KUNST EN LETTEREN
FILM EN BIOSCOOP
HAAGSCHE COURANT VAN DONDERDAG 4 JANUARI 1940. VIERDE BEAD, PAGINA 2.
ANTOON VAN DUINKERKEN
HOOGLEERAAR
Beparel Uw tanden
«X.'5S "„“SVp.'fto'1®
interessante medische »„1^nten van
Praktijk. Dit is altiid f®yaUen uit zijn
tuur, in het bhmndod lnteressante lec-
Populaire medische0 rubr°iekenegenen’ dle
ren en de voorlichtenTu, ek5” aPPreciee-
benevens vragèn-en Int radl°i°esPreken.
r ¥itg- Drie-
LAATSTE WERK VAN TOON
KELDER.
DOLORES DEL RIO KEERT TERUG.
ERNA SACK KOMT NAAR
NEDERLAND.
Sceiiu uit .Gaslicht bij de Tooneelgroep ,,Het Masker”. Van links
naar rechts -Willy Haak, Gruys .Voorbergh pa Loos de Wind.
TOEGEZONDEN BOEKEN bare meetóng ^^"dat’ ^“slxuetófTete
„Van Republiek tot Koninkrijk”, ^^vereetón^ndp^a Daartegen is toen
W-i?doorrprefdedra H.^rug" “n^rb^k^m^ngebracht
TOONEELGROEP „HET MASKER”
RECLAMES.
R.K. RESIDENTIEKOOR.
gang-
zal
die
uitingen
De man die gestorven
hoek” ’s-Graveland.
tijd geweest, waarin als
HERSTEL VAN DE KERK VAN HET
HEILIG GRAF.
DE FILM „GEJAAGD DOOR DE
WIND” GEREED.
LOU SCHUIJER
Wegens drukke bezigheden heeft
DE VTJF-EN-TWINTIGSTE „FREUT
EUCH DES LEBENS!”
De Fritz Kirsch Operette geeft Maandag
8 Januari a.s. haar 25ste feestelijke voor
stelling van Kalman’s operette „Freut Euch
des Lebensl”, terwijl op Woensdag 10 Jan.
d» afscheidsvoorstelling in den Princesse-
Schouwburg plaats vindt. De Fritz Hirsch
Operette vertrekt dan voor langen tijd uit
de residentie en keert pas tegen Paschen
terug.
Zondag 7 Januari a.s. wordt de laatste
matinéevoorstelling gegeven.
PANORAMA MESDAG.
Het totaal aantal betalende bezoekers
aan het Panorama Mesdag over het jaar
1939 bedroeg 71.833.
De herstelwerkzaamheden in de kerk
van het Heilig Graf te Jeruzalem, welke
enkele jaren geleden zijn begonnen, zijn
voor het oudste deel van de kerk gereed.
De bekende kapel van Sint Helena,
waarvan de stijl een mengsel is van Ro-
maansch, Byzantijnsch en Gothisch, is
hersteld. Hierbij zijn fraaie kapiteelen uit
den tijd van keizer Hadrianus, oude tegel
vloeren en twee altaren uit den tijd der
kruistochten aan het daglicht gekomen.
wc man uie gestorven was. D
FREDERIC LAMOND.
Op zijn derde en laatste recital in dit
seizoen, Zondagmiddag 7 Januari a.s. in
Diligentia, zal de vermaarde Beethoven
vertolker Frederic Lamond, behalve de
Chromatische Fantasie und Fuge van Bach,
een geheel Beethoven-programma ten ge-
hoöre brengen-, o.a. Sonate C-moll, op. 111,
Sonate F-moll, op. 57 (Appassionata) en
Rondo C-dur, op. 51, no. 1.
PIET KETTING IN NEDERLANDSCH
INDIË.
Uit Batavia schrijft men ons: De Neder -
landsche musicus Piet Ketting heeft zijn
tournees door Nederlandsch-Indië beëin
digd. Na de tournee met het trio Felt-
kampKettingStotijn hield hij een serie
lezingen en vervolgens maakte Ketting
een concertreis met de Russische zangeres
Oda Slobodskaja. In het geheel gaf hij
zestig concerten en lezingen in Sumatra,
Java, Celebes en Bali. Tijdens deze con
certen kwamen circa 90 uitvoeringen van
Nederlandsche composities tot stand. Op
20 December is Ketting per' m.s. ,,Mar-
nix” uit Batavia vertrokken Hij werd uit
geleide gedaan door het bondsbestuur van
den Kunstkring en door vele vrienden en
persoonlijkheden uit 't Bataviasche kunst
leven.
Op 12 Januari hoopt hij per boottrein in
Nederland te arriveeren.
In den kunsthandel van D. Sala en Zo
nen aan het Noor deinde is het laatste werk
der
LOUIS MEIJS.
Van 6 Januari tot 28 Januari zullen in
den kunsthandel Martinus Liernur (Zee
straat 63) nieuwe werken worden geëx
poseerd door Louis Meijs.
Maat-
haar
op
TENTOONSTELLING AZIATISCHE
KUNST IN AMSTERDAM.
De leden van den zich steeds uitbreiden
den kring van verzamelaars van Aziati
sche kunst (allen lid van de Vereeniging
van Vrienden der Aziatische kunst) stellen
er uiteraard zeer veel belang in op gezette
tijden te weten te komen op welke wijze
het particuliere bezit aan die kunst hier
te lande verrijkt is. De gelegenheid doet
zich thans voor, de vele recente aanwin
sten op Chineesch, Indisch en Japansch
gebied te kunnen bewonderen, waaronder
stukken die in Nederland nog nooit ten
toongesteld zijn, en wel tot eind Februari,
in een der zalen van het Museum van
Aziatische kunst.
BROEDERSCHAP VAN
VAKDIRIGENTEN.
Te Utrecht hield de Broederschap van
Vakdirigenten haar derde jaarvergade
ring. Na de gebruikelijke opening door
den voorzitter, den heer P. Versloot,
maakte hij den talrijken aanwezigen be
kend het heugelijke feit, dat prof. dr. Wil
lem Mengelberg het eere-voorzitterschap
.van de Broederschap had aanvaard. Deze
mededeeling werd met groot enthousias
me ontvangen en de vergadering besloot,
den in Zwitserland vertoevenden eere-
voorzitter een telegram van hulde en dank
voor deze geste te zenden.
Voorts werd besloten aan het lid Peter
Kallenbach te ’s-Hertogenbosch ter ge
legenheid van zijn 70sten verjaardag een
telegrafischen gelukwensch te zenden.
Het onlangs door de Broederschap op
gerichte mobilisatie-bemiddelingsbureau
blijkt volkomen aan het gestelde doel
de gemobiliseerde collega’s in den lande
in hun achtergelaten werkzaamheden bij
te staan, alsmede de tallooze muziek- en
zangvereenigingen bij de keuze van ver
vanging te helpen te beantwoorden.
Vele dirigenten, waaronder zeer voor
aanstaande, hebben zich bereid verklaard
gedupeerde collega’s belangeloos te ver
vangen. Ook vele muziek- en zangveree
nigingen hebben de hulp van het bureau
ingeroepen.
De aftredende bestuursleden werden bij
acclamatie herkozen.
MAATSCHAPPIJ „ARTI ET
AMICITIAE”.
Ingevolge de jaarlijksche verkiezingen
in de vergadering van stemhebbende le
den, d.d. 28 December 1939, zal het be
stuur der maatschappij „Arti et Amici-
tiae” voor het jaar 1940 zijn samengesteld
als volgt: prof. Huib Luns, voorzitter; G.
Westermann, 2de voorzitter; Herbert van
der Poll, secretaris; A. J. G. Colnot, pen
ningmeester; S. Garf, 2de secretaris.
STICHTING NOORD-NEDERLAND
VLAANDEREN.
Voor de Stichting Noor d-Neder land
Vlaanderen zal de heer dr. F. A. J. Ver
meulen op Vrijdag 5 Januari spreken over
„De invloed der Zuidelijke Nederlanden
op de ontwikkeling der Noord-Nederland-
sche beeldende kunst”.
VERBOND CHRISTELIJKE LETTER
KUNDIGE KRINGEN.
Op Zaterdag 6 Januari zal het Verbond
van Christelijk Letterkundige Kringen in
Nederland, hier ter stede, in Hotel du Pas
sage, zijn jaarvergadering houden, ’s Mid
dags is de ledenvergadering, ’s avonds zal
Jan H. de Groot, spreken over: De dich
ter en de nood des tijds”, aan de hand van
„Poëtisch Appèl 1939”, door hem met
medewerking van den dichter M. Mole
samengesteld.
Het R.K. Residentiekoor zal op Zondag
28 Januari a.s. in het Gebouw voor Kun
sten en Wetenschappen een uitvoering ge
ven van: „Les Beatitudes” van Cécar
Franck, met medewerking van het Resi
dentie Orkest en de solisten Jo Vincent,
sopraan, Maria Struicken-v. d. Adel, so
praan, Jo van de Meent, alt, Cornells van
Munster, tenor, Lucien Louman, bas, Jo
han Lammen, bas. Het geheel staat onder
leiding van Nico Verhoeff.
LETTERKUNDIG GENOOTSCHAP
„OEFENING KWEEKT KENNIS”.
Op Maandag 8 Januari zal mevrouw Nel
Oosthout in de groote zaal van Diligen-
tie voor het Letterkundig Genootschap
„Oefening Kweekt Kennis” een voor
drachtavond geven met St. Joan van Ber
nard Shaw.
aan zijn be-
^.1
de gevallen ano-
i treedt.
KEES LAAN.
Het concert, dat de zanger Kees Laan
den 27en December in Diligentia zou ge
ven en dat door ziekte werd uitgesteld,
zal nu plaats vinden den 9en Januari a.s.,
in Diligentia; aan den vleugel Anny de
Ridder. Werken van Rameau, Brahms,
Wolff, Milhaud, Ravel.
R.K. VEREENIGING VAN TOON
KUNSTENAARS.
Op de ledenvergadering der R.K. Ver
eeniging van Toonkunstenaars, welke gis
teren in Tilburg werd gehouden, is prof.
A. Smijers benoemd tot eerelid der ver
eeniging. De voorzitter, de heer Jan
Sicking alhier, werd tot voorzitter her
kozen.
C. W. H. BAARD OP 11 JANUARI
ZEVENTIG JAAR
De oud-directeur der gemeentelijke mu
sea van Amsterdam, de heer C. W. H.
Baard, wordt op 11 Januari as. zeventig
jaar. De heer Baard, die thans in huize
Duinrust te Overveen woont, bezit nog
een benijdenswaardige levenskracht naar
geest en lichaam en zijn medewerkingen
advies worden dan ook nog voor vele
zaken op prijs gesteld, o.a. nog voor de
tentoonstelling betreffende de Oude Kerk
in het Waaggebouw te Amsterdam. Ge
regeld werkt hij nog in de hoofdstad,
waar hij o.a. conservator is van het on
der zijn 'leiding geheel gerestaureerde en
gereorganiseerde museum Amstelkring
(Onse Lieve Heer op Solder), van welke
stichting hij vroeger jaren lang regent
was. Aan hem is het mede voor een aan
zienlijk deel te danken, dat dit monu
ment voor geschiedenis en kunst behou
den bleef en geheel hersteld is.
Naar de Maasb. meldt, is binnen zeer
korten tijd de benoeming te verwachten
van den heer dr. Willem J. M. A. Assel-
bergs (den bekenden dichter en schrijver
dr. Antoon van Duinkerken) tot buiten
gewoon hoogleeraar in de Vondelweten
schap aan de Leidsche Üniversiteit
CONCERT VAN MODERNE MUZIEK.
Op 19 Januari a.s. geven de Haagsche
afdeeling van de International Society for
Contemporary Music en de Haagsche
Kunstkring gezamenlijk een avond van he-
dendaagsche muziek. Op dit concert wordt
uitgevoerd een trio voor viool, cello en
piano van onzen stadgenoot André Roden
huis. Deze compositie, die in 1939 gereed
kwam en a.s. Vrijdag voor de radio zijn
eerste uitvoering beleeft, is tot heden nog
niet in een openbare concertuitvoering ten
gehoore gebracht
Op het programma van het concert in
den Haagschen Kunstkring komen verder
voor een drietal trio-stukken van den Belg
Marcel Poot en een vioolsonate van Willem
Pijper, den directeur van het Toonkunst-
conservatorium te Rotterdam. In eerste
Nederlandsche uitvoering gaat bovendien
een sonate voor fagot en piano van den
thans in Zwitserland verblijvenden com-
ponist Paul Hindemith, van wien tevens de
derde pianosonate wordt vertolkt. Ten
slotte gaat een pianowerk van den hier
nog geheel onbekenden Duitschen compo
nist S. Borris.
Als uitvoerende musici werken aan de
zen avond mede: het Haagsche Trio (Ro
denhuis, piano, van Amersfoort, viool, Os
kam, cello), David Meyer, eerste fagottist
van het Residentie-orkest en de pianist
dr. Eberhard Rebling.
Dolores del Rio keert na een afwezigheid
van enkele jaren in Hollywood terug en zal
de vrouwelijke hoofdrol spelen in de
nieuwe Metro-Goldwyn-Mayer film Arouse
and beware, naast Wallace Beery. Regis
seur is de merkwaardige acteur-regisseur
Leslie Fenton, die reeds de prachtig diep
doordringende films Satan op den achter
grond en Honderd tegen een op zijn naam
heeft staan.
Na een jaar voorbereiding en vele maan
den van inspannende montage is thans
eindelijk een der grootst opgezette wer
ken der filmgeschiedenis gereed gekomen:
de film naar den wereldberoemden ro
man van Margaret Mitchell, „Gejaagd
door de wind”, met Clark Gable, Vivien
Leigh (in de rol van Scarlet O’Hara),
Leslie Howard en tai van andere sterren.
Victor Fleming voerde de regie, van deze
film, die door producer Selznick onafhan
kelijk werd gemaakt
Metro-Goldwyn-Mayer zal deze film van
zeer groote lengte en geheel in technicolor
opgenomen, uitbrengen.
De prémière vond 15 December j.L
plaats in Atlanta in den Amerikaanschen
staat Georgia, de plaats waar Margaret
Mitchell’s roman grootendeels speelt en
haar lokale kleur aan ontleent
EEN SCENARIO VAN DOROTHY
THOMPSON.
Amerika’s wellicht beroemdste schrijf
ster is de vrouw van Sinclair Lewis. Do
rothy Thompson. Samen met den eertijds
Dujtschen acteur Fritz Kortner schreef zii
thans een filmscenario over de grondleg
ging voor Amerikaansche democratie in de
19de eeuw, waarin zulke roemruchte figu
ren als Alexander Hamilton, Thomas Jef
ferson, en Betsy Brown (de latere ver
maarde Madame Jumel) de hoofdrollen
vervullen.
van Toon Kelder, „De aanbidding
drie Koningen” geëxposeerd.
PALESTIJNSCH SYMPHONIE-
ORKEST.
Gedurende het concertseizoen in Pa
lestina zullen weer tal vtin bekende kunste
naars medewerken aan de concerten van
het Palestijrisch Symphonië-Orkest te Tel-
Aviv. Bronislaw Huberman, de stichter
van het orkest, zal als solist optreden in
den loop van den winter. lay Dobrowen
heeft reeds een van de eerste concerten
geleid en in Januari zal Josef Rosemtoch,
die zich thans in Tokio bevindt, voor het
orkest staan. Het openingsconcert werd
geleid door Craword Mac Nair, den direc
teur va een der bekendste Engelsche ra-
dio-orkesten, die thans de zakelijke lei
ding heeft van den Palestijnschen omroep
Alexander Kipnis, die vroeger deel uit
maakte van de- Berljjnsche Staatsopera,
zal op een der laatste concerten van het
seizoen optreden onder leiding van Georg
Szell. Ook zal in den loop van het sei
zoen Paul Pella eenige orkestconcerten di-
rigeeren. Darius Milhaud tenslotte zal een
concert van zijn eigen werken komen
dirigeeren.
DE ETSEN VAN LIONEL
BARRYMORE.
Het unieke feit doet zich voor, dat wan
neer straks het publiek het privé-kantour
van dokter Gillespie, de beroemde rol van
Lionel Barrymore in de serie der dr. Kil-
dare-films, te aanschouwen zal krijgen, de -
wanden gedecoreerd zullen worden met de 1
etsen, die naast zijn tooneel- en filmrol
len Lionel Barrymore’s levenswerk zijn
geweest. Deze etsen zijn meer dan begaafd
amateurswerk. Onder meer zal daar im
mers opgehangen worden de „Werf in Ve
netië" een der etsen die op de Newyork-
sche tentoonstelling van de Society of
American Etchers was uitgekozen voor da
tentoonstelling der „100 beste etsen". Dit
zeldzame décor zal men zien in Metro-
Goldwyn-Mayer’s film „Het geheim van
dr. Kildare.
NIEUW WERK VAN
KONSTANTINOFF.
Op 6 dezer, omstreeks 5 uur, wordt voor
de Vara-microfoon door het Residentie
orkest onder leiding van Hugo de Groot
een eerste uitvoering in Nederland ge
geven van „Images Russes”, een werk van
den in Parijs levenden componist en pia
nist K. Konstantinoff. Het stuk is uit
gegeven in 1939. De verschillende deelen
(maaiers, kinderlied, soldatenkoor, dans,
icone, dorpsfeest) geven impressies uit de
jeugd van den componist, die daarbij ge
bruik heeft gemaakt van Russische volks
melodieën.
HAAGSCH TRIO.
Het „Haagsch Trio” zal morgen te
2.10 uur voor de AVRO-microfoon ten ge
hoore brengen (in eerste uitvoering) een
trio m d kl. t. voor piano, viool en violon
cel van D. Rodenhuis. Deze componist
heeft zoo juist een werk voor vrouwen
koor „Schön Rohtraut”, tekst van Ed. Mö-
rike, voltooid, welk werk hij aan Hof
stads Dameskoor, dirigent E. W. Oskam,
heeft opgedragen.
De gevierde, door radio, film en gramo-
foon in de geheele wereld bekend gewor
den coloratuur-zangeres Erna Sack zal
gedurende de maand Januari een reeks
concerten in ons land geven.
Zij zal hier ter stede op 18 Januari op
treden in het Gebouw voor Kunsten en
W etenschappen.
PRIJSVRAAG VEREENIGING TER
BEVORDERING VAN DE BELAN
GEN DES BOEKHANDELS.
De vereeniging ter behartiging van de
belangen des boekhandels te Amsterdam
heeft een prijsvraag uitgesehreven voor
een legpenning, welke bestemd is om uit
te reiken ter herdenking van het 125-
jarig bestaan van deze vereeniging.
De legpenning, welke gebruikt moet
kunnen worden als presse-papier, zal een
middellijn van 7,5 centimeter moeten heb
ben en een dikte van 4 m.m. Het is ook
geoorloofd inplaats van een ronde penning
een vier- of meerhoekige plaquette te
ontwerpen, welke een oppervlakte van 44
vierkante centimeter mag hebben.
Er worden drie prijzen uitgeloofd. Een
eerste prijs van 300, een tweede prijs van
125 en een derde prijs van 75. De in
zender van het met den eersten prijs be
kroonde ontwerp zal zijn medewerking
moeten verleenen bij de uitvoering van
het ontwerp en daarvoor een vergoeding
van 100 ontvangen.
De jury bestaat uit de heeren L. Bolle,
dr. H. E. van Gelder, Jac. A. Jacobs, Jac.
v. d. Kolk Jzn., mr. A. Loosjes, I. Nootho
ven van Goor en jhr. W. J. H. B. Sand
berg.
Inlichtingen over deze prijsvraag kun
nen worden ingewonnen bij mr. A. Loos
jes, Heerengracht 124128, Amsterdam
(C.)
VIVIENNE OSBORNE EN MILES
MANDEK NAAST GINGER
ROGERS.
Vivienne Osborne is geëngageerd voor
een belangrijke rol in de RKO. Radio
film „Primrose Path", met Ginger Rogers
en Joel McCrea.
Voorts speelt Miles Mander de rol van
Ginger Rogers’ vader, nadat Gregory La
cava, de productieleider-regisseur. twee
weken lang verscheidene acteurs voor
deze rol getest had
ucteur en regisseur is Mander
ooft schrijver. Hij publiceerde romans en
toneelstukken, w.o. „Oasis”, „Gentle-
Mï jiïecte1 P'“Ple" 'T-
„Een zomer met LIJsJe Lorre-
’,'or” 77. door J M- Selleger-
Elout. Ui.g, Servire, alhier.
Een nieuw boek van mevr. J. M. Selle-
ger-Elout, een vervolg op haar Lijsja
Lorresnor" En ook dit boek voor ’jonge
ren van 12—80 jaar, zal wel weer veel
lezers vinden. Want het is een alleraar
digst boekje, waarin op hartelijke en ge
voelige wijze het een.oudige ge-te van
vader Lorresnor wordt beschreven, een
eenvoudig gegeven, maar vlot en met ge
voel verteld, waarin het persoontje van
Lijsje Lorresnor, met al haar moeilijkhe
den om haar teekenkunst te ontplooien, da
hoofdfiguur is.
Een goed geschreven boek met tal van
gevoelige momenten, zonder groote avon
turen, maar boeiend in zijn eenvoud van
gegeven. Ongetw jfeld zal dan ook dit ver
volg met vreugde worden gelezen.
Goede teekeningen van Christine Door
man vormen een passende ilustratie voor
dit mooie kinderboek.
KALENDERS.
De Vereeniging van Nederlandsche
Wijnhandelaars deed een fraaien dubbe
len maandkaïender verschijnen met tee
keningen van Fabrès. Op de achterzijde
zijn tal van- nuttige wenken over het
drinken en de behandeling van wijn ge
plaatst.
De N.V. Alg. Verzekering Mij. „Hollan-
dia” van 1880 te Delft deed een verjaar-
dag-kalender verschijnen met teekenin
gen van D Boode.
De brandstoffenhandel Braber en van
Gurp alhier geeft eveneens een memo-
randum-maandkalender uit.
Van de T-ukkerij Voortvaren alhier
ontvingen wij een memorandum-maand-
kalender; de Fineer- en fijnhouthandel F.
de Bruyn alhier, geeft een maandkaïender
uit, ontworpen door Chris Moret.
De Nederlandsche Telegraaf
schappij Radio Holland zond ons
bekenden kloeken maandkaïender
stevig schild, voor de jaren 1940 en 1941.
De „Texaco Oil Company” alhier, geeft
een maandkaïender uit.
Van de N.V. v d. Vlugt en Co.’s Glas
handel ontvingen wij een kwartaalkalen-
der met reproducties van oude kunst. A
N de Lindt’s Industrie- en Handelmaat
schappij alhier een maandkaïender met
memorandum.
Wegens drukke bezigheden heeft Max
Orobio de Castro zich uit het trio met
Theo van der Pas en Herman van der
Vegt teruggetrokken.
Lou Schuijer, eertijds solo-cellist in
Frankfort en Stuttgart, oud-lid van het
bekende Witek-quartet, zal voortaan als
cellist deel uitmaken van dit trio.
CHARLES LAUGHTON EN ERICH
POMMER BIJ R.K.O. RADIO
PICTURES.
Vanwege de internationale toestandeit
hebben Charles Laughton en Erich Pom-
mer tijdelijk de werkzaamheden van hun
eigen organisatie, de Mayflower Pictures
Corporation, gestaakt en individueel con
tracten geteekend met RKO Radio Pic
tures.
Laughton’s eerste optreden onder dit
contract zal in de hoofdrol zijn van een
nieuwe film onder productieleiding en
regie van Leo McCarey, die de beroemde
ster eveneens regisseerde in „Ruggles of
Red Cap”
Bedoelde RKO film zal begin Januari
in productie gaan, waarna een tweede film
met Laughton zal volgen, welke Pommer
voor RKO zal produceeren.
Pommer zal zijn debuut maken als RKO
Radio productieleider met een film, waar
in Maureen O’Hara de hoofdrol speelt,
zoodra zij haar huidige hoofdrol in de
RKO film „A Bill of Divorcement” vol
tooid heeft. Maureen O'Hara, de 19-jarige
lersche, speelt Esmeralda in de nieuwe
RKO film „The Hunchback of Notre Da
me” met Laughton.
Met Laughton en Pommer krijgt RKO
de beschikking over twee krachten in de
filmindustrie, wier prestaties internatio
naal vermaard zijn.
te,t. waarrr>ee hij de materie behandelde.
Zijn taal is eehvoudig en de soms tame
lijk ingewikkelde geschiedenisknoopen
worden ontward in een begrijpelijke en
logische groepeering der feiten en ge
beurtenissen. De beteekenis van de groo
te figuren der historie en hoe de geschie
denis zich uit en door hen ontwikke't,
U1A De groei en ontwik
keling van Nederlands macht in de kolo
men komen n een klaar licht te staan.
Het boek is als een aanwinst van be-
teekenis voor de populaire geschiedkunde
te beschouwen. De uitvoering is voortref-
felijk. Een groot aantal illustraties ver
duidelijken den tekst.
KUNST AAN ALLEN.
Op Maandagavond 8 Januari a.s.
voor de leden van „Kunst aan Allen” een
opvoering worden gegeven iib den Ko
ninklijken Schouwburg door het Residen
tie Tooneel van Oscar Wilde’s „De ernst
van Ernst”, onder regie van Johan de
Meester.
mans. Uitg. Scheltens en Giltay,
Amsterdam.
Prof. dr. H. Brugmans heeft ons een
voortreffelijk geschiedenisboek geschonken
in dit forsche werk. De episode der lands-
historie, welke hij hierin behandelt, is
veelbewogen, schoon niet luisterrijk. Zij
heeft menig geschiedkundige geïnspireerd
tot een veelomvattende studie en het is
ook niet voor de eerste maai, dat prof.
Brugmans de materie doorvorschte.
De feiten staan met hun oorzaken en
gevolgen en in hun onderling verband,
hem duidelijk voor oogen en deze volle
dige beheersching van de stof stelde hem
in staat een duidelijk en tot op zekere
hoogte populair geschetst beeld te geven
van de ontwikkeling der gebeurtenissen
uit de reacties der Fransche revolutie in
ons land, via het ontstaan der Bataafschë
republiek en de inlijving in het Fransche
keizerrijk, tot de wederopstanding van den
Nederlandschen Staat in het Koninkrijk
der Nederlanden.
Prof. Brugmans legt terecht den nadruk
op de voordeelen, welke uit de omwen
teling voor ons land en volk tevoorschijn
zijn getreden, positiva, die samen te vat
ten zijn in het begrip een gave basis voor
een nieuw regeeringsstelsel Daartegen
weegt hetgeen prijsgegeven moest wor
den niet op. Uit het verlies werd winst
geboren.
De schrijftrant van den hooggeleerden
auteur benadert den romanstijl, in dezen
zin op te vatten, dat hij de gebeurtenissen
levendig schetst en in de woordkeus de
wetenschappelijke terminologie zooveel
mogelijk achterwege liet.
Daarmee en door de illustratie is
dit boek een veel ruimer debiet gegeven
dan met een zuiver historisch werk het
geval zou zijn geweest.
„De moord in het hotel”, door
Percy King. N.V. Het Neder
landsche Boekhuis te Tilburg.
Een nieuwe detective-roman van Percy
King, waarin de handige reporter van de
„Sphere”, Frank Lister, spannende avon
turen beleeft. Je moet als jong journalist
maar boffen om na kennismaking met
twee fuifnummers, die met geld smijten en
de dwaaste dingen uithalen, midden in een
daverende moordgeschiedenis verzeild te
raken en dan nog eerder dan Scotland
Yard alles te weten. Zoo’n bofferd is
Frank Lester. Hij maakt sensationeele ge
beurtenissen mede, komt in tientallen
moeilijkheden, en weet steeds copy er uit
te slaan. De verwikkelingen worden steeds
dreigender, sensationeele feiten volgen el
kaar op, een sensationeel strafproces
dreigt fataal te verloopenmaar Lester
weet, als de liefde er bovendien nog bij in
het spel komt, alle moeilijkheden te over
winnen en de jongedame, die onschuldig
ter dood veroordeeld is in verband met
den moord in het hotel, van den dood te
redden en den waren schuldige te ontmas
keren. Hoe hij dat alles klaar speelt, men
leze dit vlot geschreven boek van Percy
King, dat evenals zijn beide vorige romans
„De beslissende ronde” en „Het renbaan-
schandaal van Epsom” vol spanning en
zeer boeiend is.
„Kinderschrift als hulpmiddel
bij opvoeding en beroepskeuze",
door dr. J. Schrijver. Uitg
Mij. „Kosmos”, Amsterdam.
Dr. J. Schrijver, van wiens hand in
dertijd het „Leerboek der Graphologie”
verscheen, heeft er zich in zijn nieuwste
werk op toegêlegd een bijdrage te leve
ren op het gebied der schrif.tkunde air
hulpmiddel bij opvoeding en beroeps
keuze der jeugd.
De graphologie is als element in psy
chiatrie door velen bestreden en door an-
en daarbij kwamen mooie en leelïjke din
gen aan het licht: de twee kanten van al
wat menschelijk is. Ln thans zijn we a
weer zoover dat de gevaren en nadellen
van een teveel beseft worden en dat men
weer oog krijgt voor de waarde van het
natuurlijke schaamtegevoel.
Dit als inleiding op deze bespreking De
overleden schrijver D. H. Lawrence heeft
in zijn werken de beteekenis van het
sexueele sterk tot uitdrukking gebracht
Het is voor hem de mystieke Sieving der
u verbondenheid geworden. Dit heeft
bij hem geleid tot de verafgoding van een
rence wüd^ h^‘SC^elijk goed' La”
rence wilde de blijde boodschap van de
e se£ueele liefde brengen Maar
hij stelde deze boven alle andere waarden
en meende er zoo het Evangelie mee te
kunnen aanvullen. Het werd geen aanvul
hng want Christus’ boodschap gingen
gaat boven het verschil in geslachten uit
en opent wegen tot God voor mannen en
vrouwen, getrouwd of ongetrouwd De on
gestane uit dit boek, van wien Lawrencê
ons wil doen gelooven, dat het Jezus is
heeft mets gemeen met Hem, dien whken
nen uit de Evangeliën. Het is geen aan’
vul mg. maar een aanval geworden dé
verloochening van een leer do o? iemand
die zich aan de onbereikbare hoogte er
van ergert en die ons wil doen gefooven’
dat een soort Stille Zuidzee-idyhe los van
De opvatting dat man en vrouw in „i
den1" leeff3 \verkelijk
Christenen, al kennen a°ndeiL V€le
een nog hoogere waarded daarenboven
Degenen, tot wie het T
spreekt zullen er door deze
nader toe gebracht worden
anderen is dit laatste werk van L
als z€hnnandr Z*jK s®hriiverstalent
ais zijn andere boeken, slechts
nende verbeelding
met een heldere glans IX7O1Ï AT
door ze te poetsen met IV"
GENOOTSCHAP „DANTE ALIGHIERI”
Dr. J. yan der Velden zal voor het Ge
nootschap „Dante Alighieri”, in het ge
bouw van het Genootschap, Mauritskade
21, alhier, op Dinsdag 9 Januari, spreken
over het onderwerp: „Faust in Italië”.
„Ga s 1 ich t”, door Patrick
Hamilton.
Een stuk van verrassingen.
Reeds dadelijk bij het opengaan van het
gordijn wordt men verrast door het décor:
een burgerkamer uit den tijd van onze
groot- of overgrootouders, maar zoo goed
in den stijlloozen stijl meubelen, schil
derijtjes aan den wand enz. dat men
zich waarlijk in den tijd terug gezet voelt,
den tijd, waarin het nu al weer vergeten
gaslicht in de kamers van de burgerij de
nog primitievere petroleumlamp verdrong.
De costuums sluiten goed aan bij dit décor
van Lucas Wensing.
Dit is echter niet de grootste verrassing
Het stuk begint met een zeer boeiende,
goed geschreven scène tusschen den bewo
ner, den zelfverzekerden heer Manning
ham naar den eisch van den tijd in ge-
kleede jas en met hoogen hoed en zijn
jonge vrouw Bella, elegant in haar kui-
sche, lange fluweelen japon. Een scène vol
wrangheid en tragiek, waarin ons wordt
gesuggereerd, dat de arme Bella op weg
is, volslagen krankzinnig te worden, iets
waarvan zij zich maar al te pijnlijk bewust
is Deze scène maakt te dieperen indruk
omdat zij prachtig wordt gespeeld door
Cruys Voorbergh en Willy Haak, die bei
den een voortreffelijke typeering geven en
hun rollen van binnen-uit spelen waarbij
zij zeer goed worden gesecondeerd door
Lize Servaes en Lies Wind als een oude
en een jonge gedienstige.
Dat wordt een verfijnde zielkundige tra
gedie, denkt de argeloozé toeschouwer, en
wie tevoren heeft gelezen, dat „Gaslicht’’
een „thriller” is, kijkt ietwat verwonderd
Maar, ook op deze verrassing volgt weldra
een nieuwe, als plotseling, na het vertrek
van den heer Manningham, een gemoede
lijke en leepe oude heer zijn intrede doet,
door Bella en de toeschouwers niet zonder
reden aangezien voor een psychiater, door
Manningham gezonden om Bella’s toestand
waar te nemen. Maar deze oude heer
Rough ontpopt zich als een slimme en
doortastende oud-detective en. plotse
ling zitten wij midden in de misdadigers-
geschiedenis met allerlei wonderlijke avon
turen en complicaties.
Wij zullen er niet veel van vertellen, niet
alleen omdat wij dan te lang van stof zou
den worden, maar vooral omdat wij niet
het genoegen van toekomstige toeschou
wers bij voorbaat willen bederven door hun
de vele verrassingen te onthullen, welke
nog volgen vóór aan het eind van het der
de en laatste bedrijf de ontmaskerde mis
dadiger door de gerechtsdienaren wordt
weggevoerd om zijn welverdiende straf te
ontvangen.
Ook zonder de psychologische tragedie
te worden, welke men aanvankelijk ver
wacht, boeit „Gaslicht” (zoo getiteld omdat
het op- en neergaande gaslicht een ge
heimzinnige rol speelt) van het begin tot
het einde, al daalt wellicht de spanning
even in het slotbedrijf, dat iets minder
sterk geschreveri is, dan de beide voor
gaande, die knap gecomponeerd zijn.
Het .merkwaardige stuk vindt bij ,Het
Masker” een voortreffelijke vertooning.
zoowel door de regie van Cruys Voorbergh
als door hët individueele spel van alle ar-
tisten en hun volmaakte samenspel.
Willy Haak en Cruys Voorbergh prezen
wij reeds. Tot het eind houden beiden hun
spel op het hooge peil, dat aan de vertoo
ning een diepere, psychologische, beteeke
nis geeft dan de schrijver zelf vermoede
lijk zal hebben bedoeld. Hun figuren zijn
menschelijk en karakteristiek .Beiden zijn
met bloemen gehuldigd.
Ko Arnoldi speelt den ouden speurhond,
in al zijn menschelijkheid en slimheid, zoo-
als men dit van dezen knappen acteur
kan verwachten; een creatie, die weer in
alle opzichten verzorgd en af is.
Ook Lize Servaes en Lies de Wind noem
den wij reeds met lof; de laatste bracht
bewonderenswaardigen climax in haar spel.
Het succes, gisteravond in den Koninkl.
Schouwburg, was groot en verdiend.
deren toegejuicht. Wat de beoordeeling
betreft van deze beide uiterste standpun
ten waartusschen zich verschillende
schakeeringen van waardeering bewegen
doen wij er het zwijgen toe.
Op hef punt der schriftkunde zijn ab
solute uitspraken in elk geval niet aan
te bevelen, daarvoor zijn de uitkomsten,
hoe talrijk zij ook mogen zijn, nog te
zeer uiteenloopend Zij geven geen be
paalde lijn aan, noch ter eener, noch ter
andere zijde.
De auteur heeft zich, en daartoe willen
wij ons in deze korte bespreking bepa
len, in elk geval veel moeite gegeven om
een massa materiaal ter bestudeering sa
men te brengen, o.a. afkomstig dank
zij de medewerking van den minister van
Justitie van leerlingen en verpleegden
van Tuchtscholen en Rijksopvoedingsge-
stichten.
De algemeene waarden, welke hij aan
het kinderschrift toekent en de mogelijk
heden, welke het hem biedt ter differen
tiatie, zijn in de éerste vijf hoofdstukken
behandeld. Interessant zijn zijn beschou
wingen en aanduidingen inzake de ken
merkende verschillen van schrift van
niet-gezonde en niet-normale kinderen.
Het laatste hoofdstuk betreft het uit
gangspunt zijner studie, n.l. het schrift
van het kind in verband met zijn aanleg
Voor liefhebbers der graphologie is het
stellig een belangwekkend boek.
„Tesseltje”, door Ro van Oven
Uitg. Nederlandsche Keur
boekerij, Amsterdam.
Tesseltje, dat is de huiselijke naam van
Maria Tesselschade. de zuster van Anna
Roemer Visscher, beiden dochters van
den 17e eeuwschen Amsterdamschen dich-
ter-redenrijker-koopman Roemer Visscher
Nu zijn we meteen bij den oorsprong
van den vermaarden Muiderkring beland,
welks beroemdste vertegenwoordiger de
Drost van Muiden, de edelman Pieter Cor-
neliszoon Hooft was.
En als we Maria Tesselschade als Tes
seltje voorgesteld krijgen, dan wil het be-
teekenen, dat we in Roemer Visscher’s
patriciërswoning in de Amsterdamscne
buitenwijk verkeeren, waar de beide doch
tertjes de jongemeisjesjaren juist zijn
binnengetreden en nog niet aan haar eer
ste gedichten toe zijn. Tesseltje is een
charmante bakvisch, schalks en vroolijk,
die in vaders huis het prettige,, onbe
zorgde leventje leidt van rijke koopmans
dochter.
Ro van Oven ondernam een poging om
het roemruchte gezelschap, dat eens een
Muiderkring zou vormen, in jeugd en op
komst aan het tegenwoordige geslacht
voor te stellen en zij slaagde op verras
sende wijze.
Tesseltje werd tot een levend brokje
historie uit de gouden eeuw en de glans
periode der Nederlandsche dichtkunst
Wij zien den Ouden Roemer Visscher als
kundig koopman en reeder, als gemoede
lijk huisvader en brillant rederijker- Bre
dere, den zoon uit het poovere schoen-
makersgezin, maar de vonk van het genia
le is zijn geest, die hem opheft tot het
exclusieve milieu der Amsterdamsche
burger-aristocratie; Vondel, arm als Bre
dere, zonder diens brillante hoogten, maar
statiger in zijn dichtkunst; Hooft, den ma-
gïstrale en voorname, den dichterlijken
kasteelheer van het trotsche Muiderslot
In dit gezelschap verkeeren de kwieke
Tesseltje en de kalme Anna; Tesseltje ver
wend door allen, bemind door Bredere
dl* ?kTHefde heeft. Doch dit laatste
wordt Tesse tje zich te laat bewust Dar
is Breero al gestorven en blijft er een
leegte in Tesseltjes ziel
eoednin11dAaarfdigSt b°ek' PrettiS Mesbaar.
in de sfeer en met een redeliik
historisch fond. ‘wchjb
Evangelie niet
novelle niet
En voor de
Lawrence,
-t verraadt
een erken-
Ta’AÏlV Ê?itte leg'°en”, door dr
J A v.datt Utahns van
overslaan. g en'antwoorden. nooit
reepsgeheimd gebonde^^^n m?1} ziJn be‘
als de onderhavige h,] boeke«
niem latend buiten «>tva,*e
vormt zonder twijfel geheim -
De wijze van besneet- apa7te attractie.
is hier het voornaam^» 8 aer BevaHen
dr. Harpole een hJiVT L en. danr«n heelt
De ve,t.ling w„d sServeerS'5''"’h“«
volk door J. j. Westendorp
Boerma. - Uitg. Scheitel
de^toXs^ de be
rende inleiding bii diThn^61 waardee'
constateert dat wii ii,b ek’ uwaarbii hij
hebben” ”W1J zulk een b<*k noodig
on^ikakUe\lngs^ng^ tot dep
volk in zijn venchmenhJNederIandsche
openbaringen tónnen t Uitingen en
Srenzen en de wijze, waarip8hi!iWd
behandelde, maakt het boek «schik?
groote groepen der bevolking DitM ?T
“k S«al vaS'de óbS