Hore Belisha van en De strijd Finland in Verklaringen Chamberlain in het Lagerhuis I No. 17469. 1940. Woensdag 17 Januari. BELANGRIJKSTE NIEUWS BUITENLAND er De oorlogstoestand De Russische nederlaag bij Suomussalmi Trekken de Russen in het Noorden terug? Het Finsche legerbericht „Geen Het Russische leg bericht meeningsverschil- en van bijzonder belang” PRIJS DEZER COURANT: BUITENLAND Eerste blad, pag. 1. positie Eerste blad, pag. 1. Eerste blad, pag. 1. Belisha’s verklaring Eerste blad, pag. 2. Vijfde blad, pag. Hore Belisha er BINNENLAND Derde blad, pag. 1. Chamberlain aan het woord en CANADA. President Roosevelt geeft het Congres een aansporing Een ander bericht uit Helsinki meldt echter, dat in den sector Salla-Kuola- jarvi de aankomst van aanzienlijke Russische versterkingen wordt gemeld. De Russen zouden hun front vooruit hebben geschoven in de richting van Komijarvi. litiek zal komen ten aanzien van de democratiseering van het leger of ten aanzien van de verbetering der positie van den soldaat en zijn betrekkingen. Spreker oefende critiek op de benoe ming van Stanley aan het departement van oorlog, waar een zeer sterk man noodig was. Voor de organsatie is nog veel noodig. Er wordt, aldus spreker, veel verspild en het is twijfelachtig, of de manschappen wel zoo goed mo gelijk opgeleid worden en of van de soldaten een voldoende gebruik wordt gemaakt. De sovjet-verliezen. Uit Helsinki wordt gemeld, dat de Russen sedert het begin der vijandelijk heden in totaal 170 vliegtuigen verloren hebben. Hore Belisha en Chamberlain heb ben gisteren in het Lagerhuis verkla ringen afgelegd over de jongste minia- terwisseling. President Roosevelt beveelt het Con gres aan een leening aan Finland te verstrekken. Wang tsjing wei heeft aan Tsjang kai sjek een vredesaanbod gedaan. Eerste blad, pag. 3. Wij publiceeren een artikel over de werkzaamheid van O. en O. in de practijk. Als gevolg van zware aardstortingen werden in twee kampongs in Tahoena (resid. Menado) vier huizen vernield, waarbij 8 personen den dood vonden. Tweede blad, pag. 3. De Zweedsche vrijwilligers. Een correspondent van Havas heeft een bezoek gebracht aan een detache ment Zweedsche vrijwilligers in Fin land. Hij zegt getroffen te zijn door DE OORLOGSLEENING OVERTEEKEND De oorlogsleening, waarvan de in schrijving Maandag j.l. is geopend, is alreeds' overteekend. De bank van Ca- nac’w bericht, dat voor 248.804.550 dol lar is ingeteekend. terwijl de leening 2 miilioen dollar bedroeg. Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen BUREAUX: WAGENSTRAAT 35—37 Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12500 Aan de Zuidoostkust van Engeland is een Belgisch schip op een mijn ge- Ipopen. Vier overlevenden zijn aan land gebracht. Een Amerikaansche leening aan Finland Toen het Lagerhuis gistermiddag voor het eerst na het Kerstreces weer bijeenkwam, waren alle banken bezet in afwachting van de verklaring van Hore Belisha inzake de redenen, welke tot zijn aftreden hebben geleid. Het Hoogerhuis had zijn zitting een half uur uitgesteld, om de lords in staat te stellen, in het Lagerhuis te genwoordig te zijn. De nieuwe minister van oorlog, Oliver Stanley, zat naast Chamberlain. Het gisteren uitgegeven Finsche leger- bericht meldt, dat zich het gewone af- mattingsvuur der artillerie op de Kare- lische landengte heeft voorgedaan. Een aanval bij Taipale werd met eenige zware verliezen afgeslagen. In den sec tor Salla zijn twee vijandelijke compag nieën vernietigd. Ter zee Niets belangrijks. In de luchtDe Russische luchtmacht is gisteren veel minder actief geweest dan den vorigen dag. Ongeveer 80 sovjet-vliegtuigen voerden bombarde menten in het binnenland uit. De Finsche luchtmacht maakte ver kenningsvluchten en defensietochten. Zij bombardeerde verscheidene malen de vijandelijke troepen. Vier Russische vliegtuigen zijn neer gehaald. Bovendien is gebleken, dat twee Russische vliegtuigen, waarvan in het communique van eergisteren gezegd werd, dat zij waarschijnlijk verloren waren gegaan, gevonden zijn. Ik had, zeide spr. o.m., moeilijk heden geconstateerd, voortvloeien de uit Hore Belisha’s zeer groote kwaliteiten. Spr. wenschte omtrent zijn rede nen niet nader in bijzonderheden te treden. Hij voegde hieraan nog toe, dat persoonlijke overwegin gen geen gewicht in de schaal mochten leggen tegenover de over weging van het winnen van den oorlog. Minister Spaak heeft een onderhoud gehad met de ambassadeurs van Enge land, Frankrijk en Duitschland. Eerste blad, pag. 2. Vijfde blad, pag. 2. Spr. wees er vervolgens op, dat hij Hore Belisha’s weigering om de por tefeuille van Handel over te nemen, respecteerde, maar zich vleide met de hoop, toch weer spoedig over zijn dien sten te zullen kunnen beschikken bij de pogingen der natie om den oorlog te winnen. In de daarop volgende verklaring van Chamberlain, zeide de minister president dat als gevolg van de wisse ling der portefeuille van Oorlog geen verandering in de legerpolitiek moest worden verwacht. De minister-president gaf vervolgens een overzicht van den oorlogstoestand. Hij deelde o.a. mede, dat voor aan zienlijke bedragen uitvoervergunnin gen worden verleend voor oorlogsma teriaal voor Finland. Luchtalarm te Tornea en Haparanda. Gisteren is te Tornea (Finland) en Haparanda (Zweden) opnieuw lucht alarm gemaakt. Drie kwartier later klonk het sein, dat alles veilig was. Er zou overigens' geen enkel vliegtuig ge zien zijn. De Russen zouden terugtrekken van het Salla-front en ten Noorden van het Ladoga-meer. Voor ’s-Gravenhage bij vooruitbet per 3 mnd. met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode”, „Koloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad” 3.Franco per post met Mode blad f4.zonder Modeblad ƒ3.75. Buitenland ƒ9.Landen waarop het verlaagd intern, drukwerk-posttarief van toepassing is 7.p. kw. Bij postkantoren tegen de geldende goedk. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 Ct., fr. p. post 10 ct Dit nummer bestaat uit VIJF bladen en het „Letterkundig Bijblad” Helsinki gebombardeerd De correspondent van Havas meldt, dat twintig Russische vliegtuigen een groote hoeveelheid bommen hebben laten vallen op Helsinki. Ik was op dat oogenblik op straat. Vijf bommen trof fen het huis, waarbij ik stond. De Rus sen wierpen veel brandbommen. Twin tig huizen werden verwoest. In de ar beiderswijken werd ernstige schade aangericht. De luchtaanvallen op Viborg. De correspondent van „Soeial-demo- kraten” seint uit Viborg, dat de stad Maandag j.l. een ware verschrikking heeft ondergaan. Zeventig Russische vliegtuigen wierpen van een hoogte van 5000 meter bommen uit van 250 a 300 kilogram. Een geheele straat werd ver woest. Het bombardement van Dagoe. Een vliegtuig van onbekende natio naliteit heeft, zooals gemeld, het Est- landsche eiland Dagoe gebombardeerd. Te Helsinki zegt men, dat dit niet een Finsch vliegtuig is geweest, omdat deze basis niet in een vergevorderd stadium verkeert, zoodat van daaruit aan de Finsche* troepen geen schade kan wor den toegebracht. Er liggen thans on geveer 2000 Russische soldaten. Bijzonderheden over den strijd De correspondent van „Berlingske Tidende” meldt uit Helsinki, dat de Russen aan het Sallafront terug trekken, benevens ten Noorden van het Ladoga-meer, klaarblijkelijk omdat er een gebrek aan voorraden is en tevens tengevolge van de ge weldige koude. Een Zweedsch stoomschip is door de Duitschers naar Swinemünde opge bracht standigheden beschreven werden, die in Rusland heerschen. Ook waren er ver halen bij, die tevoren waren geschreven en gedrukt, over de successen van den sovjetveldtocht in Finland. Ook zijn for mules gevonden voor het afleggen van den eed van trouw aan het communis me en Rusland. Verder lag op den weg een veldbioscoop, waarschijnlijk be stemd voor de Finsche dorpen, waar de Russen dachten met open armen ont vangen te zullen worden. Een veldam- bulance werd door de Russen op hun terugtocht achtergelaten. De verpakkin gen der medicamenten en verbandmid delen waren zelfs niet opengemaakt Russische ziekenverplegers, hadden ho len gegraven aan den kant van den weg en die met takken afgedekt. Daar in werden gewonden gevonden, die door de koude al lang geheel bevroren wa rn, voor de Finsche soldaten arriveer den. Volgens de gevonden documenten schijnt het, dat de 44ste divisie verster king van een bataillon skiloopers ver wachtte. Dit is waarschijnlije verdwaald want niemand weet waar het zich be vindt. Het hoofdkwartier van het militaire district Leningrad deelt mede Op 16 Januari bedrijvigheid van de verken ners in de districten Moermansk, Ukhta en Repola. In het district Petrosavodsk hebben de gevechten tusschen infante- rie-eenhe<jen voortgeduurd. Op de land engte van Karelië een niet hevig artille rievuur. Onze verkenningseenheden hebben vijandelijke pogingen verkenningen uit te voeren over een uitgebreid front on mogelijk gemaakt. De vijand heeft groo te verliezen geleden. Onze luchtmacht heeft verkenningsvluchten gemaakt en op sommige plaatsen knooppunten van spoorwegen en militaire punten gebom bardeerd. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 15 regels ƒ1.50. Iedere regel meer tot 10 regels 40 ct., daarna Iedere regel meer 50 ct. Reclames 90 ct per regel. Bewijsnummers 5 ct., fr. p. post 10 ct Incasso binnen de stad 5 ct., buiten de stad volgens posttarief. Bij vooruitbetaling: Kleine Advertenties 90 ct.; Dienstaanbiedingen 70 et Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct meer. De Rijksmiddelen hebben in het af- geloopen jaar 42*4 miilioen meer opge bracht dan geraamd was. Vierde blad, pag. 1, Er is tusschen de hooge officieren en Hore Belisha geen verschil van meening over het promotiestelsel ge weest. Het verhaal over den druk, dien het leger op den minister-president zou hebben uitgeoefend, is een zuiver verzinsel. De Finsche bladen publiceeren tal rijke bijzonderheden over de Russische nederlaag bij Suomussalmi. Een der cor respondenten schrijft: „Wie de 44ste di visie niet vernietigd heeft gezien op den weg van Suomussalmi, naar Raate kan geen idee krijgen van de geweldige verliezen, die de Finnen den sovjets hebben toegebracht in dit afgelegen ge bied. Langs den weg liggen de door de koude verstijfde Russische lijken: Som migen zitten nog gehurkt in inderhaast van takken opgebouwde schuilplaatsen, anderen zijn doodgevroren in vurende houding, een opengescheurde tank toont de bedienende manschappen in zittende houding. Daar liggen duidenden mannen, wier gezinnen ongetwijfeld nooit zullen weten wat er gebeurd is. Dat is de afschuwe lijke misdaad van het Kremlin tegen het Russische volk”. Door de Finnen krijgsgevangen ge maakte Russen verklaarden, dat de troe pen, waartoe zij behoorden, hun com missarissen hadden gedood. De soldaten waren toen bijeengekomen om een brief op te stellen aan Stalin, opdat hij den oorlog zou doen staken. Die brief is nooit afgeschreven, door dat de Finnen den vijand met handgra naten aanvielen en de mannen verspreid werden in het woud. Een zeker aantal soldaten bleef ergens in de sneeuw ste ken en zij, die zich later overgaven, had den zes dagen zonder voedsel doorge bracht. Verder verhalen de bladen, dat de ver plaatsbare Russische propagandabu reaux vol papieren zaten en portretten van Russische leiders, vooral van Stalin bevatten. Onder de gevonden documen ten waren boekjes, waarin de ideale om- De liberaal Sinclair zeide, dat men zich zeer zou vergissen, als men zeide, dat Hore Belisha de eenige voorvech ter der legerhervormingen was. Die hervormingen, aldus spr., welke den wil van het land vertolken, worden door vele staf- en regimentsofficieren goedgekeurd. De onafhankelijke afgevaardigde Wedgwood veroordeelde het heengaan van Hore Belisha en zeide, dat er te gen den afgetreden minister een voor oordeel bestond, omdat hij Jood is. An deren drongen er op aan, dat Chamber- lain deze bewering zou tegenspreken, waarop de minister-president zeide, dat de uitlating van Wedgwood nauwe lijks een ontkenning waard was, doch dat hij haar toch beslist tegensprak. Gewagend van de „nieuwe be zorgdheid over Duitsche plannen Voorzoover ik weet, aldus spr., heb ik met geen van mijn collega’s in de regeering verschil van mee ning gehad, ten aanzien van eenig punt betreffende mijn departe ment of anderszins. Waar in het leger alle klachten kunnen worden ingebracht bij de hooge officieren en zelfs bij den minister, kan ik moeilijk gelooven, dat hooggeplaatste officieren niet den rechten weg bewandeld heb ben en evenmin, dat een dergelijke afwijking steun zou hebben gevon den. De toestand in Polen. Chamberlain heeft op een desbetref fende vraag verklaard, dat de berich ten over terechtstelling van Polen in het door de Duitschers bezette gedeelte van Polen tot zijn leedwezen over het algemeen bevestigd werden door het beschikbare bewijsmateriaal. Het scheen duidelijk, dat het aantal slacht offers aanzienlijk was. Chamberlain voegde hieraan toe, dat in de bij Duitschland ingelijfde deelen van Polen de Duitsche autoriteiten volgens berichten van betrouwbare zijde een politiek van welo’verwogen ontvolking voerden en dat, naar het scheen, onder de intellectueele leiders opruiming werd gehouden. De Poolsche regeering heeft zich voorgesteld, hier omtrent een witboek uit te geven. Het debat De Labourleider Attlee zeide, dat het Huis uit de verklaringen van Chamber- lain en Hore Belisha moest begrijpen, dat er geen kwestie van een verschil van meening over de politiek was. Het parlement, aldus Attlee, heeft recht op een volledige opheldering, doch het voornaamste, vooral in oorlogstijd, is, dat op de verantwoordelijke posten de beste ministers staan. De Labourpartij wenscht op zekere punten haar stand punt krachtig te handhaven. Dat geldt voor de controleerende bevoegdheid van het parlement en voor de zeker heid, dat er géén verandering van po- In verschillende deelen van Europa heerscht ongewone koude. Aan de Westkust van Zweden heeft een hevige storm schade veroorzaakt Eerste blad, pag. 2. Eerste blad, pag. 3. Zuid-Amerika, te voor het Congres te weten, of de ik reeds eenige i het Congres L-L B. en W. hebben den Gemeenteraad voorstellen doen toekomen inzake den aanleg van de tweede algemeene be graafplaats „Westduin” (gebouwen, toegangswegen enz.). Kosten ƒ482.000. Vierde blad, pag. 2. In „zijn” persoonlijke verklaring”, zei de afgetreden minister van oorlog: dat zich, afgescheiden van hetgeen zich steeds moet voordoen bij iedere samen werking tusschen menschen, die een dringende taak van meer dan voorbij gaande beteekenis hebben te vervul len, geen geschillen hadden voorge daan. tegen Nederland en België”, zeide spr.: Wij kunnen de kalme en moe dige houding van de beide regee- ringen én volken slechts bewonde ren. De minister-president zei vervolgens: Als de oorlog thans in een acuter stadium mocht komen, zijn wij er ge reed voor. Ten aanzien van de op 3 Januari te Parijs onderteekende accoorden met de Turksche regeering, zeide Chamber- lain, dat de Britsche en Fransche re geering op grond dezer accoorden aan Turkije 25 miilioen pond sterling lee- nen voor den aankoop van wapens in Engeland en Frankrijk. Ten aanzien van de Britsch-Fransche betrekkingen zeide Chamberlain, dat de machinerie van de Britsch-Fransche coördinatie-commissie en de verschil lende uitvoerende commissies voorzien in de gemeenschappelijke opstelling van invoerprogramma’s, waardoor de materieele hulpbronnen der beide lan den zoo voordeelig mogelijk voor het voortzetten van den oorlog kunnen worden gebruikt. In Amerika is een gemeenschappelijke inkooporganisatie gevormd. Wij hopen, dat het aldus ont wikkelde systeem van samenwerking te zijner tijd zal leiden tot nauwere be trekkingen op economisch en financieel gebied tusschen de naties van Europa en van de geheele wereld, en aldus het werk van vreedzamen wederopbouw, dat wij, nadat de oorlog met succes zal zijn beëindigd, tegemoetzien, zal verge makkelijken. Bij den oorlog ter zee, aldus ver volgde spr., werd het gebrek aan suc ces, dat met het optreden der Duitsche duikbooten werd verkregen, gevolgd door het in het wilde weg en zonder voorafgaande kennisgeving leggen van mijnen in volle zee. Het zou niet in het openbaar belang zijn, thans meer te zeggen, dan dat wij deze laatste be dreiging reeds meester worden en dat wij vol vertrouwen zijn, dat wij haar volkomen het hoofd zullen kunnen bie den. Ik heb de portefeuille van handel geweigerd, omdat ik niet overtuigd was, dat de overweging, welke den minister-president ertoe gebracht had, de wijziging aan te brengen, een krach tige vervulling in het nationale belang, van het andere ambt mogelijk zou maken. De oorlog brengt eenheid in alles waarnaar de natie streeft en ik ver trouw, dat ik in dezen geest gespro ken heb. Kwestie als een nachtkaarts uitgegaan. De United Press-correspondent te Londen deelt mede, dat onder de leden van het Lagerhuis, die hij in de wan delgangen van het parlement sprak tij dens de zitting van gistermiddag, de meening overheerschte, dat de geheele kwestie Hore Belisha als een nacht kaars was uitgegaan. In het algemeen vindt men, dat, indien Chamberlain’s door Belisha’s verklaring en zijn eigen overzicht van de feiten ver zwakt werd, deze door de rede van Attlee aanzienlijk is versterkt. De Labourpartij heeft vermeden, Belisha in bescherming te nemen. Bij de rede van Hore Belisha luis terde Churchill met strak voor zich uit neergeslagen oogen. Tweemaal slechts keek hij op en wierp een steelschen blik op Belisha, waarbij hij klaarblij kelijk vermeed, diens blik te ontmoe ten. De verklaringen in het Lagerhuis heb ben geen verder licht op het sensatio- neele ontslag van Hore Belisha gewor pen. Men concludeert uit het debat, dat het voor het succes van de Britsche oorlogvoering geboden was, dat zoowel Chamberlain als Hore Belisha in het Lagerhuis geen volledige opheldering gaven. Amerikaansche leening. De democratische afgevaardigde voor New York in het Huis van afgevaar digden, Celler, heeft een voorstel van wet ingediend, waarbij meer dan 50 miilioen dollar ter beschikking van Finland zal worden gesteld voor het koopen van het noodzakelijke oorlogs- materieel, hierbij inbegrepen half- automatische Garland-geweren luchtdoelartillerie. Celler zeide, dat niets moet weer houden Finland te helpen in zijn moei lijken strijd tegen Rusland. EERSTE BLAD. Voor hulp aan Finland zijn in de Vereenigde Staten krachtige stemmen opgegaan. Gisteren heeft president Roosevelt aan de voorzitters van Se naat en Kamer brieven gezonden, waarin hij de kwestie van de hulpver lening door het Congres aan de orde stelt. President Roosevelt schreef o.a.: „De vorige maand, toen de republiek Fin land haar jaarlijksche geregelde beta ling deed van haar schuld aan de Ver eenigde Staten heb ik den minister van financiën opdracht gegeven dit be drag op een speciale rekening te stor ten in afwachting ervan, oat het Con gres nadere beslissingen dienaangaan de zou nemen. Ongetwijfeld bestaat in de Vereenigde Staten de innige wensch Finland in financieel opzicht te helpen voor zijn aankoopen van landbouw- en industrieproducten. Tezelfder tijd zal er geen bezwaar tegen zijn, dat precedenten worden ge schapen, welke ertoe zouden leiden be langrijke credieten te verleenen aan oorlogvoerende of neutrale landen in Europa. Onze regeering zal er eerlang toe geroepen worden een zeker aantal ver zoeken om leeningen ten behoeve van kleine vreemde landen, in het bijzon der Scandinavië en onderzoeken. Dit zal de vraag opwerpen aanbeveling, welke maanden geleden aan "het Congres heb gedaan om de beschikbare middelen met een betrekkelijk kleine som te ver meerderen voor betrekkelijk kleine leeningen in overweging moet worden genomen. Het is duidelijk, dat «dien de verzoeken om leeningen door ’t Con gres op gunstige wijze zullen worden afgehandeld, dit onderwerp bebandeld zal worden binnen het kader van onze neutraliteitswetten en onze neutrali teitspolitiek.” De president wijst er voorts °P- dat de onderhavige uitbreiding van credie ten in geen enkel opzicht een bedrJig‘ng vormt met een z.g. betrokken raken in Europeesche oorlogen De eremeten zouden betrekking hebben op h<* ‘nan’ eieren van landbouw- en industriePr°- ducten met uitzondering van °°rlogs’ materiaal. Aan het Congres wordt overgelaten de hoogte van de credieten te bepalen' Men spreekt thans van een le«ung van 50 miilioen dollar aan FiP1311^ In de Amerikaansche bladen werd ln in den laatsten tijd een poleh1‘ek ge_ voerd over de hulp aan Finl»nd' blijft daarbij hinken op twee gedach ten n.l. het algemeen verlangeh ?"an ,de Amerikanen om ie democratische sta ten te zien winnen van de totalitaire en de vrees meegesleept te worden in den Europeeschen oorlog Er bestond oppositie in het Congres tegen voor stellen, om Finland een regeeringslee‘ ning toe te staan, daar zulRs, naar men meende, een gevaarlijk precedent zou scheppen. Nu dat president Roosevelt het initia- tief daartoe nam wordt verwacht, dat de oppositie tegen een leening aan F‘n‘ land zal verzwakken te meer daar de president adviseert slechts credieten voor niet-militaire doeleinden te ver’ strekken. Finland’s succesvolle verdediging te gen de overmacht werd door den vice" minister van oorlog, Johnston, in een rede te New York Maandagavond warm geprezen. „Het Finsche succes toonde, zoo verklaarde hij, de voordee- len van een democratische boven een dictatoriale regeering." De laatste jaren zijn wij overstroomd door valsche pro paganda inzake de doeltreffendheid van de totalitaire efficiency. Do wijze waarop de democratische methoden in Finland blijkbaar met succes worden toegepast, geeft ons een aanmoedi ging”. HAAGSCHE COURANT OVERZICHT. Bijkantoren: Scheveningen, Kelzerstr. 319, Tel. 550310; Rijswijk, Kantoor- boekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461. Voorburg, Boekhandel H. E. G. Ruljs, Heerenstr. 194, Tel. 778038; Filialen: N.V. Kantoorboekh. Th. J. de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters Jr., There- slastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. D. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 1