van Voorstel tot herwaardeering den goudvoorraad der Nederlandsche Bank Haagsche Courant van Woensdag 24 Januari 1940 BINNENLAND. 11 Sii Aanpassing aan den door de depreciatie van 1936 geschapen toestand c van de Het mozaïekwerk in den van het gebouw Hoogen Raad Een wetsontwerp, waarbij wordt voorgesteld 100.000 aan het Fin- sche Roode Kruis te schenken, in voorbereiding Eierschouwer met ingrijpende voordeelen Weerkundige Waarnemingen Van het voordeelige verschil zijn 116^2 millioen voor het Leening fonds en 75 millioen voor het Egali satiefonds bestemd - DERDE BLAD, PAGINA 1. 18 pCt. voor den gulden De tocht van de Koningin en Prinses naar Marken Een basis van depreciatie aangenomen Hel dézer dagen gereed gekomen mozaïekwerk aan den ingang van <1p groote zaal in liet gebouw van den Hoogen Raad der Nederlanden alhier, vervaardigd door den heer J. Bouhuys te Amsterdam I) beschrijving heeft men kunnen lezen in ons nummer van j 1 Zaterd- Belangwekkende uitvinding voor de machinale broederü Het verleenen van steun aan Finland 'Wz I het van van bovenbedoel- het De gulden blijft „zwevend”. Jaarvergadering te Amsterdam. Vastgesteld op 28 Januari van Een „winst” van ƒ221 millioen. gedragslijn van Grenswijziging tusschen Rotterdam en Ov.erschie. Het dunne pijltje geeft den stand aan van gisteren eerste den abnormaal hooge de geldende om- goudverzendingen Het vertrek van de „Marnix van St. Aldegonde” Antwoord van den minister van Defensie. De veiligheid van schepen en hun opvarenden Barometerstand van hedenmiddag 12 aar Terugkeer tot de oude pariteit niet te verwachten. Voor het Leeningfonds 116^ millioen, voor het Egalisatie fonds 75 millioen. Hij is tot de slotsom gekomen, dat deze vraag ontkennend moet beant woord worden en dat het niet redelijk zou zijn, het brengen van niet onbe langrijke offers voor het instandhou den van een fictie voort te zetten. Alle grootë landen en de overgroote meer derheid der overige landen hebben thans de depreciatie van hun munt eenheid in de boekhouding der circu latiebanken tot uitdrukking gebracht. Zooals wij reeds meldden, hebben de Koningin en Prinses Juliana gistermid dag, van Monnikendam nit, per auto een tocht over de Gouwzee naar Mar ken ondernomen. In vrij snelle vaart waren de auto’s in totaal drie in getal naar het eiland gereden, vanwaar langs denzelf- den weg de terugtocht werd gemaakt. De hooge bezoeksters zijn op het eiland niet aan land gegaan. Op den heenweg zijn de beide Vor stinnen even op het ijs uitgestapt, waarbij de Prinses korten tijd schaat sen heeft gereden. De Koningin maak te een kleine wandeling op de ijsbaan. Er werd in open auto’s gereden. Omstreeks half vijf was het hooge gezelschap in Monnikendam terug. Advies aan den minister gereed. Naar wij vernemen, heeft de com missie, welke onlangs onder voorzitter schap van den inspecteur-generaal voor de scheepvaart, den heer P. S. van ’t Haaff, door den minister van Waterstaat is ingesteld om op korten termijn advies uit te brengen omtrent de vraag of, en zoo ja, welke extra- maatregelen in deze bijzondere tijds omstandigheden getroffen zouden kun nen worden ter verhooging van de vei ligheid van schepen en hun opvaren den in verband met de heerschende gevaren ter zee gisteren de eindredactie van haar advies vastgesteld, dat aan den minister zal worden toegezonden. De thans voorgestelde herwaardee ring zal, zooals van zelfs spreekt, een belangrijk verschil opleveren met het bedrag van ruim ƒ1013 millioen, waarop de goudvoorraad op 2 Januari 1940 te boek stond. Op den grondslag van de hiervo- ren bedoelde depreciatie van 18 pCt. zal de goudvoorraad van de Nederlandsche Bank te waardeeren zijn tegen een prijs van 2009 per kilogram fijn. Deze prijs beteekent een waardeering van den totalen voorraad op een bedrag, dat ruim 221 millioen hooger gelegen is dan het thans opgevoerde bedrag. De rest van het voordeelig ver schil behoort, naar het inzien van den minister, aan den Staat ten goede te komen. Vragen betreffende een N.S.B.- vergadering Nu zulks later is geschied, moet de winst, hieruit voortvloeiende, uiter aard in de eerste plaats cat vroegere verlies compenseeren. Het verleenen van verlof aan Nederlandsche vrijwilligers in de bestaande tijdsomstandig heden ongewenscht. Op schriftelijke vragen van het lid der Tweede Kamer, den heer van der Goes van Naters, betreffende het hou den van een vergadering der N.S.B. in een gebouw, waarin een militaire com mandopost gevestigd was, en het waar nemen van een functie in den „natio- nalen jeugdstorm” door een reserve- kapitein, heeft de minister van Defen sie geantwoord, dat het onderzoek ge leid heeft tot de volgende conclusie: Op 29 November 1939 is in een ho tel te Zeist door de leden van de groe pen Zeist en Driebergen van de N.S.B. een besloten vergadering gehouden. Voor het houden van deze beslo ten vergadering was geen vergun ning vereischt, noch van de burgerlij ke, noch van de militaire autoriteiten. De zaal, waarin de vergadering werd gehouden de beneden-achterzaal ligt geheel afgescheiden van de locali- teiten, op de eerste verdieping waarin de commandopost van den kan- tonnementscommandant zaal en door denzelfden ingang Vereffening pondenverlies van de Ned. Bank. Van het hiervoren bedoeld voordee lig verschil behoort een bedrag van ƒ29.889.408.15 te worden bestemd tot vereffening van het destijds door de Nederl. Bank geleden pondenver- lies. Dit verlies zou niet geleden zijn, wanneer reeds terstond na den val van het Engelsche pond ook hier te lande den gouden standaard wane losgelaten. Verbond van Protestantsch-Christelijke werkgevers in Nederland De depressie, welke gisteren over Dene-> marken was gelegen, trok naar de Noord zee, daarbij sterk opvullend. Over onze omgeving, België en waarschijnlijk ook Noordoost-Frankrijk en Duitschland, ont wikkelde zich een gebied van hoogen luchtdruk Onder invloed van de thans heerschende drukverdeeling is de wind in onze om geving van West naar Zuid gedraaid en daalde de temperatuur over vrijwel ons geheele land weer tot -5 5 -10 graden, tengevolge van aanvoer van koude lucht uit Frankrijk en nachtelijke uitstraling. Het maximum over Scandinavië en Fin-< land is verder in beteekenis afgenomen en vooral in het Zuiden aangetast. In de Middellandsche Zee heeft zich een de pressie ontwikkeld, welke op vele plaatsen zeer zwaren storm veroorzaakt. Zonsopgang: 25 Jan. 7.54 uur. Zonsondergang: 25 Jan. 4.31 uur. Lantarens aan: 25 Jan. tot 7.23 u. v.m.; 25 Jan. 5.02 u. Hoogwater te Scheveningen. 25 Jan. ’s morgens 2.10 u.; nam. 2.40 u. Morgen géén schietoefeningen op het strand. Dit moet er toe leiden, dat een terug keer tot de oude pariteit en een be langrijke vermindering van de huidige depreciatie niet langer geacht kunnen worden op het terrein der redelijke verwachtingen te liggen. Bovendien is duidelijk tot uiting gekomen, dat op een herstel van den gouden standaard en een definitieve stabilisatie van de nationale geldeenheden binnen betrek kelijk korten termijn niet valt te reke nen en de Regeering acht zich ver plicht uit dit feit de consequenties te trekken. Verwachting tot den avond van 25 Jan.: Wind: zwak tot matig, Zuidelijk tot Zuidoostelijk; 's nachts strenge tot matige, overdag matige tot lichte vorst; nevelig tot helder of lichtbewolkte lucht; in den ochtend plaatselijk mist. Federatie van vereenigingen van textieldetaillisten opgericht. In een te Utrecht, onder voorzitter schap van den heer C. H. Vogelzang, gehouden vergadering van vereenigin gen van textieldetaillisten, is besloten tot oprichting van een federatie van vereenigingen van textieldetaillisten. Ter voorkoming van misverstand zij reeds aanstonds opgemerkt, dat een aanmerkelijk deel van dit verschil voor de Bank een zuiver fictief karak ter draagt, aangezien het ontstaan is uit den hierboven bedoelden verkoop van goud door het egalisatiefonds aan de Bank tegen den fictieven prijs van 1647,50 per k.g. fijn. De minister stelt er prijs op te dezer plaatse mede te deelen, dat, afgescheiden van het fic tieve verlies, dat uit den verkoop te gen 1647,50 voor het egalisatiefonds is voortgevloeid, de rekening van dit fonds een batig saldo aanwijst. Op een schriftelijke vraag van Tweede Kamerlid van der Goes Naters betreffende het verleenen verlof aan Nederlandsche vrijwilligers, zich in Finschen krijgsdienst te be geven, heeft de minister van Algemeene Zaken a.i., voorzitter van den Raad van Ministers, geantwoord, dat de Regeering het in de bestaande tijdsomstandig heden ongewenscht acht te bevorderen, dat aan Nederlanders verlof wordt ver leend in vreemden krijgsdienst te treden. Een depreciatie met 18 pCt. Deze regeling beoogt, bij wijze van voorloopige voorziening, gelijk in de considerans wordt vermeld, te gera ken tot een herwaardeering van den goudvoorraad van de Nederlandsche Bank op den grondslag van een de preciatie met 18 ten honderd. Dit per centage stemt ongeveer overeen met de geringste depreciatie, welke de gul den sedert het verlaten door Neder land van den gouden standaard, heeft vertoond. De tegenwoordige depreciatie bedraagt ten naastenbij 22 ten honderd. De minister meent echter met het oog op het zooeven omschreven karakter van den gulden als zwevende valuta en in verband met de kosten welke onder standigheden aan verbonden zijn voorshands niet verder te mogen gaan dan in het wetsontwerp wordt voorgesteld. De minister is niet van oordeel, dat thans tot de wettelijke stabilisatie van den gulden zou zijn over te gaan. Zoo lang belangrijke andere landen niet tot het herstel van den internationalen gouden standaard bereid zijn, dient, naar zijn meening, ook Nederland zijn vrijheid te behouden. Het karakter van een zwevende valuta wordt derhalve door de voorgestelde regeling niet aan den gulden ontnomen. Op schriftelijke vragen van het lid der Eerste Kamer, den heer van Embden, betreffende het verleenen van steun aan Finland, heeft de minister van Staat, minister van Algemeene Zaken a.i., voorzitter van den Raad van Ministers, ge antwoord, dat een wetsontwerp, waarbij wordt voorgesteld een be drag van 100.000 uit 's lands kas door bemiddeling van het Neder landsche Roode Kruis ter beschik king te stellen van het Finsche Roode Kruis, in voorbereiding is. Wat de financiering van het egalisa tiefonds betreft, zij er op gewezen, dat dit fonds rentedragende schulden heeft moeten aangaan tot een bedrag dat be langrijk te boven gaat hetgeen nooüig zou geweest zijn indien voor het goud dat aan de Nederlandsche Bank werd verkocht, de feitelijke prijs had bedon gen kunnen worden instede van den ouden, sedert de depreciatie fictief ge worden aankoopprijs van de Nederland sche Bank 1647,50 per k.g. fijn. Dit laatste heeft geleid tot fictieve verliezen van het fonds, welke gefinan cierd worden met rentedragend schat- kistpapier. Had het goud aan de bank tegen een reeëlen, instede van den fic tieven prijs verkocht kunnen worden, dan zou het hierboven omschreven ren teverlies kunnen vermeden zijn. Met betrekking tot de voortzetting Van de afschrijving op het pondenver- lies zij er aan herinnerd, dat, ingevol ge de vorengenoemde wet van 1932, jaarlijks de helft van de winst der Ne derlandsche Bank, met een minimum van 1.000.000, voor de delging van den thans nog tot een bedrag van ƒ7.629.955.16 in de boeken der bank voorkomenden verliespost moet aange wend worden. De deelgerechtigden in die winst, waartoe wel in de eerste Plaats de Staat behoort, brengen hier door jaarlijks een offer ten gevolge van een fictieve goudwaarde van den gul den. nit hoofde van de beide hierboven omsclareven omstandigheden lijdt de Staat een nadeel, dat aan de hand der huidige gegevens op omstreeks 2J mil lioen per jaar kan gesteld worden. Hierbij valt in het oog te houden, dat zo>j de rente op de geldmarkt een ver dere stijging gaan vertoonen, dit nadeel dientengevolge aanmerkelijk zou kun- Hts» toenemen. Blijkens de toelichting tot de arti kelen van het wetsontwerp, is de be stemming van het overgroote deel van het voordeelig verschil, dat aan den Staat ten goede komt en ruim 191 millioen bedraagt als volgt geregeld Voorzoover dit bedrag voortspruit uit de herwaardeering van den goudvoor raad, dien de Nederlandsche Bank bij het verlaten door Nederland van den gouden standaard bezat en die tot een bedrag van ruim 670 millioen op de balans der Bank voorkwam, zal het, na aftrek van de pondenverlies, aan ’s Rijks schat kist ten goede tornen. Het is de bedoeling van den minister van Finan ciën dit saldo, hetwelk 116.549.410.07 bedraagt, te boeken ten bate van den kapitaaldienst van het Leeningfonds. In het dezer dagen te verwachten wets ontwerp tot instelling van dat fonds zal die bedoeling tot uitdrukking komen. Het restant van het voordeelig ver schil (ongeveer 75 millioen) behoort uit zijnen aard ten goede te komen aan het Egalisatiefonds. Het is immers noodig voor de delging van het boekver- lies, dat dit fonds, blijkens het vooraf gaande, door zijne goudverkoopen aan de Nederlandsche Bank tegen den fic tieven prijs van 1647,50 per k.g. fijn, heeft geleden. Wil verdere afschrijving op het re- stant-pondenverlies achterwege kun nen blijven, dan is het noodig, dat de wet nog in het looperïde boekjaar waarvan 31 Maart 1940 de laatste dag is in werking treedt. Te Amsterdam is gisteren het Ver bond van Protestantsch-Christelijke werkgevers in jaarvergadering bijeen gekomen. De voorzitter, de heer A. Borst Pzru, wees in zijn openingsrede op de moei lijkheden, waarin handel en bedrijf als gevolg van den oorlogstoestand verkee- ren. Spr. stelde de waarde van het saam- hoorigheidsbesef in het licht en spoor de de- leden aan, meer dan tot nu toe de practische richtlijnen voor het so ciale en economische leven, gegrond op de gemeenschappelijke overtuiging, in den kring van onderneming en arbeid uit te dragen. Positief zal de opbouw van ons economisch denken en hande len, allereerst ten opzichte van een zoo belangrijk vraagstuk als dat der bestrijding der werkloosheid, dienen te worden beheerscht door hft Schrift woord, dat de mensch me»r waarde heeft dan het goud, d.w.z., #»t in het middelpunt van ons economisch denken steeds dient te worden geplaatst het welzijn van den naaste en niet daar boven de waarde van b^* betaalmiddel van goed of goud. De duidelijk waarneembare struc tuurverandering in onze nationale huishouding, maakt, dat er niet meer aan te ontkomen is, dat talrijke maat regelen worden genomen door of in samenwerking met de Overheid. Degenen, die versobering en beper king willen, vergeten, dat, wat vroeger mogelijk bleek, in de geweldige veran dering van de economische structuur nu wel eens op vermeerdering der werkloosheid en dus op aantasting van hun gespaarde en beweerde bezit kan uitloopen en de Bewijzen daarvan hebben wij reeds gedeeltelijk in de de- flatieperiode van enkele jaren terug kunnen zien. Het mogelijk maken en houden van arbeid is het doel, dat allen hebben na te streven. Zonder te willen betoogeu dat de loonen in ieder bednjf zijn op het niveau, waarop zij zouden kunnen zijn, noemde spr. een algemeen streven naar loonsverhooging in deze onzekere tij den onverantwoordelijk en een aanslag op het bedrijfsleven. De arbeiders moeten voor alles het. hun schouders onder het ge- het bedrijf en Ingediend is een wetsontwerp tot voorloopige voorziening ten aanzien van de waardebepaling van den voorraad gouden munt en gouden muntmateriaal van de Nederlandsche Bank en rege ling van de gevolgen dier voorziening. In de memorie van toelichting zegt de minister, dat sedert Nederland in September 1936 den gouden standaard heeft verlaten, in de boeken der Neder landsche Bank de waardeering van den aan haar toebehoorenden goudvoor raad gehandhaafd is op den grondslag van den ouden aankoopprijs van goud, welke prijs laatstelijk 1647,50 per k.g. fijn bedroeg. De depreciatie van den gulden is derhalve bij die waardeering buiten aanmerking gebleven. Deze ge dragslijn was gebaseerd op de overwe ging, dat ook in andere landen, met name in Engeland, een aanpassing in het hier bedoelde opzicht van de boek houding der circulatiebank aan den werkelijken toestand niet had plaats gevonden en, mede in verband hier mede, op de mogelijkheid, dat binnen betrekkelijk korten tijd tot het herstel van den internationalen gouden stan daard en een definitieve stabilisatie van de nationale geldeenheden zou besloten kunnen worden. De Regeering was van oordeel, dat uit hoofde van een en ander de nadee len, welke uit de handhaving van den ouden goudprijs voortvloeien, aanvaard moesten worden. den minister treffen van bedrijf beschermen en mede blijven zetten meenschappelijk bezit, de onderneming. Het principeele standpunt, dat spr- ontwikkelde stelt hem tegenover hen, die de verhoudingen in het economisch leven op het beginsel der „absolute vrijheid” willen grondvesten, die het eigen- en groepsbelang tot den eenigen grondslag dier verhoudingen willen maken en tegenover hen, die bij de „ordening" aan de overheid een pri maire taak willen toekennen. De Christelijke werkgevers kunnen geen bewonderaars zijn voor pasklaar gemaakte stelsels. Wij willen welbe wust uitgaan, niet van eenige nog on bekende, maar van de bestaande maat schappij. Na de rede van den voorzitter werd de vergadering geschorst en vereenig- den de deelnemers zich aan een ge meenschappelijke lunch. Des middags hield de heer H. Bot- terweg, uit Utrecht, een inleiding over het onderwerp „de eigen positie van het bedrijfsleven”, De nadeelen van de hand having van den ouden goudprijs. Deze nadeelen betreffen in de eerste blasts' de fananciering van het egali satiefonds en voorts de voortzetting van de afschrijving op het door de Ne derlandsche Bank geleden pondenver lies overeenkomstig de bij de wet van 27 Mei 1932 getroffen regeling. In beide opzichten is in de plaats het financieel belang Staat in het geding. is gevestigd; commandopost kunnen niet worden be reikt; bovendien worden op de eerste verdieping de kamers, waarin de bu reaux van de commandoposten geves tigd zijn, door militair personeel be waakt. Er zijn geen militairen in de verga dering aanwezig geweest. Evenmin hebben zich, gedurende de vergade ring, militairen opgehouden in de straat, waar het hotel is gelegen. De betrokken reserve-kapitein heeft met de vergadering geen enkele be moeienis gehad. Deze conclusie geeft geen aanleiding tot het maatregelen. Afgescheiden van het vorenstaande is meerbedoelden reserve-kapitein bij Kon. besluit van 17 Januari eervol ontslag uit den militairen dienst ver leend op grond van het feit, dat hij nadat de minister van Defensie hem er op had gewezen, dat aansluiting bij of eenigerlei steunverleening aan den nationalen jeugdstorm op grond van het bepaalde in de ministerieele be schikking van 10 Maart 1933, in strijd is met de plichten van den militairen ambtenaar en derhalve voor hem is verboden niet binnen redelijken tijd voor het lidmaatschap van den na tionalen jeugdstorm heeft bedankt. Een inwoner van Barneveld heeft een nieuw model eierschouwer uitgevonden, waarmede vermoedelijk een omwente ling in de machinale broederij kan wor den teweeggebracht. Met de tot dusver in gebruik zijnde apparaten kan men na vijf dagen broe- dens de eieren op vruchtbaarneid schouwen. Het nieuwe apparaat maakt het mogelijk dit onderzoek reeds na 15 a 20 uur broedens in te stellen. Van hoe groot belang dit schouwen is, moge blijken uit het feit, dat in 1939 ruim 80 pCt. van de in de machine ge legde eieren bevrucht waren. De ove rige twintig procent, die na vijf dagen broedens onbevrucht bleek, was volko men waardeloos. De kosten daarvan drukken dus geheel op de 80 pCt. be vruchte eieren. Met den nieuwen eierschouwer is het niet meer noodig de eieren in de broed machine te leggen. Men legt de uit te broeden eieren eenvoudig vier en twin tig uur in een vertrek, waar een tem peratuur heerscht van negentig graden. Daarna kan met het toestel duidelijk de bevruchtingskiem worden waarge nomen. Met deze nieuwe machine kan men na 15 uur met 98 pCt. zekerheid duizend eieren schouwen. Het Rijkspluimvee-instituut te Beek bergen heeft reeds groote belangstel ling aan den dag gelegd voor het nieuwe toestel. Ter verduidelijking van de belang rijkheid diene, dat het volgens de wet verboden is in een broedmachine de onbevruchte eieren aan te vullen. Op de vinding is reeds octrooi aange vraagd. Wijziging gevenscht Na het voorafgaande zal het geen Verwondering wekken, dat de minister 2ich heeft afgevraagd of in Nederland “an de tot dusver gevolgde, hierboven uiteengezette gedragslijn zou zijn vast te houden. Barometer alhier v.m. 8 uur 769 m.m„ v.m. 12 uur 770 m.m.; thermometer resp. -4 gr. en -2 gr. Celsius. Barometer na hedenmiddag 12 uurj stijgende. Al is, juridisch gezien, de goudvoor raad, zooals deze op den datum van het verlaten door Nederland van den gouden standaard, tot een bedrag van rond 670 millioen, op de balans der Nederlandsche Bank voorkwam, onbe twistbaar het eigendom van de Bank, en derhalve ook de te maken winst op dien voorraad, zoo staat hier toch te genover, dat bij de beoordeeling van dit vraagstuk niet de zuiver juridische verhouding, doch de publiekrechtelijke functie van de Bank moet praevalee- ren. Ook in andere landen is dit aldus ingezien. Overigens is de minister met het bankbestuur van oordeel, dat goed be leid medebrengt, dat ook bet genoem de bedrag van 29.889.408,15 niet be stemd wordt tot uitkeering aan de deelgerechtigden in de winst der Bank. Meerbedoeld bedrag zal, na aftrek van het saldo-pondenverlies ad ruim 7,6 millioen, geheel tot versterking van de reserve-positie der bank worden gebe zigd. De N. V. stoomvaartmaatschappij „Nederland” deelt mede, dat het ver trek van het m.s. „Marnix van St. Aldegonde” van Genua nader is vast gesteld op 28 Januari, ’s middags twaalf uur. Ingediend is een wetsontwerp tot wij ziging van de grens tusschen de ge meenten Rotterdam en Overschie. Het betreft een strook van ongeveer 300 h.a. aan de Noordzijde van Rotterdam, welke deze gemeente behoeft voor industrieterrein. IH o LH foil -■ X 'W J

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 9