aan
Vuurzee te Amsterda
Koolhoven-vliegtuig bij
Pernis neergestort
De buitenlandsche hulp-
verleening aan Finland
Haagsche Courant van Vrijdag 5 Januari 1940
DERDE BLAD, PAGINA 1.
ri
E.Kiderlehj Jenever
I
parachute-
Gebouw van Vroom en Dreesmann
vlammen
Mislukte
sprong
Invlieger Th. H. Coppers
verongelukt
BINNENLAND
^7
officiëele
voor
in
H
II
Twee verdiepingen door
het vuur verwoest
lederen dag vertrekken
detachementen Zweed-
sche vrijwilligers
Tijdens een
proefvlucht
militaire autoriteiten
- - I
Geestelijke weerstand in dezen tijd
Dr. J. A. Nederbragt
Wat er overbleef van den Koolhoven-verkenner, welke bij Pernis neerstortte.
1
De „Statendam” zal worden
opgelegd
t
De „Josif Stalin” overgenomen
Weerkundige Waarnemingen
Luitenant Coppers, die bij het ongeluk om het leven gekomen is,
in gesprek met Frits Koolhoven.
ISTESRMIDOAG om kwart
It voor vier is nabij Pernis
onder de gemeente Rotterdam
een nieuw éénmotorig Kool
hoven-vliegtuig van het type
F.K. 56 rieergestort en totaal ver
nield. De eenige inzittende van
het toestel, de reserve eerste
luitenanbvliegeir Th. H. Coppers,
invlieger der Koolhoven-fabrie-
ken, werd op slag gedood.
Per Lilerflesch: o ÖA
E KIDERLEH SCHIEDAM
- - 'V
nieuwe burgemeester van
Voorburg
'4r-
/I
een
Uit de cockpit gesprongen.
deze
mislukte.
in
Blussching met twaalf stralen.
I
Het vliegtuig.
wn middendekker, be-
Naar wij van de zijde der Nederland-
sche Scheepsbouwmaatschappij verne
men, is de „Josif Stalin”, welke Zater
dag j.l. haar proefvaart deed, thans door
de opdrachtgevers overgenomen.
het gevolg, dat dit
der de bevelen der
heeft opgevolgd.
Zeer groote schade.
der Heijde” behoefde
doen. Over de oorzaak
niets bekend. De
De boterheffing.
Het bedrag van de heffing erj steun-
uitkeering op boter, is, behoudens tus-
schentljdsche wijziging, voor de week
van 4 tot 11 Januari vastgesteld op
80 cent per k.g. (onveranderd).
Nadat eerst het sein „middenbrand”
gegeven was, volgde later het alarm
„groote brand”. Een groot aantal voer
tuigen rukte daarop ter versterking
aan, terwijl tevens de drijvende brand
spuit „Jan van der Heijde” zich naar
de Korte Prinsengracht spoedde. In
totaal werd het vuur, dat inmiddels
van buitenaf overgeslagen was naar
de eerste verdieping, met niet minder
dan twaalf stralen aangetast, waarvan
er drie over een even groot aantal uit
geschoven Magirus-ladders werden ge
leid.
De dienst op Amerika.
Voor het onderhouden van den dienst
op Amerika blijven de „Sommelsdijk”
en de „Sloterdijk” aangewezen. De
„Sloterdijk” is, gelijk men weet, in
Denemarken in aanbouw. De brand aan
boord van dit schip heeft de aflevering
eenigszins vertraagd.
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur
Hat dunne pijltje geeft den stand aan
van gisteren
Nationaal comité tot bestrijding van
den handel in vrouwen en kinderen
prof. dr. J. E. de Quay, voor den Cen-
tralen Raad van Advies voor Ontwik
keling en Ontspanningmej. mr. E.
Ribbius Peletier, als lid der Eerste Ka
mer mr. H. M. L. H. Sark, voor de
Federatie van instellingen voor de on
gehuwde moeder en haar kindmej. Rg
Joh. Westerman, voor den Nationalen
Vrouwenraad, terwijl mej. C. Thierry
het secretariaat op zich genomen heeft
(Reguliersgracht 114, Amsterdam).
Om des tijds wille zijn bedoelde le
zingen alle in een middag saamgevat
en wel op Maandag 22 Januari, 2 uur,
en worden gehouden in de groote zaal
van het Jaarbeursgebouw te Utrecht.
Als sprekers hebben zich bereid ver
klaard dr. J. Lammerts van Bueren,
mr. L. Einthoven, Z.Eerw. Henri de
Greeve, mevr. Ch. L. Polak-Rosenberg,
dr. J. van der Spek en K. Vorrink.
De drukke Haarlemmerstraat te
Amsterdam is gisteravond het too-
neel geweest van een grooten uit-
slaanden brand. Op den hoek van
genoemde straat en de Korte Prin
sengracht is gevestigd net uit vijf
verdiepingen bestaande hooge win
kelgebouw der firma Vroom en
Dreesmann, welk pand drie percee-
len beslaat.
Voorbijganger maakte alarm.
Het was tien minuten over acht, toen
een voorbijganger vuurverschijnselen
waarnam in een etalage aan den kant
van de Korte Prinsengracht. Hij stelde
onmiddellijk een brandmelder, welke
zich in de omgeving bevindt, in wer
king.
De „Volendam” brengt de asch van
wijlen Antony Fokker
De asch van wijlen Antony Fokker,
die op 23 December te New York is
overleden, is aan boord van het Neder-
landsche schip „Volendam” gebracht
om naar Rotterdam te worden ver
voerd. De urn met de asch is in een
mahoniehouten kist geplaatst.
Wegens onvoldoende emplooi.
Naar wij vernemen heeft de directie
van de HollandAmerika-lijn be
sloten, het s.s. „Statendam” op te
leggen.
Eén van de redenen, welke tot dit
besluit hebben geleid, is, dat men in
verband met de bijzondere tijdsomstan
digheden, niet voldoende emplooi voor
het schip kan vinden.
Zooals men zich herinneren zal, lag
het oorspronkelijk in de bedoeling, de
„Statendam" in de laatste week van
December, dus korten tijd nadat het in
Nederland was teruggekeerd, weer naar
Amerika te doen uitvaren, doch later
heeft men het vertrek tot Januari uit
gesteld- Het schip zal ligplaats krijgen
aan het Oostelijke gedeelte van de Wil-
helminakade te Rotterdam.
De „Nieuw-Amsterdam” ligt nog al
tijd te New York. Daar zal het schip,
naar men mag aannemen, zoo lang de
oorlog duurt, wel blijven.
stand en sterker volharding, om ieder
voor zich in de branding van den tijd
het bootje te houden in een vaste,
doelbewuste koers.
Het initiatief van bovenbedoelde fe
deraties, bedoelt dan ook door middel
van een werkcomité en door organi
satie van een serie lezingen door be
kende sprekers, van allerlei gezindte
en richting, tot grooter inzicht en hel
derder voorstelling der verschillende
betrokken problemen te geraken.
In het werkcomité hebben zitting ge
nomen mr. H. de Bie, voor den Neder-
landschen Bond tot Kinderbescher
ming; ds. J. Beyerman, voor de Fede
ratie van Vereenigingen voor geeste
lijke volksgezondheid dr. J. Eykman,
voor het Nederlandsche Jeugdleiders-
instituutmr. A. de Graaf, voor het
Motor liep onregelmatig.
Het ongeluk gebeurde tijdens een of-
ficieele proefvlucht voor militaire auto
riteiten. Het vliegtuig van het type
F.K. 56 is een éénmotorig toestel voor
twee personen, dat gebruikt wordt als
militair trainingstoestel voor gevorder
de vliegers. Kort vóór het ongeluk ge
beurde schijnt het inwoners van Schie
dam te zijn opgevallen, dat de motor
van het vliegtuig onregelmatig liep. In
vlieger Coppers vloog toen boven deze
gemeente om even later een duik
vlucht te demonstreeren.
Het vliegtuig kwam terecht op een
stuk bouwland aan den Tijkenweg bij
Pernis, op 5 km van het vliegveld
Waalhaven. Brokstukken ervan vielen
ook neer in het dorp. Het lijk van den
verongelukten vlieger werd vlak bij het
toestel aangetroffen.
Een Roode Kruis-auto heeft het stof
felijk overschot naar het Zuider-zieken-
huis te Rotterdam overgebracht.
Naar de oorzaak van het ongeluk
wordt een nauwkeurig onderzoek inge-
steld.
Bij Kon. besluit is met ingang van
15 Januari a.s. benoemd tot burgemees
ter der gemeente Voorburg: dr. J. A.
Nederbragt.
Dr. J. A. Nederbragt is 29 Februari
1880 te Heteren geboren. Van 1894
1907 was hij in een boekhandel en uit
geverszaak werkzaam en van 1907—
1919 was hij parlementair overzicht
schrijver van de „Standaard” en leeraar
MO. Staatsinrichting.
Intusschen had hij zich in 1913 als
student aan de Nederlandsche Handels-
hoogeschool te Rotterdam laten inschrij
ven, waar hij de colleges volgde, totdat
hij in 1918 aan die hoogeschool promo
veerde tot doctor, een titel, toen voor
de eerste maal aan een afgestudeerde
van die hoogeschool toegekend. Op
3 Maart 1919 werd dr. Nederbragt be
noemd tot referendaris aan het departe
ment van Buitenlandsche Zaken en op
1 Juli 1921 werd hij bevorderd tot ad
ministrateur en benoemd tot chef van
de directie van Economische Zaken aan
dat departement.
Dr. Nederbragt was o.a. voorzitter van
de commissie voor de handelsverdragen
en correspondeerend lid van het econo
mische comité van den Volkenbond. Tot
1933 trad hij herhaaldelijk als onder
handelaar op bij het sluiten van han
delsverdragen, o.a. te Ouchy en te Oslo.
In 1934 werd dr. Nederbragt benoemd
tot voorzitter van den havenraad te
Danzig. Deze raad berustte op de arti
kelen 19 tot en met 28 van het verdrag
van Parijs van 9 November 1920, dat
gesloten is tusschen Polen en de Vrije
Stad Danzig.
Dr. Nederbragt had van 19321934
herhaaldelijk deel uitgemaakt van com
missies tot beslechting van geschillen
tusschen Polen en de Vrije Stad Danzig
en hij was o.a. arbiter geweest in een
commissie, welke over vraagstukken
van veredelingsverkeer van Danzig had
te beslissen in een zeer groot aantal
gevallen.
Na de bezetting van Danzig door
Duitschland heeft dr. Nederbragt deze
stad verlaten.
De voornaamste werken van dr. Ne-
Werkcomité gevormd.
Onder deze veelzeggende zinspreuk,
nemen verschillende federaties, wier
sociaal maatschappelijk arbeidsveld
groote groepen van ons volk omvatten,
het initiatief tot nadere bezinning over
bestaande of mogelijke gevaren, waar
mede de oorlog ook ons volksleven be
dreigt. Door den nood van dezen tijd
zijn vele mannen uit hun gezinnen en
zaken opgeroepen tot den dienst. Dat
kan niet anders, nu overal om ons land
de oorlog in Europa hooger oplaait.
Allerwege worden maatregelen getrof
fen om ook voor ons land de economi
sche ontwrichting, gepaard gaand met
verarming en gebrek, tegen te gaan.
Er zijn echter nog talloos veel an
dere dreigingen op geestelijk en mo
reel gebied, en ook die kunnen en
moeten worden afgewend. Daarom
moeten niet alleen het leger, maar ook
de achterblijvenden werden opgeroe
pen tot grooter waakzaamheid, tot meer
gespannen activiteit inzake het zuiver
houden van huwelijks- en gezinsverhou
dingen. Het geldt hier bezinning op
mogelijk nadeelige gevolgen van heel
onze veranderde levens- en bestaans
wijze, ook voor de achterblijvenden de
vrouw, het kind, tenslotte heel de sa
menleving van ons volk. Dat moet ge
zamenlijk opstaan in grooteren weer-
Verwachting tot den avond van 6 Jan.!
Wind: meest zwak, OosteUjK: nevelig tot
helder of lichtbewolkte lucht; droog weer;
iets minder vorst ’s nachts; In het Noorden
en midden 's namiddags om het vriespunt;
in het Zuiden s'namiddags boven het
vriespunt.
-i-
Toen na eenige minuten een aantal
brandweerwagens verscheen, stond het
gelijkvloersche gedeelte van het gebouw
reeds in lichterlaaie. De groote win
kelruiten waren met doffe knallen ge
sprongen en lange vuurtongen kron
kelden langs den gevel omhoog. Ook
binnen woedde het vuur, dat in de
winkelvoorraden een gemakkelijke
prooi vond, met loeiend geweld.
OSLO, Januari.
lederen dag vertrekken detachemen
ten van ongeveer 500 vrijwilligers uit
Stockholm naar Tornea om zich bij het
Finsche leger te voegen.
De eerste afdeel ing heeft de Zweed-
sche hoofdstad den achttienden De
cember verlaten.
De vrijwilligers zijn van alle klassen,
werklieden, ingenieurs, zakenlieden,
boeren enz. Hun leeftijd varieert van
19 tot 65 jaar. Velen hebben hun zaken
verkocht of hun betrekking opgegeven
en hun gezin in den steek gelaten om
het bedreigde Finland te helpen.
Ongeveer 50 officieren hebben in de
grootere steden bureaux geopend, waar
men zich kan opgeven voor het Fin
sche leger. Vooral de laatste dagen,
na de berichten over de groote over
winningen van de Finnen en hun
heldendaden is de stroom van vrijwil
ligers toegenomen. De geestdrift voor
dit land neemt met den dag toe. Van
alle deelen van Zweden komen de vrij
willigers. Zij zijn uitstekend geoefend
in de wintersporten. In burgerkleeding
gaan zij naar Tornea, waar zij in
uniform worden gestoken en een korte
militaire opleiding ontvangen. Vervol
gens gaan zij naar het front in Noord-
Finland.
De Zweedsche organisatie heeft ook
voor wapens gezorgd, waaronder be
grepen zijn vliegtuigen en kanonnen.
die naar Finland gaan, behooren fa
milieleden van hooge militairen. Ook
geestelijken trekken naar Finland. Het
hoofd van de Zweedsche divisie is ge
neraal Lindner en onderbevelhebber is
kolonel Tamm. Beiden hebben reeds
in 1918 in den Finschen vrijheidsoorlog
gevochten. Zij commandeerden toen
een ZweedschFinsche afdeeling. Tot
de vrijwilligers behooren verder de
zoon van den overleden aartsbisschop
van Zweden. Saederblom en de schoon
zoon van den Zweedschen minister
president, Hansson. Bij het vertrek van
de vrijwilligers uit Stockholm en an-
•dere plaatsen vinden steeds groote de
monstraties plaats De menigte heft
liederen aan als „Ein fester Burg ist
unset Gott” en Finsche en Zweedsche
nationale liederen. Kreten als „Lang
leve Finland”, „Wij vechten voor Zwe
den” en „Kom volg ons” zijn dan niet
van de lucht
Ook in Noorwegen en Denemarken
is de geestdrift voor Finland groot.
Vele Denen gaan naar Malmö en
Stockholm om dienst te nemen in de
Zweedsche fhvisie. Volgens „National
Tidende” bedraagt hun aantal ongeveer
400. Vele Deensche officieren hebben
toestemming gevraagd dienst te mogen
nemen in het Finsche leger, maar de
regeering heeft dit geweigerd. Eenige
reserve-officieren zijn echter toch ver
trokken. In Noorwegen hebben offi
cieren bureaux geopend in Oslo, Ber
gen en Trondheim.
Noorwegen heeft een ambulance-af-
deeling gezonden, die bestaat uit 30
personen. Denemarken heeft dit voor
beeld gevolgd. Zweden heeft twee
ambulances gezonden, die in totaal uit
ongeveer 250 personen bestaan. Door
geldinzamelingen heeft men in de drie
Scandinavische landen een bedrag van
15 millioen kronen bijeengebracht,
verder kleedingstukken en levensmid
delen.
Het vuur ingesloten.
Dank zij het feit, dat men er in kor
ten tijd in slaagde, het vuur geheel in
te sluiten, kpn de brand tot de beide
benedenverdiepingen beperkt blijven.
Het vuur werd namelijk, behalve van
den beganen grond en over de ladders,
ook van binnen nit bestreden, aange
zien het den brandweerlieden, ondanks
de sterke rookontwikkeling, gelukt
was, tot het trappenhuis door te drin
gen. Aan dit krachtige optreden is het
toe te schrijven, dat de tweede en ook
de daarboven gelegen verdiepingen
voor het vuur konden worden gevrij
waard en zelfs in het geheel geen scha
de kregen.
De benedenverdieping is geheel uit
gebrand. De eerste étage is grooten-
deels door het vuur verwoest. De vloe
ren tusschen beide verdiepingen ble
ven evenwel intact.
Om half tien kon het signaal „brand
meester” worden geseind. De nablus-
sching nam nog verscheidene uren in
beslag.
geleden werden in Februari de eerste
proefvluchten met dit type gehouden.
De vleugel bevindt zich onder den
romp, waarin hij als het ware is opge
nomen. Direct buiten den romp buigt
hij vrij sterk omhoog, zoodat de vleu
gels zich op dezelfde hoogte bevin
den als van een middendekker. De sta
biliteit is door dezen constructies orm
beter dan die van een laagdekker. De
vleugel is vervaardigd van hout en is
opgebouwd uit twee doosliggers met tri
plex ribben en bekleed met triplex.
De romp is van autogeen gelaschte
stalen, naadlooze buizen geconstrueerd.
De staartvlakken zijn, evenals de vleu
gel, geheel van hout en onderling met
den romp verspannen door stroomlijn
draden.
Vlieger van groote bekendheid
heengegaan.
eerste luitenant-vlieger Th.
was reeds sinds eenige
Officieren bieden hun ont
slag aan.
Vele Zweedsche officieren hebben
hun ontslag aangeboden om voor de
Finnen te vechten. Tot de officieren,
DISTILLATEURS K <1 I
De veranderingen in den algemeenert
weerstoestand zijn gedurende de laatste
paar dagen aanzienlijk kleiner geworden
en verloopen daarbij minder snel. Het ge
bied van hoogen luchtdruk over den
Balkan handhaafde zich. De uitlooper
hiervan, welke tot over het Noordzee
gebied rtikt, nam in beteekenis toe. Daar
de luchtdruk ten Zuiden van ons land
sterker steeg dan ten Noorden, is de Oos
telijke wind in kracht afgenomen en wordt
de temperatuur thans voornamelijk be-
heerscht door de straling. Daardoor waren
de minimum-temperaturen in den afgeloo-
pen nacht weer laag.
De depressie over de Golf van Biscaya
is flink opgevuld.
Zonsopgang: 6 Jan. 8.11 uur.
Zonsondergang: 6 Jan. 4.01 uur.
Lantarens aan: 6 Jan. 7.38 u. v.mj
6 Jan. 4.32 u. nam.
Hoogwater te Scheveningen.
6 Jan. ’s morgens 12 uur; nam. 12.20 uur.
Morgen géén schietoefeningen op bet
strand.
De toeschouwers zagen, dat
duikvlucht te lang werd doorgezet.
Het gelukte den vlieger althans
niet, het toestel horizontaal te
trekken. Coppers heeft op 100
meter van den grond nog getracht,
zich uit het neerstortende toestel te
bevrijden. Met zijn valscherm
sprong hij uit de cockpit, doch de
reddingspoging mislukte. Waar
schijnlijk is de afstand te kort ge
weest om de parachute gelegen
heid te geven zich te openen. Ook
is mogelijk, dat de parachute aan
het neerstortende vliegtuig is blij
ven haken met het noodlottige ge
volg, dat Coppers met het vallende
toestel werd meegesleurd. Zeker
heid hieromtrent bestaat echter
niet.
D®. F'iK' 56 b wn middendckker, be-
aoeld als overgangsvliegtuig. Twee jaar
-V'
De „Jan van
geen dienst te
van den brand is nog
aangerichte schade is zeer groot.
Aangrenzende en omliggende percee-
hebben hoegenaamd geen gevaar ge-
loopen. Als voorzorgsmaatregel werd
een belendende woning, waarin zich
o a een zieke vrouw bevond, ontruimd
Uiteraard trok deze brand in de
dichtbevolkte buurt honderden nieuws
gierigen, die door de politie op grooten
afstand werden gehouden,
De roeren zijn van staalbuis en staal
plaat vervaardigd en met linnen be
kleed. Het trimvlakje van het hoogte
roer is in de vlucht verstelbaar. Aan
het richtingsroer bevindt zich een op
den grond verstelbaar trimvlakje.
Het landingsgestel bestaat uit twee
stijlen, die zoodanig zijn geconstrueerd
dat zij de landingsstooten volledig opne
men, waardoor opspringen, uitgesloten
is. Voorts is het onderstel voorzien van
Dunlop-middeldrukwielen en hydrauli
sche remmen.
De motorinstallatie bestaat uit een
stermotor van 350500 P.K. (Wright
Whirlwind).
De besturing kan dubbel worden uit
gevoerd in verband met de verschillen
de doeleinden, waarvoor men het toe
stel kan gebruiken. De stuurbeweging
in de waamemersruimte kan gemak-
kelijk worden weggenomen.
De bewapening bestaat uit twee
machinegeweren, die in de vleugels zijn
ingebouwd, achter den achterligger. In
de waamemersruimte kunnen 1 of 2
beweegbare mitrailleurs worden opge
steld, terwijl onder den romp een bom-
menrek kan worden aangebracht.
De F. K. 56 kan uitgerust worden als
lesvliegtuig voor meergevorderden, als
vliegtuig voor schietoefeningen, als
lichte bommenwerper, en als lichte
verkenner.
De zitplaatsen zijn overdekt door een
doorzichtige, wegschuifbare kap.
De maximum snelheid bedraagt 300
k.m. per uur. het practisch plafond
5800 meter, de actie-radius 800 k.m.
Barometer alhier v.m 8 uur 761 m.m^
v.m. 12 uur 761 m.m.; thermometer resp.
-8 gr. en -4 gr Celsius.
Barometer na hedenmiddag 12 uur
stationnair.
Reserve eerste luitenant-vlieger Th.
H. Coppers was reeds sinds eenige
jaren invlieger bij de Koolhoven-fa-
bneken N.V. en had als zoodanig in
binnen- en buitenland groote bekend
heid. Hu werd geboren in 1906 en was
dus 34 jaar. In vroegere jaren was hij
verbonden aan den Marine-luchtvaart-
dienst m Ned.-Indië. Hij was o.m. de
man, die destijds een bom heeft ge
gooid op de „Zeven Provinciën” met
oorlogsvaartuig ver-
marine-autoriteiten
01 1 s
o l-S
