HAAGSCHE COURANT Wijziging der Indische Staatsregeling Het te Batavia VAN DE „Coen-museLim” IM.: UIT DE INDISCHE BLADEN PROEVEN MET GERST Zaterdag 6 Januari 1940, No. 17460. mei van EEN STAALINDUSTRIE? Veranderingen ingrijpenden aard KORTE DOCH FELLE BRAND OP EN NAAST DE „HUYGENS” 1JZER-V00RZ1EN1NG ZIJ DIE NAAR HOLLAND KOMEN ZIJ DIE NAAR HOLLAND KOMEN Passagiers en wegbrengers moesten het mailschip verlaten Uitzonderlijk gsede resultaten Plan voor walswerk zoadat voor in" P^oden, b.ip 3 De gepenisonneerde Staten- Uit Australië en uit Amerika. BESLUITEN EN BENOEMINGEN. Overdracht dagelijksch beleid. MET VERLOF. Pleihari. f het ge- „hoofdzitting” FAMILIEBERICHTEN UIT DE INDISCHE BLADEN. KOLONIAAL BIJBLAD Het KOLONIAAL BIJBLAD bevat naast oorspronkelijke bijdragen van deskundige band een overzicht van bet voornaamste nit de per laatste mail ontvangen Indiscne bladen en periodieken, waardoor zij, die zich voor Indië interesseeren, volkomen op de hoogte blijven van de koloniale gebeurtenissen. korten tot vier mijn ongeveer Geen Volksraadsleden met verlof. het stof men Boengkoelpark. Knock, z„ Batavia-C. de ge- uu 'ivia- Mevr. H. J. ook weinig De Indische Staatsregeling dagtee- kent van 1926. Zij is in hoofdzaak on gewijzigd gebleven. Wel ded de prac- tijk na de inwerkingtreding de wen- schelijkheid tot wijziging op een aan tal punten voelen, doch de verschillen de ministers van Koloniën, die den heer Welter voorafgingen, stonden af- keerig tegenover wijzigingsvoorstellen zoo spoedig na de invoering van de wet. te en Verleen d wegens ziekte een jaar verlof naar Europa aan A. E. Beek, tech nisch ambtenaar bij het Marine Etablis sement te Soerabaja, met 16 Dec. 1939 Ontheven: eervol met uit. Decem ber 1939 van de waarneming van haar betrekking mevr. S. E. F. Pleyte, geb. Loth, wnd. klerke bij het Departement der Marine. De bevoegdheid van het college van gedelegeer den. vuur ont- het MARINE DEPARTEMENT. Bevorderd: bij het wapen der mill* taire luchtvaart met 1 Jan. tot eersten luiL kortverbandvlieger de 2e luitenants kort- verbandvliegers J. A. Butner, J. H. Luk- kien H. van Weerden, J. L. M. Theums- sen, allen te Bandoeng, en J. B. H. Brui nier, te Tjililitan. Benoemd: tot technisch ambtenaar bij het Marine-Etablissement te Soerabaja L. Langendoen, ambt, van buitenl. verlof I terugverwacht. bfe- toe, enkeit en brandbluschappar Ir R. B. A. van der Klip, opperhout vester. Oegstgeest. Juliana’.aan 4C; G H. Hover, Eur. schoolhoofd. Gasthuisstraat 9, (L.); M Schaafsma. Mulo-onderwiizer, Oud-Vossemeer. per adres M K. de Wilde. Mei. W L. F Mesters. Eur. onderwij zeres O.W.L.O.. Monulphusweg 1, villa park. Maastricht. J. H Gravestein, gouvernementsarts le kl. bij den dienst der volksgezondheid, Rubensstraat 87, Amsterdam (Z.). luitenant-kolo- nel W C. Muller, oud-plaatselijk com mandant van Batavia, bevindt zich aan boord van de „Marnix van St. Al- degonde” op weg naar Europa. Wij ontvingen per laatste luchtmail, via Napels, Indi sche bladen, tot en met 28 De cember j.l. De heer R. K. A. Bertsch, gouver neur van Midden-Java, in gesprek met den gouverneur van West-Java den heer v. d. Hoek, vertrok met de „Marnix van St. Aldegonde” naar Europa. MILITAIR DEPARTEMENT. Overgep laatst: van het He batal jon genietroepen te Tjimahi naar het Ille bataljon genietroepen aldaar, de le luiL der genie A. Cramwinckel; bij dislocatie van het He bataljon genietroepen te Tji mahi naar het lie bataljon genietroepen te Soerabaja. de res. 2e luit. J. W. Kos ter. voor den Volksraad worden in ver schillend opzicht uitgebreid; zoo zal het college in den vervolge ook aan- vullingsbegrootingen mogen behande len en herbehandeling kunnen verrich ten van door den Gouverneur-Generaal ingediende ontwerpen van ordonnan ties, waaromtrent geen overeenstem ming is verkregen met den Volksraad. Tenslotte wordt de pensioengerech tigde leeftijdsgrens van president, vi ce-president en leden van het Hoogge rechtshof verlaagd van 65 tot 60 jaar, gelijk voor de overige leden van tfe rechterlijke macht reeds eerder is ge schied. niet tevens lid Gedelegeerden zal zijn.' voorgesteld de thans van artikel 62 voor ..eerste zitting” en te vervangen door aanvullingszit- De herhaalde proeven, welke de heer Cramer met deze gerst op ’t Diëngplateau heeft genomen op een hoogte van 4500 tot 7000 voet, dus honger dan de padi-grens, welke maximaal de 4000 voet haalt, wezen uit, dat de gerst uit stekend gedijt en binnen de vier maanden rijpt, een groeiperiode, welke uitzonderlijk kort is. Het proefstation voor den land bouw toont groote belangstelling voor deze proeven en heeft in het laboratorium voor scheikundig onderzoek te Buitenzorg en het ge neeskundig laboratorium te Bata via de voedingswaarde en het vi- taminegehalte'doen onderzoeken. Het resultaat hiervan is, naar wij vernemen, dat het cijfer voor de voedingswaarde 148 bedraagt te gen 130 voor rijst en dat het ge halte aan vitaminen B 200 be draagt tegen 100 van roode rijst. begin der r zoodat voor leden die van zonder bezwaar Verder wordt in het vijfde lid komende termen .tweede zitting” Los van het telegrafische verslag der officieele opening van het museum der stichting „Oud-Batavia” aan het Stad huisplein te Batavia kan nog het vol gende worden gemeld: De voormalige goedang van Geo Wehry is geheel verbouwd en gemeta morfoseerd. Wie het betreedt, voelt zich aanstonds omvangen door een eigenaardige sfeer. Men loopt er ge lijkvloers over roodsteenen plavuizen; over roodgekleurde trappen met goud gebiesde leuningen komt men op de eerste etage, waarvan de vloer geheel uit roodgeverfde planken bestaat. Men beweegt zich tusschen antieke meubels, prenten, en boeken. En de indruk, dat men zich in een historische omgeving ■- bevindt, wordt vervolmaakt door de kleeding der bedienden, die in een schilderachtig costuum gestoken zijn, een getrouwe copie van de traditio- verheffen zich metershooge wanden van Hollandschen baksteen, een uiterst fraaie combinatie. In deze wanden zijn ter eenre de grafzerken van eenige overleden Landvoogden gemetseld, ter andere de namen vermeld van J.P. Coen en de 18 andere Gouvemeurs- Generaal. Een zeer geslaagde vondst is verder, dat aan die zijde het dak is weggelaten, zoodat slechts de blauwe hemel zich erboven koepelt. De etage wordt vrijwel geheel in beslag genomen door de collectie boe ken en prenten van jhr. mr. P. R. Feith, aangevuld met een kleine ver zameling van prachtige herinnerings- borden. Het zou ons te ver voeren ons te begeven in een beschrijving van deze collectie, die in Ned.-Indië stellig haar wedergade niet vindt. Op de foto ziet men Coen's gedenk steen in het museum „Oud-Batavia". ting”, aangezien de eerste zitting in het najaar, de tweede zitting in het begin van hqt volgend kalenderjaar valt. Slechts ingeval van bepaalde nood zakelijkheid werden voorstellen tot herziening aanhangig gemaakt. Sinds 1926 is de Indische Staatsregeling op dien grond zeven maal gewijzigd. Verder heeft de Volksraad een tweetal voorstellen aangenomen tot wijziging van enkele artikelen, welke slechts de strekking hadden aan in de practijk gebleken behoeften tegemoet te komen, dan wel eenige in de redac tie voorkomende onduidelijkheden weg te nemén. Thans werd bij den Volksraad ter advies een wetsontwerp ingediend tot wijziging van een aantal artikelen; met het verzoek, daaromtrent vóór het einde van de Januarizitting advies uit te brengen. Olie op het water vatte vlam. Maandagmiddag 25 December j.l. om streeks half vijf heeft, naar Aneta ons reeds seinde, een begin van brand ge woed op het achterschip van het motor schip „Christiaan Huygens”, dat te Be- lawan voor de Nederland-kade lag en zich juist gereed maakte om den tocht naar Batavia voort te zetten. Plotseling schoot, lezen wij nader in de „Deli Crt.” aan de achterzijde tusschen de kade en het schip een geweldige steekvlam van het water af omhoog en reikte tot i aan het sloependek. Het bleek dat op het water drijvende olie vlam gevat had en het vuur deelde zich op verschillende punten aan het schip mede. Van alle kanten schoot de manning en het walpersoneel om in te grijpen en met stralen water raten had men het vuur spoedig onder de knie. De schade bleef zoodoende vrij gering, doch om op alles voorbereid te zijn had men inmiddels aan iedereen be* vel gegeven, om het schip zoo snel mo gelijk te verlaten, hetwelk uiteraard onder de honderden opvarenden en weg brengers een groote consternatie ver wekte. In vele opzichten staat men bij dezen brand voor een raadsel, omdat het vuur zoo geheel onverwacht ontstaan is en direct naast het schip zoo’n geweldi gen omvang aannam. Zooals gewoonlijk dreef er. tusschen schip en kade aan stuurboordzijde, op het water wel olie, doch niemand had verwacht, dat dit in zoodanige hoeveelheid aanwezig wss, dat het groot gevaar kon opleveren. Plotseling schoot echter een steek vlam op, die tot aan de bovenzijde van het schip reikte, waar een der redding- booten en het plafond van het prome nadedek zelfs zwart geblake-J ««'orden De vlammen braakten, zware, dikke rookwolken over het schip uit en on middellijk merkte men op alle dekken dat er brand uitgebroken was. zoodat een ieder naar de boordzijden snelde om te zien, wat er gaande was. Er dreigde een begin van paniek, al dus vertelde ons een der aanwezigen. Kinderen riepen om hun moeders,, moeders barstten in tranen uit en rie pen de namen hunner kinderen, die zij op dat oogenblik niet snel genoeg konden vinden. Vrouwen en mannen renden van links naar rechts en van boven naar beneden, om zoo snel mo gelijk weg te komen, allerwege heerschte een opgewonden, enervee- rende stemming. Gelukkig bleven er ook velen-kalm en dit had een goeden invloed, op de ze nuwachtige aanwezigen, die echter vooral kalmeerden, toen zij hoorden, i zagen dat de brand niet van een dusda- Krachtens artikel 14 kan de Gouver neur-Generaal het dagelijksch beleid der zaken slechts tijdelijk overdragen, wanneer ziekte of afwezigheid eene voorziening noodzakelijk maakt. Niet, om zich eene korte vacantie tej ver oorloven of zich gedurende enkele da gen geheel te wijden aan bijzondere Landsbelangen, welke zijn volle aan dacht opeischen. Het is daarom gewenscht de moge lijkheid tot overdracht van het dage lijksch beleid der zaken te verruimen en daarbij aan den Landvoogd ter be- oordeeling over te laten de gevallen, waarin hij van deze bevoegdheid zou willen gebruik maken. De voorgestel de redactie van artikel 14 vóórzie’ verder in de vervanging van den Lui- x tenant-Gouverneur-Generaal en van den vice-president van den Raad van Indië, die als regel zijn taak tijdelijk overneemt, niet alleen wanneer zij niet aanwezig zijn, doch ook indien zij om andere redenen verhinderd zijn, het dagelijksch beleid der zaken over te nemen. Artikel 26 vormt een beletsel om in voorkomende gevallen leden van den Raad van Indië met opdrachten buiten Indië te belasten. Voor handhaving van deze, historisch te verklaren, be perking bestaat niet voldoende aanlei ding, nu de snellere communicatie middelen den duur van de afwezigheid uit Nederlandsch-Indië aanmerkelijk kunnen beperken. Het wordt raadzaam geacht dat een nieuw lid den eed (verklaring en be lofte) ook in een vergadering van het College van Gedelegeerden zal kunnen afleggen. Met de ijzervoorziening van Indië. welke in het begin van den oorlog nog al moeilijkheden opleverde, loopt het thans wel los. aangezien Australië en Amerika vrijwel permanent in de markt zijn, aldus de „Java-Bode”. De prijzen zijn, uiteraard, hooger dan vóór het uitbreken van den oor log. doch ijzer is althans in voldoende mate te verkrijgen. Een der moeilijkheden echter, welke wellicht van blijvenden aard zal zijn (minstens voor den duur van den oorlog), de onzekere marktsituatie. het afsluiten van groote con- veelal belemmert. Hierdoor nigen omvang was, dat men zich hooge lijk ongerust behoefde te maken. De steekvlam, die zoo vele meters hoog reikte, had wel een grooten schrik ge bracht, doch gelukkig bleven de vlam men daarna lager op het water en gaf alleen de enorme rookontwikkeling den indruk, dat men met een feilen brand te doen had. Aangezien het vuur zoowel op als naast het schip woedde (al bleef zijn sterkte op het schip zelve gelukkig zeer beperkt) werd het door de beman ning èn door het walpersoneel aange tast. Men legde eenige slangen uit en gaf water, terwijl van alle kanten snel- bluschapparaten werden aangedragen, welke nog beter werk verrichtten. Na tien minuten was het vuur zoodoende gebluscht en gaven alleen de geblaker de gedeeltén op den scheepswand en op de dekken nog aan wat er gebeurd was. Inmiddels was wel order gegeven om het schip te verlaten, zoow’el aan weg brengers als aan de passagiers. Men kreeg echter voldoende gelegenheid om in de hutten nog de waardevolle voor werpen en papieren te gaan halen, zoo dat uit alles bleek, dat er ruimschoots gelegenheid was om zich in veiligheid te stellen. De ontscheping had dan ook een rustig verloop. Velen hebben zich echter niet eens van boord begeven, want vóór zij zoo ver gekomen waren had men het vuur reeds gebluscht en kon een ieder op het schip blijven. Zoodoende ontstond er vertraging, zoodat de „Huygens” om tien minuten voor half zes (twintig minuten later dan vastgesteld was) naar zee kon vertrekken, zoo kort na het kwartier van spanning op bijzonder hartelijke wijze uitgeleide gedaan door hen die in Deli achterbleven. Wij vernamen nog dat enkele passa giers door de rookwolken bedwelmd werden, doch spoedig konden worden bijgebracht. Geen der op het schip aanwezige personen heeft echter eenig letsel bij den brand bekomen. Naar men ons van de zijde der S. M. „Nederland” medeelde bleef de mate- rieele schade ook gering. Couvreur d., Balavia-C. geb. Nicolai, z., Soekaboemi. burst geb. Webb. z., Batavia-C. Schilden geb Henning, z., Soerabaja Weebuizen geb Klunk, z., Soekaboemi. F. E. Riach, z., Tandjong Morawa Van Hellenberg Hubar geb. Tielens, d., Bata via-C. A L. Cardozo geb Neuteboom, d., Benkoelen Donleben geb. de Klerk, d., Buitenzorg J. M ten Cate geb Drij- ber, z., Djember. J. M. Dekker geb. Siermans, z., Soerabaja Een vijftal jaran geleden heeft de heer Cramer te Wouosobo, die door zijn experimenten met verschillende buitenlandsche gewassen in proefsta- tionkringen bekendheid heeft verkre gen. een bepaalde variëteit van Br.- Indische gerst uit het staatje Sikkim aan de Zuidgrens van Tibet inge- i v'oerd, schrijfl hef,,A.I.D.” Deze soort gerst groeit in het hoog gebergte van Br.-Indië en China en vormt het hoofdvoedsel der bevolking uit die streken. De oorzaak onbekend. De oorzaak van den brand is onbe kend. Er schijnt zich echter een bijzon der groote hoeveelheid olie op het wa ter verzameld te hebben, want anders is het vrijwel niet te begrijpen dat zoo’n hooge vlam ontstond. Waar de olie echter vandaan kwam is niet be kend. Evenmin staat vast hoe daarna in deze brandbare staan is. Aanvankelijk had vermoeden, dat een weggeworpen si garet of sigaar de onmiddellijke aan leiding was, doch later hoorden wij weer dat het ook niet onwaarschijnlijk is, dat uit de verblijven der Javaan- sche bedienden brandende of smeu lende voorwerpen naar buiten zijn ge worpen, welke juist in de olie terecht kwamen. Verschuiving van den zittingstermijn. Ondanks de bij de wet van 20 Maart 1929 tot stand gebrachte verschuiving van de begrootingsbehandeling met één maand, wordt nog steeds het be zwaar gevoeld, dat de begrooting te vroeg in het voorafgaande jaar moet worden opgesteld. De ramingen zijn daardoor niet voldoende betrouwbaar, hetgeen o.m. tengevolge heeft, dat na de indiening bij den Volksraad tal van nota’s van wijzigingen en aanvullings- begrootingen noodzakelijk zijn, terwijl bij de indiening van de begrooting bij de Staten-Generaal het aspect veelal wederom sterk veranderd is. De thans aan den Volksraad toege wezen tijd van 2 en een halve maand voor de behandeling is reeds krap en niet voor verkorting vatbaar. Daaren tegen kan de tijd tusschen de terug zending door den Volksraad en de in diening bij de Tweede Kamer worden verkort, mede als gevolg van de tijds besparing, welke kan wórden verkre gen door verzending van de stukken met de luchtpost. Met medewerking van de Generaal zou de aanvang van de be grootingsbehandeling kunnen worden verschoven tot 1 September, waardoor de terugzending van de begrooting door den Volksraad aan den Gouver neur-Generaal zou kunnen worden ge steld op uiterlijk 5 November en de aanbieding aan de Staten-Generaal op uiterlijk 15 Januari. Voorgesteld wordt nu de hoofdzit ting te doen duren van 1 September tot uiterlijk 30 November en de twee de zitting van 20 Maart tot uiterlijk 1 Mei. De heer Cramer is voortgegaan met zijn proefnemingen thans om na te gaan, welke de opbrengstmogelyk- heden kunnen zijn. In bepaalde proefvakken heeft hij het merkwaardige resultaat verkre gen van 2000 kg. per ha. aan schoone korrel; de gerst ligt namelijk evenals de tarwe naakt in de aar. Met een dergelijke groote opbrengst, korte groeiperiode en hooge voedings waarde, drie zeer belangrijke facto ren, biedt de verbouw van deze soort gerst, vooral in de leerstreken, waar slechts mais groeit, voor de bevolking gunstige aspecten. Deze gerst heeft nog een ander voordeel, namelijk, dat zy uitstekend de rogge in Europeesche bakkerijen kan vervangen. Hoewel de kleur iets lichter is, blijkt de smaak weinig te verschillen. neele dracht der Inlandsche huisbe dienden in het begin der 19de eeuw. Gelijkvloers bevinden zich een ves tibule, een „kerkkamer” met de houten maquette der kerk, die zich eertijds op deze plek verhief, een „Gouverneyrs- Generaal-kamer” met de portretten van de 19 Landvoogden, wier graven zich darin bevonden, een werkvertrek, een binnenhof en een ruimte, die als leeszaal kan worden gebruikt. De bin nenhof is het glanspunt van het ge- heele gebouw. Hier toch werden de graven van Coen en van 18 andere Landvoogden zoomede van verschei dene landsdienaren, hun echtgenooten en hun familieleden gelocaliseerd. Ont werper en uitvoerders zijn er volko men in geslaagd, daarvan een geheel te maken, dat door zijn sobere voornaam heid imponeert. Op een basement van Cheribunschen natuursteen, trachiet Een Nederlandsch concern interes seert zich voor de vestiging in Indië van een bedrijf, dat oud ijzer versmelt en verwerkt tot enkele van de in Indië meest gevraagde ijzersoorten in een walswerk. Door het departement van Economi sche Zaken worden momenteel de plannen daartoe nader uitgewerkt. In dië voert jaarlijks 50.000 a 60.000 ton oud ijzer uit. Door toepassing van mo derne electrochemische smeltprocédé’s behoeft bij de omsmelting hiet meer dan 5 pCt. verloren te gaan. Het wordt raadzaam geacht, het be drijf te vestigen op Java, waar de consumptie en ook de grondstoffen- aanvoer het grootst zijn. In Midden- Java is nog een overschot aan water kracht voor het opwekken van de noo- dige electrische energie, en in het cen trum van Java wordt natuurlijk transport goedkooper. Men heeft, volgens de „Loc.", dacht aan vestiging te Semarang. Hoewel momenteel natuurlijk marktsituatie gunstig kan worden acht, is het thans moeilijk te voorspel len. in hoeverre de oorlogstoestanden een spoedige uitvoering van het plan zullen mogelijk maken. De bevoegdheden van het college van gedelegeerden als plv. instituut Verder wordt wijziging voorgesteld van het eerste lid van artikel 61, het welk beoogt het mogelijk te maken, dat leden van den Volksraad, die uit hoofde van hun ambtelijk of particu lier dienstverband aanspraak hebben op een verlof naar Europa, in de ge legenheid worden gesteld daarvan ge bruik te maken zonder het lidmaat schap te verliezen, zonder dat dus in hun plaats een vervanger wordt aan gewezen; dit nu wordt minder juist geacht, op deze wijze zou het ver tegenwoordigend karakter van het col lege te loor kunnen gaan en zou de alzijdige belichting van de in behande ling zijnde vraagstukken in gevaar kunnen worden gebracht. Algeheele schrapping van den ter mijn van acht maanden zou echter het doel voorbij streven. Daarom wpjdt voorgesteld den termijn te ver maanden, welke ter- tusschen het eindeTn6^0»?1 - nae eener zitting en het van den Volksraad, van het College zijn, afwezigheid OVERLEDEN: Mevr. Netty Sikman, geb Kalkhoven, Djokja. H. Ph S. van Rhijn. geb. Gabel, Malang N. Pipper, Batavia, C. ir. M C. F. J Cosijn, Batavia, C. td. Niigh Bandoeng, F. V. Treipl. Ban doeng. D. P. T. Commit, Kulidjati. lVl€’viüJA f t v C. G. J de Jong, Batavia-C. D. Waaijer-Heijstnan, Kalibnroe. Fliers. Tjimabi. R. C. F. dc Torbal, Soerabaja. GETROUWD: Mr. J. G. van 't Oever en G. Sanders, Penang, D. Bruins en L. Lutkemeyer, Bandoeng. W J J de Does en A Ruys, Batavia. G. van den Haak en "E. Florentinus, Buitenzorg Ir. J H. de Puy en C. A. A. Venema, Batavia-C. Dr. J. C Noor- lander en L van Wijk, Soeban Ajam.' Ir. W. Rolvink en G. S. Smit, Malang. A. T M. Bruna en Kittv Orie, Solo. Ir. H. Krause en F. Tögel, Tjioemboeloeit. BEVALLEN: Loze, geboren de Graaff, te Ma- gelang, d. Schouten, geb. Bekker, d. G. Remmelzwaal, geb. Badart, Bandoeng, dochter. J. Sieswerda geb. Klok, d., Batavia-C. De Vos geb. van der Graaf, z., Soera baja. Osinga geb. Meijer, z., Bandar Klippa. Spruyt geb van Wissekerke, z., 5 W Fick geb. Rueb, z... Se- marang. C. Tammes geb. v d. Graaf, z., K. van Willigen geb. Gooszen geb. Kluin, z., Buitenzorg A. Ichholtz geb. - GA. Elia R. Ver- Van >lu welke tracten veelal belemmert. kan de levering vaak niet zoo vlot ge schieden als tot voor eenige maanden het feval was. - - ff

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 7