NORTH STATE I
Vijftig jaar
van
Op
eenzamen
post
Haagsche Courant van Vrijdag 19 Januari 1940
ip
WW!
electriciteitsvoorziening
’s-Gravenhage
de mededeeling, „dat dit magazijn elec
trisch wordt verlicht”. Ook de beide
paleizen werden spoedig aangesloten en
van het Paleis Noordeinde wordt ver
teld, dat het een heele opluchting was,
dat bij de hoffeesten de lusters met
kaarsverlichting door electrische lam
pen waren vervangen, want men had
daarvoor altijd veel last ondervonden
van het afdruipende kaarsvet. Uit den
plattegrond van
blijkt, dat het
Koningin-Moeder eigenlijk precies bui
ten de straal van 500 meter viel. Hier
voor was echter een oplossing ge
vonden.
MB
SW
Inteekenbiljet
STADSNIEUWS
Geïllustreerd Zondags
blad
(SS) Emser-Pastilles
zijn en blijven van ouds het
beste middel bij 178
Hoest en Verkoudheid
i ut
I 1 [AMERICAN <ZCICARETTW]J
RECLAMES.
I
de
ver-
aan
III.
echter
Naam
Woonplaats
Nernstlamp*
1
Tantallamp.
i
V
Osmiumlamp.
FEUILLETON.
(Nadruk verboden.)
HOOFDSTUK XX.
stem:
vrouw...
(Wordt vervolgd.)
premie-uitgave
Courant”
De Franschen!
De Franschen!
van 16
onge-
uur.
Hofsingel (nu verdwenen), met links
het electrische centraalstation.
1
l
VIJFDE BLAD, PAGINA 1.
Het bezwaar van deze stoffen was. dat
zij in kouden toestand de electriciteit
niet geleidden en zoo beleefde men de
eigenaardigheid, dat de eerste lampen
van dit type met een spiritusvlam op
gang moesten worden gebracht Dit be
zwaar werd spoedig overwonnen en de
Nernst-lamp vond spoedig ruime toepas
sing. Zij waren verkrijgbaar in licht
sterkten tot 250 kaarsen en gaven een
stroombesparing van 50 pCt ten opzich
te van de kooldraadlampen.
Het bedrijf nam regelmatig in omvang
toe. zoodat op 1 Januari 1893 ruim 5100
gloeilampen waren aangesloten, hetgeen
uitbreiding van de machinale inrichting
noodig maakte Er werd een derde ver
ticale stoommachine van 300 paarde
krachten bijgeplaatst en een waterpijp
ketel, waarvoor de ketel van 4j atm
werd verwijderd. Tevens wérd de accu
mulatorenbatterij door een van meer
dan de dubbele capaciteit vervangen.
Bijgaande foto geeft den voorgevel
van het Centraal Station na de uitbrei
ding weer. Achter het eerste gedeelte
bevond zich de machinekamer, waar de
man staat, was het ketelhuis. De foto
is genomen met den rug naar het beken
de café-chantant „Alcazar”. Ter rech
terzijde ziet men den achtergevel van
het gebouw van de Tweede Kamer (men
lette op den knip in den gevel en de met
stevig ijzerwerk beschermde ramen)
Aan het einde is een houten overggng
te zien, die het Ministerie van Buiten-
landsche Zaken verbond met een ge
bouw aan de linkerzijde van de straat
Onder deze brug bespeurt men 2 ramen
in den zijgevel van Hotel „De Twee Ste
den”, toen gelegen aan den Praktizijns-
hoek.
van 1902 werd aan ir. Singels, die in
middels uit Zuid-Afrika was terugge
keerd, opgedragen hiervoor een project
met begroeting te maken. Eind 1902
kwam dit gereed en 24 Maart 1903 be
sloot de Raad tot den bouw.
De heer Singels adviseerde de be
staande centrale aan den Hofsingel niet
over te nemen, daar een zoodanige op
lossing van de stroomlevering aan de
binnenstad zoowel de aanlegkosten als
de bedrijfskosten niet onbelangrijk zou
verhoogen.
19 Februari 1906 werd de gemeente
lijke electriciteitsfabriek (toen aan de
van Boecopstraat) officieel geopend en
in den loop van 1907 werden de aange
slotenen van de centrale van Siemens
en Halske geleidelijk op het net van de
Gemeente overgebracht, waarna het
station buiten dienst werd gesteld. In
ons blad van 12 Augustus 1907 werd de
geschiedenis van het bedrijf kort her
dacht en hulde gebracht aan den direc
teur en zijn personeel, dat vooral in de
eerste dagen, toen de inrichtingen nog
primitief -waren, vaak onder zeer moei
lijke omstandigheden met uiterste in
spanning het bedrijf gaande had weten
Kom, schiet op! In O’Murphy’s
oogen straalde een goedig vuur.
Gauw...!
Hauser’s hart jubelde:
Vriend... kameraad...!
Naar ons ter oore is gekomen, is de
ingenieur Ghijsels, chef van de afdee-
ling Installaties van het Electriciteits-
bedrijf, reeds jaren bezig een verzame
ling aan te leggen van lampen en
installatiemateriaal uit hierboven be
schreven periode. Degenen, die nog ma
terialen, foto’s of andere gegevens uit
dezen tijd bezitten en daarvan even
tueel afstand willen doen, kunnen een
goed werk verrichten, dit materiaal aan
deze verzameling af te staan, waardoor
het mogelijk wordt aan het nageslacht
een beeld te verschaffen van de ont
wikkeling van dezen tak van de tech
niek.
het concessie-gebied
Paleis van H M. de
het mijngebied. De eerste centrale
Brakpan, ingericht voor draaistroom
10.000 Volt, voor die dagen een gewel
dige onderneming, werd door den heer
Singels gebouwd. Zijn opvolger hier
ter stede was ir. W Huygens, die deze
functie tot het einde (1907) heeft ver
vuld.
Aan het einde van de tachtiger jaren
werd door Auer von Welsbach het
gasgloeilicht uitgevonden, waarmede
een aanzienlijke verbetering tot stand
werd gebracht.
De gasvlam was niet langer lichtge
vend, doch diende tot verwarming van
een staande kous, gedrenkt met stoffen,
die in gloeienden toestand sterk licht
gevend zijn. Dit licht was niet alleen
witter, doch tevens veel goedkooper dan
de electrische verlichting, zoodat de
kooldraadgloeilamp ernstige concurren
tie werd aangedaan.
Men probeerde dezelfde stoffen ook
electrisch te verhitten en zoo ontstond
de „Nernst-lamp’ (zie afbeelding).
De ondergeteekende verzoekt de
administratie van de „Haagsche Cou
rant’ hem (haar) te noteeren voor een
abonnement op het „Geïllustreerd
Zondagsblad” tegen den prijs van 65
cent per kwartaal 0.90 en 1.30 per
post).
Drie kogels in je lichaam, zoodat
de lust om te leven je wel vergaan
zal en je niemand meer kunt verra
den, hè, het is uit met je!
Achilles zette den loop van de re
volver op Hauser’s borst.
Op dat oogenblik kwam O’Murphy
terug. Met een ruk slingerde hij den
Griek opzij.
Op de muren! schreeuwde hij,
jij neemt de leiding van de verde
diging aan den Westkant, ik neem het
Zuiden. Vooruit, ze komen, ze zijn er
al!
Langzaam week de kleine Griek te
rug. Zijn oogen hingen nog aan Hau
ser’s gezicht. Jammer, dat schot zou
hem iets waard geweest zijn, het zou
een bevrijding voor hem geweest
zijn, als hij dat schot had kunnen los
sen.
Een anderen keer, mompelde hij.
Onwillig draaide hij zich om en ren
de de trap af. Zijn schelle stem klonk
een oogenblik later op de binnenplaats.
O’Murphy wendde zich tot Hauser,
die daar zwijgend en bewegingloos
stond en niet anders dan de dood ver
wacht had. O’Murphy schudde hem.
Een kogel zou nu maar verspil
ling zijn. Vooruit naai den toren met
je! Daar heb je alle gelegenheid, je
van je gewetensbezwaren te bevrijden.
Ik ga mee!
Vol verwachting keek Hauser in
O’Murphy’s gezicht, dat vol spanning
naar hem toegewend was. Een vurig
gevoel steeg in zijn hart omhoog.
Mag ik vechten...?! fluisterde hij
en greep den reus bij de hand.
O’Murphy, vind je goed, dat ik
hief zijn revolver, vecht, op de muren?!
•-
-
1
25)
Hauser keek op. Hij zag een klein
vlekje in de lucht. Een vogel. Een an
dere vlek verdween pijlsnel uit het ge-
200 kub. meter pc~
moest'zijn. Dit werd
den ondergrond en het overtollige of
„weeswater” (van het Engelsche was
te) vloeide af in meergenoemd onder-
grondsch kanaal, dat bij de Nieuwe
Kerk in het Spui uitmondde. Per op
gewekte kilowattuur zullen ongeveer
2J k.g. kolen noodig zijn geweest.
Van de centrale gingen 10 voeding-
kabels of volgens ’t Engelsch „feeders”
uit, welke op bepaalde punten aan het
eigenlijke verdeelnet waren aangeslo
ten. De kabels bestonden uit een kope
ren geleider met isolatie van gedrenkte
jute, omgeven door een naadloozen
looden mantel, bewapend met bandijzer
Deze constructie, waarvan de isolatie
tegenwoordig uit geïmpregneerd papier
bestaat, was in 1880 door Siemens en
Halske voor het eerst toegepast.
Niettegenstaande het hooge tarief
sloeg het nieuwtje geweldig in. Zoo
wordt in het Dagblad van 24 Mei 1889
melding gemaakt van de opening van
een nieuw mantelmagazijn aan de
Veenestraat, „aan hetwelk de waarlijk
vrouwelijke naam van „De Duif is
gegeven” De beschrijving eindigt met
hoefde zich Alleen de gezichten van
kapitein Berrier en generaal Toussaint
maar voor te stellen, om de onmoge
lijkheid hiervan in te zien... Wat had
zjj eigenlijk met deze menschen ge
meen?
Net zoo weinig, kwam het haar
voor, als die arme jongen, daar op
het woestijnfort, met zijn Arabieren en
Berbers en geheimzinnige Sheiks...
Trompetgeschal schetterde door de
heldere, zondoorwoelde lucht.
Luitenant Devilliers kromp in el
kaar. De lange kapitein Berrier stond
op.
Mademoiselle... Berrier boog
zich over haar hand. Brengt u mijn
groeten over aan den overste!
Mademoiselle... De kleine De
villiers was eveneens opgestaan. U
ziet mij terug als overwinnaar of hee-
lemaal niet! zei hij galant, en zich tot
kapitein Berrier wendend, voegde hij
eraan toe: Het is toch een heerlijk
gevoel, voor een mooie vrouw ten
strijde te trekken...
Berrier deed net, of hij het niet
hoorde en Ysot wendde zich een beetje
afkeerig af.
Wat voor een strijd! dacht zij.
Een duizendvoudige overmacht
trekt op tegen een paar slecht gewa
pende, slecht verdedigde half-wilden...
en tegen een armen, door waandenk
beelden bezeten jongen...
En plotseling bad zij: Lieve
Heer, bescherm hem...
Kinderlijk, zonder eenige terughou
ding, met tranen in de oogen, bad zij.
Ongeveer 1897 gelukte het denzelfden
dr Auer het moeilijk smeltbare metaa'
osmium tot gloeidraden voor eiectrischt
lampen te verwerken. Deze lampen wa
ren voor dien tijd zeer duur 3 per
stuk), waren uiterst teer en konden
slechts voor lage spanningen worden
vervaardigd, zoodat op 110 Volt steeds
2 lampen tegelijk moesten branden Zn
konden slechts in verticaal hangenden
stand worden gebruikt, omdat
gloeiende draad zeer week was.
Het tarief bedroeg omstreeks 1900
45 ct. per kilowattuur, waarop een
rabat werd verleend afhankelijk van
het gegarandeerd verbruik. Voor alge-
meene toepassing in woonhuizen was
deze prijs te hoog; voor winkels kon
een gemiddelde prijs van 25 ct. worden
bereikt.
De kolossale vlucht, die de toepassing
van de electriciteit in het dagelijksch
leven zou nemen, begon zich tegen het
einde van de vorige eeuw duidelijk af
te teekenen en zoo meende ons Ge
meentebestuur, dat de tijd gekomen
was om te onderzoeken of de Gemeente
de algemeene electriciteitsvoorziening
zelf ter hand zou gaan nemen. Aan den
toenmaligen directeur van de Gas-
fabrieK, ir. Bakhuis, werd opgedragen
om tezamen met ir H. Doyer, een con-
sulteerend ingenieur, die op dit gebied
een groote ervaring had verworven,
rapport uit te brengen over de moge
lijkheid tot oprichting van een stede
lijke electriciteitsfabriek. De conclusie
van dit rapport, dat in 1898 werd uit
gebracht; een gemeentelijke electrici
teitsfabriek voor draaistroom op te
richten, werd door den Raad den 21 sten
Mei 1901 overgenomen en in het begin
Voor de af deeling ’s-Graven-
hage en Omstreken van de Unie van
Chr. onderwijzers en onderwijzeressen
in Nederland, zal Zaterdag 27 Januari
a.s. als spreker optreden, de heer K. v.
Otten, hootdleider van de Gem. Schooi
en Kindertuinen, die over deze tuinen
een en ander vertellen zal.
Op V r ij dagavond 26 dezer
zal voor de Studievereeniging voor
Psychical Research de heer Felix Ortt,
uit Soest, spreken ovër „Filosofie van
het spiritisme”.
l|
ff
W
maal! riep Devilliers. Ieder ander
had, na wat de Bottberg gepasseerd
is, een zenuwinstorting gekregen. Denk
toch eens aan: gemarteld door die
woestelingen en tot zijn schrik ook zijn
dochter nog in handen van dit gespuis
ziende
En opnieuw noemde Devilliers alle
gruwelen op, waaronder de Bottberg
bij de opstandelingen te lijden had ge
had, waarbij hij steeds weer in nieu
we bewoordingen de heldendaad van
Ysot ophemelde.
Het was een vaderlandlievende
daad, verklaarde hij pathetisch.
Hoezoo vaderlandlievend dacht
Ysot verbaasd. Het was toch een ge
wone menschelijke daad? Zij had toch
niet den commandant van 16e regi
ment infanterie uit zijn gevangen
schap bevrijd, maar haar vader ge
red, toen niemand anders hem redden
kon? Of het regiment zijn comman
dant terugkreeg, of niet, het verdere
verloop van deze oorlogsonderne
ming, deze ruwe, afstootende en onge
rechtvaardigde strijd om macht en
voordeel, was haar volkomen or«/er-
schillig, ja, op dat oogenblik ver-
wenschte zij den strijd zelfs en zij be
geerde niets anders dan vrede over
dit, door de zon geblakerde land, af
breken van den strijd, wapenstilstand.
Een seconde lang overwoog zij, of zij
op grond van haar daad, welke door
de beide militairen zoo ontzettend
hoog werd aangeslagen, het opperbe
vel van de expeditie niet kon verzoe
ken, de vijandelijkheden af te breken.
Doch op hetzelfde oogenblik zag zij
het belachelijke daarvan in. Zy be-
van de „Haagsche
16 pagina’s omvang,
schijnt iedere week. Afgehaald
onze bureaux Wagenstraat 37, 5 cent
per nummer.
Abonnementsprijs uitsluitend voor
onze abonné’s 65 cents per drie
maanden.
Postabonnementen voor binnenland
0.90, buitenland 1.30 per 3 mnd.
bij vooruitbetaling.
Men kan zich ook bij den couranten
bezorger abonneeren.
Heden is het nummer van 21 Ja
nuari verzonden.
LUCHTBESCHERMING
De Ned. Vereen, voor Luchtbescher
ming schrijft:
Donderdag 25 dezer zal in het gebouw
Sion, Scheepersstraat 48, om 8-30 uur
nam. een bijeenkomst van Sector Ha
(Schilders- en Transvaalkwartier) van
de Haagsche afdeeling der Ned. Vereen,
v. Luchtbescherming, onder leiding
van het wijkhoofd B. Rond jr„ plaats
hebben. De Sector-voorzitter, de heer
J. W. Oltmans, zal een voordracht hou
den over „De taak der overheid en die
der functionnarissen”, terwijl de heer
S. P. Beets zal spreken over „Hoe be
reiken wij ons ideaal; in elk huis een
lid der N.V.L.?” en lantaarnplaatjes,
o.a. een serie „Niet zóó, maar zóó”,
zullen worden vertoond.
Ook in wijk 2 van Sector Ilb (Zui-
derpark) is, dank zij de krachtige lei
ding van net wijkhoofd A. Hollegraaf,
een cursus voor straathoofden begon
nen. Voortzetting Woensdag 24 dezer
in het schoolgebouw Nijkerklaan 9 om
8 uur nam. De cursus van wijk 1 is
geëindigd.
Zaterdag 27 dezer om 2 30 uur zal
onder leiding van insp.-chef der Politie-
brandweer S. de Graad een brandbom
en brandweerdemonstratie worden ge
houden op het terrein naast de school
Escamplaan 63.
Maandag 15 dezer is in het Gymna
sium aan de Laan van Meerdervoort
voor Sector Vila (Archipelkwartier)
een nieuwe cursus E.H.B L. begonnen.
Dinsdag 16 dezer is een E.H.B.L.-
cursus voor Sector IX (Scheveningen-
Noord) in 't gebouw der H.B.S., Nieuwe
Duinweg, aangevangen.
Medio Januari 1940 waren in onze
stad aanwezig 196 wijkhoofden, 452
blokhoofden en 1558 straathoofden. Een
woord van dankbaarheid aan deze
functionnarissen!
Wie sluit zich bij hen aan en helpt
het tekort verminderen?
de te houden, prestaties, die juist als het
kwaad kan worden bezworen voor
buitenstaanders verborgen blijven.
bestormd door
bewegelijke lichamen.
Hoog en°schel schreeuwde een
De Franschen!
De Franschen! De schreeuw
schalde in Hauser’s ooren. Hij voelde
zich ruw vastgegrepen en omgedraaid.
Achilles stond voor hem, een revolver
in de hand.
Jij hebt ze ons op den hals ge
ragd iü hebt dien ellendigen gevan-
e e zijn vrijheid gegeven, zoo groot
moedig zoo edel, zonder zelfs maar
van die smerige Arab.eren er
oor in ruil te vragen. Hoeveel hebben
ze jewel betaald?
zijn hand om te slaan, maar liet haar
weer zakken en 1-
W.
zicht. De eerste vlek werd grooter. de
lucht trilde. Een fontein van vlammen
sloeg uit het zand, honderd meter
voor den muur. Een vlieger had een
bom laten vallen.
Het fort dreunde. Plotseling was de
binnenplaat» vol menschen.
De muren werden I--
een slang van
Echte
Tusschen twee kampen.
Onder het scherm van café ,,Pa-
pillon d’Amour” in Ben Schiorsch, la
gen blauwe schaduwen en zwoelte. De
lucht van versch gezette koffie ver
mengde zich met de geuren van leer,
stof en het zweet der soldaten, die
kort voor het opbreken, haastig en op
gewonden heen en weer liepen. Twee
afdeelingen waren reeds vertrokken.
De derde reserve stond gereed
voor den afmarsch.
Voor het kleine café, in de schaduw
van het scherm, zat Ysot, zooals zij
het zich, slechts eenige uren geleden
voor gesteld had: post en kranten voor
zich, den vroolijken, steeds maar door
pratenden luitenant Devilliers en den
zwijgzamen, pessimistischen kapitein
Berrier aan haar tafeltje.
Mijn bewondering is grenzenloos,
mademoiselle! vleide Devilliers. U
is een heldin!
Het is onbegrijpelijk, wat u tot
stand heeft gebracht, meende de som
bere Berrier. Als officier kan men
niets anders wenschen, dan zoo’n
dochter...
Zoo’n vrouw... verbeterde De
villiers. Als ik er aan denk, welke
vrouwen ik tot nog toe in mijn leven
ben tegengekomen, dan kan ik alleen
maar zeggen, dat ik nog voor geen
een zoo’n achting gehad heb, dat geen
De inrichting is over het algemeen
gelukkig gevaren, met uitzondering van
een ernstige storing in de centrale, in
den namiddag van 18 December 1902,
waardoor de afnemers ruim 4 uur van
electriciteit verstoken bleven. Volgens
een bericht over deze storing „was
dezelve eenigszins ruchtbaar geworden,
doordat o.a m de vergaderzaal der
Tweede Kamer en in de Koninklijke
Paleizen het licht uitging”. Als bijzon
derheid werd hieraan toegevoegd, dat
het bitteruur op de Witte Sociëteit toch
voortgang had kunnen vinden, omdat
men zich had beholpen met kaarsen op
flesschen.
In Maart 1890 waren in totaal 1600
gloeilampen aangesloten In 1891 werd
de ketelcapaciteit vergroot door het
bijplaatsen van een waterpijpketel,
welke sneller onder stoom kon worden
gebracht dan de oude ketels en daarom
voor dit soort bedrijf meer geschikt was.
De Nederlandsche Mij. voor Electri
citeit en Metallurgie is er blijkbaar niet
in geslaagd de middelen te vinden voor
het bekostigen van den aanleg van een
inrichting van dezen omvang Als op
lossing hiervoor werd door de Mij.
Siemens en Halske in April 1890 ge
sticht de Firma „Centraal Station voor
Electrische Stroomlevering”. waarin
door de eerste de concessie en de
laatste de installatie werd ingebracht.
Het dagelijksch bestuur werd opgedra
gen aan de Directie van de Mij. en de
ingenieur N. J. Singels (later de eerste
directeur van het G.E.B.) als gemach
tigde van Siemens en Halske.
De nieuwe vennootschap verzocht in
Juli 1890 aan den Raad de concessie
op haar naam te doen overschrijven.
B. en W stelden eind October den
Raad voor deze gelegenheid te ge
bruiken om de redactie te herzien,
waartoe in Jan. 1891 zonder hoofde
lijke stemming werd besloten. De be
gindatum werd op 16 Jan. 1891 ge
steld, de principieele bepalingen bleven
onveranderd.
De vennootschap, die voor onbepaal-
den tijd was aangegaan, heeft niet lang
geduurd. In April 1892 moest zij wor
den beëindigd omdat de aandeelhou
ders van de Nederl Mij. voor Electri
citeit en Metallurgie besloten tot ont
binding van de vennootschap over te
gaan. Over de scheiding van goederen
schijnt geen onderhandsche regeling
mogelijk te zijn geweest want op 16
Mei beleefde onze stad waarschijplijk
de primeur van de niet-alledaagsche
gebeurtenis, dat de in bedrijf zijnde
centrale ten overstaan van notaris 1 D.
Dietz des avonds uur in het Vendu-
huis in het openbaar zou worden ge
veild. De heer van Dam werd provi
sioneel kooper voor een bedrag van
100.000 en bij ïe gunning op 18 Mei
werd voor t 375.000 definitief eigenaar
de heer Charubin als gemachtigde van
Siemens HalsKe.
Na de liquidatie van zijn Mij ver
liet Wisse in Mei 1892 onze gemeente
om zich te Vreeland te vestigen Na
eenigen tijd is hij echter in Amster
dam gaan wonen en heeft daar als
zakenman wederom een groote activi
teit ontwikkeld. Hij is aldaar in Dec.
1928 op bijna 83-jarigen leeftijd over
leden.
De firma Siemens Halske breidde
haar zaken hier uit door het stichten
van een filiaal voor den handel in
electrische artikelen en het aanleggen
van installaties. 1 Mei 1893 legde ir.
Singels zijn functie als hoofdingenieur
neer en vertrok naar Zuid-Afrika als
General Manager van de Rand Central
Electric Works, die concessie had voor
het stichten van groote centrales in
(Slot).
De door het centraal station gelever
de stroom had een constante richting
((gelijkstroom) en werd gedistribueerd
onder een spanning van 110 V. Het te
genwoordige algemeen toegepaste stel
sel met stroomen, welke 100 maal per
secunde van richting veranderen (wis
selstroom), bevond zich nog in het
stadium van ontwikkeling.
Het gelijkstroomstelsel heeft voor
installaties van beperkten omvang het
voordeel, dat in perioden van geringe
vraag, de overtollige energie kan wor
den opgezameld in een batterij van
accumulatoren, welke op momenten
van groote belasting bijspringt, en Dij
ernstige averij aan de machines gedu
rende korten tijd zelfs de geheele
stroomlevering kan overnemen.
De machinale inrichting omvatte 2
liggende stoommachines van 120 paar-
dekrachten met groote vliegwielen,
welke door middel van drijfriemen elk
2 dynamo’s aandreven. Deze machines
ontvingen stoom van ongeveer 4J at
mosferen en waren met de bijbehoo
rende Bouilleur-ketel afkomstig van de
vroeger genoemde installatie van de
Park-Schouwburg te Amsterdam.
Nieuw opgesteld waren 2 groote ver
ticale Stoommachines van 300 paarde-
Krachten. elk direct gekoppeld met 2
dynamo’s, welke met 2 bijbehoorende
gecombineerde stoomketels voor ruim
8 atm. waren geleverd door Gebr.
Stork te Hengelo. De dynamo’s waren
van Siemens en Halskede bijbehoo
rende schakelaars en reguleertoestel-
len waren bevestigd op een houten
jnontagebord later genoemd „scha-
kelbord dat zooals in die dagen al
gemeen gebruikelijk, bekroond werd
met den naam van den leverancier en
een groote klok. De ketels werden met
de hand gestookt de kolen in zakjes
van een leverancier betrokken. Een
voorraad van belang kon niet worden
geborgenhet geheele terrein was on
geveer 700 vierk. meter.
Alle machines tezamen waren in
staat ruim 8500 gloeilampen
kaarsen te voeden. De batterij.
veer 900 lampen gedurende een
Dit was in die dagen de gebruikelijke
aanduiding. De gebruikte stoom werd
neergeslagen door inspuiten van koud
water, waarvoor .wanneer alle 800
paardekrachten in bedrijf waren, circa
per uur beschikbaar
-1 onttrokken aan
een zoo’n indruk op mij gemaakt
heeft, en dat ik tot geen een met meer
aanbidding heb opgezien, dat tot u,
Ysot de Bottberg, heldin van dezen
tijd, Heilige van deze Heilige eeuw!
Kapitein Berrier bracht zijn woor
den iets gematigder tot uitdrukking.
Daar waagt zich dat kuiken zoo
maar, alsof het niets is, in de binnen
landen van Marokko..., zei hij hoofd
schuddend. Iedereen kan tegenwoordig
met een gerust hart door het Kongo-
gebied boemelen en in zijn eentje kam-
peeren bij negerstammen, die vroeger
als de wildste golden, maar in het
binnenland van Marokko, mag nie
mand zich zonder gewapend geleide
wagen. Dat weten de meest ervaren
globetrotters. Het is haast een cyni
sche scherts van de wereldgeschiede
nis, dat de macht van de blanken on
middellijk voor de poorten van Euro
pa ophoudt. In dezelfde streek, waar
eens de Romeinen hun zegetocht be
gonnen...
Uw daad is van een heldhaftig
heid van weleer, verklaarde De
villiers, die zich door de uitweidingen
van Berrier niet van zijn stuk liet
brengen. De dochter, die haar va
der redt, met inzet van haar eigen le
ven. Hoe. gaat het overigens met uw
vader? Gaat hij al vooruit?
Dank u. Ysot zei het bijna zon
der interesse; haar gedachten vertoef
den ver weg. Ik was daarnet bij
hem, voegde zij er iets levendiger aan
toe. Hij rust nog, maar hij hoopt
zich vanavond weer bij zijn troep te
kunnen voegen.
Een voorbeeld voor ons alle-
•Fr
d<
i
I
F
1
i
