E
361
aangetast. Omdat de Duitsers een inval vanuit
Engeland op de Nederlandse kust vreesden, lieten
zij een tankgracht aanleggen, die dwars door het
Haagse Bos, langs Zorgvliet, Stadhoudersplein en
Sportlaan liep. Talloze huizen werden gesloopt om
een vrij schootsveld te verkrijgen. Scheveningen,
het Statenkwartier, de Vogelwijk en het
Benoordenhout werden ’Sperrgebiet’, waar hele
straten leeg stonden. Tijdens de hongerwinter
werden uit deze huizen door de bevolking
clandestien de vloeren gezaagd en balken
weggebroken om aan brandstof te komen. Grote
schade liep Den Haag ook op doordat de Duitsers
hier V 2-raketten afvuurden op Engeland. Soms
mislukte de lancering en koerste de raket niet in de
richting van de Noordzee, maar stortte in Den
Haag neer. Zo kwam er een V 2 terecht tussen de
oude herenhuizen aan de Riouwstraat. De
V 2-beschietingen van Londen zouden echter voor
Den Haag nog veel ernstiger gevolgen hebben.
Toen de Engelsen namelijk de V 2-lanceerbasis in
het Haagse Bos wilden bombarderen, werden in
Londen fouten gemaakt bij de opgave van de juiste
positie. Door deze vergissing lieten de piloten op
3 maart 1945 hun alles vernietigende lading boven
het Bezuidenhout en de omgeving van het
Malieveld vallen.
Woningnood en nieuwe wijken
Een jong gezin dat kort na de oorlog eigen
woonruimte zocht, moest over het algemeen
genoegen nemen met een kamer of in het
gunstigste geval een etage bij een hospita. Vaak
trokken de jonggehuwden in bij de ouders, want de
woningnood was door de vernielingen in de oorlog
schrikbarend groot. Voor Den Haag kwam daar
nog bij dat de gebeurtenissen in Nederlands-Indië
tot gevolg hadden dat steeds meer Indische
Nederlanders zich in Nederland gingen vestigen.
En aangezien er altijd een warme band was geweest
tussen de residentie en de Oost, gaven de meeste
repatrianten er de voorkeur aan in Den Haag te
wonen. Voor zover zij niet bij familie introkken,
werden ze tijdelijk gehuisvest in pensions. Het
’herrijzend Nederland’, waarover koningin
Wilhelmina sprak, kreeg in Den Haag dan ook
vooral gestalte in het verrijzen van nieuwe
woonwijken. In sneltreinvaart werd Morgenstond
uit de grond gestampt. Dat was ook wel nodig,
want Den Haag telde tien jaar na de oorlog maar
liefst 600.000 inwoners, het grootste aantal uit de
geschiedenis van de stad. Dat aantal is later
aanmerkelijk gedaald, maar tegelijk werd de
gezinsomvang kleiner en gingen jonge mensen ook
eerder dan voorheen zelfstandig wonen. Den Haag
heeft daardoor nog steeds behoefte aan nieuwe
huizen, ook al doordat oude, slecht gebouwde
buurten langzaam maar zeker geheel of
gedeeltelijk worden vervangen.
Bouwen, breken en behouden
Het heeft eeuwen geduurd eer Den Haag zijn
stadsgebied uitbreidde tot buiten de singels. In de
afgelopen honderd jaar is de groei constant
geweest. De stad ligt nu ingeklemd tussen haar
buurgemeenten. Met nieuwe wijken als
Kraayenstein, Nieuw-Waldeck en Houtwijk is Den
Haag volgebouwd. Dat betekent niet dat het proces
van bouwen, breken en behouden daarmee tot
■j M
4.
TO
Hierboven: In deze bouwput
aan de Kalvermarkt verrees
in 1962 het nieuwe gebouw
van Lummus Nederland. De
aquarel werd gemaakt door
H.E. Roodenburg (GA).
Daarnaast: De torenflat
Nirwana aan de
Benoordenhoutseweg baarde
bij de oplevering in 1930 veel
opzien. Hei was op dat
moment dan ook het hoogste
flatgebouw in Nederland
(GA).
Linksboven: Tegenover het
hoofdkantoor van de
Bataafsche Petroleum
Maatschappij aan de Carel
van Bylandtlaan werd een
fraaie tuin aangelegd. Hier
een gezicht op de tuin
omstreeks 1950 (GA).
I
