- !S
IR
308
een groot succes en overal in het land werd het
Haagse voorbeeld gevolgd. Tien jaar later waren er
al achttien gymnasia in ons land.
Geen geleerde vrouwen
Minister Thorbecke wist in 1863 de Wet op het
Middelbaar Onderwijs aangenomen te krijgen. Dat
leidde tot de oprichting van de Hogere Burger
School, de HBS, bedoeld om ’de ontwikkeling op
te wekken die van iedere man van het volk meer
kan maken dan hij tot dusver kon zijn’. In Den
Haag kwam de eerste gemeentelijke HBS met een
vijfjarige cursus voor jongens in 1865 tot stand en
werd later Thorbecke HBS gedoopt. Louis
Couperus bezocht de school van 1878 tot 1881. Hij
haalde er vele onvoldoendes voor wiskunde en
zakte vervolgens twee maal voor het
toelatingsexamen tot de vierde klas. Hij verliet de
school toen maar en ging Nederlands studeren.
Voor de meisjes was het pas in 1879 zover dat ze
naar de HBS konden. Ze kregen daar een driejarige
opleiding, want dat vond men voor meisjes meer
dan genoeg. In de gemeenteraad moesten de
voorstanders van deze school toch al uiterst
voorzichtig hun woorden kiezen, om niet teveel
weerstanden op te roepen. Het raadslid H.M. de
Vries bijvoorbeeld, onderstreepte nadrukkelijk dat
het er niet om ging ’geleerde vrouwen te vormen,
niet een emancipatie te bevorderen, waardoor
noch de vrouw noch de maatschappij in een enkel
opzicht gelukkiger zou worden’. De school begon
met 39 meisjes in een huis aan de Wagenstraat, op
de hoek van de Nieuwe Molstraat. Al spoedig
bleek het niveau voor veel meisjes te hoog, waarop
twee voorbereidende klassen aan het eigenlijke
middelbaar onderwijs werden toegevoegd. De
toevloed van leerlingen werd weldra zo groot, dat
de school twee jaar later moest verhuizen naar een
groter gebouw aan de Laan.
Linksboven: De 3de
gemeentelijke HBS met
5-jarige cursus stond aan de
Waldeck Pyrmontkade.
Deze HBS was in 1906
opgericht en kon twee jaar
later een eigen gebouw
betrekken. De leerlingen
hadden naast het normale
lesprogramma de
mogelijkheid toneel te spelen
en te musiceren. Er was een
zangklas, een toneelklas en
een vioolklas. De vioolklas
staat afgebeeld op deze foto
uit 1909 (GA).
Daarnaast: Een van de
tradities die bij het
middelbare schoolleven
hoorden, was het vieren van
de laatste schooldag door de
hoogste klassen. Er volgde
dan nog wel hel eindexamen,
maar de lessen waren
voorbij. Deze dag werd
meestal met een optocht,
rijtoer of de een of andere
stunt gevierd. Hier zien we de
rij-jool van de
eindexamenklas van de HBS
Raamstraat op het Prins
Hendrikplein in mei 1937
(Foto Polygoon/GA).
Links: Het nieuwe
schoolgebouw aan de
Waldeck Pyrmontkade had
een naar de eisen van de tijd
ingericht scheikundelokaal.
Op deze foto maken de
leerlingen van klas 4a
aantekeningen naar
aanleiding van een proef met
hel toestel van Kipp, dat op
de werkbank staat, te
midden van allerlei ander
onderwijsmateriaal (GA).
- I
