Op weg Finland naar Met de naar Haagsche Courant van Donderdag 1 Februari 1940 „Reiger” Zuid-Afrika SANOSTOL B f H ■r Indrukken van een prachtige vlucht Holland's welvaren! Noorwegen leeft met de Finnen mede 1 Rusland’s huidige politiek niet puur-imperialistisch, meent de Noorsche minister, professor Koht ii. Minister Koht Groot-toerisme door de lucht DERDE BLAD, PAGINA 1. i l I I I I l i I I I I i I I I I i i i I I i i I I I i I I I i I luiiuv.i vaiiuaag vvt.c.i „Het lekkere leverlraan-product!” de Royal Air Force ons verteld, dat de vliegers zelf spreken van „the bor herd”, de kudde, die regelmatig door hen wordt waargenomen in de omgeving van Bol’. Weerkundige Waarnemingen WTU vliegen nu eenige uren boven den Soedan, na Egypte achter ons te hebben gelaten. Het landschap begint een groen waas te krijgen een zame boompjes en heesters staan in het zand, dat meer en meer met riet en gras bedekt wordt, en weldra zien we ook de oor zaak hiervan, als overal onder ons groote en kleine waterplas sen zichtbaar worden. Wij zijn het uitgestrekte moerassengebied van Midden-Afrika genaderd en de „Reiger” daalt uit de hoogere luchtlagen naar beneden, om den passagiers een goed uitzicht op den grond te geven. Immers, in dit gebied moet groot wild zitten, en talrijk zijn de ver halen over de kudden olifanten, die hier uit de lucht zichtbaar moeten zijn. In het hotel te Khartoum heeft een officier van r i HL., j 760 'fö. thermometer 750$ I. lief en leed”. Trondhjem en Oslo. Er wordt geholpen. De defensie reeder BROC A DE SST H E E M A N 8. PHARMACIA Thans is, na den aanval van Rus land, het besef gekomen, dat de Finsche zaak ook die van Noor wegen is. Voor de, jaar in, jaar uit, verwaarloosde defensie worden nu groote bedragen uitgetrokken imperialisme over Noord-Europa. Bitterheid is er aan alle kanten. Bij geld voor veel over tus- Nurmi en zijn „opvolger” Maki, de be roemde Finsche hardloopers. Nurmi, nu even veertig, is al historie geworden, maar zijn naam is nog precies zoo ge vleugeld als indertijd zijn voeten waren. Maki, al loopt hij nóg harder, legt het in roem nog tegen Nurmi af. Maar de journalisten hadden voor hem dezen keer toch bijzondere belangstelling: Maki kwam recht van het Ladoga-front. Het was hem aan te zien. De Finnen hebben nijpend tekort aan manschap pen. Daarom moeten zij hun soldaten forceeren. Soms vechten ze vijf etmalen aan één stuk zonder slaap om daarna een korte rust te krijgen en op nieuw te beginnen. Maki had juist zoo’n overspanningsperiode achter den rug, toen hij op verzoek van zijn regeering, ijlings naar Helsinki toog om er te ver nemen, dat Nurmi en hij uitverkoren waren om als propagandisten voor Fin land naar Amerika te trekken. Het is. zou Buziau zeggen, „goed bekeken". Meer dan een toespraak van een diplo maat, meer dan een rondreis van een econoom of een historicus „werkt” ginds in het land van de hypersuperlatieven, het optreden van een paar hardloopers. Onderhoud met minister Koht. Die vraag behoorde tot de vele, die ik vanmorgen stelde, toen ik bij den Noor- schen minister van buitenlandsche zaken, professor dr. Koht, op bezoek was. Minister Koht deelt het lot van zijn ambtgenooten over de geheele we reld: hij heeft ontzaggelijk veel om han- Noorwegen heeft jarenlang in een droom van duurzamen vrede geleefd. Het wist natuurlijk van de spanningen in Europa, en democratisch als het is, stond (en staat) het aan de zijde van de anti-totalitaire staten. Maar dat het zelf ernstig bedreigd zou worden, zelf de kans zou loopen op een inval neen, dat hebben de Noren niet geloofd. Van Duitschland gescheiden door het mas sieve Zweden plus de Oostzee, van Engeland door de Noordzee, van Rus land door Finland hebben de Noren die er politiek gesproken, heel wat ster kere motieven voor hadden dan de aan Duitschland grenzende Denen, ont wapend tot een minimum, en dat mini mum hebben zij vervolgens zoo goed mogelijk verwaarloosd. Het resultaat is een legertje zonder bruikbare uitrus ting, een vloot van een paar oude sche pen, een luchtmacht, welke op dien naam geen aanspraak kan maken. De linksche meerderheid in het Storting heeft trouw alle rechtsche pogingen, om landsverdediging te verbeteren, om hals gebracht. Misschien zou „rechts” er vrede mee hebben, indien de ontwape- naars gehandeld hadden uit hoofde van een onwrikbare overtuiging van de nut teloosheid wellicht zelfs de zedeloos heid van bewapening. Maar zóó lig gen de dingen hier niet! (Van onzen specialen correspondent.) Oslo, 27 Januari. Eergisteravond verdrong een menigte Noren, jonge Noren vooral, zich voor den ingang van een der groote hotels te Oslo. Binnen, in de hall, was een bat terij fototoestellen in het gelid gebracht. Felle lampen beschenen twee reizigers, daar Finland wil reizen, en wellicht via Noorwegen zal terugkeerenals ik .•en Noorsch visum heb. Dat is onder le huidige omstandigheden niet in een immezien te krijgen. Maar de minister wijst mij een gemakkelijk begaanbaren weg. Via den chef van den Noorschen regeeringspersdienst beland ik bij dien van het centrale passenkantoor, en een uur nadat ik Victoria Terrasse, waar net „Utenriksdepartementet” van minis ter Koht in een rij andere departemen ten ligt, verlaten heb, prijkt een „terug keervisum” in mijn paspoort. Nu de pa pieren in orde zijn en ik van vrienden een formidabele wolvenpelsjas te leen heb gekregen, kan ik verder. Morgen avond moet ik, volgens mijn program, in Stockholm zijn. (Nadruk verboden. Auteursrecht voorbehouden.) Barometer na hedenmiddag 12 mm dalende. (Van een specialen correspondent.) Oslo, 25 Januari. Het is hier in Noorwegen alles Fin land wat de klok slaat. De kranten wemelen van allerlei oproepen tot steun aan de Finnen in allerlei vormen: Brei voor Finland! Spaar voor Finland! Rug zakken voor Finland! Ski’s voor Finland! Geef uw trouwring voor Finland! Breng ons comité uw juweelen voor Finland! Vanavond spreekt kolonel zoo en zoo over Finland! Lees Sillanpaa’s laatste boek over Finland! Vanmorgen hadden de Noorsche kranten een nieuwen aan val op het publiek: „Doen wij genoeg voor Finland? Neen! neen!!’’ en een nieuw comité, samengesteld uit ver tegenwoordigers van een veertig ver- eenigingen, noodigt de Noren uit om meer te geven, steeds meer! Er wórdt gegeven! Hier in Oslo wijst men u men- schen aan, die uit eigen middelen een, twee of drie millioen kronen stuurden dat is tusschen de vier ton en de ander half millioen gulden! En het beteekent te meer in een tijd, waarin Noorwegen ten koste van fantastische lasten iets tracht in te halen van zijn mijlenlangen achterstand in zijn landsverdediging. zij zich „vastgeschakeld en verbr nden, in i i Het leed overheerscht. Als een drei- gende zwarte wolk hangt het Russische i i I _.4 l de Noren en de Zweden, die zich „ver- I I I I I I I i i i i i i i i i i Verwachting tot den avond van 2 Febn. In het Noorden: Wind: krachtig tot matig, meest Oostelijk. Meest betrokken tot zwaarbewolkt. Mogelijk een weinig regen of sneeuw. Strenge tot matige, later wellicht afnemende vorst. In het Zuiden en midden: Wind: matig tot zwak. Oostelijk tot Zuidelijk. Betrok» ken met eenigen regen of sneeuw. Matige tot lichte vorst tot temperatuur om het vriespunt Evacuatie van een kwart millioen kinderen. Spraakzamer was de Finsche minister van sociale zaken Fagerholm, die nu een rondreis maakt door de drie Scan dinavische landen. Zijn taak is er naar. Wat hij te doen heeft, stelt ons ineens voor een van de bitterste kanten van alle oorlogsgeweld: Fagerholm zoekt een heenkomen voor een kwart millioen Finsche kinderen. Denk u een oogenblik in wat het zeggen wil! Finland heeft bijna een half millioen menschen (498.000) moeten „evacueeren” een deftig woord voor een nare zaak en van dat half mihoen zijn bijna 250.000 kinderen. Deels komen zij uit de ge vaarlijkste streken: uit de Zuidelijke steden Abo, Helsinki, Wiborg, of uit het industrie-centrum Tammerfors. Ander deels werden die kinderen ge ëvacueerd, opdat vader wat onbezorgder zou kunnen vechten en moeder, als „Lot- ta” of als plaatsvervangster van den man in fabriek of op kantoor, burger dienst zou kunnen verrichten. En zo< zit de Finsche regeering met het vraag stuk van 250.000 kinderen, die in eer. oorlogvoerend land lastposten zijn. Ge lukkig, dat deze harde en verwarde we reld haar hart voor de kinderen nog niet gansch en al heeft gesloten. Er zijn hier fabrieken ,die aanbieden om duizend, twee duizend, vijf duizend kinderen on derdak. voeding, kleeding en ver strooiing te bezorgen, en ook aan par ticuliere hulpvaardigen ontbreekt het warempel niet. Maar wie durft er op bouwen, dat deze spontane- bereidheid het tot het einde van den oorlog zal uit houden en dan nog: wie heeft hoogte van de ellende, die deze volksverhuizing van al die kleinen teweeg brengt zoo we. in de harten van hun ouders als in hun eigen? Ik zei al: er wórdt veel geholpen! Tal van fabrieken werken één dag per week voor Finland; de arbeiders doen dan afstand van hun loon, de employé’s en directeuren van hun salarissen. De taxi’s rijden grootendeels twee of soms drie dagen per week „voor Finland”: de chauffeur (hier doorgaans tevens eigenaar van de één-auto-onderneming) plakt een vlagje „Finland” op zijn voorruit en stuurt de opbrengst van zijn taximeter dien avond naar het inzamelingscomité. ik zal ook de sympathie niet ontken nen. Maar zij is vooral uit antipathie tegen de Russen geboren, en jaren lang heeft Scandinavië niet recht geweten, wat het van Finland’s politiek denken zou. Wankelde die politiek niet steeds tus schen een Scandinaafsche en een, laat mij zeggen, Baltische oriënteering? Finland hield zich zooveel en zoolang mogelijk „op de wip”. Het had goede betrekkingen met al zijn buren uitge zonderd Rusland, en begaf zich nooit in een verbond, noch met Scandinavië, noch met de drie Oostzee-staatjes plus Polen. Het zijn harde feiten geweest, welke in de laatste maanden de Finsche keus bepaalden. Polen viel. Estland, Letland en Litauen kwamen onder Russische cura- teele. Daarmee was de mogelijkheid van een Zuidelijke oriënteering Voor Finland verkeken: het greep de over schietende kans en aanvaardde zijn nu „natuurlijk” geworden, lotsgemeen- schap met Zweden en Noorwegen. Vergeten zijn nu de, vaak scherpe, Zweedsch-Finsche conflicten over taal gebruik etc. Vergeten zijn de, minder scherpe, moeilijkheden visscherij-aangelegenheden e.a. schen Noorwegen en Finland. De ijze ren hand van Stalin heeft deze drie landen aaneengesmeed: vandaag weten Sanostol, het natuurlijke levertraan- product met sinaasappelsmaak, be hoedt' hem voor het in Nederland óók in den zomersteeds dreigende vitaminen-tekort. Het lekkere levertraan-product dat ook de aller kleinsten dolgraag lusten en dat hun spelenderwijs een ongekend ge halte aan groei-vitaminen toevoert. Ook voor volwassenen is er geen beter tonicum dan Sanostol. Per flacon f. 1.40; voordeeliger is de „familieverpakking”, die 2'h maal zooveel bevat en slechts f. 2.75 kost. Zorg voor de vrijwilligers. Oorlog is gruwelijk. Ik zat gister avond te praten met een gepensionneer- den Noorschen generaal, die een der lei ders is van den vrijwilligersdienst voor Finland. Tegen de 1000 jonge Noren, er. naar schatting tegen de tienduizend jon ge Zweden zijn in de laatste dagen via Tornea beland in de oefenkampen „er gens in Noord-Finland”, waar de Zweed- sche generaals Ignatius en Malmberg hen voorbereiden voor den strijd bij Salla en bij Kemijarvi. Mijn generaal sprak over die vrijwilligers met trots. Hij vertelde van hun prachtige uitrus ting, die per man 1500 Noorsche kronen kost, van hun witgelakte ski’s, hun zware wollen vesten, hun voortreffelijk physiek. Maar hij vertelde ook, dat zij althans eenigermate verzekerd worden tegen blijvende invaliditeit, en hun vrouwen zullen althans wat ontvangen, indien zij van Salla of Kemijarvi niet terugkeeren. Mijn generaal was waarlijk geen ijzervreter! Zoo min als het Noor sche volk, na 125 jaar vrede, oorlog zuchtig is. Iedereen hier hoopt op vrede, verlangt naar vrede. Maar ook ziet iedereen in, dat de Finsche zaak een Noorsche of zoo gij breeder wilt: een Noordsche zaak is. Want wat zou doodelijker zijn voor den Noorsch- Zweedschen democratischen geest dan de dictatuur van Josef Stalin? In het geheele waarnemingsgebied blijft de luchtdruk dalende. De lucht- drukverdeeling ondergaat echter geen verandering en hiermede behoudt het weer overal hetzelfde karakter. Het wordt bij voortduring beheerscht door het gebied van hoogen luchtdruk over Scandinavië en de depr;:rie in het Zuid westen. Door het ontbreken der berich ten van Frankrijk en Engeland en van de:; Oceaan zin de ligging van het een»- trum der depressie en het vc la >p vnn haar storingstu nten niet Ie localiseeren. Het gebied van lagen luchtdruk beslaat een groot oppervlak en reikt tot zeer ver in het Zuiden. In de Poolzbee begon de luchtdruk gisteravond achter de wegtrekkende de pressie sterk te stijgen, waarbij de tem peratuur snel daalde. De stations in de Baltiscne staten mel den nog zeer lage temperaturen. In Hon garije en de Balkanstaten is de vorst streng tot matig. Naar het Westen neemt de vorst af. De vorstlijn lag het laatste etmaal stationnair langs de Zuidgrens van ons land. Stormwaarschuwingsdienst: Gistermiddag om 4.45 werd geseind aan alle posten, van Delfzijl tot Hoek van Holland: „Attentiesein blijft”. Zonsopgang: 2 Febr. 7.43 u. Zonsondergang 2 Febr. 4.46 u. Lantaarns aan: 2 Febr. tot 7.12 u. v.m.; 2 Febr. 5.16 u. n.m. Hoogwater te Scheveningen. 2 Febr. 's morgens 9.u.; nam. 10.u. Morgen schietoefeningen op het strand van Scheveningen tot Katwijk tusschen 10.30 v.m 5 u. nam. rig. Zijn taak is het, het evenwicht te bewaren tusschen de sterk pro-Finsche gevoelens van het Noorsche volk en de neutraliteitspositie van den Noorschen staat. Zijn bureau ligt zoo vol paperas sen, dat ik, die schuin tegenover hem zit, niet meer van hem zien kan dan het hoofd, dat gekenmerkt wordt door een paar zware, omhoogstekende, wenk- brauwborstels. Minister Koht, dogma tisch marxist, professor in de geschie denis, bestuurt sedert vijf jaar het Noorsche departement van buitenland sche zaken, en in die jaren heeft hij zijn zorgen hand over hand zien toe nemen. Natuurlijk komt ons gesprek da delijk op Finland. „Sedert 1935 heb ik”, zegt de minis ter mij, „er voor geijverd, dat Finland zou deelnemen aan de besprekingen van de zoogenaamde Oslo-staten. Tevoren was er wel eens een Finsche delegatie bij de conferenties aanwezig geweest, maar toen ging het alleen om econo mische kwesties. Na 1935 heeft Finland ook aan de politieke besprekingen deel genomen, en sindsdien hebben de Rus sen altijd de voorstelling gehad, dat het Scandinavische blok tegen hen gericht zou zijn. Ik heb de laatste jaren steeds sterker den indruk verkregen, dat de Russen in een voortdurende vrees voor aanvallen leven. Litwinof’s politiek was gericht op de totstandbrenging van kocht” voelen door de Duitschers; bij de Finnen die gelooven, dat het hun beter vergaan zou zijn, indien Noor wegen en Zweden onmiddellijk, en ook militair, naast hen hadden gestaan. Maar de tijd, waarin wij leven, laat woordentwist en nakaarten niet toe. De Russisch-Finsche oorlog is in vollen gang: Zweden en Noorwegen, hoezeer ook „neutraal”, helpen wat zij kunnen. En dus zitten voorbij Malakal de passagiers en de bemanning gespan nen uit te kijken en zij getroosten zich de onaangename gewaarwording, welke in deze hitte het laag boven den grond vliegen geeft, door de zware remousstooten, welke de „Reiger” te verduren heeft. Het eerste wat wij zien op een open plek, waarschijnlijk een ncodlandings- terreintje, is een eenzaam vliegtuig van de Royal Air Force. Gezagvoerder Blaak brengt den gebruikelijken groet, door den linkervleugel van onze D.C. 3 ver omlaag te laten zakken. Maar dan wordt inderdaad in de onmiddel lijke nabijheid van Bor onze moeite beloond. Plotseling zien wij aan bak boord tientallen olifanten bijeen, die met opgeheven slurf onbeweeglijk blij ven staan, als ons vliegtuig laag over de kudde heencirkelt Maar door het lage vliegen zien wij op korten afstand een tweede kudde: het is een onvergetelijk schouwspel, de reuzendieren in zoo grooten getale in hun natuurlijke omgeving bijeen te zien, een schouwspel, waarvan het on denkbaar is, dat men het op een an dere wijze zou kunnen genieten dan uit een vliegtuig. Na eenige uren volgt de landing te Juba Een afstand van 1170 k.m. van Khartoum af is in 5 uur afgelegd. Wij kunnen er over spreken en er over nadenken. Maar telkens opnieuw Nurmi en Maki zullen in Amerika stel lig met daverende geestdrift ontvangen worden. Men zal hen voor honderden microfoons sleepen, hen interviewen, dat het een aard heeft, hen onthalen, dat ze niet weten hoe ze he' hebben maar of zij ook zullen bereiken, wat zij be- reiken willen: of zij Amerika zullen krijgen tot grootscheepscher hulpverlee- ning dat blijft, voor mij althans, de vraag. Zij zelf lieten zich daarover niet I uit ook hardloopers verstaan immers i de kunst, zich op de vlakte te houden! j Er. ze waren moe. De zes uur, die ze in Oslo doorbrachten, besteedden ze wij selijk aan een slaapje en de journalisten hadden het nakijken. Alleen de radio wist nog een twee-minuten-toespraak van Nurmi op een plaat vast te'leggen. Maar het was een Finsche speech, en de omroeper, die er geen weg mee wist, vertelde ’s avonds, dat hij „geloofde” dat Nurmi „ongeveer het volgende” zei: Laat mij u de speech schenken: het was een rijtje loftuitingen aan Noorsch adres, vergezeld van een slot, dat achter elke hedendaagsche Finsche toespraak volgt: Help meer! Help méér!! Dagelijks doen de bladen een beroep op de Noren: geld en sieraden, rugzakken en ski’s worden ingezameld en verzonden Barometerstand van hedenmiddag 12 uur Het dunne pijltje geeit den stand aan van gisteren om over haar met kroonprins (Van onzen specialen verslaggever den, en het meeste er van is onplezie- aan boord.) Nu het blijkt, dat Noorwegen wél ge vaar loopt, nu de Russische overval op Finland een regelrechte bedreiging voor de Noren is geworden, nu gooit het socialistische ministerie Nygaarsvold met geld voor wapens. Inhalen is het parool! En meesmuilend ziet de rech terzijde toe, hoe dezelfde politici, die jaar na jaar de defensie afbrokkelden, nu tot alles bereid en voor elk crediet te vinden zijn. De socialisten hebben hier de regeering in handen, maar met 69 van de 160 zetels in het Storting vormen zij de minderheid. Geen nood! Zij rekenen op den steun óf van de boe ren óf van de, laat ik zeggen, liberalen, en dat doen ze met succes. De rechter zijde heeft ’t al jaren afgelegd. Nóch met de boeren, nóch met de liberalen kan zij tot zaken komen: Noorwegen wordt al jaren lang geregeerd door een socialis tische minderheid. De Noorsche sociaal-democraten zijn rooder van kleur dan de onze. Eerst in de laatste maanden, en vooral na den Russischen overval op Finland, maakten zij halt en front tegen de communisten. Die doen hier precies als bij ons. De ar tikelen, welke ik in hun bladen lees, konden zóó uit het „Volksdagblad” zijn w.eggeloopenze druipen van Stalin- vereering en verheerlijken de misdaad, welke Stalin nu tegen Finland bedrijft. Dat is de druppel geworden, welke den emmer deed overloopen. Want zoo er éen land is, dat „als één man” achter de Finnen staat, dan is het Noorwegen En wat wonder! De Noren weten, dat zij een grens van 913 kilometer met Fin land hebben, en dat Vadsö, Vardö en Tromsö begeerenswaardige havens zijn voor een expansief-imperialistisch Rus land. Zij weten ook, dat Noord-Zweden schatrijk is aan ertsen en zijn ervan overtuigd, dat Rusland ook daérop een oogje heeft. Daarom is het niet bovenal „sympa thie”, maar minstens evenzeer „belang” aan Noorsche zijde, wanneer heel het Noorsche volk op de weerstandskracht van de Finnen hoopt en die kracht zooveel mogelijk versterkt. Natuurlijk: Kroonprinses Martha breidt som mige avonden in gezelschap van Oslosche dames uren lang „voor Fin land”; ik hoorde, dat zij het van ’s avonds 7 tot ’s nachts half twee vol hield en bovendien nog tijd vond onderhoudend en geestig Amerikaansche reis Olav te vertellen. Andere vrouwen wagen er haar ju weelen aan of andere kostbaarheden. Gisteren bracht een dame de zilveren bekers, welke haar sportieve zoon in wedstrijden heeft gewonnen. Trouwrin gen worden bij honderden geofferd. Sigrid Undset, de Noorsche schrijfster, volgde het voorbeeld van haar Zweedsche kunstzuster Selma Lagerlöf en stuurde de gouden medaille, haar als Nobelprijs uitgereikt, aan het Finsche comité. En de mannen, die niet breien, doen óók hun deel: zij sturen rugzakken (50.000 in één week!), ski’s engeld. zoo juist uit Stockholm aangekomen. Geld voor Finland, en geld voor Noorwegen. De belastingen, welke hier toch al hoog waren, stijgen schier fan tastisch. Op het oogenblik wordt er zwaar gedebatteerd over een belasting op scheepstonnage van één kroon per ton per maand. Het lijkt bescheiden, maar wie bij voorbeeld weet, dat de reeder Wil- helmsen vermoedelijk de grootste particuliere scheepseigenaar van Euro pa over 500.000 ton scheepsruimte beschikt en duszes milioen kronen belasting per jaar zal moeten betalen, die begrijpt, dat het voorstel lang niet zoo bescheiden is als het lijkt, en dat er in Noorsche kranten sinds enkele dagen een hagel van ingezonden stuk ken neerkoxnt. Maar ook de tegenstanders van de tonnagebelasting begrijpen, dat er geld op tafel moet komen. Geld, niet alleen voor Finland, maar ook voor Noor wegen zelf, dat, met schrik ontwaakt uit zijn vredesdroom, nu alles doet om een paar passen in te halen van zijn achterstand in den bewapeningswed loop, welke voor Europa zoo noodlottig geworden is. Barometer alhier v.m. 8 uur 751 m.rrk, v.m. 12 u. 750$ m.m.; thermometer resp. -4 gr. en 4- gr. Celsius. niet-aanvalsverdragen met alle belen dende en nog een aantal niet aan Rus land grenzende staten. Toen ik zelf in Moskou was heeft hij ook Noorwegen en terzelfder tijd Zweden een niet- aanvalsverdrag voorgesteld, maar wij zijn daarop niet ingegaan, mede omdat wij geen grens met Rusland hebben. In latere contacten is Rusland op die zaak niet meer teruggekomen”. En Finland? „De Finnen hebben een niet-aanvals- verdrag met de Russen gesloten. Een voorstel van Duitschen kant tot het aangaan van een soortgelijk pact wezen zij van de hand. Dat deden wij ook. maar Finland behandelde, naar mij voorkomt, die aangelegenheid wat te principieel. Nu grijpt Duitschland de niet-totstandkoming van dat verdrag aan als rechtvaardiging voor zijn onver schilligheid jegens de Finsche zaak”. „Ik heb sterk den indruk, dat bij de Duitsch-Russische besprekingen Finland niet op het tapijt is geweest. Veeleer geloof ik, dat Rusland en Duitschland elkander toen verzekerd hebben, dat zij geen plannen tegen Finland koester den, en dat de overval van Rusland op Finland ook voor de Duitschers een onaangename verrassing is geweest. On aangenaam, omdat Rusland naar machtsuitbreiding streeft, die ook ten koste van Duitschland komt, en omdat Rusland nu zelf alles noodig heeft, wat de Duitschers uit de sovjet-Unie hoop ten te zullen krijgen. Voor de Finnen is het hard, dat zij die jaar in jaar uit door de Russen van een veel te pro-Duitsche gezindheid be schuldigd werden, nu van Duitschen kant moeten hooren, dat zij zichzelf hebben teruggetrokken en derhalve van Duitschland niets kunnen verwachten. Maar zegt minister Koht in de buitenlandsche politiek komt de recht vaardiging veelal achter de beslissing aan. Men neemt een bepaald standpunt in, en motiveert het vervolgens. Er is voor elke houding altijd wel een motief te vinden” Ook voor die van Rusland? Rusland’s politiek niet zuiver- imperialistisch. „Ik geloof niet, dat het aangaat, te meenen, dat Rusland’s huidige politiek een zuiver-imperialistische is. Er steekt ook een stuk ideologie in, en, zooals ge zegd, een merkwaardige vrees voor een aanval op de sovjet-Unie. Die is ove rigens, in omgekeerden zin, hier in Noorwegen ook te vinden. Maar wij hebben formeel geen redenen om te ge looven, dat Rusland het op Noorsch ge bied begrepen heeft. De Russische re geering heeft zelfs uitdrukkelijk het tegendeel verklaard, wat natuurlijk niet .wegneemt, dat wij op alles voorbereid moeten zijn, en de uiterste zorg aan onze verdediging besteden”. Hoe is, in verband daarmee, de po litie van de schatkist? „Wij mogen niet klagen. Het begroo- tingsjaar loopt van 1 Juli30 Juni. Over het afgeloopen jaar hadden wij ondanks een uitgavenstijging van 500 millioen tot 660 millioen kronen per jaar, een ongekend groot overschot. Maar voor het loopende jaar moeten 200.000.000 kronen besteed worden voor economische en militaire verde diging. Die zullen wij niet uit de loo pende inkomsten kunnen financieren. Een beroep op het publiek voor een leening van circa honderd millioen kro nen zal wel niet kunnen uitblijven”. In den loop van het gesprek heeft minister Koht van mij gehoord, dat ik I Bijgaand artikel is het eerste van een reeks over het Finsche land i en volk in oorlogstijd, van een specialen verslaggever, die zich via Oslo en Stockholm naar het i land der 10.000 meren heeft be- geven. Het is geen oorlogsrepor- tage, al zal zoo mogelijk ook een J beeld van den strijd der Finnen gegeven worden. Hoofddoel is I echter indrukken te geven van land en volk en van de geweldige worsteling om vrijheid en onaf- i hankelijkheid, waaraan de ge- heele Finsche bevolking deel- neemt. i Ter inleiding geeft onze verslag- gever eerst nog een beeld van de stemming in Noorwegen en Zwe- den. Daarna zal hij zich geheel concentreeren op de reis door i Finland, waarbij zooals het zich thans laat aanzien groote trajec- ten per rendierslede afgelegd zul- len moeten worden. De uitgestip- pelde route is als volgt: Oslo, i Stockholm, Zweedsch Finsche grens, Tammarfors, Abo, Helsin- ki, Borgaa, Wiborg, Noordwaarts i via Savonlinna (zoo mogelijk langs het Ladogameer) naar Ro- vaniemi, Noordwaarts in de rich- i ting Petsamo, Westwaarts afbui- gen naar de Noorsch-Finsche i grens, Kantokeino Lappenneder- zetting), Karas jok, Hammerfest, r:’;. i i

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 9