en gezag
Haagsche Courant van Zaterdag 27 Januari 1940
De handhaving van de
openbare orde
k - il
KUNST EN LETTEREN
FILM EN BIOSCOOP
scherpere vervolging
berechting
en
van
excessieve uitingen
den
PIANO-AVOND
MONIQUE HAAS
De Eerste Kamer ver-
De plannen van
minister van Justitie
te bescheiden geacht
Verzwaarde straffen tegen
landsverraderlijke handelingen
verlangd
langt snellere en
VLAAMSCHE MUZIEKAVOND
IN DILIGENTIA
FANJA CHAPIRO
LES CONTES D’HOFFMANN
EX ORIENTE LUX
A. DE WINTER EN JASPER PASMAN
ZESDE BLAD, PAGINA 1.
Een nieuwe ster aan den
pianistenhemel
handhaving van het gezag.
o—
Gids voor concerten, Opera en
Danskunst.
GROOT NEDERLANDSCH
VOLKSTOONEEL.
G. A. H. VAN DER STOK
ZEVENTIG JAAR
G. A. H. v. d. Stok.
HANDE-
Dit
van
O
4
•*4
Naar het oordeel van onderscheidene
leden hield dit mede in, dat de minister
de staande en ook de zittende magistra
tuur zou weten te doordringen van het
besef, dat een snellere en scherpere ver
volging en berechting, dan thans ten
aanzien van extremistische uitingen en
öndere wetsovertredingen op het terrein
der openbare orde veelal plaats hebben,
onverbiddelijk eisch is.
Belangrijke avond in den Haagschen
Kunstkring.
Voordracht door professor
Lothar Wallerstein
MET ADMIRAAL RICHARD BÏRD
NAAR DE ZUIDPOOL.
De gemobiliserden en hun
betrekkingen.
Verscheidene leden spraken hun te
leurstelling uit over het besluit der Re-
geering zich te onthouden van het ont
werpen van een wettelijke regeling, ten
doel hebbende het ontslag aan gemobi-
liseerden het niet terugnemen van ge-
demobiliseerden in hun burgerlijke be
trekkingen, te voorkomen. Zij drongen
er bij den minister op aan, de mogelijk
heid van regeling van deze aangelegen
heid nogmaals onder de oogen te zien.
Vele leden betuigden hun instemming
met ’s ministers streven, naast het in
acht nemen v an soberheid op wetgevend
gebied, groote activiteit te ontwikkelen
ten aanzien van de handhaving van de
openbare orde en het openbaar gezag en
de bescherming van alle groepen der
bevolking, met name tegen excessieve
Uitingen.
De verouderde Zondagswet.
Sommige leden herinnerden er aan,
dat onlangs een aantal hooggeplaatste
autoriteiten op Zondagmiddag tegen
woordig was bij een voetbalwedstrijd,
zulks niettegenstaande de Hooge Raad
der Nederlanden heeft beslist, dat zul
ke wedstrijden op Zondagmiddag door
de wet zijn verboden. Deze leden zagen
hierin een aanwijzing temeer, dat her-
LORE FISCHER.
De liederenzangeres Lore Fischer zal
begin Februari een aantal concerten in ons
land geven Het eerste optreden van Lore
Fischer is va^tgesteld op Donderdag 8 Fe
bruari in Diligentia.
In het voorloopig verslag der Eerste
Kamer over de Justitiebegrooting,
voor 1940, lezen wij, dat van ver
schillende zijden ’s ministers plan
nen ten aanzien van den wetgeven-
den arbeid, hoewel men beperking
ten deze als ’n verdienste wilde aan
merken, toch al te bescheiden wer
den geacht. Naast het kinderrecht
en de echtscheiding werd op een
aantal onderwerpen de aandacht ge
vestigd, waaromtrent eveneens de
bevordering eener voorziening werd
noodig geoordeeld.
De uniformen-smokkelarij.
In verband met de geconstateerde
smokkelarij van militaire uniformen
naar het buitenland werd gewezen op
de wenschelijkheid, een zéér ruime ver
bodsbepaling in het leven te roepen,
waarbij het in voorraad hebben, ver-
koopen, schenken, vervoeren van mili
taire uitrustingstukken, zonder daartoe
verkregen vergunning, strafbaar wordt
gesteld.
Een aanmerkelijke verzwaring van
straffen oordeelde men algemeen
geboden, al gingen sommige leden
daarbij niet zoover als andere, die
van meening waren, dat op zooda
nige misdrijven, in tijd van oorlog
of oorlogsgevaar gepleegd, de dood
straf dient te worden gesteld.
Het „Groot Nederlandsch Volkstooneel”
(artistiek leider: Willem Goossens) heeft
het alléén-opvoeringsrecht verkregen van
het tooneelstuk „De Witte Non”. De pre
mière zal zeer waarschijnlijk hier ter stede
plaats vinden
Het voornemen van den minister be
treffende het kinderrechtontwerp had
den verscheidene leden met genoegen
begroet. Minder ingenomen waren zij
echter met de in uitzicht gestelde be
handeling van het aanhangige echt-
scheidingsontwerp. Zij meenden, dat de
minister in de tegenwoordige omstan
digheden en bij de huidige politieke si
tuatie beter zou doen deze wetsvoor-
dracht, waaromtrent tusschen onder
scheidene bevolkingsgroepen diepgaan
de verschillen van inzicht bestaan, te
laten rusten.
DEVI DJA WIL ZICH IN CALIFORNIË
VESTIGEN.
De leidster van de Balineesche dans
groep. Devi Dja, heeft, meldt het ..Vad.”,
meegedeeld, dat zij zich waarschijnlijk
voorgoed in Californië zal vestigen en er
een dansschool zal openen Zij is daartoe
niet alleen verleid omdat de oorlog haar
bewegingsvrijheid heeft beknot, maar ook
omdat zij met haar kunst in Los Engeles
ontzaglijk succes heeft gehad. Zij trad
omstreeks Kerstmis twee maal met haar
gezelschap op in het Philharmonic Audi
torium, dat 3000 plaatsen bevat en na
genoeg geheel bezet was. Het publiek
toonde zich verrukt. De bladen schreven
uitbundig. Isabel Morse Jones schreef o.m.
in de „Los Angeles Times”, het voor
naamste dagblad van Californië. dat het
publiek op het einde van den avond vol
gens alle uiterlijke kenteekenen volkomen
gemagnetiseerd was en in een op trance
gelijkende extase was geraakt.
De Nederlandsche consul te Los Ange
les, dr. Adrian Hartog, had de Nederl.-
Indische dansers bij hun aankomst op het
station verwelkomd.
LANDSVERRADERLIJKE
LINGEN.
De opzienbarende gebeurtenissen,
welke onlangs leidden tot de arresta
tie van o.a. eenige ambtenaren, ver
dacht van het plegen van landverrader
lijke handelingen, hadden de aandacht
van verschillende leden nader ge
vestigd op de desbetreffende bepalin
gen van het Wetboek van Strafrecht.
De tegen bedoelde gedragingen be
dreigde straffen kwamen hun geens
zins in overeenstemming voor met den
ernst der strafbare feiten. Zij drongen
er daarom op aan, dat onverwijld
wetswijziging zou worden bevorderd.
POPULAIRE VOORSTELLING
„FREUT EUCH DES LEBENS”
De Fritz Kirsch Operette komt op mor
genavond om 8.15 uur in het Ge
bouw voor Kunsten Wetenschappen een
enkele populaire voorstelling geven van
haar laatsten Schlager „Freut Euch des
Lebens!”
Bij deze voorstelling is de premièrebe-
zetting dezelfde gebleven.
CONCERT MET NEDERLANDSCHE
KUNSTENAARS IN DUSSELDORF.
Door tusschenkomst en bemiddeling van
de directie der Duitsche Opera in Neder
land, zullen 'de bekende Nederlandsche
kunstenaars, Otto Glastra van Loon, en
Hönriëtte Sala, op 6 Februari a.s. in de
groote Kaiserzaal te Düsseldorf optreden.
Otto Glastra van Loon, zal het Düssel-
dorfer stedelijk orkest dirigeeren, hetwelk
anders onder leiding staat van professor
Balzer. Het programma omvat werken van
Mozart, Reger, Badings en Schumann, ter
wijl Henriëtte Sala aria’s van Mozart,
Weber en het „Salve Regina” van Rud.
Mengelberg zal zingen.
De Nederlandsche consul en vele leden
der Nederlandsche kolonie uit Düsseldorf
zullen met talrijke autoriteiten het con
cert bij wonen
De Nederlandsche consul en vele leden
der Nederlandsche kolonie uit Düsseldorf
zullen met talrijke autoriteiten het con
cert bij wonen
Streng toezicht op vreemde
lingen.
Een aantal leden meende een streng
toezicht te moeten aanbevelen tot we
ring van elke bedrijvigheid van Ne
derlanders en vreemdelingen, welke
onze? positie als neutrale mogendheid
zou kunnen compromitteeren. Midden
tusschen de oorlogvoerenden gelegen,
biedt Nederland een tot het ontplooien
van zulke bedrijvigheid bij uitstek ge
schikte plaats.
NEDERLANDSCH MOZART-ORKEST.
Het Nederlandsch Mozart-orkest, dat
eenige maanden geleden te Amsterdam is
opgericht en onder leiding staat van den
jongen Nederl. componist-dirigent Bertus
van Lier, heeft reeds een groot aantal
uitnoodigingen uit geheel Nederland ont
vangen. Het zal begin Februari in den
Koninklijken Schouwburg een buitenge
woon feestconcert geven, onder auspiciën
van de Vereeniging voor Kamermuziek.
Op dit concert zal de pianiste Lili Krauss
medewerking verleenen en drie Mozart-
concerten ten gehoore brengen.
Het orkest bestaat uit 44 Nederlandsche
musici, waaronder velen van naam. om
maar enkele te noemen: Joachim Röntgen,
de concertmeester; Piet Lentz, eerste solo-
cellist; Everard Royen, fluitist; H. Sto-
tijn, hoboïst, de gebroeders Kerkhoff en
ook buiten Nederland bekende artisten.
Andere leden, die een krachtige hand
having van het gezag en van de wet ze
ker evenzeer dringend noodig achtten,
Vermochten de gegrondheid van de
tegen het optreden van parketten en
ïechtbanken ingebrachte bezwaren niet
te erkennen.
De bekende 13-jarige pianiste Fanja
Chapiro zal op haar recital. Maandag
avond 29 dezer in Diligentia, werken van
Bach, Beethoven, Chopin, Debussy, Fau
ré, Lazare-Lévy en Balakirew ten gehoo
re brengen.
HAAGSCHE STUDIECLUB VOOR
MUZIEK.
De Haagsche Studieclub voor Muziek,
welke beoogt een grootere belangstelling
te wekken bij de jongeren voor de
serieuse muziek, houdt op 31 Januari a.s.,
8.15 uur. een avond in de bovenzaal van
het Gemeentemuseum, Stadhouderslaan
41 alhier.
Op dezen avond zal de heer Hugo van
Dalen spreken over het Russische volks
lied, welke causerie met een aantal ex
clusieve gramofoonplaten zal worden toe
gelicht.
sneeuwlandschap, 18 (een winterlandschap
met klaar blauw), 19. 25 (zachtgrijze win
terlandschappen) 26 (avondstemming! n. de
duinen). 27 (teergrijze nevelstemming),
34 (piasgezicht bij Loosdrecht). 39 (wa-
terlandschap), 41, 43, 48 (berken) e.a.. No.
.- 38 (muurtje) treft door zijn zonnige
herfstkleuren. Niet altijd echter is de
schilder gelukkig in zijn kleurstelling.
Jasper Pasman laat op de boven
zalen werk zien, dat van een eigen ta
lent en durf getuigt en bij verfijning en
veredeling nog veel in waarde zou win
nen. In zijn stillevens toont Pasman zich
een goed colorist en een schilder van
breeden toets: bij verdere doorvoering zou
de stofweergeving zeker winnen en zou
ook de taak van het licht belangrijker
worden.
Wij noemen de stillevens 1 (verfpot
ten enz.), 3 (appelen met opmerkelijke
witte kom), 6, 7, 16, 17, 45. Curieus als
experiment is het uiteraard wel zéér don-
dere „stilleven bij nacht’ (23).
Een vrij groote naaktfiguur is aanmer
kelijk zwakker dan de stillevens en min
der nog dan deze uit de verf. In het
algemeen zal de schilder zich van iets groe
zeligs in zijn coloriet moeten ontdoen.
De landschappen en stadsgezichten heb
ben een opvallende directheid van
waarneming en van weergeving; net zijn
meermalen rake en vlugge impressies,
neergezet met verwaarloozing van veel
détail, ook in kleur Goede voorbeelden
i zijn 4 (gracht met kale boomen bij te
genlicht), 5 (brug te Amsterdam bij
nacht), 8 (regenstemming te Katwijk), 10
(bruggetje in het groen), 11 (laantje), 15
(weg), 18, 19, 22, 44
In het Koninklijk Conservatorium heeft
gisteravond prof. Lothar Wallerstein voor
de leden van de Volksuniversiteit een
voordracht gehouden over Les Contes
d’Hoffmann, Offenbach’s meesterwerk. In
1819 werd Offenbach geboren, in 1822
stierf Hoffmann In 1881, dus bijna 60 jaar
later vond de première plaats van Les Con
tes d’Hoffmann, toch had hij reeds in 1851
het plan opgevat deze opera te componee-
ren, nadat hij in dat jaar kennis had ge
maakt in het Odeon-theater met het werk
van Hoffmann Waarom heeft het zoo lang
geduurd tot Les Contes d’Hoffmann tot
stand kwamen? Waarschijnlijk doordat Of
fenbach niet genoeg moed had. Mayerbeer
was in dezen tijd de man.
De tijden veranderen, het naturalisme
had afgedaan, het impressionisme deed zijn
intrede. De caricatuur bloeide, de Bouffes
Parisienne^ werden door het eerste pu
bliek bezocht Manet kwam naar voren
met zijn prachtige schilderstukken, Offen
bach met zijn opera. Offenbach zette de
monen, poppen en menschen op eenzelfde
plan in tegenstelling met Wagner, die zijn
góden en menschen gescheiden hield.
Zijn muziek geeft weer, zooals hij de
wereld ziet, men merkt dit in de bekende
barcarolle. De muziek geeft atmosfeer,
verbaast en doet de figuren in zijn opera
meer leven. De figuren staan alle op het
zelfde plan, zooals reeds gezegd, de mu
ziek is slechts aanduiding van hetgeen
vertoond wordt.
Spr. gaf in het kort den inhoud van de
opera weer en liet eenige zangers en zan
geressen, die hadden medegewerkt aan de
opvoering, onlangs te Amsterdam, enkele
deelen zingen. De avond werd besloten
met een aantal lichtbeelden.
ziening van de Zondagswet niet langer
kan worden uitgesteld.
Eenige leden hadden met leedwezen
kennis genomen van de mededeeling
van den minister in de Tweede Kamer,
dat het in zijn voornemen ligt de zaak-
Oss te seponeeren. Deze leden drongen
er op aan, dat aan de brigade-Oss der
Koninklijke Marechaussee alsnog
rechtsherstel zal worden gegeven.
Het te Amsterdam verdwenen
meisje.
Eenige leden betwijfelden of het on
derzoek in moordzaken ten onzent wel
op de juiste wijze wordt gevoerd, met
name zoo, dat tijdig hulp van deskun
digen daarbij wordt ingeroepen.
Eenige leden brachten de eenigen
tijd geleden bekend geworden ver
dwijning ter sprake van een minder
jarig meisje te Amsterdam. Zij meen
den te weten, dat tijdig ingrijpen door
de autoriteiten achterwege is gebleven,
doordat bepaalde diensten op Zater
dagmiddag waren gesloten, en eerst
Maandag met het doen van nasporin-
gen een begin kon wórden gemaakt.
Gebleken zouden ook zijn gebreken
in het werk van de arbeidsbemiddeling
ter plaatse, welke dienst niet dan zeer
oppervlakkig zou informeeren naar
aard en betrouwbaarheid van de adres
sen, welke aan werkzoekenden worden
verschaft.
Daar de
mogelijkheid bestaat, dat
hier een zeer ernstig misdrijf is ge
pleegd, stelden de aan het woord zijn
de leden de vraag of de minister in het
gebeurde geen aanleiding vindt tot het
treffen van eenigen maatregel.
Roekelooze bestuurders
motorrijtuigen.
Aangedrongen werd op zeer spoedige
voorbereiding van afdoende wettelijke
maatregelen tegen roekelooze bestuur
ders van motorrijtuigen.
KUNSTZAAL „KUNST VAN ONZEN
TIJD”.
Tweeërlei karakter onderkent men in
het werk van A. de Winter: een de
coratief en een van stemming. Het eer
ste spreekt vooral uit de bloemstukken
1 t.m. 8, die evenwichtig van compositie
en lichte, harmonische kleur zijn, accu
raat van teekening. Als een overgang
naar het stemmingswerk zijn coloristisch
warmere, van compositie vrijere bloemen
als 12 en 13 (orchideeën). 14 (vaneen mar
kant blauw), 15 (cactus van diep rood),
16 (Laelio Catleya), 20 (witte papaver)
e.a., waarin het wezen van de bloem is
gezocht en verdienstelijk benaderd De
aquarium-stukken sluiten hierbij aan,
vooral no 23
He< zijn de landschappen, winterland
schappen vooral, die in een dikwijls ge
voelige kleurverhouding en atmosfeer een
stille stemming verwekken, b.v. nos 9
(schuiten in de sneeuw onder avond
lucht), 17.(eveneens een avondstemming in
KALENDERS.
De Drukkerij Senefelder te Amsterdam
zond ons een losbladigen wandkalender
met druksluiting, voorzien van een aantal
litho’s door J. L. Kleintjes.
CONCERT DR. WILHELM
FURTWMNGLER.
Aan het begin van de pauze van het
concert, dat dr. Wilhelm Furtwangler in
het Gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pen Dinsdag j.l. met zijn Berliner Phil-
harmonikern gaf, heeft het hoofdbestuur
van de Nederlandsch-Duitsche Vereeniging
den beroemden dirigent met de aanbie
ding van een bloemstuk gehuldigd.
In een begeleidend schrijven werd uit
drukking gegeven aan de vereering hem
toegedragen en de dankbaarheid voor zijn
optreden in ons land.
Na afloop van het concert bracht dr
Furtwangler, die deze geste van de zijde
der Nederlandsch-Duitsche Vereeniging
ter. zeerste op prijs had gesteld, persoon
lijk hiervoor dank.
De vluchtelingen in ons land.
Sommige leden vroegen of de Regee-
ring maatregelen treft, welke het ver
trek van vluchtelingen uit ons land
zouden kunnen bevorderen.
Voorts zouden deze leden gaarne ver
nemen of de Regeering reeds heeft
overwogen, welke financieele conse
quenties het voor het Rijk zou hebben,
indien de particuliere fondsen, waaruit
thans de kosten der vluchtelingen nog
grootendeels worden bestreden, zouden
zijn uitgeput.
Van verschillende zijden werd
aangedrongen op groote voorzichtigheid
bij het opnemen van vreemdelingen in
het Nederlandsche Staatsverband.
Morgen, Zondag 28 dezer, zal de
Cinematografische Volksuniversiteit, we
gens groote belangstelling, voor de derde
maal een vertooning geven van de bui
tengewoon interessante en boeiende ge
luidsfilm „Met admiraal Richard Byrd
naar de Zuidpool”, een filmische docu
mentatie van den laatsten tocht van den
beroemden Pool-onderzoeker.
De vertooning, in Studio-theater. Ket-
tingstraat alhier, vangt aan te twaalf uur
precies.
Overzicht voor de komende week.
Hedenavond in Diligentia, gelijk
reeds vermeld, een uitvoering door
Musica. Echter zal inplaats van
Maria Last, die door ziekte verhin
derd is, Henriëtte Sala optreden
met aria’s van Handel en Mozart
Zondag 28 Januari geeft ’s namid
dags in het Gebouw het R. K. Re-
sidentiekoor onder Nico Verhoeff
„Les Béatitudes” van César Franck
met medewerking van Jo Vincent
e.a. In Diligentia een matinée
door den pianist Claudio Arrau, die
hier reeds met groot succes optrad.
Maandag 29 Januari in Diligentia
een piano-recital door de hoogbe
gaafde, jeugdige Fanja Chapiro.
Een gevarieerd programma is aan-
gekondigd.
Dinsdag 30 Januari geven in Dili
gentia Lanes en v. d. Pas een cel-
piano-avond. In het Bechstein-
zaaltje (Plaats no. 22) een concert
door de Internationale vereeniging
voor hedendaagsche muziek. Solis
ten zijn Sandor Vegh, viool en
Olga Moskowsky, piano.
Woensdag 31 Januari zingt in Dili
gentia Jo Vincent o.a. een groote
groep liederen van Hugo Wolf. De
begeleiding verzorgt Theo v. d.
Pas.
Donderdag 1 Februari in Diligentia
een vioolavond en wel door de
jonge Roemeensche artiste Lola
Bobesco van wie dit optreden het
laatste in dit seizoen zal zijn. Be
geleider is wederom Theo v. d. Pas.
Vrijdag 2 Februari in het Gebouw:
het Nationaal Oratorium „De Cracht
van ’t landt bestaedt” voor decla
matie, koor en orkest, van Hubert
Cuypers, onder leiding van Henk
van den Berg
Zaterdag 3 Februari in het Gebouw
het Residentieorkest onder Frits
Schuurman. Solist is de buitenge
wone pianist en kunstenaar Imre
Ungar.
HET ZIEN VAN BEELDENDE KUNST
Het bestuur van den Haagschen Kunst
kring deelt ons mede, dat de voordracht
van den heer mr. J. F. van Royen in de
cyclus „Het dienend karakter van de
kunst” over: „De dienende functie van
den kunstenaar” naar een lateren, nader te
bepalen datum is verschoven en dat thans
op 30 Januari a.s. de heer ir. Hein von
Essen zal spreken over: „Het zien van
beeldende kunst”.
Het programma dat Jean Antonietti op
Zaterdagavond 3 Februari in den Haag
schen Kunstkring zal uitvoeren is geheel
aan Chopin gewijd.
DE VONDELSTICHTING TE
AMSTERDAM.
Het bestuur van de Vondelstichting,
die opgericht werd in Mei 1937, werd in
de laatstgehouden vergadering pp 20 dezer
eenigszins gewijzigd en is thans als volgt
samengesteld: mr dr. D Kooien, lid van
den Raad van State, voorzitter; H. van
der Bijl, conservator van het Vondel
museum. secretaris-penningmeester; prof,
dr. J. A J. Barge, hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Leiden; prof. mr. C.
P. M. Romme. oud-minister >van Sociale
Zaken, en jhr. dr. N. van Suchtelen,
directeur van de wereldbibliotheek te
Amsterdam.
In bovengenoemde vergadering werden
tot curatoren van den bijzonderen leer
stoel in de de Vondelstudie aan de Rijks
universiteit te Leiden benoemd de heeren
dr. Mh. W. E. Moller, lid van de Tweede
Kamer: dr. J. Berg, bibliothecaris van de
Universiteit van Amsterdam en dr. C. R.
de Klerk, letterkundige te Amsterdam.
Morgen, Zondag 28 Januari, wordt onze
bekende stadgenoot, de kunstschilder
Gerard A. H. van der Stok, zeventig jaar.
H:i weid in
Ned.-Indië
geboren;
vas aan
vankelijk
marine
officier,
maar wijd
de zich la
ter geheel
aan zijn
kunst.
Spoedig
maakte hij
mam, voor
al door zijn
grafisch
werk, etsèn
zoowèl als
litho’s. Be
kend werd
hij ook door zijn wandschildering op de
tentoonstelling voor décoratieve kunst in
de Fransche. hoofdstad (1925) en zijn
muurschilderingen in de Technische
Hoogeschool te Delft. Hij vervaardigde de
ramen in het stadhuis te Schoonhoven,
kerkramen te Cellaershoek en te Delft,
enz. enz. Hij bekleedde bestuursfuncties
in Pulchri Studio, den Haagschen Kunst
kring, de Ver. tot bevordering van de
Grafische kunst en de Vank.
RESIDENTIE TOONEEL.
Morgen Zondagavond 28 Jaquari)
geeft het Residentie Tooneel, directeur
Dirk Verbeek in den Kon. Schouwt irg,
zoowel des middags als des avonds de
spannende thriller „Nummer zes”, van
Edgar Wallace. Regie: Johan de Mees
ter.
RUSSISCH KERKKOOR.
In de Vrijz Herv. kerk (Beeklaan—
Houtrustweg) zal a.s. Dinsdagavond 30
Januari een kerkconcert worden gegeven
door het Russisch gemengd koor.
De organist, de heer Carel Pleysier, zal
z jn medewerking verleenen er. werken
van J. S. Bach, J P. Sweelinck en G.
Frescobaldi spelen, terwijl het koor Rus
sische kerkmuziek ten gehoore zal bren
gen.
Een ander geluid. Overdre
ven ijver tegenover de N.S.B.
Anderzijds, zoo vervolgden de aan het
'''oord zijnde leden, toonen politie en
openbaar ministerie een overdreven
Jiver in het opmaken van proces-ver-
baai tegen leden van de Nationaal-so-
oiaüstische Beweging en het organisee-
*etl van invallen in woningen en verga
derlokalen van nationaal-socialisten,
diks meestal zonder dat een mogelijk-
eid bestaat eenige overtreding ten
*aste te leggen.
Andere leden merkten in dit verband
t(f’ dat de geheimzinnigheid, waarmede
Eenwoordig zekere gymnastiekoefenin-
Worden omringd, wel een zonderlin-
indruk maakt en bepaalde politie-
atregelen inderdaad te rechtvaardi
gt) n.
Het woonhuis in Oud-Iran.
Voor de studiekringen van „Ex Oriente
Lux” gaf prof. dr. F. J. de Waele uit Nij
megen een uiteenzetting over oud-Iraan-
sche archaeologie'en meer bijzonder er
het woonhuis, zooals dit in eenvoudige,
maar ook in meer ontwikkelde en rijke
vormen bestond in de twee eeuwen over-
heersching van de Perzische koningen,
waarvan Dareios en Xerxes wel de voor
naamste geweest zijn.
Ruïnen van eenvoudige oud-Iraansche
woningen bezitten we niet meer. Wel vin
den we stedenvoorstellingen uit het N W.
deel van het land, op Assyrische reliefs.
Het huistype, tot zijn eenvoudigsten vorm
herleid, bestaat uit een rechthoekige
woonkamer en een open voorhal, tusschen
de uitstekende muurgedeelten van de ka
mer ingevat en door zuilen gestut,
type komt in enkele varianten voor.
Bij de monumentale rotsgraven van
Iran vinden we het woonhuis van een
levende omgezet in de woning van den
doode. De koningsgraven, welke in de
rotsen worden ingehakt, hebben een voor
zijde in kruisvorm: de horizontale balk is
de porticus van het graf, de bovenarm is
de ruimte voor het aanbrengen van de
reliëds die den vorst verheerlijken, en
de benedenarm is wel een soort zultus-
plaat geweest. De monumentale oud-
Iraansche woning is het vorstelijk paleis,
hetzij als troon- en receptiezaal (Apa-
dana), hetzij als winterpaleis (tatsjara).
Bouw en versiering van de vorstenhuizen
kan men recontrueeren uit de resten van
Soesa (vele uitmuntende sierstukken in
het Louvre te Parijs), van Pasargadie
(waar zich ook het graf van Kyros (Cy
rus) bevond) en vooral van Persepolis.
waar de resten van twee apadana’s, drie
groote winterpaleizen, twee poortgebou
wen en een haremgebouw vrijgelegd wer
den
Ontleden we de bouw- en sierelemen-
ten van deze grootsche constructies en
hun onderdeelen, dan treft ons steeds het
eklektisme, dat voor de oud-Iraansche
kunst, vooral in den tijd der Achaimenie-
den. kenmerkend is. Eigen bestanddeelen
vormen wel het huistype en de slanke
zuil, die met den oorspronkelijken hout
bouw samenhangt. Mesopotamisch zijn
terrassen trappen en vele vormen van ver
siering. Het zuilenwoud kan met Egyp
tische bouwmanieren samenhangen. Van
Griekenland had oud-Iran weinig te ont-
leenen: wanneer ze het in den lateren tijd
toch hebben gedaan, dan blijkt steeds, dat
de kritische zin der Hellenen voor maat
en evenwicht in de Iraansche monumen
ten wijken voor inheemsche, on-Europee-
sche tradities
De cultureele vereeniging Nederland
Vlaanderen had in Diligentia een muziek
avond georganiseerd, waarvoor een pro
gramma was samengesteld, waarop uit
sluitend werken van Vlaamsche compo
nisten voorkwamen. Voor de uitvoering
was de solistische medewerking verkregen
van de sopraanzangeres mevrouw Hen
riette Sala en van de heeren S a m
Swaap en Paul Frenkel. Laatst
genoemden openden het concert met een
sonate voor viool en piano van den in
1894 geboren Oscar van Hemel, een opus,
waarin deze componist moderne paden
jetreedt met betrekking tot het tonale
element, ongetwijfeld knap werk, waar
voor echter begrijpelijkerwijze het muzi
kale oor van niet iederen luisteraar zoo
aanstonds de juiste instelling zal hebben
gehad. De beide solisten gaven er een
naar letter en geest voortreffelijke inter
pretatie van. Frenkel speelde hierna een
melodieuse prélude van Arthur Verhoe
ven (geb. 1889) en een drietal kleinere
stukken, impressies uit bewogen tijden,
„In eenzaamheid”, „Besluiteloosheid” en
„Visioen” getiteld van den in 1881 ge
boren J. Watelet. bevattelijke, gemakke
lijk aansprekende pianowerkjes, welke,
meesterlijk voorgedragen als zij werden,
veel succes oogstten bij de helaas weinig
talrijke hoorders.
Mevrouw Sala zong met haar klare,
goed gevormde sopraan en met de haar
eigen muzikaliteit een vijftal liederen van
de tot een oudere generatie behoorende
componisten E. v Nieuwenhove (geb.
1879), Lodewijk Mortelmans (1868) en
Emiel Hullebroek (1878), wiens pittig
liedje „Vóór het kantkussen” we nog on
langs in een geheel misgetast tempo van
een buitenlandsche sopraan in het Ge
bouw hebben gehoord. Mevrouw Sala
gaf den componist hoe dikwijls hebben
wij het hem zelf niet vroeger in dezelfde
zaal hooren zingen wat hem toekomt
qua tempo, voordracht en vocale ex
pressie.
Na de pauze was Frenkel alleen aan
het woord met „Pleizierige afleidingen op
smachtende dingen” (uit Refleksen) van
Arthur Meulemans (1884), „Het wiele
waal! en leeuwerikt” van Mortelmans en
een scherzo-capricio van Flor Alpaerts
(1875). Alles, goede, aangename, ten deele
ook brillante muziek, waaraan de ver
tolker het volle pond wist te geven met
zijn knappe techniek en aristocratische
muzikaliteit.
De zangeres lokte met het enthousiast
gezongen „Vlaanderen” van René Vere-
mans (1894) uitbundig applaus uit en wist
ook met „Nacht” van Meulemans en twee
mooie liederen „Leven” en „Klein Ka
poentje” van L. de Vocht (1894) te boeien
en te ontroeren.
Met een „nocturno” uit de sonate
„Pacis doloris et amoris” van den in 1891
geboren, Marinus de Jong en een
„Schwungvolle” Fantasie van Edward
Verheyden (1878) besloten de beide in
strumentale solisten dit zeer huiselijke,
sympathieke concert, dat quantitatief
grootere belangstelling had verdiend. De
vereeniging zal goed werk doen wanneer
zij voortgaat aan de Vlaamsche muziek
die bekendheid te geven, waarop zij ook
bij de stamverwante Noordelijker buren
recht heeft.
Verscheidene leden drongen aan op
herziening van het huwelijksgoederen
recht.
Gevraagd werd of de minister bereid
Is bij de commissie-Losecaat Vermeer
op bespoediging van haar werkzaamhe
den aan te dringen, daar gen regeling
vun de verplichte verzekering, tegen de
geldelijke gevolgen der wettelijke aan
sprakelijkheid, voortvloeiende uit het
gebruik van motorrijtuigen, zeer zeker
urgent is te achten.
„Hoeden af, heeren, een genieschreef
Robert Schumann eens ter inleiding van
een artikel over zijn grooten tijdgenoot
Frederic Chopin. En thans is deze aanhef
ten tweede male op zijn plaats nu eenige
woorden worden gewijd aan een jonge
kunstenaresse, die gisteravond voor een
helaas niet zeer talrijk auditorium in de
zaal van den Haagschen Kunstkring hier
ter stede debuteerde. Monique Haas, een
Parijsche pianiste, betrad daar het po
dium en bracht ons in verrukking reeds
bij de eerste maten, welke zij van de 12,
uit op. 10 en 25 gekozen, Chopin-Etudes
ten gehoore bracht. Hartstochtelijk, bijna
opwindend voor den toehoorder was haar
vertolken van deze lyrisch-technische
composities. Uitingen van temperament
en innerlijke doelbewustheid, zoo over
tuigend, dat zij ons verwonderden door
de zeldzame vereeniging van wonderlijk
sterke persoonlijkheid en jeugdigen leef
tijd. Monique Haas heeft haar visie be
paald wat betreft hét oeuvre van Chopin,
heeft haar weg gevonden tot de gronden
van zijn onstuimigheid. Bezield, zijn
werken te mogen herdichten, te mogen
herscheppen met hoogste geestelijke
kracht, vraagt de pianiste daarbij niet of
zij ook den weg zal vinden tot de harten
van haar toehoorders. Deze allure in een
jonge kunstenaresse is ons sympathiek,
dit te mogen ontdekken weldadig
Prachtig overwogen was haar brillant,
kantig spel bij het uitvoeren van mo
derne composities zooals „Sept pièces
brèves” van A. Honegger en „Bourrée”
van A. Roussel. Welk een geestelijke con
centratie bleek Monique Haas daarbij te
bezitten.
Zulk klassiek spel als de kunstenaresse
ons met Rameau- en Couperin-werken
schonk, werd een ware muzikale en ar
tistieke gave. Ondanks beheersching en
reserve werd het al gekenmerkt door
frischheid, gratie en jeugdig enthou
siasme. De toonvorming verleende het
pianospel een sfeerscheppende kracht van
het clavicymbel. Wij mogen Monique
Haas door de behandeling van het instru
ment als virtuose het meesterschap van
Robert Casadesus toekennen. Welk een
élan, welk een zekerheid in de vertol
kingen van Debussy-werken, „Ondine”
en „Scarbo” van M. Ravel. Het muzikaal
evenement laat zich echter moeilijk vol
komen beschrijven, zoodat wij slechts
ieder concertbezoeker kunnen aanraden
een herhaling van Monique Haas’ op
treden niet voorbij te laten gaan. Het zal
dan stellig dezelfde groote innerlijke vol
doening schenken, aangezien dit rijp
talent een blijvende ster zal blijken te
zijn aan het pianisten-firmament. De
aanwezigen brachten Monique Haas een
welverdiende applaus- en bloemenhulde,
welke met een extra werd beantwoord.
<4
