ffb
1
710
r '*-r
Wezen en armen
houden, maar de controle daarop stelde weinig
voor. Veel katholieken stuurden daarom hun
kinderen naar een matressenschool waar een
katholieke vrouw de scepter zwaaide en de
kinderen de katholieke catechismus en gebeden
leerde. Het stadsbestuur stond deze overtreding
oogluikend toe, ondanks klachten van de
kerkeraad van de hervormde gemeente. Voor de
vorm werd een beroepsverbod voor katholieke
onderwijskrachten uitgevaardigd, maar echt
opgetreden tegen het ’paapse’ onderwijs werd er
niet. Wel werd een lijst bijgehouden met namen
van katholieke schoolhouders, zodat er actie
ondernomen kon worden als dat echt nodig mocht
zijn.
Het Burgerweeshuis kreeg omstreeks 1600 een
eigen school, waar Adolph Pieterse Doen als hulp
van de weesvader en weesmoeder de kinderen
dagelijks les gaf. Maar belangrijker voor Den Haag
werd de school die aan het Oude Vrouwen- en
Kinderhuis was verbonden en sinds 1670 aan de
Het matressenschooltje
Veel kinderen gingen al op hun derdejaar naar een
’matressenschooltje’, een soort bewaarschool,
geleid door een ’matres’. Het waren over het
algemeen oude vrijsters en weduwen, die gewoon
een bord ’School’ aan de deur hadden gehangen en
in een kamer de kleuters zoet hielden of in het
gunstigste geval wat elementaire kennis zoals het
ABC en enkele gebeden bijbrachten. Meisjes
leerden er ook wel breien en naaien. De matressen
waren doorgaans ook niet in staat om de kinderen
veel meer bij te brengen, aangezien ze zelf
nauwelijks een opleiding hadden genoten.
T rouwens, zodra de kinderen op de
matressenschool veel meer dan het ABC leerden,
kwamen er protesten van de particuliere scholen
die bang waren minder leerlingen en dus ook
minder inkomsten te krijgen. Officieel moesten de
matressen toestemming hebben om school te
302
Onderaan op deze pagina:
Het Oude Vrouwen- en
Kinderhuis aan het Spui op
een gravure doorR. Boitet uit
omstreeks 1730. Aan dit
tehuis was ook een school
verbonden. Behalve de
'eigenleerlingen volgden
ook kinderen van ouders die
door de diaconie bedeeld
werden, hier de lessen. Dit
onderwijs werd gegeven met
de gedachte dat goed
opgeleide jongeren later op
eigen benen konden staan en
dus geen beroep meer
hoefden te doen op de
armenkas (GA).
Linksboven: De Denneweg
met de 'Dennewegsche
Valbrug’, gezien in de
richting van de
Frederikstraat. Op deze
ajbeelding van B.J. van Hove
uil het midden van de 19de
eeuw is rechts de
stadsarmenschool afgebeeld.
Deze school was hier
gevestigd sinds 1817 (GA).
Daarnaast: Een andere
stadsarmenschool, in feite
een openbare lagere school,
was sedert 1761 aan de
Ammunitiehaven gevestigd.
Jacob Hendrik Swijser
maakte er in 1853 deze
tekening van. Op de
achtergrond zijn enkele
huizen aan het Spui te zien.
Het schoolgebouw werd in
1888 afgebroken (GA).
|Bi
