevangenpoort passeerde: ’Makkers, ik ga
voor’. Daarna besteeg hij de brandstapel, waar hij
volgens de gebruikelijke procedure eerst werd
gewurgd voordat het vuur in de takkenbossen ging.
Bijzonder streng vervolgd werden de Wederdopers,
die er dan ook zeer revolutionaire ideeën op
nahielden en zelfs gewapenderhand probeerden
hun eigen Godsrijk op aarde te vestigen. Er waren
ook fanaten, zoals Adriaen uit Hazerswoude, die in
1535 het Westland in rep en roer bracht en wiens
aanhangers ’doet boete’ door de dorpen
schreeuwden. Ze gingen allen dezelfde weg als Jan
de Bakker en moesten hun ketterij met de dood
bekopen.
Er waren verschillende soorten hervormers, die
allen met de naam protestanten werden aangeduid.
Behalve de Lutheranen waren er bijvoorbeeld de
Sacramentariërs, die niet langer in het Heilig
Sacrament, in het werkelijk veranderen van brood
en wijn in het lichaam en bloed van Christus
geloofden. Wendelmoet Claesdochter, die twee
jaar na Jan de Bakker in Den Haag werd verbrand,
behoorde vermoedelijk tot deze groepering.
of zij overgedragen aan een wereldlijke rechtbank
en volgde een veroordeling tot onthoofding of de
brandstapel.
253
Rechtsboven: Bij de
restauratie van de toren van
de Grote Kerk in de jaren '50
werden 18 klokken
vervangen en 19 opnieuw
gestemd. Tien nieuwe
klokken werden toegevoegd,
waarvan er zes vernoemd
werden naar de koningin en
haar gezin. De gieterij kon
nog juist op tijd een storend
foutje herstellen. De naam
van Margriet op één van de
klokken was verkeerd
gespeld. Sindsdien kon Den
Haag met 51 klokken bogen
op hel bezit van een van de
zwaarste en omvangrijkste
beiaarden in ons land (GA).
Rechts: Op deze foto,
genomen op 9 september
1898. heeft, koningin
Wilhelmina zojuist met haar
moeder de Grote Kerk
verlaten na een feestelijke
kerkdienst ter gelegenheid
van haar inhuldiging.
Hofpredikant G.J. van der
Flier had een toepasselijke
preek gehouden over Ezra 3.
vers 11b: 'En al het volk
juichte met groot gejuich
Op deze foto zijn nog de in
1858 tegen de kerk aan
gebouwde woningen 'voor
minder bedeeldente zien.
Zij werden in 1910
afgebroken (GA).
Tijdens de restauratie van de Grote Kerk, die van 1912 tot 1920
werd uitgevoerd, ontstond het plan in hel koor gebrandschilderde
ramen aan te brengen met als thema 'De aanbidding van Jezus'.
Mevrouw A.P.A. Loudon-van Marken, die in 1921 een
gebrandschilderd raam aan de kerk wilde schenken, gaf met
instemming van de kerkvoogden. Jan Toorop opdracht een
ontwerp te maken. Toorop koos als onderwerp 'De aanbidding
der wijzenIn 1923 had hij zijn ontwerp klaar. De uitvoering
ervan werd echter gedwarsboomd door de Amsterdamse
kunstenaar Max Nauta. Deze stuurde de Haagse kerkeraad een
brief waar in hij betoogde dat de katholieke Toorop Maria teveel
de hoofdfiguur van de voorstelling had gemaakt en bovendien
zichzelf als Jozef had afgebeeld. Door toedoen van de kerkeraad.
die het ontwerp zelf overigens niet eens had gezien, werd Toorops
ontwerp daarop afgekeurd. Een ontwerp van Nauta werd wel
goedgekeurd. Het raam, met een voorstelling van de martelaar
Jan de Bakker, werd in 1930plechtig onthuld.
