HAAGSCHE COURANT VAN WOENSDAG 31 JANUARI 1940
Publiek drong bij finish
het ijs op
I
De Lier juicht
i
Zwaarste Elfstedentocht, welke
ooit werd gereden
Doulee Egberts
slot maakt,
Onaangenaam
dat
winnaars
zijn
er vi
maar
aan
Kopgroep maakte afspraak,
hield er zich niet
1
HEEREN-BAAI
Velen staakten den strijd - Route moest worden bekort
Sj. Westra (Warmenhuizen)
D. v. d. Duim (Warga)
C. Jongert (Alkmaar)
P. Keijzer (De Lier)
A. Adema (Franeker)
■f.2
Vreugde om Keijzer s
prestatie
r
Een chaos aan den finish
V
h
PAGINA 1.
DERDE BLAD,
JOURE
van
te
HET RESULTAAT
om
De winnaars
een
bijzondere sportprestatie. D.E. echte
’N Friesche Elfstedenkrmgen staat de rit van 1929 wel in een zeer
kwaden reuk, en met reden, want tot dusverre vermeldden de
annalen nog geen tocht, waarin de deelnemers zóóveel hebben moeten
lijden en ontberen, als gevolg van de hevige koude en den vinnigen
wind, als in dien beruchten tocht, welke desondanks nog zooveel span
ning bracht en op zulk een fraaie wijze werd gewonnen door Leemburg.
De mineur-positie wordt thans echter ingenomen door den zesden tocht
den jubileumrit der Elfstedenvereeniging welke gisteren werd
gehouden.
Het moge in 1929 nóg kouder zijn geweest, de wind moge ook nóg
venijniger hebben geblazen dan gisteren, daar staan weer zóóveel andere
narigheden en kwellingen tegenover, dat het niet verwonderlijk was,
dat het oordeel der deelnemers unaniem luiddedat de rit van 1940 de
«waarste was, welke ooit is gehouden en dat verklaart tevens, dat reeds
vóór Workum een belangrijk percentage der deelnemers er den brui
aan gaf.
De aankomst van de rijders te Harlingen, waar al meer dan de helft
van den tocht er op zat.
Weerkundige Waarnemingen
Barometerstand van hedenmiddag 12 unr
Het dunne pijltje geeft den stand aaw
van gisteren
PUBLIEK OP HET IJS
Zij, die volhielden
DOKKUM WACHT
-
De toeristen
- -
Z.K.H. Prins Bemhard te F'raneker, waar hij de verrichtingen der deelnemers gadesloeg. In zijn gezel
schap bevond zich de commissaris der Koningin in Friesland mr. P. A. V. baron van Harmxma tboe
iólooten (linksX,
EEN NIEUW DRAMA
De vijf eerst aankomenden
Leeuwarden, met in het midden
Jongert (29).
Het L.
D.E. Echte Friesche Heeren-Baai. Beide
zijn beroemd; de elfstedentocht als
zeer
Friesche Heeren-Baai door haar bijzondere
melange die „Wolken van genot” geeft.
FRIESCHE
land van de elfstedentocht
O
Mm
1
3F
2
K 102
(Van onzen speeialen verslaggever.)
«P
eenigen afstand te loopen, wijl het ijs
absoluut onberijdbaar was.
Dat vereischte niet alleen heel wat
energie, waarmee men in een dergelij-
ken monsterrit zoo uiterst zuinig moet
zijn, maar bovendien werden zeer hoo-
ge eischen gesteld aan het moreel der
Gedurende dit laatste traject, waarop
men weer rugwind had, maar waarop
de ijsconditie ook nog veel te wenschen
overliet, bleven de leiders broederlijk
bijeen, totdat kort voor den finish Ade
ma wegspurtte. Piet Keijzer ging er on
middellijk achteraan en toen nog een
40-tal meters gereden moest worden
sprintte de Westlander uit volle macht,
om een paar meter voorsprong te ne
men on te behouden. Toen de rijders in
zicht kwamen stroomden honderden
toeschouwers de baan op en dat was
aanleiding tot zeer groote verwarring.
De rijders raakten tusschen het pu
bliek bekneld. De jury van aankomst
werd daardoor van haar stuk ge
bracht en gaf aanvankelijk een ver
keerden uitslag; het ijs begon vervaar
lijk te buigen onder den last en toen,
om gevaren te voorkomen, de politie
er aan te pas kwam, werd de gummi
stok getrokken, waarmede rake klap
pen werden uitgedeeld.
Er ontstond lichtelijk een paniek en
het geheele slot viel in duigen.
Het is onbegrijpelijk, dat bij een der
gelijke belangstelling niet doeltreffen
der afzettingsmaatregelen waren geno
men.
Duiker (Groningen) en K. Korst (Bedum)
beiden 12 uur 27 min.; 14, 15. en 16. M.
Stienstra (Leeuwarden). F van der Heide
(Leeuwarden) en P. Bolkesteyn (Maas
land, Westland) allen in 12 uur 29 min,
17 en 18. J. Harkema (Leeuwarden) en
H. de Boer (Wartena), beiden 12 uur 38
min.
deelnemers, die toch wisten, dat het
maximum van ongemak bereikt zou
worden op het traject Franeker
Bartlehiem en daartegen zagen tal-
loozen zoodanig op, dat zij zich slechts
voortworstelden tot Workum, waar zij
den trein naar Leeuwarden konden ne
men. Zij hadden eenvoudig geen moed
meer nog verder te gaan.
In het geheele waarnemingsgebied is de
luchtdruk in het laatste etmaal regelma
tig gedaald In het Zuidwesten ligt op
den Oceaan een uitgebreid depressiege-
bied met vermoedelijK zware stormen tus
schen 'de Azoren en de Golf van Biscay*.
De berichten uit Portugal maken melding
van stormweer met hooge temperaturen
jn zeer zware regens.
In het geheele Oosten houdt de strenge
vorst aan Naar het Westen wordt de
vorst minder en hedenmorgen lag de
vorstlijn nabij het uiterste Zuiden van one
land. De grens van de strenge vorst met
krachtige winden ligt ten Oosten van den
IJssel. Een krachtige luchtstroom uit het
Zuidoosten transporteert in het geheele
gebied zuidelijk van de Oostzee de con
tinentale koude naar de kusten der
Noordzee en verder naar het Noordwesten.
Zonsopgang: 1 Febr. 7.44 u.
Zonsondergang: 1 Febr. 4.44 n.
Lantarens aan: 1 Febr. tot 7.14 a.
v.m, 1 Febr. 5.14 u. nam.
Hoogwater te Scheveningen:
1 Febr. 's morgens 7.40 u.; nam. 8.u.
Morgen schietoefeningen op het strand
tot Katwijk van 10 u. v.m.5 u. nam.
Het werd dus nu uitsluitend een rit
voor menschen, wier eerzucht tot boven
matige verrichtingen inspireert en voor
diegenen, die kunnen worden beschouwd
als toonbeelden van hardheid en grimmi
ge volharding. Van diegenen dienen in de
eerste plaats de leiders te worden ge
noemd: de nieuwe ster uit het Westland
Keijzer, de kranige Adema uit Franeker,
de Alkmaarder Jongert, die in 1933 vierde
was en in 1929 na verwoeden strijd voor
Leemburg had moeten zwichten, de stoere
landarbeider uit Warga, van der Duim en
Westra, die in 1929 ook een hartig woordje
had meegesproken.
Tegen dit kwintet bleek niemand te zijn
opgewassen, al werden daarachter door
een de Vries, winnaar van 1933 met
Casteleyn en Geveke ook zeer bijzon
dere prestaties geleverd.
In Franeker, we meldden het reeds, had
dit vijftal met behoorlijken voorsprong
den kop en de zeer groote moeilijkheden
op het bevroren sneeuwijs wisten zij daar
na gezamenlijk te overwinnen en intus-
schen hun tijdwinst nog op te voeren. Toch
kon, tegen den wind in, het hooge tempo
niet meer worden volgehouden en met
veel ongeduld werd dan ook hun aan
komst te Dokkum verbeid. Het werd kwart
over drie en half vier en nog steeds waren
zij aan den voorlaatsten controlepost nog
Verwachting tot den avond van 1 Febrt
Wind: meest matig, in het Noorden wel
licht tijdelijk nog krachtig. Oostelijk tot
Zuidoostelijk, betrokken tot zwaarbe
wolkt, waarschijnlijk eenige regen of
sneeuw. In het Noorden matige tot lichte
vorst, later wellicht temperatuur om het
vriespunt In het Zuiden temperatuur om
het vriespunt tot lichte vorst
en trotsch. Een delegatie van de Ijsclub,
bestaande uit burgemeester C. J van der
Hoeven, eere-voorzitter; dr. G. Schepman,
voorzitter; B. Buitelaar, penningmeester
en C. Disselkoen, brachten direct een bloe
menhulde aan de ouders van den krani-
gen rijder. Ook vele inwoners kwamen
hen complimenteeren.
Vader Keijzer vertelde nog, dat zijn zoon
in 1929 niets anders deed dan sleetje
rijden en geen belangstelling voor schaat
senrijden had. Keijzer zelf was enthou
siast over den toen gehouden Elfsteden
tocht. Op aandringen van zijn Vader heeft
Piet de ijzers tenslotte ondergebonden. Hij
oefende zich eerst voornamelijk op ronde
schaatsen, doch sinds het vorige jaar reed
hij op Noren.
Dit jaar het ijs was nauwelijks be
rijdbaar maakte Piet als eerste den
traditioneelen tocht van het Westland naar
Vlaardingen. Hij kwam dan ook met natte
voeten thuis.
Zijn zorgzame ouders hadden hem bil
zijn vertrek op het hart gedrukt, om ge
noeg brood voor onderweg mee te nemerw
maar Piet's antwoord was: „Ik heb altijd
gehoord, dat de Friezen alleen een stul»
worst meenemen en dat doe ik ook”.
De deelnemers aan den tocht, die niet
op tijd reden en het dus kalm aan deden,
kregen het nog moeilijker dan de wed
strijdrijders, want naarmate het later
werd, nam de wind nog meer in kracht
toe en blies nieuwe sneeuwmassa’s op
de baan, welke daardoor weldra onher
kenbaar was geworden.
Het werd buitendien nog veel kouder,
zoodat het onbegonnen werk was verder
te gaan. Vooral in het Bildt was het waar
noodweer geworcen Het Centraal Bestuur
besloot daarom te beschouwen, dat al de
genen, die Vrouwbuurstermolen hadden
gehaald, den tocht hadden volbracht
Het plaatsje de Lier in het Westland
is zich zelf niet meer. Een van de inwo
ners behoorde tot de eerst aankomenden
van den Frieschen Elfstedentocht. En dan
nog geheel toevallig. De 21-jarige Piet
Keijzer, geboren «18 Augustus 1918 te de
Lier en wonende Oostbuurtscheweg 15 ten
huize van zijn vader, is een landbouwers
zoon en verzorgt in zijn dagelijksch leven
de koeien. Maandag was Ijij nog geheel
niet van plan, om aan den tocht deel te
nemen. Hij vroeg zijn vader om toestem
ming, die nuchter antwoordde: „Ik vind
het wel goed, maar denk er om, ik heb
liever, dat de menschen je zien staan, dan
zien liggen".
sr
den eersten
van
Maandag pas naar het Noorden.
Piet ging des middags naar Naaldwijk
om uit te komen in korte-baanwedstrij-
den, welke daar zouden worden gehouden
en de resultaten af te wachten.
Glansrijk ging Piet met
prijs strijken. Op aandringen van zijn
vrienden besloot hij om half vijf nog
naar het hooge Noorden te vertrekken.
Met eenige spanning heeft men te de
Lier per radio den tocht gevolgd, wel in
de verwachting, dat Keijzer een goede
beurt zou maken, doch niet, dat hij tot
de eerstaankomenden zou behooren.
Het heugelijke nieuws van zijn prach
tige prestatie bracht gistermiddag neel de
Barometer alhier v.m. 8 uur 754 m.nv,
v.m. 12 u. 753J m.m.; thermometer resp.
-4 gr. en -1} gr. Celsius.
Barometer na hedenmiddag 12 uuw
dalende.
Het wordt nóg moeilijker.
Na dit Zuidelijkste deel van de route
zou echter blijken, dat de moeilijkheden,
welke achter den rug waren, eigenlijk
nog niets te beduiden hadden in ver
gelijking met hetgeen nog komen zou. Na
Stavoren werd het ijs steeds slechter, hier
en daar kon men slechts een paar slagen
óoen om dan gedwongen te wordea over
De officieele uitslag van de wed
strijdrijders luidt: 1, 2. 3, 4, en 5. P. Keij
zer (De Lier), A Adema (Franeker), Sj.
Westra (Warmenhuizen). D. van der Duim
(Warga) en C. Jongert (Alkmaar), allen
in den tijd van 11 uur 30 min. over 199
k.m.; 6. J. van der Bij (Anna Paulowna)
12 uur 04 min.; 7. S. Dijkstra (Cornium)
zelfden tijd; 8. L. Geveke (Leeuwarden)
zelfden tijd; 9. A de Vries (Giethoorn)
zelfden tijd; 10. Sietse Koen (Boven-
knijpe) zelfden tijd; 11. Reinder Algra
(Franeker) 12 uur 14 min.; 12 en 13. G.
niet garriveerd. Eindelijk om 3.40 uur
werd Dokkum bereikt en kon worden ge
keerd voor den laatsten ruk naar Leeuwar
den. waar duizenden op de aankomst
wachtten.
Achter de schermen voltrok zich daar
na een nieuw drama. Het bleek, dat de
vijf rijders te Dokkum de afspraak
hadden gemaakt, tezamen en gelijk
door den finish te gaan, zoodat er vijf
winnaars zouden zijn. Toen vlak vóór
den finish bij Adema het bloed kroop
waar het niet gaan kon en hij zijn
belofte aan zijn collega’s brak, nam
ook Keijzer zijn kans waar en sloeg
den Franeker rijder gedecideerd. Maar
toen allen na de aankomst weer bij
een waren, vielen er harde woorden
en de situatie werd nog verergerd door
het feit, dat de overwinning was toe
gekend aan Adema en Keijzer terecht
deze eer voor zich opeischte.
Daarbij is het echter niet gebleven. In
den loop van den avond heeft het Cen
traal bestuur der Vereeniging in verband
met de weers- en baanomstandigheden
zelfs het ongewone besluit moeten nemen
den tocht af te breken en te beschouwen,
dat degenen, die het tot Vrouwbuurster
molen hebben gebracht, den tocht even
eens hebben volbracht. Leeuwarden was
eenvoudig niet meer te halen.
Tot overmaat van ramp heeft zich
"s middags aan den finish van dezen
tocht, met een aantal inschrijvers, dat al
le bestaande records met stukken sloeg,
een incident voorgedaan, dat allen ver
deren luister aan den wedstrijd ontnam.
Een betreurenswaardig slot als gevolg
van een leemte in de organisatie, welke
overigens zoo voortreffelijk is geweest
Narigheden begonnen na
LI 1st.
Gisteravond meldden we reeds, dat
eerst na Stavoren de moeilijkheden kwa
men. Door het feit, dat we evenals
vele anderen door het spiegelgladde
dek der besneeuwde wegen zelf in een
onaangename positie waren geraakt,
waaruit het paard van een vriendelijken
boer ons tenslotte redde, wisten we bij
het afzenden van dat bericht nog niet,
dat de narigheden eigenlijk al begonnen
Waren na Ijlst. Een straffe wind had
namelijk de toch al smalle baan langs
de Luts op verschillende plaatsen weer
geheel met stuifsneeuw bedekt, waar
van de rijders heel wat hinder onder
vonden. Het was evenwel nog in het be
gin van den tocht, zoodat de deelnemers
Óch door deze onaangenaamheid nog niet
lieten ontmoedigen en de meesten hun
ner wisten dan ook, zij bet met soms
*rooten tijdachterstand op de ervaren en
volhardende leiders. Stavoren te berei
ken.
Er werd met mr. Hepkema over en
weer gepraat en de Westlander maak
te toen het gebaar, te verklaren, er ge
noegen mee te nemen, indien alle vijf
ex aequo zouden worden geplaatst,
zoodat er dus toch vijf winnaars zou
den zijn.
Ir afwachting van een nadere beslis
sing van het bestuur werd zulks door
mr. Hepkema geaccepteerd en deze
stopte het vijftal toen rap in een auto
om hen naar Prins Bernhard te bren
gen, die de rijders ten huize van den
commissaris der Koningin aan zich
liet voorstellen en zich eenigen tijd
met hen onderhield.
Later in den avond nam het bestuur
inderdaad het besluit, de vijf rijders
gelijk te plaatsen.
Druppelsgewijs kwamen tegen het val
len van den avond nog een aantal rij
ders binnen.
Een waardige ontvangst
Zoodra de uitslag bekend was heeft de
IJsvereeniging maatregelen genomen, on>
Keijzer een waardige ontvangst te bereU
den. De groote moeilijkheid is echter, on»
met hem in verbinding te komen. Tot van»
middag 12 uur hebben alle pogingen daar
toe gefaald, zoodat tenslotte aan de spoor
wegstations te Den Haag en Delft posten
werden opgesteld, teneinde hem op te
vangen.
Zoodra Keijzer te de Lier zou arrivee-
ren, zou hij met muziek worden mR**
haald. In het Vereenigingsgebouw zou hij
o.m door den burgemeester worden loe-
rn opschudding. Iedereen was Welgesproken.
- «mg
