GRIEPWEER!
REGINA en de GOLDEN GATE BAR
BINNENLAND
VICKS HOESTBONBONS
DERDE BLAD, PAGINA 2.
HAAGSCHE COURANT VAN DONDERDAG 18 JANUARI 1940.
van
BLIJVEN HEDENNACHT TOT 2 UUR GEOPEND
De distributie
benzine
van
1940
voor
Menagegeld wordt vergoed
Distributie van peulvruchten
ONDERWIJS EN KERK
Voorloopig verslag van de
Tweede Kamer
De beweerde schending
Duitsch gebied
Rapport opgemaakt door den
Nederlandschen gezant
Moeilijkheden voor de visscherij te
IJmuiden
Per eerste gelegenheid naar
Nederland terug
Twee uur rondgezwalkt
NA HET LANCEEREN VAN EEN
TORPEDO WERD DE „ARENDSKERK”
BESCHOTEN
„Duidelijk waargenomen”
Voor de uitgewekenen om ras
en geloof
Duikbootcommandant niet
te overtuigen
Het onderzoek der scheeps- De Surinaamsche begrooting
papieren
Een half uur om in de
booten te gaan
zou
ge-
De «tand der werkloosheid
i
De immigratie van Javanen.
Hoe zal worden gedistribueerd.
ook
van
Identiteitskaarten en zegels.
„De Auto”, het officieele orgaan der
K.N.A.C. bevat deze week een volledige
uiteenzetting van den opzet der distri-
butieregeling van benzine.
Hoe deze bij eventueele invoering zal
worden geregeld
met ingang
plaatselijke
Boternoteering.
De commissienoteering voor Neder-
landsche boter is heden vastgesteld op
82 cent (onveranderd).
Geen verbetering in den economischen
en socialen toestand?
Help Uw keel infectie voorkomen
rnct dc beproefde geneeskracht van
EXAMENS
Universiteit van Amster.
dam.
Eerste gedeelte cand. ex. geneeskunde
de dames J. A. Fabius, M. Mees, N. Smit,
A. L. Schepper, M. J. Schaffer, O. J. Veld*
stra en dc heeren L. J. Degenaar, A. H.
Dekker, C. van Dorst, W. v. d. Dries, J. H.
Druyff, J. van Hoolwerff, H. Hornings, G.
W. M. Horsten, O. W. v. d. Ham, W. X
v. d. Kamp, P. X D, Marcelis.
Defensie.
Er werd aan herinnerd, dat de mi
nister tijdens de openbare behandeling
van hoofdstuk XII der Rijksbegrooting
voor 1940 in de Kamer heeft medege
deeld, dat een Nederlandsch-Indische
stafofficier naar West-Indië gezonden
is om den gouverneur van Curacao van
raad te dienen over de verdediging van
dat gewest. De minister voegde daar
aan toe te vertrouwen, dat deze officier
ook zijn aandacht zal wijden aan de
verdediging van Suriname met lucht
strijdkrachten. Mocht ten tijde van de
indiening van de Memorie van Ant
woord het resultaat van de hierover
gevoerde besprekingen reeds bekend
zijn, dan zou men het op prijs stellen,
indien de minister daaromtrent mede-
deelingen zou kunnen doen.
Duitsch Nieuwsbureau houdt zijn
lezing vol omtrent overvliegen door
Nederlandsch vliegtuig.
Bij deze toewijzing wordt gebruik
gemaakt van de opgave, waartoe iedere
automobilist door middel van het be
kende rose biljet was verplicht.
Aan de hand van de door den auto
mobilist zelf gedane opgaven, zal wor
den vastgesteld voor hoeveel kilome
ters hem benzine zal worden toegewe
zen. Uiteraard is daarvoor een grond
slag vastgelegd overeenkomende met
850 k.m. per door den minister vast te
stellen tijdvak voor wat de personen
auto’s betreft en 400 k.m. voor de mo
torrijwielen, terwijl voor de bedrijfs
auto’s geen vaste grondslag bestaat.
Wanneer tot distributie zal moeten
worden overgegaan, zal het van den
beschikbaren voorraad afhangen welk
percentage van dien grondslag voor
een bepaald tijdvak kan worden aange
schaft. Uiteraard zijn door het bureau
dat de distributie regelt verbruiksnor-
men vastgesteld voor de verschillen
de mérken en typen automobielen.
Terwijl men voor wat de motorrijtui
gen betreft thans gereed is, blijven er
daarnaast nog speciale maatregelen ter
verdere uitwerking over.
Bedrijven, welke benzine voor drijf
kracht of anderszins gebruiken, hebben
onlangs reeds gelegenheid gekregen om
opgave te doen van hun verbruik, op
dat daarmede bij de toewijzing van
benzine rekening kan worden gehou
den. Daarbij behoeven zich uiteraard
geen moeilijkheden voor te doen zoo
lang het bedrijven betreft welke regel
matig benzine gebruiken. Iets anders
is echter, dat men ook rekening moet
houden met zoogenaamde seizoenbe-
drijven, zooals b.v. in den landbouw,
waarbij alleen in bepaalde weken of
maanden van het jaar, de landbouw
werktuigen in gebruik zijn. Bij de in
voering van de distributieregeling zal
men dus bij de verdeeling van den be
schikbaren voorraad in bepaalde tijden
ook rekening met deze gevallen moeten
houden.
Volksgezondheid en volkshuis
vesting.
Gaarne erkende men, dat de open
bare gezondheidsdienst veel goeds ver
richt heeff en dat de sterftecijfers in
Suriname laag zijn in vergelijking met
andere tropische landen. Niettemin
blijft er naar het oordeel van verschei-
denen leden op het gebied van de
volksgezondheid nog veel te doen over.
Mislukte Duitsch-Engelsche
onderhandelingen
Hen telefoneert ons uit Berlijn:
Er moet in den Haag gedurende den
laatsten tijd tusschen Duitschland en
Engeland overleg zijn gepleegd over
wederzijdsche concessies met betrek
king tot het verschaffen van een recht
van vrijvervoer met neutrale schepen
van bepaalde in- en uitvoer-goederen,
b.v. artikelen op geneeskundig gebied.
Deze onderhandelingen blijken te zijn
doodgeloopen.
Minister Steenberghe hersteld
Naar wij vernemen is de minister
van Economische Zaken, mr. M. P. L.
Steenberghe, die gedurende eenige da
gen licht ongesteld is geweest, weder
hersteld. De minister zal nog korten
tijd verlof nemen, om daarna zijn
werkzaamheden ten departemente te
hervatten.
Justitie en politie.
Verscheidene leden waren van oor
deel. dat de nieuwe rechterlijke organi-
De bemanning van de „Arendskerk”
zal met het eerste Nederlandsche schip,
dat naar het vaderland vertrekt, de
reis maken.
De heer Wijker zal waarschijnlijk
met den trein via Spanje en Frankrijk
reizen. De Nederlandsche legatie te
Lissabon heeft zich in verbinding ge
steld met de „Poelau Bras”.
De toestand der inheem-
sche bevolking.
Hoe nuttig men de immigratie
achtte toch waren vele leden van oor
deel, dat deze maatregelen op zich zelf
geen oplossing kunnen brengen voor
het probleem van de inheemsche be
volking van Suriname. Het vraagstuk,
hoe deze bevolking, welke voor een
groot deel te Paramaribo samenhokt
en voor het meerendeel, waarschijnlijk
tengevolge van reminiscenties uit den
slaventijd, afkeerig is van landarbeid,
op hooger peil te brengen, verontrustte
niet weinige van deze leden. Niettegen
staande jaar in, jaar uit het moeder
land een bijdrage van rond 3 mil-
lioen geeft om de begroeting van Suri
name te doen sluiten, en dat voor een
bevolking, welke zonder de Bosch-
negers en de Indianen nauwelijks
150.000 zielen telt, schijnt er in den
toestand van deze inheemsche bevol
king slechts weinig reëele verbetering
te komen. Deze voortdurend onbevredi
gende toestand wettigt, naar de mee-
ning van deze leden, de conclusie, dat
in de eerste plaats de Creoolsche be
volking moet worden opgevoed tot
regelmatigen arbeid en in het bijzonder
tot land-arbeid.
De opneming van Suriname in het
luchtverkeer werd algemeen toege
juicht. Ook de plannen tot aanleg van
een modern geoutilleerd vliegveld von
den instemming. Men drong er op aan
zooveel mogelijk voort te gaan met de
luchtkaarteering. De resultaten van de
verkenningsvluchten, met de Snip on
dernomen, achtte men, voor zoover
daarover van hier uit kan worden ge
oordeeld, een aansporing om dezen
vorm van onderzoek voort te zetten.
Naar 8-uursluiting op Zaterdag en
7-uursluiting op andere werkdagen.
Van werknemerszijde schaft men
ons:
Dooj de hoofdbesturen van den Ned.
R.K. Bond van Handels-, Kantoor- en
Winkelbedienden „St. Franciscus van
Assisië” en de Ned. Ver. van Chr. Kan
toor- en Handelsbedienden is besloten
om gemeenschappelijke actie te voeren
ten behoeve van de winkelbedienden
ter verwezenlijking van het tweeledig
„Reeds herhaaldelijk”, aldus het
blad, „hebben wij aangedrongen op de
bekendmaking van de wijze waarop
de distributie van benzine bij even
tueele invoering zal worden geregeld.
Ofschoon men van Regeeringszijde de
meening schijnt toegedaan, dat het
tijd genoeg is als de belanghebbenden
zulks vernemen bij de invoering van de
distributie en dezen daarover dus steeds
nog in het onzekere verkeeren, achten
wij voorlichting thans meer dan ooit
geboden, omdat de onzekerheid ’n zeer
ongunstigen factor vormt voor de nor
male ontwikkeling van het voor ons
economisch leven zoo belangrijke auto-
mobielverkeer.
Een billijke benzine-distributie zal
om te beginnen terdege rekening moe
ten houden met aard en omvang van
het gebruik dat de automobilist van
zijn wagen maakt. En verder zal ook
de beteekenis van den werkkring of
het bedrijf van den houder van de
automobiel voor ons economisch leven
daarbij een rol hebben te vervullen.
Daarnaast kan niet uit het oog wor
den verloren, dat rekening dient te
worden gehouden met het benzinever
bruik van de verschillende soorten van
automobielen, een verbruik dat wel
zeer sterk varieert van ongeveer 1 liter
per 4 k.m. tot 1 liter per 15 tot 20 k.m.
Het komt er dus op neer, dat billijk-
heidshalve de benzinedistributie zal
zijn gebaseerd op het aantal kilome-
ters dat men, in liters benzine uitge-
drukt, den automobilist zal toewijzen.
Het zal den automobilist natuurlijk in-
resseeren om te weten op welke wijze
men de administratieve zijde van dit
distributievraagstuk heeft opgelost.
Iedere automobilist, die in het bezit
is van een motorrijtuigenbelasting-
kaart het bewijs dus dat hij zijn
automobiel gebruikt en daarvoor ook
motorrijtuigenbelasting betaalt zal
op vertoon van deze kaart binnenkort
een zoogenaamd identiteitsbewijs kun
nen verkrijgen. De kosten daarvan be
dragen 0.75 per stuk. Het is de be
doeling dat de uit den verkoop dezer
bewijzen verkregen baten zullen wor
den gebruikt om de uit de distributie
regeling voortvloeiende kosten te be
strijden. Dat wil dus zeggen, dat de
consument, namelijk de automobilist
zelf, de onkosten betaalt van deze di
stributie.
Op de identiteitsbewijzen zal worden
aangegeven in welke categorie men
is ondergebracht en volgens welken
grondslag men zijn aantal kilometers
uitgedrukt in liter benzine krijgt
toegewezen. Zoodra dan voor een be
paalde periode het percentage benzine
zal zijn bekend gemaakt, dat men voor
zijn categorie gerekend naar de basis
hoeveelheid kan koopen, zal men aan
het postkantoor, waarbij men staat in
geschreven. zegels moeten aanschaffen,
welke recht geven op de daarop aan
gegeven hoeveelhc'd liters benzine.
Deze zegels zullen slechts worden ver
strekt op vertoon van de geldige mo-
torrijtuigenbelastingkaart.
Verlofgangers ontvangen twee
kwartjes per dag.
Bij ministerieele beschikking van 3
dezer is bepaald, dat aan verlofgan
gers gedurende hun periodieke verlof
50 cents per dag vergoeding wegen?
gemis van voeding zal worden toege
kend. Deze nieuwe regeling is van te
rugwerkende kracht van 1 December
1939 af. Zij geldt voor alle soldij-ge-
nietende militairen (soldaten, korpo
raals en onderofficieren, die niet op
jaarwedde zijn aangesteld). Ook bij
wegens ziekte achterblijven van ver
lof wordt de vergoeding uitgekeerd,
dan echter pas na den vierden dag na
het verstrijken van het periodieke ver
lof.
Jaarwedde genietende militairen ne
men voor rekening van het Rijk deel
aan de soldatenmenage. Heeft de com
mandant van het legeronderdeel be
paald, dat een jaarwedde genietende
militair niet aan de soldatenmenage
deelneemt, dan ontvangt deze vergoe
ding wegens gemis van levensmidde
len. Een en ander geldt uitsluitend
voor de jaarwedde genietende militai
ren, die verplicht zijn buiten hun
woonplaats te overnachten en voor
hen, die in hun woonplaats de oorlogs-
opstelling hebben ingenomen, daarbij
verplicht zijnde hun maatijden buiten
hun gezin te nuttigen. Jaarwedde ge
nietende militairen (gehuwd en onge
huwd), die in hun woonplaats en de
woning (kazerne enz.) verblijven en
aan de soldatenmenage deelnemen, be
talen den kostprijs van een rantsoen
levensmiddelen, n.l. 50 cents. In alle
gevallen bedraagt de vergoeding we
gens gemis van levensmiddelen 50
cents per man en per dag.
Wij hebben twee uur in de redding-
booten rondgedobberd en werden toen
opgepikt door het Italiaansche stoom
schip „Fedora”. De Italiaansche beman
ning was buitengewoon aardig voor ons.
Gisterochtend passeerde de „Poelau
Bras”, van de Stoomvaartmaatschappij
„Nederland”, en daar dit schip op weg
was naar Lissabon en het Italiaansche
schip niet, gingen wij over.
Wij waren met ons zestigen, met
twee passagiers, den heer en mevrouw
Brouwer. Allemaal waren ze zeer cor-
daat. Ik moet zeggen, dat mevrouw
Brouwer wonderlijk kalm en beheerscht
is geweest. Wij hebben al wat wij aan
boord hadden, verloren en hadden
slechts onze kleeren, daar ons slechts
een half uur was gelaten om in de
booten plaats te nemen voor de ont
ploffing werd veroorzaakt.
Absoluut onjuist!
Zooals reeds door den Nederland
schen Regeeringspersdienst is mede
gedeeld, is uit het terzake ingestelde
onderzoek onomstootelijk komen vast
te staan, dat géén Nederlandsch mili
tair vliegtuig over de Duitsche grens
is gevlogen.
Na een goed half uur, toen de sloepen
reeds op eenigen afstand van het schip
waren, vuurde de duikboot een torpedo
af, die een witte streep trok door het
water en de door Duitschers gebouwde
„Arendskerk” midden in het achter
schip trof. Dit brak geheel af en zonk
binnen eenige minuten. Het voorschip
bleef drijven. Met regelmatige tusschen-
poozen begon daarop de duikboot met
het kanon het drijvende voorschip te
beschieten, meldt de „Tel.”. Na twin
tig a vijf en twintig schoten verdween
ook dat in de diepte, waarop de duik
boot keerde en uit het gezicht verdween
De drie sloepen bleven op open zee
bij elkaar, daar de duikbootkapitein had
beloofd per radio de positie der booten
op te geven. Het is kapitein Wijker tot
nog toe. niet gebleken of dit ook inder
daad gebeurd is.
Financieele steun dringend gewenscht
Prof. mr. V. H. Rutgers, voorzitter
van het Protestantsch hulpcomité voor
uitgewekenen om ras of geloof schrijft
ons:
De arbeid van het Protestantsch
hulpcomité verkeert in gevaar.
Het comité verzorgt enkele honder
den vluchtelingen. Deze menschen be
zitten niets en mogen in Nederland
geen arbeid verrichten. Zij vertrouwen
er op, dat het comité hen die reeds
zoo zwaar getroffen worden niet in
den steek zal laten. Dat zullen wij ook
niet doen. Maar dan zal men ons ook
financieel in staat moeten stellen onze
verplichtingen na te komen.
Enkele cijfers:
In het afgeloopen jaar hielpen wij
135 vluchtelingen emigreeren, waarvoor
30.000 werd uitgegeven.
In vaste ondersteuning buiten kam
pen waren gemiddeld honderdtwintig
menschen, die niets bezaten en dus ge
heel op het comité waren aangewezen.
Voorts waren er nog velen die slechts
een eenmalige ondersteuning noodig
'ladden. Dat alles vorderde in 1939 nog
ens 30.000. Thans heeft het comité
130 vluchtelingen in vaste ondersteu
ning, waarvoor meer dan 3500 per
maand noodig is.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Tegenover andersluidende berichten
wordt de kortelings vastgestelde schen
ding van Duitsch souverein gebied door
een Nederlandsch vliegtuig bevestigd.
Het Nederlandsche vliegtuig is op 13
Januari door de luchtwacht bij Nord
horn onbetwistbaar als zoodanig her
kend.
Het vliegtuig droeg een zwart om
randen driehoek in oranje-kleuren on
der het draagvlak als kenmerk der na
tionaliteit. Het toestel koerste over de
fabriek Niehues en Duetting in Nord
horn, vloog daar lager dan tevoren en
keerde vervolgens weer terug. De
schending van Duitsch souverein ge
bied staat onbetwistbaar vast.
De leden van de bemanning van de
„Arendskerk” hebben, na hun ontsche
ping een verklaring afgelegd tegenover
den Nederlandschen gezant te Lissa
bon omtrent de omtandigneden. waar
onder de „Arendskerk” werd getorpe- satie, welke in 1933, zonder overleg met verlangen: a. 8-uur-sluiting op Zater
deerd. De gezant heeft zijn rapport aan de Staten, is ingevoerd, gebleken is een dag; b. 7-uur-sluiting op andere werk-
de Nederlandsche regeering gezonden, weinig gelukkige hervorming te zijn, dagen.
Van verschillende zijden werd in
stemming betuigd met het voornaamste
middel, dat de minister wil toepassen
om de welvaart te verhoogen, n.l. be
vordering van de immigratie van Ja
vanen. Met betrekking tot dit middel
rijzen echter verschillende vragen,
welke vele leden er toe brachten den
minister te verzoeken nadere mededee-
lingen te doen omtrent zijn plannen op
dit gebied.
Een zeer belangrijke vraag met be
trekking tot de immigratie is deze, of
de aanvoer van Javanen wel in het
belang van de inheemsche bevolking
van Suriname is. Zou het n.l. de be
doeling zijn deze Javanen in hoofdzaak
zich te doen vestigen als kleine zelf
standige landbouwers, dan vreesden
sommige leden, dat de Creoolsche be
volking daarvan geen voordeel zal
hebben. De werkloosheid zou er huns
inziens door kunnen toenemen.
Andere leden verklaarden de vrees,
dat vestiging op groote schaal 'van
Javanen als zelfstandige landbouwers
de inheemsche bevolking zou kunnen
schade, niet te deelen.
Met de plannen tot voortzetting van
de irrigatieweken werd algemeen inge
stemd. Gaarne zou men vernemen, hoe
ver deze werken thans gevorderd zijn.
Spoedige wijzigingen achtten zij wen-
schelijk.
Van verschillende zijden werd gewe
zen op het groote belang eener behoor
lijke politiezorg. Verscheidene leden
betwijfelden, of, vooral met het oog op
de voortgaande immigratie, de sterkte
der politie wel voldoende is, en of de
salarieering aan redelijke eischen vol
doet, zoodat het mogelijk wordt prima
krachten in het politiekorps op te
nemen.
Verscheidene leden waren niet ge
heel gerust, dat de politie vrij is van
nationaal-socialistische elementen.
In het Prot. vluchtelingenkamp
te Sluis, dat geheel door ons comité
moet worden bekostigd, zijn 120 vluch
telingen ondergebracht. De kosten
hiervan bedragen eveneens ongeveer
3500 per maand.
Ons kindertehuis te Dieren, waar 24
protestantsche kinderen worden ver
zorgd, eischt p.l.m. 1000 per maand.
Indien nu geen hulp geboden wordt,
zal het comité al dezen arbeid eerlang
moeten staken wegens gebrek aan mid
delen.
Voor protestantsch Nederland
dit een schande zijn.
In November 1938 heeft de Regeering
besloten een aantal vluchtelingen, bo
ven de reeds aanwezigen, in ons land
toe te laten. De kosten van hun onder
houd en van hun emigratie zouden
echter door particulieren moeten wor
den gedragen.
Aanvankelijk bleek inderdaad ruime
offervaardigheid voor dit doel te be
staan. De nationale inzameling, waar
van ook het protestantsch comité zijn
deel ontving, bracht meer dan vier ton
op. Bij het protestantsche hulpcomité
en bij de centrale commissie van het
vrijzinnig protestantisme te Utrecht
stroomden de bijdragen binnen.
De offervaardigheid was zoo groot,
dat gevraagd werd of de Regeering
niet een veel grooter aantal vluchtelin
gen had moeten toelaten.
Maar thans staan tegenover de vele
duizenden die maandelijks worden
uitgegeven slechts enkele honderden
guldens aan inkomsten.
Daarom is een nieuwe actie ingezet
om de voor voortzetting van het werk
onmisbare middelen te verkrijgen.
Wanneer die actie niet slaagt, moet het
werk worden stopgezet.
Zal het Nederlandsch protestantisme
het zoover laten komen, dat de emi
gratie van onze vluchtelingen naar
landen, waar zij toelating-en werk kun
nen krijgen, een einde neemt? Dat de
nu ondersteunde vluchtelingen aan de
bitterste ellende ten prooi vallen? Dat
zij over de grenzen worden gezet? Dat
het kindertehuis te Dieren gesloten
wordt?
Wij vertrouwen, dat protestantsch
Nederland bereid zal blijken onder dat
werk van naastenliefde zijn schouders
te blijven zetten.
Het gironummer van ’t protestantsch
hulpcomité is 278600 Amsterdam.
Stijging in de laatste week van 1939.
De directeur van den Rijksdienst der
Werkloosheidsverzekering en Arbeids
bemiddeling deelt de volgende resultaten
mede van de verzameling door het Cen
traal Bureau voor de Statistiek van de
voorloopige gegevens over de week van
27 tot en met 30 December 1939.
Arbeidsbemiddeling.
Op 30 December 1939 waren bij de
organen der openbare arbeidsbemidde
ling ingeschreven 345.551 werkzoeken
den (329.505 mannen en 16.046 vrou
wen).
Hiervan waren 271.025 (259.989 man
nen en 11.036 vrouwen) werkloos en
waren 58.734 personen door overheids
hulp tewerkgesteld bij cultuurtechnische
er administratief daarmede gelijkgestel
de werken. Blijkbaar waren er dus
15.792 personen als werkzoekende inge
schreven, die in het vrije bedrijf werk
ten, doch ander werk zochten.
Werkloosheidsverzekering.
In de week van 27 tot en met 30 Dec.
1939 waren bij gesubsidieerde vereeni-
gingen 'met wetkloözenkas aangesloten
592.406 personen, waaronder 75.395
landarbeiders.
Van de 517.011 verzekerden buiten de
landarbeiders was het werkloosheids
percentage 24.1 (in de vorige verslag-
week van 4 tot en met 9 Dec. 1939 was
dit percentage 19.1).
Voor de 592.406 verzekerden, met in
begrip van de landarbeiders, was het
werkloosheidspercentage 26.5 (vorige
verslagweek 18.2).
In de overeenkomstige verslagweek
van Dec. was het werkloosheidspercen
tage voor alle verzekerden in de laatste
jaren als volgt tusschen haakjes zijn
vermeld de percentages, indien de land
arbeiders buiten beschouwing worden
gelaten):
1932: 33.5 (32.4); 1933: 37.4 (32.7);
1934: 33.8 (32.4)1935: 39.5 (36.7); 1936:
33.7 (32.3); 1937: 32.2 (29.9); 1938: 35.8
(32.5); 1939: 26.5 (24.1).
Uit de bij den Rijksdienst der Werk
loosheidsverzekering en Arbeidsbemid
deling bekende voorloopige cijfers kan
worden opgemaakt, dat in 1939 de werk-
loozenkassen bij een gemiddeld aantal
leden van 585.000 in het totaal aan bij
dragen van de leden ontvingen 7.700.000
gulden.
Ten laste van het Rijk en de gemeen
ten ontvingen de kassen in het totaal
aan subsidie 10.200.000 gulden.
Aan haar werklooze leden keerden de
kassen in het totaal uit 13.200.000 gld.
De som der reserves der wèrkloozen-
kassen, die op het einde van 1938
14.800.000 gulden bedroeg, steeg tot
20.000.000 gulden op het einde van 1939.
Aan het voorloopig verslag van de
Tweede Kamer over de Surinaamsche
begrooting voor 1940 is het volgende
ontleend
Verscheidene leden vestigden er de
aandacht op, dat in de memorie van
toelichting, in tegenstelling met de
beide vorige jaren, thans geen gewag
wordt gemaakt van eenige verbetering
in den economischen toestand van dit
gebiedsdeeel. Moet men hieruit op
maken, dat naar het oordeel der Regee
ring elk verbetering in het afgeloopen
jaar achterwege gebleven is
Andere leden waren van oordeel, dat
de raming van de middelen eenige
aanwijzing geeft voor een lichte ver
betering in den algemeenen toestand
van het gewest. Over de geheele linie
toch vertoonen de inkomsten een
ringe stijging, de inkomstenbelasting
kon 8 pCt., het invoerrecht 3 pCt. en
het concessierecht 20 pCt. hooger ge
raamd worden. Een plotseling en in
het oog loopend herstel van Suriname
is van de uitvoering der in het vorige
jaar aangekondigde plannen tot ver-
hooging van de welvaart niet te ver
wachten, en te dien aanzien zijn ook
geen verwachtingen gewekt.
Opvarenden verlangen 50 pCt. toeslag
op procentengeld.
Het visscherijbedrijf te IJmuiden on
dervindt weer verschillende moeilijk
heden. Allereerst zijn er de moeilijk
heden met de opvarenden inzake het
nieuw af te sluiten collectief contract.
Na het uitbreken van den oorlog is een
aantal stoomtrawlers naar zee gegaan,
waarbij de opvarenden 50 pCt. toeslag
op de gage kregen, terwijl allerlei
voorzieningen werden getroffen inzake
verzekering der betrekkingen van de
opvarenden bij ongevallen enz.
Het collectief contract was echter 31
December verloopen en men is nu al
geruimen tijd bezig met onderhande
lingen over een nieuw contract. De
opvarenden verlangen nu ook 50 pCt.
toeslag op het procentengeld. welke
toeslag één reederij reeds betaalt,
maar welke eisch den reeders te ver
gaat. De reeders willen slechts 10 pCt.
toeslag geven.
De opvarenden van verschillende
stoomtrawlers hebben hierover verga
derd, maar zij hebben geen lust om op
deze voorwaarden naar zee te gaan.
Over ’t algemeen uitgezonderd die
van de groote booten zijn de besom
mingen tegengevallen en de opvaren
den achten het bedrijf te riskant, om
voor weinig verhooging te gaan varen.
Alle sinds Zaterdag binnengekomen
stoomtrawlers zijn dan ook binnen ge
bleven.
De vorst geeft ook al moeilijkheden
voor de visscherij. Maandag waren er
nauwelijks spoorwagens en kon men
geen versche haring naar Duitschland
zenden. Een andere tegenslag was, dat
eenige motorloggers, welke Maandag
ter visscherij waren gegaan, moesten
terugkeeren, omdat de opvarenden aan
dek vanwege de vorst niet konden wer
ken. En die tegenslag komt juist, nu
er meer loggers naar zee begonnen te
gaan.
De eerste officier van de „Arends
kerk”, de heer Oosterhuis, die zich
aan boord van de duikboot heeft
begeven, zeide, dat de Duitsche
commandant zeer vriendelijk was
geweest, doch niet kon worden
overtuigd om het schip door te
laten gaan. Ook wilde hij er niet
van hooren. dat de lading
algemeenen aard was en geen con
trabande, noch wilde hij er over
praten, dat het een neutraal schip
betrof.
baar was, stond een kanon, dat drei
gend op het Nederlandsche schip ge
richt was.
Na de papieren te hebben onder
zocht, zeide de commandant van de
onderzeeboot, dat het hem speet,
doch dat hij het schip moest tot
zinken brengen, daar de lading uit
contrabande bestond. Omdat zij
bestemd was voor Zuid-Afrika, be
schouwde hij de lading als contra
bande, niet wegens haar aard.”
„Mijn schip, aldus de heer Wijker,
vervoerde slechts stukgoederen en daar
was geen contrabande bij.
De eerste officier was zeer onder den
indruk van de vriendelijkheid van den
Duitschen commandant, die zeide, dat
het hem zeer speet zoo’n goed schip
tot zinken te moeten brengen, doch dat
hij zijn plicht moest doen.
Ik moet hier aan toevoegen, dat mijn
schip pas een jaar oud was en be
schouwd werd als een der beste vracht
schepen ter wereld.
De duikboot zelf sleepte de boot
terug en gaf de bemanning een
liaif uur haar te verlaten. Dat heb
ben wij in drie booten gedaan.
Toen wij ver genoeg waren, zagen
wij, dat het geheele dek en een
mast werden opgeblazen door een
torpedo, welke het schip in ruim
vier trof. De lading vloog boven de
luiken uit.
Het schip brak in stukken uiteen
en zonk. Wij zagen duidelijk de
uitwerking der ontploffing.
Financieele toestand.
Men betreurde, dat het noodig is een
rijksbijdrage van meer dan 3 millioen
te ramen teneinde de Surinaamsche
begrooting in evenwicht te brengen.
Echter kon men zich bij de stijging
van de bijdrage neerleggen, nu deze
een gevolg is van het uittrekken van
belangrijke, doch noodzakelijke credie-
ten ter bevordering van immigratie en
irrigatie.
De afschaffing van de korting op de
Surinaamsche pensioenen werd van
verschillende zijden toegejuicht.
De regeling voor zieken.
Zooals reeds werd gemeld, worden
met ingang van 19 Januari a.s. alle
soorten droge peulvruchten, tenzij
vaststaat, dat deze niet voor mensche-
lijke consumptie bestemd zijn en met
uitzondering van groene erwten,
spliterwten en linzen, in distributie
gebracht.
De vroegere speciale regeling, welke
beoogde de verstrekking van peul
vruchten aan zieken en instellingen
mogelijk te maken, komt hiermede te
vervallen.
Naar wij voorts vernemen, kunnen
van 19 Januari a.s. de
distributiediensten, op
vertoon van de door de controleerende
medische instantie afgegeven formu
lieren, aan hen, voor wie zulks op me
dische gronden noodzakelijk is, extra
consumentenbonnen verstrekken.
Instellingen zullen in de week van
14 tot en met 20 Januari 1940 toe
wijzingen voor droge peulvruchten
recihtstreeks van het centraal distri
butiekantoor ontvangen.