i
al
Bffi
t
wB
I’ll
ha
Turf en bier
- s
er meer kranen; naar de hijskraan op de Bierkade is
de Kranestraat vernoemd. Het Spui werd een
drukke buurt met schipperskroegen, logementen,
bordelen en markten. Naarmate de bedrijvigheid
toenam, ontstond echter voor de schepen een
tekort aan laad- en losplaatsen. Dit werd aan het
begin van de zeventiende eeuw opgelost door het
graven van zijhavens, zoals het water tussen de
Hout- en Turfmarkt, al spoedig gevolgd door de
Schedeldoekshaven.
Op de Houtmarkt werd timmerhout en brandhout
aangevoerd en ter plekke opgemeten en
verhandeld. De tegenovergelegen Turfmarkt was
de plaats waar de turfschepen afmeerden en de turf
in wagens werd geladen. Op de Turfmarkt was het
altijd een drukte van jewelste. Turf was veruit de
belangrijkste brandstof en in de achttiende eeuw
Als onderdeel van de uitbreiding van het
Spuikwartier werden in 1616 ook de Bierkade en
kwamen hier dagelijks zo’n vijftig schepen aan.
Was een schip afgemeerd, dan meldde de schipper
zich eerst bij de commissaris van de turfmarkt om
te laten weten hoe groot zijn lading was.
Vervolgens kwam er een stadskeurmeester aan
boord, die de kwaliteit van de turfbeoordeelde.
Turfwerkers losten de schepen en sjouwden de
brandstof naar de turftonsters op de kade. De
tonsters waren vrouwen die, bijgestaan door
helpsters, de turf in tonnen deden om nauwkeurig
te bepalen hoeveel er werd verhandeld.
Turfdragers leegden de volle tonnen vervolgens in
manden en droegen die naar de turfwagens. Per
wagen was een hoeveelheid van 15 tonnen
voorgeschreven. In deze wagens werd de turf naar
de klanten vervoerd, waar de turfdragers de
brandstof netjes naar binnen droegen.
-
if
®S
275
r.l
vl
Hierboven: Op deze aquarel
van Wijnand Esser uit het
begin van de 19de eeuw zien
we links de Houtmarkt en
rechts de Turfmarkt, met op
de achtergrond de Nieuwe
Kerk aan het Spui. Links ligt
een schip mei lakkebossen
voorde bakkersovens
afgemeerd. Op de voorgrond
is een turftonster met haar
helpster bezig een turfton te
vullen. Rechts is een wagen
mei turf op weg naar de
klanten (GA).
Daaronder: Omstreeks 1750
schilderde Jan ten Compe dit
gezicht op de Bierkade, mei
op de achtergrond het Oude
('rouwen- en Kinderhuis aan
het Spui. Links staat een
houten hijskraan waarmee
vaten bier uil de schepen
werden getakeld door van
stads w 'ege a a ngestelde
werklieden, de zogenaamde
kraankinderen. De
gebruikers van de kraan
betaalden voor deze dienst
'kraangeld' (HGM).
Daarnaast: Rond 1900 was
het water tussen de
Houtmarkt en de Turfmarkt
nog druk in gebruik als
binnenhaven. Dal zou echter
niet lang meer duren, want
drie jaar later werd deze
gracht gedempt (GA).
Hieronder een penning van
hei Bierwerkersgiide uil 1712
mei daarop twee bierstekers
die een bierton dragen
(HGM).
.-V.
BI
