750 jaar Den Haag,
de Hagenaars en
hun stadsbeeld
M
-SIK
L'SBHI
BH
Kg
00
w
BEL»
Sm!
BW
’Het mooiste dorp van Europa’ noemde de Italiaan
Ludovico Guicciardini in 1567 Den Haag in zijn
’Beschryvinghe van alle de Neder-landen’. Den
Haag was nog een echt dorp in die dagen. Een dorp
met een grafelijke hof. En dat laatste gaf Den Haag
zo’n eigen karakter. Die Haghe had iets landelijks,
maar had tegelijkertijd internationale allure. Het
was klein van omvang, maar had tevens iets statigs.
Het zijn contrasten die tot de dag van vandaag in
het stadsbeeld doorwerken.
Onder redactie van Maarten van Doom, Charles Dumas, Dick van der Maarel,
Michiel van der Mast, Coos Versteeg en Peter Wander;
met medewerking van Leo A. van Heijningen, Kees Stal en Charles Boissevain.
Wonen op strandwallen
De ontstaansgeschiedenis van een stad laat zich
dikwijls aflezen van de plattegrond. Op die van
Den Haag is goed te zien hoe de straten vrijwel
evenwijdig aan de kust lopen of daarjuist
loodrecht op staan. Dat heeft alles te maken met de
natuurlijke gesteldheid van het terrein waarop Den
Haag is ontstaan: een landschap van strandwallen,
onderling verbonden door dwarswegen.
Volgens oude kroniekschrijvers begint de
geschiedenis van Den Haag in 1248, toen graaf
Willem II tot Rooms-koning was gekozen en in
Die Haghe een ’koninklijk palleys’ liet bouwen.
Onze streken werden echter al veel eerder
bewoond. Uit recente opgravingen bij de Johan
van Oldenbameveltlaan is gebleken dat hier in
ieder geval in de zevende eeuw na Christus al
mensen hebben gewoond. En in de Romeinse tijd
leefden er Kanninefaten in onze kuststreken. Zij
woonden onder andere op de hoge, evenwijdig aan
de zee lopende zandstroken, zoals de meest
landinwaarts gelegen strandwal die de lijn
V oorschoten-Leidschendam-V oorburg-Rijswijk
vormt. Dichter bij de zee ligt een strandwal waarop
het Haagse Bos, het Voorhout, het Westeinde en
Loosduinen liggen.
Tussen de strandwallen lagen vlakten waar zich
zeeklei had afgezet en vervolgens veen had
-
1
=k.5f'
Links: De Prinsessegracht
rond 1910. Hei huis links op
de hoek mei hei Korte
Voorhout werd in 1915
vervangen door de
Prinsesseschouwburg, die op
3 maart 1945 tijdens een
bombardement werd
verwoest (GA).
Hieronder: Hei Delflse Veer
aan het Zieken op een prent
van I. van Besoet uit 1765.
Op de voorgrond ligt de
trekschuit naar Delft (GA).
Op hel omslag: Dit schilderij
uit 1843 van B.J. van Hove
geeft een gezicht op Den
Haag vanuit het
noordwesten. In het midden
de toren van de grote of
St. Jacobskerk (HGM).
- V
t;
343
