1
l
ZAL DEZE STEM TIJDIG GEHOORD EN BEGREPEN WORDEN?
van W. C. SICKESZ
'i
I
c
Hl
Mil
iH
KUNST EN LETTEREN
I <1
vii
P -Sr
1
HAAGSCHE COURANT VAN MAANDAG 15 JANUARI 1940. TWEEDE BLAD, PAGINA 3.
HET
H. C. G. M. VERSTÏNEN OVERLEDEN
„Advertentie”,
DE ALLIANCE FRANCAISE
50 JAAR
CONCERTGEBOUWORKEST IN
GEBOUW VOOR K. EN W.
LIEDERENMATINEE MIMI ERB
MEDEDEEUNG
De Menschheid:Help! Om Godswil, help!
„Quo Vadis?”:
tijden van snelopeenvolgend wereldgebeuren, als dus het rad des tijds
zeer snel draait gelijk thans de stem der ..volksvertegenwoor
diging” wel eens achterblijft bij de Stem des Volks, die als een storm
wind aanzwelt.
Dan is het oogenblik daar, dat de „hoogsten” en meest verant
woordelijken in den lande den nieuwen geest des volks en zijn
rechtvaardige verlangens moeten weten aan te voelen en op te vangen,
en door een daad van wij» beleid het inwilligen van billijke ver
langens en zoo noodig het omgooien van ,,het roer van staat"
leemten in het democratisch stelsel, die zich juist op zulke oogenblikken
zoo sterk demonstreer en, aanvullen en dit daardoor bestendigen.
Laten de leiders der democratisch geregeerde landen inzien, dat zij
het geweest zijn, die, door niet tijdig den nieuwen geest der tijden te
begrijpen, het pad geëffend en zelfs geplaveid hebben voor de dictatuur
en haar dictators.
Laten zij tijdig inzien, dat de volkeren genoeg hebben van dit hope
loos „geknoei”, dat telkens weer op nieuwen „haat”, „armoede" en
„oorlog” uitloopt dat de volkeren nadrukkelijk rust arbeid -
welvaart en duurzamen vrede wenschen.
Laten zij tijdig begrijpen, dat „gouvemer" „prévoir" is, en dat in
11 Januari 1940.
Zoo juist heb ik een brief ontvangen van den
secretaris van het Departement van Algemeene
Zaken, die mij namens den Minister-President
mededeelde, dat de tijd van Zijne Excellentie
zoozeer bezet is, dat hij voorshands geen tijd
heeft om mijn verzoek tot een onderhoud m te
willigen, doch dat Zijne Excellentie mij in
overweging geeft, mijn verzoek te richten tot
den Minister van Economische Zaken.
(schrijver van
„QUO VADIS?”)
«Sta
I i
- X t t Cf
Ned
met
de
De belangstelling
houdtaan, het-
iooge bezoekcijfer
JULES VERSTRAETE BIJ DE VER
EENIGDE HAAGSCHE SPELERS.
De acteur Jules Verstraete is, na ver
scheidene jaren elders verbintenissen te
hebben gehad, thans wederom bij een
der Haagsche gezelschappen geëngageerd
Met „De Vereenigde Haagsche Spelers”
treedt hij Woensdagavond. 24 Jan. op in
den Koninklijken Schouwburg bij de pre
mière van „De Notre Dame van de slop
pen”
Het t-anc
van Gregoire Leclos werd in Parijs lan
grond in het opmerkelijke satyrieke werk
van dezen begaafden kunstenaar.
De verassching van het stoffelijk over
schot zal Donderdag plaats hebben te
Westerveld na aankomst van den trein
van 2 uur 14 nam.
„ONZE KUNST VAN HEDEN” IN
HET RIJKSML'SEUM.
Naar wij vernemen heeft het Rijk op de
tentoonstelling „Onze kunst van heden”
in het Rijksmuseum te Amsterdam nog
drie en vijftig stukken aangekocht
Particulieren kochten, behalve het vroe
ger reeds vermelde, eveneens nog drie en
vijftig stukken aan
voor de tentoonstelling
geen zoowel uit het h
van 25.000. als uit de aankoopen blijkt. De
aard van het gekochte laat zien, dat de
kunstwerken grootendeels bestemd zijn
voor kamerversiering.
De koopers buiten Amsterdam overtref
fen in aantal die van de hoofdstad.
Te Scheveningen is hedenochtend op
57-jarigen leeftijd overleden de bekende
kunstschilder H. C. G. M. Verstijnen Ge
boren 9 Juli 1882 te Soekaboemi. heeft hij
zijn jeugd in Nederlandsch-Indië doorge
bracht. Reeds op jeugdigen leeftijd reisde
hij naar het moederland om vervolgens
in het buitenland, voornamelijk in Bohe-
men, te gaan werken aan porselein-, aar
dewerk- °n metaalfabreken. Daarna., in
1907, kwam hij in Nederland terug om
in dienst te treden van de société Céra-
mique te Maastricht als ontwerper.
De laatste 25 jaar woonde Verstijnen
in de residentie. Hier werkte hij als il
lustrator. boetseerder, ontwerper van ka
lenders e.d. en schilder Voorai als die
renschilder maakte hij naam. Ook was
hij bekend als vervaardiger van litho’s
volgens een door hem uitgevonden nieuw
grafisch procédé. Vroeger was hij vast
medewerker van de „Groene Amsterdam
mer”.
Op vele tentoonstellingen, ook hier ter
stede, is het werk van Verstijnen te zien
geweest, in den loop der jaren. Wij heb
ben het herhaaldelijk met groote waar-
deering vermeld, zelfs met bewondering
voor de voortreffelijke eigenschappen van
sierlijke vormen, rijke en voorname kleur,
geest- en fantasie. Vooral deze beide
laatste eigenschappen traden op den voor-
LEZING Dr. G. KNUTTEL Wzn. IN
BOYMANS.
Naar wij vernemen zal in het Museum
Boymans te Rotterdam, op uitnoodiging
van het Algemeen Nederlandsch Verbond,
afdeeling Rotterdam, door dr. G. Knuttel
Wzn., conservator aan 't gemeentemuseum
alhier, op Dinsdag 23 Januari a.s. een
voordracht worden gehouden over „Het
Hollandsche landschep in de zeventiende
eeuw”.
igekondigde stuk van de hand
>ire Leclos werd in Parijs lan
gen tijd en met groot succes opgevoerd en
wordt door de Vereenigde Haagsche Spe
lers ten tooneele gebracht in de vertaling
van Louis Thijssen.
DOCUMENTEN-EXPOSITIE DOOR
JEF LAST.
De schrijver Jef Last heeft van zijn avon-
turenrijke reizen, sedert hij zijn letterkun
dige loopbaan begon, in het bijzonder van
zijn jongste verblijf in Spanje en Noorwe
gen een uitgebreide documentatie ver
zameld, uit brieven, boeken, pastels en
teekeningen bestaande. Deze collectie, die
tot dusverre nog niet in het publiek is ten
toongesteld. wordt door hem thans geëx
poseerd in de Vereenigde Haagsche Stu
dio’s te Rijswijk
Tijdens de opening dezer expositie j.l.
Zaterdagavond hield Jef Last in deze stu
dio’s een inleiding, waarin hij een over
zicht gaf van het ontstaan van zijn oudste
werk, zoowel gedichten als verhalen, tot
aan het ontstaan van zijn nieuwsten ro
man: Kinderen der Middernachtzon, door
hem zelf verlucht met illustraties, waarvan
de origineelen mede ter tentoonstelling
aanwezig zijn. Last gaf voorts een uitvoe
rige beschrijving van de documenten, be
trekking hebbende op zijn verblijf in Span
je, alwaar hij als kapitein aan den bur-
gerstrijd heeft deelgenomen. Ook aan zijn
jongste reis naar Noorwegen en Lapland,
waar hij het gebied doorkruiste, dat on
middellijk aan het thans aldaar in Finland
ontstane krijgstooneel grenst, wijdde hij
een uitvoerige bespreking.
Vervolgens werd door den letterkundigen
A. J. D. van Oosten, als technisch leider
der Studio’s, een korte toelichting gegeven
bij de overige exposities, die momenteel
in de localiteiten dezer instelling zijn ge
arrangeerd, omvattend beeldhouwwerk,
plastieken en ceramiek van den Haagschen
beeldhouwer K de Kruijff: schilderijen en
aquarellen van de Duitsche schilderes Else
von Schmiedeberg. voornamelijk aan land-
schapsschoon van Mallorca en Corsica ge
wijd en van smeedwerk, door Bob Ebell
Na deze inleidingen las Jef Last frag
menten voor uit zijn romans: De laatste
Waarheid en De Vliegende Hollander In
de door de aanwezigen gehouden voor-
keurs-enquête. werden als beste werkstuk
ken aangewezen: „Portret Vera Korff’ uit
de collectie de Kruijff (no. 16-B) en
„Straatje in Pollensa” (no. 21-1) uit de
collectie Else von Schmiedeberg
TENTOONSTELLING VAN LIMBURG
SCHE KUNSTENAARS IN HET
STEDELIJK VAN ABBE-
MUSEUM.
In aansluiting met de tentoonstelling
van Noordbrabantsche schilder- en
beeldhouwkunst, die het vorig jaar gedu
rende de zomermaanden in het stedelijk
van Abbe-museum te Eindhoven werd ge
houden, zijn nu plannen gemaakt voor het
houden van een dergelijke groote ten
toonstelling van Limburgsche schilders en
beeldhouwers.
Twee voorstellingen voor de
Comédie fran^aise
De Haagsche afdeeling van de Alliance
franqaise zal een dezer dagen een halve
eeuw bestaan. De aanvankelijk ontworpen
herdenkingsfeesten moesten wegens de
tijdsomstandigheden worden uitgesteld,
maar het bestuur heeft gemeend bij deze
gelegenheid den leden een geschenk te
mogen aanbieden in den vorm van twee
officieele voorstellingen van de Comedie
fran^aise.
Deze zullen plaats hebben op 29 en 30
Januari a.s. in den Koninklijken Schouw
burg, waar opgevoerd worden: Brltanni-
cus. tragedie in 5 acten en les Plaideurs.
comedie in 3 bedrijven, beide van Racine,
met décors en costuums uit Parijs.
De Comedie Frangaise zendt hiervoor
een keurtroep naar ons land, n.l. de hee-
jen: André Brunot (Doyen), Alexandre.
Denis d’Ines of Ledoux, Yonnel, Lafon,
pierre Bertin, Escande, Le Goff, Jean
Meyer. Oury en de dames Ventura, Jeanne
Sully, Catherine Fonteney en Henriette
JJarreau.
TUIN ARC HITECTUUR.
Op initiatief vai den bond van
Tuinarchitecten zal in samenwerking met
den Bibliothecaris der Landbouwhooge-
school te Wageningen een tentoonstelling
van ontwerpen van den heer L. A Sprin
ger tuinarchitect te Haarlem en eerelid
van den B N T., worden gehouden
Deze tentoonstelling beoogt een beeld
te geven van den ontwikkelingsgang van
dezen begaafden nestor der Nederlandsche
tuinarchitecten.
Zij wordt 22 Januari, ’s middags 2 uur.
officieel geopend in het gebouw voor
plantkunde van de Landbouwhoogeschool
te Wageningen en blijft ook den volgen
den dag voor belangstellenden toegan
kelijk
De bond van Ned Tuinarchitecten be
reidt tevens een tentoonstelling van
foto’s van werk van zijn leden voor, wel
ke in verschillende plaatsen van ons land
zal worden gehouden, voor de eerste maal
van 923 Maart in één der zalen van den
Haagschen Kunstkring
gesproken kan worden. De vertolking
maakte een gaven indruk en zal ver
moedelijk wel de bedoelingen van den
componist hebben weergegeven.
Het luchtige werk van den avond be
stond in het Violoncelconcert in la-mi-
neur van Saint-Saëns. Een vorm-fraaie.
verfijnd-sensueele en zoowel van tempe
rament als geest getuigende muziek De
voortreffelijke cellist Samuel Brill, dien
wij als kamermuziek-(sonaten-) speler
reeds in hooge mate kunnen waardeeren
droeg de solopartij met virtuositeit, be
schaafden toon, smaak en levendigheid
voor. Al neigt deze kunstenaar van na
ture niet in de eerste plaats tot de
psyche dezer Parijsche muziek, zijn ar
tistieke cultuur en begrip zijn toch van
dien aard, dat hij van de compositie een
overtuigende vertolking wist te geven
Zijn voordracht werd door het orkest on
der van Beinum uitnemend ondersteund,
zoodat een fraaie uitvoering verkregen
werd, welke zeer in den smaak viel en
den solist een langdurig en warm applaus
bezorgde.
Slechts één enkel optreden in dezen
winter had de beroemde zangeres Sabine
Kalter voor de residentie vastgesteld. En
aangezien dl» recital Zondagmiddag j.l
plaats zou hebben, hadden wij ons bij
zonder op deze matinée verheugd Door
de internationale omstandigheden zag
Sabine Kalter zich echter genoodzaakt,
haar overkomst ui' Engeland ai te zeg
gen. De in haar plaats optredende mezzo
sopraan Mimi Erb werd daarmede voor
de bijzonder zware taak gesteld, een wel
iswaar klein, doch veeleischend audito
rium in Diiigentia een middag met artis
tieke prestaties te boeien. Dat Mimi Erb
met haar keuze uit Duitsche en Hon-
gaarsche liederen daarin volkomen slaag
de, had zij vooral te danken aan haar
prachtige, klankrijke stem met uitzonder
lijk fraai timbre en haar uiterst verfijn
de muzikaliteit. De voordracht van deze
zangeres bleek uiting te zijn van een
hooge. innerlijke beschaving en tempera
ment, beheerscht door een overwogen,
verstandelijk inzicht. Een wonderlijke
evenwichtigheid door analyse en bezie
ling bezat iedere herschepping van de
begaafde kunstenaresse. Het hield al de
hoogste beloften in voor haar verdere
loopbaan als zangeres. Want Mimi Erb
heeft stellig haar grootste kunnen nog
niet bereikt, door de ondervonden han
dicap op het gebied der zangtechniek
Over haar wijze van ademhalen zijn bij
voorbeeld bij ons bedenkingen gerezen
Weliswaar konden wij geen buitengewoon
ernstige gevolgen daarvan opmerken
doordat de gekozen phraseering in ver
band met haar kunnen zoo meesterlijk
was aangepast en overwogen, doch onze
opmerking zal, zij het ook niet zoozeer
door aesthetische overwegingen, toch
stellig door de principieele zangtechni-
sche kwestie gerechtvaardigd zijn. Het
gebruik der resonansen bleek echter uit
muntend te zijn, hetgeen Mimi Erb er
waarschijnlijk toe heeft gebracht, haar
keuze te laten vallen op werken, die
thans voor haar te groote problemen be
vatten Zoo had de kunstenaresse moeten
afzien van een openbare uitvoering van
„Die Allmacht" van Fr. Schubert in ver
band met de vorming der stem in het
lage register
Doch zoodra Mimi Erb uit teahnisch
oogpunt beschouwd eenvoudiger compo
sities vertolkte, en zij zich geheel aan
stemming, klankkleur en dynamische
schakeering kon wijden, ontvingen wij
artistieke prestaties van voorname
schoonheid, gaf haar zang het beeld weer
van haar fijn besnaarden geest Door
klankkleur, expressiviteit en zeggings
kracht waren de Bartók- en Rich Strauss-
liederen. welke Mimi Erb na de pauze
voordroeg, zulke edele herscheppingen
dat wij deze zangeres als behoorende tot
de eerste rijen onder de kunstenaars
moeten bewonderen.
Geza Frid, die als begeleider aan deze
matinée medewerkte, toonde zich met zijn
rhythmisch strak en sensitief spel róó’n
hoogstaand kunstenaar, dat wij waarlijk
verlangen, dezen pianist wat meer als
zoodanig te mogen zien optreden. Zijn
vertolken is edel en gezond zonder pn
dante weekheid en vol fascineerende
klankschakeeringen.
De aanwezigen brachten Mimi Erb een
welverdiende, langdurige applaus-hulde.
waarbij bloemen werden aangeboden.
Met „Stöndchen” van J. Brahms als extra
werd deze ovatie beantwoord.
Solist Samuel Brill.
Een Duitsch-Hollandsch-Fransch-Finsch
programma, eindigend met Sibelius’ or-
kest-hymne „Finlandia”, een actueel stuk
in verband met de gebeurtenissen der
laatste weken. Het is een echte vader-
landsche compositie, geen gelegenheids
werk, maar een muziek, welke uit het
hart is voortgekomen. Diepzinnig moge
het niet zijn, de drang der inspiratie ech
ter is onmiskenbaar en geboeid wordt
men zoowel door de innige liefelijkheid
van het zacht-melodische deel, dat een
volksliedkarakter draagt als door de frag
menten van ruig- en forschheid, welke
het indrukwekkende van een machtige
natuurkracht bezitten. Het stuk oefende
dan ook een meesleepende werking uit
en werd geestdriftig ontvangen.
Niet minder was dat het geval
een meesterwerk van hooger orde.
Tweede Symphonic in D-dur van Johan
nes Brahms Dat eerste Allegro is dan
ook van een rijke monumentaliteit. Welk
een prachtige geslotenheid in dit stuk,
dat ons in de behandeling van zijn heer
lijke melodieën en markante motieven a’
even sterk treft door diepe melancholie
als door edele geestkracht De weergave
onder Eduard van Beinum was vol span
ning en karakter Ook het Adaeio en
Allegretto (met de geniale vondst en
het Presto-middendeel) kwamen er zin
vol uit en al kunnen in het Adagio de
violen eigenlijk nooit betooverend genoeg
klinken, naar den geest was het een
schoone vertolking Evenals de Finale
waarvan het zwevende, geheimzinnige in-
zetthema wel heel suggestief gespeeld
werd. Beurtelings warm en kwijnend
klonk het tweede thema en tenslotte is
de climax van dit Allegro met een ver
voering voorgedragen, welke zich in
hooge mate aan het auditorium mede
deelde. dat dan ook met enthousiasten
bijval van Beinum en het orkest heeft
gehuldigd.
Het Nederlandsche orkestwerk was een
„Concertstuk” van Guillaume Landré
Het is een muziek, welke bij eerste aan-
hooring bij het publiek allesbehalve alge
meen ingang vindt Men kriigt een in
druk van (wellicht bedoelde) grauwheid,
welke door dynamische noch tempo-ver-
schillen wordt opgeheven De gedachte
kwam op. dat een dergelijke muziek in
haar betrekkelijke kleurmonotonie in
vereeniging met het gesproken woord of
een gebarenspel (declamatorium dus of
pantomime) het best tot haar recht zou
komen Dat hier iemand met compositie-
bnvaafdheid en een groote mate van mu-
’”'^al-technische kennis aan het werk is
geweest, schijnt wel buiten twijfel te
staan. Van het tweede langzame fragment
ging ditmaal wel de meeste stemming
uit. In de verte kondigde zich hier een
paar maal Wagner aan. maar toch niet
zoo. dat van een bepaalde beïnvloeding
A
B 7
7
X
V
•O'?4
-
“■O