11Ê
r;
r
I i
Voorhout maakte de middeleeuwse bebouwing
gaandeweg plaats voor hogere en bredere huizen.
Huygens schreef opgetogen over het Voorhout:
’Maar waer sagh men oyt bewoone/Soo veel stadts,
in zoo veel wouds?’ Doordat de handel toenam,
werden steeds meer goederen over water
aangevoerd. Het Spui kreeg aan het begin van de
zeventiende eeuw op het terrein van het
voormalige klooster van Maria in Galilea een
aantal zijgrachten: Kalvermarkt, Turfmarkt,
Houtmarkt, Schedeldoekshaven,
Ammunitiehaven en Nieuwe Haven. Daar
ontstond bovendien een nieuwe woonwijk.
Een levendig havenkwartier
Ten behoeve van de veerschuiten naar Leiden en
Amsterdam werd tussen 1624 en 1626 bij het Spui
een nieuwe haven gegraven, de Amsterdamse
Veerkade, die tien jaar later werd verlengd met de
Stille Veerkade. Er werden huizen gebouwd en
straten aangelegd. Zo ontstond rondom het Spui
een levendig havenkwartier met druk verkeer,
handelshuizen, herbergen, kroegen en bordelen. In
honderd jaar tijd had het inwonertal van Den Haag
zich verdubbeld en was daarmee op ruim 17.000
gekomen. De groei van het dorp had ook tot gevolg
dat de marktruimte moest worden vergroot. Al in
1614 werd de groentemarkt verplaatst naar het
ruime terrein waar voorheen het Elisabethklooster
lag, de huidige Grote Markt.
Over de Paviljoensgracht en de Lutherse Burgwal,
nieuw gegraven grachten, werden de waren
aangevoerd. In 1640 werd het marktterrein
vergroot, voortaan zou men van de Grote Markt
spreken. Er werd een gracht gegraven, die
rechtstreeks verbinding gaf met het Westland, de
Prinsegracht. Het was de bedoeling dat de
Prinsegracht een gracht met allure zou worden,
zoals de Amsterdamse grachten, maar de volkse
ggfe
gSte.
F
348
Linksboven: De Nieuwe
Haven ter hoogte van de
Ammunitiehaven. in het
Spuikwanier. omstreeks
1900. De Nieuwe Haven
bestond al in de 14de eeuw
als Coman Willemslaan.
Later werd het de Zusterlaan
genoemd naarde nonnen
van het klooster van Maria in
Galilea aan het Spui. Aan
het begin van de 17de eeuw
werden tussen het Spui en de
Zusterlaan verschillende
havens gegraven en ontstond
hier een levendig handels- en
havenkwartier. De Nieuwe
Haven kreeg toen zijn
huidige naam (GA).
Daarnaast: Kort na 1900
werd een aantal grachten
gedempt, onder andere in
verband met de enorme
stankoverlast die het
nauwelijks doorstromende
water in de grachten
veroorzaakte. De Nieuwe
Haven, hier gezien vanaf de
Nieuwe Markt (thans
Wijnhaven) in de richting
van de Schedeldoekshaven.
trof dit lot in 1904 (GA).
Links: De Nieuwe Haven bij
de Ammunitiehaven. Op de
brug rechts staat een sterk
afgesleten jaagpaal. Bij het
nemen van een bocht werd de
jaaglijn waarmee het schip
werd getrokken, om de paal
geleid (GA).
