284
consignatie, wat wilde zeggen dat zij aan de tuinder
een winstpercentage afstonden van de door hen
verkochte waar. Aan die situatie kwam pas een
eind toen in 1899 door 62 tuinders in Loosduinen
een groenteveiling werd opgericht, die een jaar
later in een houten keet langs de Loosduinse vaart
daadwerkelijk van start ging. Veel handelaren
verloren hun machtspositie en boden aanvankelijk
heftige tegenstand, maar dat kon niet voorkomen
dat de Loosduinse groenteveiling zich snel
ontwikkelde tot een bloeiend bedrijf.
Vraag en aanbod waren voortaan op één plaats
geconcentreerd, waardoor een zuiverder prijs kon
worden bepaald. Al in 1907 werd de oude
veilinghal vervangen door een nieuw gebouw, ter
hoogte van de begraafplaats Oud Eik en Duinen.
De vaart bleef nog steeds de belangrijkste aan- en
afvoerweg en de veilinghal werd zelfs voor een deel
over het water gebouwd, zodat de schuiten zo naar
binnen konden varen.
Drie rijen dik
Ook in de binnenstad waren de vaarten en
grachten nog steeds van groot belang voor het
handelsverkeer. In 1881 passeerden niet minder
dan 30.842 schepen het havenkantoor aan het
Zieken. Ieder jaar werd het drukker in de Haagse
grachten. Op sommige plaatsen lagen de schuiten
drie rijen dik afgemeerd en het smalle vaarwater
dat dan nog overbleef, vergde ware
stuurmanskunst van de schippers.
Maar terwijl het scheepvaartverkeer toenam, nam
het aantal grachten af. Steeds meer grachten
werden gedempt om een eind te maken aan de
stankoverlast die het stilstaande water
veroorzaakte. Behalve als vaarweg, fungeerden de
Haagse grachten immers ook als open riool waarin
marktafval en huisvuil werd gestort. Gedeelten van
de Herengracht en de Fluwelen Burgwal werden al
in 1853 gedempt, zeven jaar later volgden de
Daarnaast:
Verkeersopstoppingen
tijdens de markturen op de
groente- en fruitmarkt waren
aan de orde van de dag. De
Veenkade en Noordwal
waren helemaal niet
berekend op een zo grote
drukte. Ook de
voorzieningen voorde
verkopers waren minimaal.
Meestal zenen die de
koopwaar zomaar op straat,
onbeschermd tegen weer en
wind. Pas in 1932, vijfjaar
nadat deze foto werd
gemaakt, kwam er een nieuw
marktterrein, de huidige
Groothandelsmarkt,
beschikbaar GA).
Links: Tegenwoordig worden
groenten en fruit niet meer
perschip in Den Haag
aangevoerd. In de jaren
dertig nam de scheepvaart
echter nog het grootste deel
voor zijn rekening. Dat
betekende een enorme
drukte op het water bij de
Veenkade en de Noordwal.
waar de schippers met hun
vracht behendig moesten
manoeuvreren tussen de al
aangemeerde schepen (GA).
Linksboven: De aanvoer van
groenten op de Veenkade,
waar de groente- en
fruitmarkt voor grossiers en
groenteboeren werd
gehouden, bezorgde de
omwonenden veel overlast.
Bij het krieken van de dag
ratelden de karren al over de
kade en pas laat in de
ochtend liep de markt af. Op
deze foto uit omstreeks 1925
zien we dat veel produkten
inmiddels per kar of bakfiets
worden aangevoerd, en dal
sommige grossiers al van een
vrachtauto gebruik maken
(Foto C.J. de Gilde/GA).
