Op weg
Finland
naar
Met de
naar
Haagsche Courant van Donderdag 1 Februari 1940
„Reiger”
Zuid-Afrika
SANOSTOL
B
f H
■r
Indrukken
van
een
prachtige vlucht
Holland's welvaren!
Noorwegen leeft met de
Finnen mede
1
Rusland’s huidige politiek
niet puur-imperialistisch,
meent de Noorsche minister,
professor Koht
ii.
Minister Koht
Groot-toerisme door de lucht
DERDE BLAD, PAGINA 1.
i
l
I
I
I
I
l
i
I
I
I
I
i
I
I
I
I
i
i
i
I
I
i
i
I
I
I
i
I
I
I
i
I
luiiuv.i vaiiuaag vvt.c.i
„Het lekkere leverlraan-product!”
de Royal Air Force ons verteld,
dat de vliegers zelf spreken van
„the bor herd”, de kudde, die
regelmatig door hen wordt
waargenomen in de omgeving
van Bol’.
Weerkundige Waarnemingen
WTU vliegen nu eenige
uren boven den Soedan,
na Egypte achter ons te hebben
gelaten. Het landschap begint
een groen waas te krijgen een
zame boompjes en heesters staan
in het zand, dat meer en meer
met riet en gras bedekt wordt,
en weldra zien we ook de oor
zaak hiervan, als overal onder
ons groote en kleine waterplas
sen zichtbaar worden. Wij zijn
het uitgestrekte moerassengebied
van Midden-Afrika genaderd en
de „Reiger” daalt uit de hoogere
luchtlagen naar beneden, om
den passagiers een goed uitzicht
op den grond te geven. Immers,
in dit gebied moet groot wild
zitten, en talrijk zijn de ver
halen over de kudden olifanten,
die hier uit de lucht zichtbaar
moeten zijn. In het hotel te
Khartoum heeft een officier van
r i
HL., j
760
'fö.
thermometer
750$
I.
lief en leed”.
Trondhjem en Oslo.
Er wordt geholpen.
De defensie
reeder
BROC A DE SST H E E M A N 8. PHARMACIA
Thans is, na den aanval van Rus
land, het besef gekomen, dat de
Finsche zaak ook die van Noor
wegen is. Voor de, jaar in, jaar
uit, verwaarloosde defensie worden
nu groote bedragen uitgetrokken
imperialisme over Noord-Europa.
Bitterheid is er aan alle kanten. Bij
geld
voor
veel
over
tus-
Nurmi en zijn „opvolger” Maki, de be
roemde Finsche hardloopers. Nurmi, nu
even veertig, is al historie geworden,
maar zijn naam is nog precies zoo ge
vleugeld als indertijd zijn voeten waren.
Maki, al loopt hij nóg harder, legt het
in roem nog tegen Nurmi af. Maar de
journalisten hadden voor hem dezen
keer toch bijzondere belangstelling:
Maki kwam recht van het Ladoga-front.
Het was hem aan te zien. De Finnen
hebben nijpend tekort aan manschap
pen. Daarom moeten zij hun soldaten
forceeren. Soms vechten ze vijf etmalen
aan één stuk zonder slaap om
daarna een korte rust te krijgen en op
nieuw te beginnen. Maki had juist zoo’n
overspanningsperiode achter den rug,
toen hij op verzoek van zijn regeering,
ijlings naar Helsinki toog om er te ver
nemen, dat Nurmi en hij uitverkoren
waren om als propagandisten voor Fin
land naar Amerika te trekken. Het is.
zou Buziau zeggen, „goed bekeken".
Meer dan een toespraak van een diplo
maat, meer dan een rondreis van een
econoom of een historicus „werkt” ginds
in het land van de hypersuperlatieven,
het optreden van een paar hardloopers.
Onderhoud met minister Koht.
Die vraag behoorde tot de vele, die ik
vanmorgen stelde, toen ik bij den Noor-
schen minister van buitenlandsche
zaken, professor dr. Koht, op bezoek
was. Minister Koht deelt het lot van
zijn ambtgenooten over de geheele we
reld: hij heeft ontzaggelijk veel om han-
Noorwegen heeft jarenlang in een
droom van duurzamen vrede geleefd.
Het wist natuurlijk van de spanningen
in Europa, en democratisch als het is,
stond (en staat) het aan de zijde van de
anti-totalitaire staten. Maar dat het zelf
ernstig bedreigd zou worden, zelf de
kans zou loopen op een inval neen,
dat hebben de Noren niet geloofd. Van
Duitschland gescheiden door het mas
sieve Zweden plus de Oostzee, van
Engeland door de Noordzee, van Rus
land door Finland hebben de Noren
die er politiek gesproken, heel wat ster
kere motieven voor hadden dan de aan
Duitschland grenzende Denen, ont
wapend tot een minimum, en dat mini
mum hebben zij vervolgens zoo goed
mogelijk verwaarloosd. Het resultaat is
een legertje zonder bruikbare uitrus
ting, een vloot van een paar oude sche
pen, een luchtmacht, welke op dien
naam geen aanspraak kan maken. De
linksche meerderheid in het Storting
heeft trouw alle rechtsche pogingen, om
landsverdediging te verbeteren, om hals
gebracht. Misschien zou „rechts” er
vrede mee hebben, indien de ontwape-
naars gehandeld hadden uit hoofde van
een onwrikbare overtuiging van de nut
teloosheid wellicht zelfs de zedeloos
heid van bewapening. Maar zóó lig
gen de dingen hier niet!
(Van onzen specialen correspondent.)
Oslo, 27 Januari.
Eergisteravond verdrong een menigte
Noren, jonge Noren vooral, zich voor
den ingang van een der groote hotels te
Oslo. Binnen, in de hall, was een bat
terij fototoestellen in het gelid gebracht.
Felle lampen beschenen twee reizigers,
daar Finland wil reizen, en wellicht via
Noorwegen zal terugkeerenals ik
.•en Noorsch visum heb. Dat is onder
le huidige omstandigheden niet in een
immezien te krijgen. Maar de minister
wijst mij een gemakkelijk begaanbaren
weg. Via den chef van den Noorschen
regeeringspersdienst beland ik bij dien
van het centrale passenkantoor, en een
uur nadat ik Victoria Terrasse, waar
net „Utenriksdepartementet” van minis
ter Koht in een rij andere departemen
ten ligt, verlaten heb, prijkt een „terug
keervisum” in mijn paspoort. Nu de pa
pieren in orde zijn en ik van vrienden
een formidabele wolvenpelsjas te leen
heb gekregen, kan ik verder. Morgen
avond moet ik, volgens mijn program,
in Stockholm zijn.
(Nadruk verboden. Auteursrecht
voorbehouden.)
Barometer na hedenmiddag 12 mm
dalende.
(Van een specialen correspondent.)
Oslo, 25 Januari.
Het is hier in Noorwegen alles Fin
land wat de klok slaat. De kranten
wemelen van allerlei oproepen tot steun
aan de Finnen in allerlei vormen: Brei
voor Finland! Spaar voor Finland! Rug
zakken voor Finland! Ski’s voor Finland!
Geef uw trouwring voor Finland! Breng
ons comité uw juweelen voor Finland!
Vanavond spreekt kolonel zoo en zoo
over Finland! Lees Sillanpaa’s laatste
boek over Finland! Vanmorgen hadden
de Noorsche kranten een nieuwen aan
val op het publiek: „Doen wij genoeg
voor Finland? Neen! neen!!’’ en een
nieuw comité, samengesteld uit ver
tegenwoordigers van een veertig ver-
eenigingen, noodigt de Noren uit om
meer te geven, steeds meer! Er wórdt
gegeven! Hier in Oslo wijst men u men-
schen aan, die uit eigen middelen een,
twee of drie millioen kronen stuurden
dat is tusschen de vier ton en de ander
half millioen gulden! En het beteekent
te meer in een tijd, waarin Noorwegen
ten koste van fantastische lasten iets
tracht in te halen van zijn mijlenlangen
achterstand in zijn landsverdediging.
zij zich „vastgeschakeld en verbr nden, in i
i
Het leed overheerscht. Als een drei-
gende zwarte wolk hangt het Russische i
i
I
_.4 l
de Noren en de Zweden, die zich „ver-
I
I
I
I
I
I
I
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Verwachting tot den avond van 2 Febn.
In het Noorden: Wind: krachtig tot
matig, meest Oostelijk. Meest betrokken
tot zwaarbewolkt. Mogelijk een weinig
regen of sneeuw. Strenge tot matige,
later wellicht afnemende vorst.
In het Zuiden en midden: Wind: matig
tot zwak. Oostelijk tot Zuidelijk. Betrok»
ken met eenigen regen of sneeuw. Matige
tot lichte vorst tot temperatuur om het
vriespunt
Evacuatie van een kwart
millioen kinderen.
Spraakzamer was de Finsche minister
van sociale zaken Fagerholm, die nu
een rondreis maakt door de drie Scan
dinavische landen. Zijn taak is er naar.
Wat hij te doen heeft, stelt ons ineens
voor een van de bitterste kanten van
alle oorlogsgeweld: Fagerholm zoekt een
heenkomen voor een kwart millioen
Finsche kinderen. Denk u een oogenblik
in wat het zeggen wil! Finland heeft
bijna een half millioen menschen
(498.000) moeten „evacueeren” een
deftig woord voor een nare zaak en
van dat half mihoen zijn bijna 250.000
kinderen. Deels komen zij uit de ge
vaarlijkste streken: uit de Zuidelijke
steden Abo, Helsinki, Wiborg, of uit het
industrie-centrum Tammerfors. Ander
deels werden die kinderen ge
ëvacueerd, opdat vader wat onbezorgder
zou kunnen vechten en moeder, als „Lot-
ta” of als plaatsvervangster van den
man in fabriek of op kantoor, burger
dienst zou kunnen verrichten. En zo<
zit de Finsche regeering met het vraag
stuk van 250.000 kinderen, die in eer.
oorlogvoerend land lastposten zijn. Ge
lukkig, dat deze harde en verwarde we
reld haar hart voor de kinderen nog niet
gansch en al heeft gesloten. Er zijn hier
fabrieken ,die aanbieden om duizend,
twee duizend, vijf duizend kinderen on
derdak. voeding, kleeding en ver
strooiing te bezorgen, en ook aan par
ticuliere hulpvaardigen ontbreekt het
warempel niet. Maar wie durft er op
bouwen, dat deze spontane- bereidheid
het tot het einde van den oorlog zal uit
houden en dan nog: wie heeft hoogte
van de ellende, die deze volksverhuizing
van al die kleinen teweeg brengt zoo we.
in de harten van hun ouders als in hun
eigen?
Ik zei al: er wórdt veel geholpen!
Tal van fabrieken werken één dag per
week voor Finland; de arbeiders doen
dan afstand van hun loon, de employé’s
en directeuren van hun salarissen. De
taxi’s rijden grootendeels twee of soms
drie dagen per week „voor Finland”:
de chauffeur (hier doorgaans tevens
eigenaar van de één-auto-onderneming)
plakt een vlagje „Finland” op zijn
voorruit en stuurt de opbrengst van
zijn taximeter dien avond naar het
inzamelingscomité.
ik zal ook de sympathie niet ontken
nen. Maar zij is vooral uit antipathie
tegen de Russen geboren, en jaren lang
heeft Scandinavië niet recht geweten,
wat het van Finland’s politiek denken
zou.
Wankelde die politiek niet steeds tus
schen een Scandinaafsche en een, laat
mij zeggen, Baltische oriënteering?
Finland hield zich zooveel en zoolang
mogelijk „op de wip”. Het had goede
betrekkingen met al zijn buren uitge
zonderd Rusland, en begaf zich nooit
in een verbond, noch met Scandinavië,
noch met de drie Oostzee-staatjes plus
Polen.
Het zijn harde feiten geweest, welke
in de laatste maanden de Finsche keus
bepaalden.
Polen viel. Estland, Letland en
Litauen kwamen onder Russische cura-
teele. Daarmee was de mogelijkheid
van een Zuidelijke oriënteering Voor
Finland verkeken: het greep de over
schietende kans en aanvaardde zijn nu
„natuurlijk” geworden, lotsgemeen-
schap met Zweden en Noorwegen.
Vergeten zijn nu de, vaak scherpe,
Zweedsch-Finsche conflicten over taal
gebruik etc. Vergeten zijn de,
minder scherpe, moeilijkheden
visscherij-aangelegenheden e.a.
schen Noorwegen en Finland. De ijze
ren hand van Stalin heeft deze drie
landen aaneengesmeed: vandaag weten
Sanostol, het natuurlijke levertraan-
product met sinaasappelsmaak, be
hoedt' hem voor het in Nederland
óók in den zomersteeds dreigende
vitaminen-tekort. Het lekkere
levertraan-product dat ook de aller
kleinsten dolgraag lusten en dat
hun spelenderwijs een ongekend ge
halte aan groei-vitaminen toevoert.
Ook voor volwassenen is er geen
beter tonicum dan Sanostol. Per
flacon f. 1.40; voordeeliger is de
„familieverpakking”, die 2'h maal
zooveel bevat en slechts f. 2.75 kost.
Zorg voor de vrijwilligers.
Oorlog is gruwelijk. Ik zat gister
avond te praten met een gepensionneer-
den Noorschen generaal, die een der lei
ders is van den vrijwilligersdienst voor
Finland. Tegen de 1000 jonge Noren, er.
naar schatting tegen de tienduizend jon
ge Zweden zijn in de laatste dagen via
Tornea beland in de oefenkampen „er
gens in Noord-Finland”, waar de Zweed-
sche generaals Ignatius en Malmberg
hen voorbereiden voor den strijd bij
Salla en bij Kemijarvi. Mijn generaal
sprak over die vrijwilligers met trots.
Hij vertelde van hun prachtige uitrus
ting, die per man 1500 Noorsche kronen
kost, van hun witgelakte ski’s, hun
zware wollen vesten, hun voortreffelijk
physiek. Maar hij vertelde ook, dat zij
althans eenigermate verzekerd worden
tegen blijvende invaliditeit, en hun
vrouwen zullen althans wat ontvangen,
indien zij van Salla of Kemijarvi niet
terugkeeren. Mijn generaal was waarlijk
geen ijzervreter! Zoo min als het Noor
sche volk, na 125 jaar vrede, oorlog
zuchtig is. Iedereen hier hoopt op vrede,
verlangt naar vrede. Maar ook ziet
iedereen in, dat de Finsche zaak een
Noorsche of zoo gij breeder wilt: een
Noordsche zaak is. Want wat zou
doodelijker zijn voor den Noorsch-
Zweedschen democratischen geest dan
de dictatuur van Josef Stalin?
In het geheele waarnemingsgebied
blijft de luchtdruk dalende. De lucht-
drukverdeeling ondergaat echter geen
verandering en hiermede behoudt het
weer overal hetzelfde karakter. Het
wordt bij voortduring beheerscht door
het gebied van hoogen luchtdruk over
Scandinavië en de depr;:rie in het Zuid
westen. Door het ontbreken der berich
ten van Frankrijk en Engeland en van
de:; Oceaan zin de ligging van het een»-
trum der depressie en het vc la >p vnn
haar storingstu nten niet Ie localiseeren.
Het gebied van lagen luchtdruk beslaat
een groot oppervlak en reikt tot zeer
ver in het Zuiden.
In de Poolzbee begon de luchtdruk
gisteravond achter de wegtrekkende de
pressie sterk te stijgen, waarbij de tem
peratuur snel daalde.
De stations in de Baltiscne staten mel
den nog zeer lage temperaturen. In Hon
garije en de Balkanstaten is de vorst
streng tot matig. Naar het Westen neemt
de vorst af. De vorstlijn lag het laatste
etmaal stationnair langs de Zuidgrens
van ons land.
Stormwaarschuwingsdienst:
Gistermiddag om 4.45 werd geseind aan
alle posten, van Delfzijl tot Hoek van
Holland:
„Attentiesein blijft”.
Zonsopgang: 2 Febr. 7.43 u.
Zonsondergang 2 Febr. 4.46 u.
Lantaarns aan: 2 Febr. tot 7.12 u.
v.m.; 2 Febr. 5.16 u. n.m.
Hoogwater te Scheveningen.
2 Febr. 's morgens 9.u.; nam. 10.u.
Morgen schietoefeningen op het strand
van Scheveningen tot Katwijk tusschen
10.30 v.m 5 u. nam.
rig. Zijn taak is het, het evenwicht te
bewaren tusschen de sterk pro-Finsche
gevoelens van het Noorsche volk en de
neutraliteitspositie van den Noorschen
staat. Zijn bureau ligt zoo vol paperas
sen, dat ik, die schuin tegenover hem
zit, niet meer van hem zien kan dan
het hoofd, dat gekenmerkt wordt door
een paar zware, omhoogstekende, wenk-
brauwborstels. Minister Koht, dogma
tisch marxist, professor in de geschie
denis, bestuurt sedert vijf jaar het
Noorsche departement van buitenland
sche zaken, en in die jaren heeft hij
zijn zorgen hand over hand zien toe
nemen. Natuurlijk komt ons gesprek da
delijk op Finland.
„Sedert 1935 heb ik”, zegt de minis
ter mij, „er voor geijverd, dat Finland
zou deelnemen aan de besprekingen van
de zoogenaamde Oslo-staten. Tevoren
was er wel eens een Finsche delegatie
bij de conferenties aanwezig geweest,
maar toen ging het alleen om econo
mische kwesties. Na 1935 heeft Finland
ook aan de politieke besprekingen deel
genomen, en sindsdien hebben de Rus
sen altijd de voorstelling gehad, dat het
Scandinavische blok tegen hen gericht
zou zijn. Ik heb de laatste jaren steeds
sterker den indruk verkregen, dat de
Russen in een voortdurende vrees voor
aanvallen leven. Litwinof’s politiek was
gericht op de totstandbrenging van
kocht” voelen door de Duitschers; bij
de Finnen die gelooven, dat het hun
beter vergaan zou zijn, indien Noor
wegen en Zweden onmiddellijk, en ook
militair, naast hen hadden gestaan.
Maar de tijd, waarin wij leven, laat
woordentwist en nakaarten niet toe.
De Russisch-Finsche oorlog is in
vollen gang: Zweden en Noorwegen,
hoezeer ook „neutraal”, helpen wat zij
kunnen.
En dus zitten voorbij Malakal de
passagiers en de bemanning gespan
nen uit te kijken en zij getroosten
zich de onaangename gewaarwording,
welke in deze hitte het laag
boven den grond vliegen geeft, door
de zware remousstooten, welke de
„Reiger” te verduren heeft.
Het eerste wat wij zien op een open
plek, waarschijnlijk een ncodlandings-
terreintje, is een eenzaam vliegtuig
van de Royal Air Force. Gezagvoerder
Blaak brengt den gebruikelijken groet,
door den linkervleugel van onze D.C. 3
ver omlaag te laten zakken. Maar dan
wordt inderdaad in de onmiddel
lijke nabijheid van Bor onze moeite
beloond. Plotseling zien wij aan bak
boord tientallen olifanten bijeen, die
met opgeheven slurf onbeweeglijk blij
ven staan, als ons vliegtuig laag over
de kudde heencirkelt
Maar door het lage vliegen zien wij
op korten afstand een tweede kudde:
het is een onvergetelijk schouwspel, de
reuzendieren in zoo grooten getale in
hun natuurlijke omgeving bijeen te
zien, een schouwspel, waarvan het on
denkbaar is, dat men het op een an
dere wijze zou kunnen genieten dan uit
een vliegtuig.
Na eenige uren volgt de landing te
Juba Een afstand van 1170 k.m. van
Khartoum af is in 5 uur afgelegd.
Wij kunnen er over spreken en er
over nadenken. Maar telkens opnieuw
Nurmi en Maki zullen in Amerika stel
lig met daverende geestdrift ontvangen
worden. Men zal hen voor honderden
microfoons sleepen, hen interviewen,
dat het een aard heeft, hen onthalen, dat
ze niet weten hoe ze he' hebben maar
of zij ook zullen bereiken, wat zij be-
reiken willen: of zij Amerika zullen
krijgen tot grootscheepscher hulpverlee-
ning dat blijft, voor mij althans, de
vraag. Zij zelf lieten zich daarover niet
I uit ook hardloopers verstaan immers
i de kunst, zich op de vlakte te houden!
j Er. ze waren moe. De zes uur, die ze
in Oslo doorbrachten, besteedden ze wij
selijk aan een slaapje en de journalisten
hadden het nakijken. Alleen de radio
wist nog een twee-minuten-toespraak
van Nurmi op een plaat vast te'leggen.
Maar het was een Finsche speech, en de
omroeper, die er geen weg mee wist,
vertelde ’s avonds, dat hij „geloofde”
dat Nurmi „ongeveer het volgende” zei:
Laat mij u de speech schenken: het was
een rijtje loftuitingen aan Noorsch
adres, vergezeld van een slot, dat achter
elke hedendaagsche Finsche toespraak
volgt: Help meer! Help méér!!
Dagelijks doen de bladen een beroep op
de Noren: geld en sieraden, rugzakken
en ski’s worden ingezameld en verzonden
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur
Het dunne pijltje geeit den stand aan
van gisteren
om
over haar
met kroonprins
(Van onzen specialen verslaggever
den, en het meeste er van is onplezie- aan boord.)
Nu het blijkt, dat Noorwegen wél ge
vaar loopt, nu de Russische overval op
Finland een regelrechte bedreiging voor
de Noren is geworden, nu gooit het
socialistische ministerie Nygaarsvold
met geld voor wapens. Inhalen is het
parool! En meesmuilend ziet de rech
terzijde toe, hoe dezelfde politici, die
jaar na jaar de defensie afbrokkelden,
nu tot alles bereid en voor elk crediet
te vinden zijn. De socialisten hebben
hier de regeering in handen, maar met
69 van de 160 zetels in het Storting
vormen zij de minderheid. Geen nood!
Zij rekenen op den steun óf van de boe
ren óf van de, laat ik zeggen, liberalen,
en dat doen ze met succes. De rechter
zijde heeft ’t al jaren afgelegd. Nóch met
de boeren, nóch met de liberalen kan zij
tot zaken komen: Noorwegen wordt al
jaren lang geregeerd door een socialis
tische minderheid.
De Noorsche sociaal-democraten zijn
rooder van kleur dan de onze. Eerst in
de laatste maanden, en vooral na den
Russischen overval op Finland, maakten
zij halt en front tegen de communisten.
Die doen hier precies als bij ons. De ar
tikelen, welke ik in hun bladen lees,
konden zóó uit het „Volksdagblad” zijn
w.eggeloopenze druipen van Stalin-
vereering en verheerlijken de misdaad,
welke Stalin nu tegen Finland bedrijft.
Dat is de druppel geworden, welke den
emmer deed overloopen. Want zoo er
éen land is, dat „als één man” achter de
Finnen staat, dan is het Noorwegen
En wat wonder! De Noren weten, dat zij
een grens van 913 kilometer met Fin
land hebben, en dat Vadsö, Vardö en
Tromsö begeerenswaardige havens zijn
voor een expansief-imperialistisch Rus
land. Zij weten ook, dat Noord-Zweden
schatrijk is aan ertsen en zijn ervan
overtuigd, dat Rusland ook daérop een
oogje heeft.
Daarom is het niet bovenal „sympa
thie”, maar minstens evenzeer „belang”
aan Noorsche zijde, wanneer heel het
Noorsche volk op de weerstandskracht
van de Finnen hoopt en die kracht
zooveel mogelijk versterkt. Natuurlijk:
Kroonprinses Martha breidt som
mige avonden in gezelschap van
Oslosche dames uren lang „voor Fin
land”; ik hoorde, dat zij het van
’s avonds 7 tot ’s nachts half twee vol
hield en bovendien nog tijd vond
onderhoudend en geestig
Amerikaansche reis
Olav te vertellen.
Andere vrouwen wagen er haar ju
weelen aan of andere kostbaarheden.
Gisteren bracht een dame de zilveren
bekers, welke haar sportieve zoon in
wedstrijden heeft gewonnen. Trouwrin
gen worden bij honderden geofferd.
Sigrid Undset, de Noorsche
schrijfster, volgde het voorbeeld van
haar Zweedsche kunstzuster Selma
Lagerlöf en stuurde de gouden
medaille, haar als Nobelprijs uitgereikt,
aan het Finsche comité.
En de mannen, die niet breien, doen
óók hun deel: zij sturen rugzakken
(50.000 in één week!), ski’s engeld.
zoo juist uit Stockholm aangekomen.
Geld voor Finland, en geld voor
Noorwegen. De belastingen, welke hier
toch al hoog waren, stijgen schier fan
tastisch. Op het oogenblik wordt er
zwaar gedebatteerd over een belasting
op scheepstonnage van één kroon per
ton per maand.
Het lijkt bescheiden, maar wie bij
voorbeeld weet, dat de reeder Wil-
helmsen vermoedelijk de grootste
particuliere scheepseigenaar van Euro
pa over 500.000 ton scheepsruimte
beschikt en duszes milioen kronen
belasting per jaar zal moeten betalen,
die begrijpt, dat het voorstel lang niet
zoo bescheiden is als het lijkt, en dat
er in Noorsche kranten sinds enkele
dagen een hagel van ingezonden stuk
ken neerkoxnt.
Maar ook de tegenstanders van de
tonnagebelasting begrijpen, dat er geld
op tafel moet komen. Geld, niet alleen
voor Finland, maar ook voor Noor
wegen zelf, dat, met schrik ontwaakt
uit zijn vredesdroom, nu alles doet om
een paar passen in te halen van zijn
achterstand in den bewapeningswed
loop, welke voor Europa zoo noodlottig
geworden is.
Barometer alhier v.m. 8 uur 751 m.rrk,
v.m. 12 u. 750$ m.m.; thermometer
resp. -4 gr. en 4- gr. Celsius.
niet-aanvalsverdragen met alle belen
dende en nog een aantal niet aan Rus
land grenzende staten. Toen ik zelf in
Moskou was heeft hij ook Noorwegen
en terzelfder tijd Zweden een niet-
aanvalsverdrag voorgesteld, maar wij
zijn daarop niet ingegaan, mede omdat
wij geen grens met Rusland hebben. In
latere contacten is Rusland op die zaak
niet meer teruggekomen”.
En Finland?
„De Finnen hebben een niet-aanvals-
verdrag met de Russen gesloten. Een
voorstel van Duitschen kant tot het
aangaan van een soortgelijk pact wezen
zij van de hand. Dat deden wij ook.
maar Finland behandelde, naar mij
voorkomt, die aangelegenheid wat te
principieel. Nu grijpt Duitschland de
niet-totstandkoming van dat verdrag
aan als rechtvaardiging voor zijn onver
schilligheid jegens de Finsche zaak”.
„Ik heb sterk den indruk, dat bij de
Duitsch-Russische besprekingen Finland
niet op het tapijt is geweest. Veeleer
geloof ik, dat Rusland en Duitschland
elkander toen verzekerd hebben, dat zij
geen plannen tegen Finland koester
den, en dat de overval van Rusland op
Finland ook voor de Duitschers een
onaangename verrassing is geweest. On
aangenaam, omdat Rusland naar
machtsuitbreiding streeft, die ook ten
koste van Duitschland komt, en omdat
Rusland nu zelf alles noodig heeft, wat
de Duitschers uit de sovjet-Unie hoop
ten te zullen krijgen.
Voor de Finnen is het hard, dat zij
die jaar in jaar uit door de Russen van
een veel te pro-Duitsche gezindheid be
schuldigd werden, nu van Duitschen
kant moeten hooren, dat zij zichzelf
hebben teruggetrokken en derhalve van
Duitschland niets kunnen verwachten.
Maar zegt minister Koht in de
buitenlandsche politiek komt de recht
vaardiging veelal achter de beslissing
aan. Men neemt een bepaald standpunt
in, en motiveert het vervolgens. Er is
voor elke houding altijd wel een motief
te vinden”
Ook voor die van Rusland?
Rusland’s politiek niet zuiver-
imperialistisch.
„Ik geloof niet, dat het aangaat, te
meenen, dat Rusland’s huidige politiek
een zuiver-imperialistische is. Er steekt
ook een stuk ideologie in, en, zooals ge
zegd, een merkwaardige vrees voor een
aanval op de sovjet-Unie. Die is ove
rigens, in omgekeerden zin, hier in
Noorwegen ook te vinden. Maar wij
hebben formeel geen redenen om te ge
looven, dat Rusland het op Noorsch ge
bied begrepen heeft. De Russische re
geering heeft zelfs uitdrukkelijk het
tegendeel verklaard, wat natuurlijk niet
.wegneemt, dat wij op alles voorbereid
moeten zijn, en de uiterste zorg aan
onze verdediging besteden”.
Hoe is, in verband daarmee, de po
litie van de schatkist?
„Wij mogen niet klagen. Het begroo-
tingsjaar loopt van 1 Juli30 Juni.
Over het afgeloopen jaar hadden wij
ondanks een uitgavenstijging van 500
millioen tot 660 millioen kronen per
jaar, een ongekend groot overschot.
Maar voor het loopende jaar moeten
200.000.000 kronen besteed worden
voor economische en militaire verde
diging. Die zullen wij niet uit de loo
pende inkomsten kunnen financieren.
Een beroep op het publiek voor een
leening van circa honderd millioen kro
nen zal wel niet kunnen uitblijven”.
In den loop van het gesprek heeft
minister Koht van mij gehoord, dat ik
I
Bijgaand artikel is het eerste van
een reeks over het Finsche land i
en volk in oorlogstijd, van een
specialen verslaggever, die zich
via Oslo en Stockholm naar het i
land der 10.000 meren heeft be-
geven. Het is geen oorlogsrepor-
tage, al zal zoo mogelijk ook een J
beeld van den strijd der Finnen
gegeven worden. Hoofddoel is I
echter indrukken te geven van
land en volk en van de geweldige
worsteling om vrijheid en onaf- i
hankelijkheid, waaraan de ge-
heele Finsche bevolking deel-
neemt. i
Ter inleiding geeft onze verslag-
gever eerst nog een beeld van de
stemming in Noorwegen en Zwe-
den. Daarna zal hij zich geheel
concentreeren op de reis door i
Finland, waarbij zooals het zich
thans laat aanzien groote trajec-
ten per rendierslede afgelegd zul-
len moeten worden. De uitgestip-
pelde route is als volgt: Oslo, i
Stockholm, Zweedsch Finsche
grens, Tammarfors, Abo, Helsin-
ki, Borgaa, Wiborg, Noordwaarts i
via Savonlinna (zoo mogelijk
langs het Ladogameer) naar Ro-
vaniemi, Noordwaarts in de rich- i
ting Petsamo, Westwaarts afbui-
gen naar de Noorsch-Finsche i
grens, Kantokeino Lappenneder-
zetting), Karas jok, Hammerfest,
r:’;. i
i