gg
8
3||
Kif
Van huis tot huis
Het gemeentebestuur bemoeide zich tot de
eeuwwisseling nauwelijks met de activiteiten van
de bouwondernemers. De nieuwe wijken die
bedoeld waren voor de lagere middenstand,
bestonden uit saaie, lange, smalle straten en de
exploitatiehofjes die hier voor de arbeiders werden
aangelegd, vormden een ernstige bedreiging voor
de volksgezondheid. ’De typhus en zoovele andere
ziekten wijken nimmer uit sommige buurten en
gaan dikwerf van huis tot huis, overal hare
slachtoffers opeischende’, schreef de Vereniging tot
Verbetering der woningen van de Arbeidende
Klasse in een brochure.
Tussen 1849 en 1870 werd Den Haag dan ook
geteisterd door een aantal cholera- en
typhusepidemieën. Bij de cholera-epidemie van
1866 was gebleken dat de ziekte in de dichtst-
bebouwde hofjes en sloppen de meeste slacht
offers had geëist. Het verband met de slechte
woonomstandigheden was nu wel duidelijk. De
’Vereeniging tot Verbetering van den Gezond
heidstoestand’ schreef in een nota: ’Veel goed kan
zouden beter ergens anders hun tentje kunnen
opslaan’, schreef Johan Gram.
Voordat de bouwers echter aan de slag konden
gaan, moest het gebied, dat voorheen eigendom
was geweest van de groothertogin van
Saxen-Weimar en de familie Goekoop, worden
afgegraven. De Waldeck Pyrmontkade en de
Valkenboskade werden aangelegd om het zand af
te voeren. De Rijnspoorweg van Den Haag naar
Gouda werd op dit zand aangelegd en ook de sloten
in de Zusterpolder werden ermee gedempt bij de
aanleg van de Schilderswijk. Het stratenpatroon
was kringsgewijs rondom de 'Dekkersduintjes’
getekend. Aan het Sweelinckplein is nog altijd de
ovale vorm van het duin herkenbaar.
---
WW
354
Linksboven: In 1344-45 werd
tussen Den Haag en Rijswijk
een vaart gegraven. Op de
plaats waar deze vaart een
belangrijke verkeersweg
doorsneed, werd een brug
aangelegd. Het was de
oudste tolbrug in de
omgeving: al in 1435 werd er
tol geheven. Deze brug, de
Geestbrug in Rijswijk, zien
we hier op een aquarel van
Isaac van Ketweg uit 1785.
De weg rechts is de huidige
Cromvlietkade GA).
Daarnaast: Door haar
landelijke ligging was de
Bezuidenhoutseweg bij de
Hagenaars een geliefde
plaats om zich te verpozen.
Het is dan ook niet
verwonderlijk dat in de 18de
en 19de eeuw talrijke
herbergen en uitspanningen
zich juist hier vestigden.
Vanaf1796 stond aan het
begin van de
Bezuidenhoutseweg ook een
hotel, het Hotel Bellevue,
zoals te zien is op deze litho
uit 1859. Enige jaren geleden
werd het gebouw afgebroken
in verband met de
omvangrijke
verkeersplannen rondom het
nieuwe Centraal Station
(GA).
Daaronder: Eveneens van
Isaac van Ketweg is deze
aquarel uil omstreeks 1770
met een gezicht op Den
Haag vanuit het noorden.
Het standpunt van de
kunstenaar is de Laan van
Schuddegeest, waarvan de
naam in 1861 werd
omgedoopt in die van
Javastraat. In het midden is
de in 1844 afgebroken
Beekmolen te zien, die ter
hoogte van de huidige hoek
Alexanderstraat
Sophialaan stond. Geheel
rechts zien we de
Noordmolen die in 1858
werd gesloopt: op deze plaats
verrees het latere Hotel
Ambassador (GA).
ft
