O
Goed en betaalbaar wonen
Haag zoveel gebouwen in Art Nouveau-stijl kent,
is vermoedelijk te danken aan het feit dat hier rond
de eeuwwisseling vooral voor de beter gesitueerden
werd gebouwd. De architecten hoefden niet sober
te bouwen en konden zich vooral bij de
raamindeling en de smeedijzeren
balkonbalustrades naar hartelust uitleven in de
nieuwe stijl. Vooral in het Statenkwartier, dat
tussen 1900 en 1910 werd gebouwd, werd niet
meer gébouwd met de traditionele Hollandse
baksteen of het witte pleisterwerk. Hier werden
hel-gele en fel-rode baksteen gebruikt, soms
voorzien van een laagje glazuur. Boven de ramen
en in portieken werden dikwijls tegeltableaus van
slingerende planten en bloemmotieven
aangebracht. Ook de huizen in het Belgisch Park,
dat ongeveer in diezelfde tijd is gebouwd, kregen de
typische kenmerken van de Jugendstil, zoals
uivormige spitsen en vreemde uitbouwsels,
versierd met beeldhouwwerk in de vorm van
Met de woningwet van 1901 had de gemeente meer
greep gekregen op de bouwondernemers. De
straten in het Transvaalkwartier werden
bijvoorbeeld breder en de huizen wat ruimer dan
in de Schilderswijk. Op het Paul Krugerplein werd
zelfs een plantsoen aangelegd. Voor het eerst in de
geschiedenis werden nu ook voor de arbeiders
behoorlijke woningen gebouwd. De meeste
woningbouwverenigingen slaagden er met
financiële steun van de overheid steeds beter in
goede, maar toch betaalbare woningen te bouwen.
dierfiguren. Zelfs het Transvaalkwartier, een
verbeterde navolging van de bouw in de
Schilderswijk en bedoeld voor de ’gewone man’,
kreeg wat ’goedkope’ Jugendstil in de vorm van
gekleurde en geglazuurde baksteen, glas-in-lood en
vloeiende, gebogen lijnen.
L
357
Hierboven: Het Hojje van
Terlaak aan de Nieuwe
Haven in het Spuikwartier
omstreeks 1905. Deze
19de-eeuwse hofjes waren
merendeels gebouwd als
speculatie- en winstobject.
Zij vormden een goedkope,
maar vaak erbarmelijk
slechte behuizing voor de
H aagse arbeidersbevolking.
Hel Hofje van Terlaak
behoorde tot de betere hof es.
Het had weliswaar maar
negen privaten voor
eenendertig woningen, maar
de tonnen werden driemaal
in de week geleegd (GA).
Daaronder: De Kalvermarkt,
gezien vanaf de Nieuwe
Markt (de huidige
Wijnhaven) met links de
Kleine Bagijnesteeg en rechts
de Schapensleeg. De
Kalvermarkt werd in 1642
aangelegd op de plaats waar
voordien een gracht was. Van
1642 tot 1664 werd hier de
markt in kalveren gehouden,
die toen verhuisde naar de
huidige Varkenmarkt. In
1929 werden de
Bagijnestraat en de
Kalvermarkt tot aan de
Fluwelen Burgwal
afgebroken en werd een
brede verkeersweg in het
verlengde van de Grote
Marktstraat aangelegd (GA).
Daarnaast: Een ander
arbeidershofe ligt aan het
Javalaantje, evenwijdig aan
de Javast raat tussen de
Mallemolen en de huizen
aan de Koninginnegracht.
Het werd wel het Haringhofe
genoemd. De woninkjes
werden kort na 1870
gebouwd. In 1916 werd aan
de voorzijde van ieder huisje
een keuken aangebouwd
(GA).
