Op weg
Finland
naar
HAAGSCHE COURANT VAN VRIJDAG 2 FEBRUARI 1940
E-KiderlensJenever
t Sal Waerachtig wel gaen
Een indrukwekkende film onzer marine
Onze zeemacht
de Indische wateren
BINNENLAND.
Inteekenbiljet
Geïllustreerd Zondags
blad
in
u.
>v
Groot is de verontwaardiging
in Zweden over den Russischen
aanval op de Finnen
rDROrtniVin
hammerfesjLC
2
C. Tromp.
8 Juny 1673.
E
0)
VAASA
AABO
niA
pSLO
O
CD
Weerkundige Waarnemingen
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur
Het dunne pijltje geait den stand aan
van gisteren
DERDE BLAD, PAGINA 1.
HELSlflKi
MlKKEd
J5LAPREEIT
OCKHOLM^
Wij krijgen den vijant soo
aan ’t loopen, dat sij de bram-
seils en alles bijsetten, en soo
het vandaag soo voortgaet, soo
hoop ik dat aller vrienden en
ons gebedt verhoort sal zijn, en
dat wij van de Tyranny verlost
sullen worden. Adieu couragie.
’t Sal waerachtig wel gaen.
Maatregelen tegen
ongewenscht buitenlandsch
toezicht op Nederlandsche
ondernemingen
Per Literflesch: öfl
DISTILLATEURS
EKIDERLEN SCHIEDAM J.JV
rustigen geest van paraatheid en
plichtsbetrachting, welke, zonder
ook maar één moment pathetisch of
chauvinistisch te worden, den aard
van oud- en nieuw-Holland op
waardige wijze eer aandoet. In dit
opzicht willen wij een eere-saluut
brengen allereerst aan den talent-
vollen maker der film, den heer
M. Franken, en niet minder aan de
marine-autoriteiten, aan onze zee
lieden, officieren, onderofficieren en
manschappen, die zich in deze
documentaire van hun besten kant
doen kennen en er zeker in zullen
slagen door te dringen tot het hart
van ons Nederlandsche volk.
■w—E Gala-avond van gisteren in
I I het Gity-theater is een zeer
groot en verheugend succes ge
worden. En dat niet alleen door de
opkomst van een talrijk publiek,
dat o.m. vrijwel de geheele opper-
leiding onzer weermacht omvatte,
niet alleen door de hooge aanwezig
heid van Z.K.H. Prins Bernhard,
die in marine-uniform in de eere-
loge verscheen, maar allereerst door
Opmerkelijke activiteit der Stalinisten
in het Noorden van Zweden
en Noorwegen
.OVAHIE^I
TORttEA
LEA0OAG
/KAJA^ni
*KH0Pl0\
Hulde aan den maker
M. Franken
i
de
ver-
aan
onze
U. 758
m.m..
Naam
hedenmiddag 12
uur:
Woonplaats
III.
(Van onzen specialen verslaggever.)
van
open
SUHDSVALL
óók
premie-uitgave
Courant”
aanvaard
totstandkoming
in het laatste deelde schietoefening
der groote kruisers en andere oorlogs
schepen, waarbij rhythme en muziek op
meesterlijke wijze de dreunende salvo’s
aanvullen tot een adembeklemmende
Fuga van kanongebulder. En beslist
aangrijpend is het prachtige, ontroeren
de slotde mobilisatie, die nu werke
lijkheid werd de zeemacht haar zware
en verantwoordelijke taak vervullende,
met een Suggestiev i begeleiding van
machine-rhythme en commando’s, met
een beroep op ons oude volksbewustzijn
in de groote namen die ons van de sche
pen toesprekende Ruyter, Tromp,
Witte de Wit,hier zullen heel wat
toeschouwers een prop in hun keel heb
ben gevoeld en als een film daarin
slaagt zwijgt de critiek. Na de laatste
tonen van het adelborsten-lied werd
door de stampvolle zaal, staande en uit
volle borst, het Wilhelmus gezongen. Bij
het weggaan hoorde men over de film
alleen spreken met geestdrift, bewonde
ring en sympathie. Een mooie avond
voor Franken en zijn medewerkers, voor
onze marine en voor alle toeschouwers 1
(Nadruk verboden.
Auteursrecht
voorbehouden.)
Cornells Tromp aan zijn zuster
geschreven tijdens een gevechts-
pauze in den slag bij Schooneveld)
Duizenden Zweden
dragen de „Finland-
speld”: vier in elkaar
grijpende handen, die
samen een zilveren
kwadraat op ’n blauw
veld vormen
voor Finland inzamelde, is nu record-
inzamelaar geworden. Hij heeft al zes
complete ambulances bij elkaar gekre
gen en gaat onverdroten verder. In den
trein van Oslo naar Stockholm vertelde
een Rijksdaglid mij, dat de Finnen
voorloopig al meer dan genoeg ambu
lances hebben. Daarentegen mankeert
het hun aan jachtvliegtuigen. De Fin-
sche bevolking staat bloot aan dagelijk-
sche vliegtuigaanvallen en daartegen
is geen beter kruid gewassen dan lucht
afweer en jagers. Ik las zoojuist in een
Zweedsche courant, dat de Zweedsche
en Noorsche vakcentrales besloten heb-
vele thans bestaande zorgen voor een
eventueel Pacific conflict over enkele
jaren belangrijk verminderen, zoodat
dan zonder eenige restrictie door ons
alleh kan worden gezegd ,,’t Sal waer-
achtig wel gaen”.
De ondergeteekende verzoekt de
administratie van de „Haagsche Cou
rant” hem (haar) te noteeren voor een
abonnement op het „Geïllustreerd
Zondagsblad” tegen den prijs van 65
cent per kwartaal 0.90 en 1.30 per
post).
Om de waardige wijze waarop deze
film tot ons komt, zelfverzekerd, maar
zonder het haast modieus geworden
fanatieke gebral van onzen tegenwoor-
digen tijd, kloek, onverzettelijk, met
gevoel voor gezonden humor (dat allen
fanatici vreemd is, bij wie humor alleen
merkbaar is in den vorm van zuur
sarcasme) en met de vastberadenheid
van den zeeman, om dat alles mag men
,,’t Sal waerachtig wel gaen” toe
juichen.
Het is een illustere avond geweest in
het City-theater en de directie van het
City-concern, die de film in ons land
uitbrengt, heeft kunnen merken, dat
men in breede kringen waardeering
heeft voor haar daad.
Er waren vele uniformen, zoowel
van de zee- als van de landmacht. Men
wees elkaar bekende figuren de opper
bevelhebber, ministers, diplomaten van
buitenlandsche mogendheden en auto
riteiten uit het moederland en over-
zeesche gewesten.
De muziek van de Marinekapel open
de met het Wilhelmus en met pittige
marschmuziek.
ben, negen jachtvliegtuigen aan de Fin
nen cadeau te doen. Die zullen even
welkom zijn als de vrijwilligers! De
slaap voor den soldaat is in Finland een
probleem gewonden. Aflossingen en
verloven zijn veel te schaarsch maar
het kan niet anders, want het ontbreekt
aan voldoende geoefende manschappen.
Een van de factoren, welke den strijd
van de Finnen naar leekenoordeel op
den langen duur hopeloos moet maken,
ligt in Stalin’s onberekenbare meerder
heid aan menschenmateriaal. Voor
eiken Rus, die valt, kan hij tien andere
sturen, en hij doet dat blijkbaar ook.
De Zweden zien dit alles met over
kropte gemoederen aan. Al begrijpen zij
de noodzaak van de neutraliteit hun
harten zijn zoo vol van meeleven met
de Finnen, dat hun monden ervan over-
loopen. Op duizenden revers zit de
„Finland-speld”: vier in elkaar grijpen
de handen, welke samen een zilveren
kwadraat op een blauw veld vormen.
Tot eiken vorm van bijstand zijn de
Zweden volop bereid. Zij stellen tal-
Stockholm, 29 Januari.
Zweden is in zijn kwaadaardigheid
over den Russischen overval op de Fin
nen veel feller dan Noorwegen. De twee
Scandinavische buurstaten mogen dan
allebei „neutraal” zijn en onderling
nauw vriendschappelijk contact onder
houden, in den toon, welken zij aan
slaan, valt het verschil sterk op. Het
Noorsch departement van justitie heeft
het heele land volgeplakt met voor
treffelijk geteekende affiches, welke
het publiek waarschuwen om „in deze
ernstige tijden voorzichtig te zijn met
wat je zegt”, en minister Koht is in zijn
nota’s aan Moskou heel wat procenten
gematigder dan zijn Zweedsche ambt
genoot Günther, die doorgaans geen
blad voor zijn mond neemt. Het ver
schil in toon tusschen de twee regeerin-
gen is ook in de houding van de bevol
kingen van Noorwegen en Zweden
terug te vinden. Zoo adverteert het
Noorsche vrjjwilligerscomité voor Fin
land het staat onder de krachtige
leiding van generaal b. d. Aavadtsmark
dat „zij, die besloten hebben als sol
daat etc. naar Finland te gaan”, zich
daar en daar kunnen aanmelden; elk
spoor van „werving” is, zooals ge ziet,
zorgvuldig vermeden. De Zweden doen
anders. „Finland heeft vrijwilligers
noodig!”, zegt een kolossale advertentie
in alle bladen. „Meldt u nog vandaag
aan! Voor Zweden met Finland!!” Men
neemt dan ook aan, dat het Zweedsche
vrijwilligerscontingent zoowat het tien
voud van het Noorsche beloopt. En wat
de geldinzamelingen betreft: Zweden
staat, ook als men met de verhoudingen
rekening houdt, ver bovenaan. Er zijn
hier groote firma’s, welke 10.000.000
Kronen sturen! Dominee Béen in Göte
borg, die een week of zes geleden op
een feest met een champagnekoeler
Aanvulling van de wet medewerking
verdedigingsvoorbereiding 1939
Ingediend is bij de Tweede Kamer
een wetsontwerp houdende aanvulling
van de wet medewerking verdedigings
voorbereiding 1939.
De toelichting van de ministers van
Economische Zaken, van Defensie en
van Financiën luidt als volgt
Het is der Regeering gebleken, dat
door vreemde mogendheden in verband
met de economische oorlogvoering in
verschillende gevallen verklaringen
worden geëischt, waarbij zij, die deze
verklaringen afleggen, zich verbinden,
zich te onderwerpen aan een zeker
toezicht op hun bedrijf vanwege ver
tegenwoordigers van die vreemde mo
gendheden.
alhier v.m. 8
759 m.m.; thermometer resp.
ten het gewone gezichtsveld
dagelijksche leven liggen.”
Spr. bracht hulde aan hem, die hier
toe het initiatief heeft genomen, aan
den toenmaligen vlootvoogd in Indië,
vice-admiraal H. Ferwerda. Door dit
initiatief is een einde gemaakt aan het
feit, dat in bioscopen of op nationale
avonden, waarbij de marine den hoofd
schotel vormde, altijd buitenlandsche
films werden gedraaid. Slechts zeer zel
den kon vertoond worden, dat de eigen
marine voortdurend met succes soortge
lijke oefeningen houdt, welke op min
stens even hoog peil staan en welke
een bewijs vormen van, de paraatheid
van de weermacht ter zee. Spr. uitte
zijn beste wenschen voor het herstel
van vice-admiraal Ferwerda, die voor
het ondergaan van een rustkuur in het
Roode Kruisziekenhuis hier ter stede is
opgenomen.
De titel van deze film is een zin uit
een brief, welken Cornells Tromp des
tijds aan zijn zuster schreef, toen hij
de film zelf en doop den prachtigen, weder op het punt stond om voor een
van zijn gevaarvolle tochten zee te kie
zen. De admiraal wilde haar geruststel
len en gaf op deze wijze uiting aan het
vertrouwen, dat hij stelde in de be
kwaamheid en toewijding van de man
nen, die met hem ”s lands hoogste goed
tegen een machtigen vijand ging be
schermen. Zóó opgevat, aldus spreker,
zult u uit deze film kunnen zien, dat
ditzelfde ook op den huidigen dag vol
komen van toepassing is op het tegen
woordige marinepersoneel.
Spr. legde er den nadruk op, dat uit
breiding van materieel noodzakelijk is
en aan ons marinepersoneel met volle
gerustheid kan worden toevertrouwd
Aangezien, zooals reeds van Regeerings-
zijde meermalen werd aangekondigd,
hiervoor groote offers gebracht zullen
Wie er waren.
Behalve Prins Bernhard woonden de
voorstelling bij de ministers Dijxhoorn
en Welter, de ministers van Staat Bee-
laerts van Blokland, Colijn, Fock en
van Karnebeek, de opperbevelhebber
van land- en zeemach.t generaal I. H.
Reynders, de chef van den marinestaf,
vice-admiraal J. Th. Fürstner, de voor
zitter van de Algemeene Rekenkamer,
R. Zuyderhoff, de voorzitter van de
Tweede Kamer, mr. J. R. H. van
Schaik, de burgemeester der residen
tie, mr. S. J. R. de Monchy, de oud-
gouverneur-generaal van Ned.-Indië,
mr. J. P. graaf van Limburg Stirum,
de staatsraden Kooien, Limburg en
Muller Massis, verschillende opper- en
vlagofficieren, zeer vele leden van de
Koninklijke hofhouding, de militaire
attaché’s van de Amerikaansche, Brit-
sche, Duitsche, Fransche en Japansche
legatie, het lid in den Raad van Ned.-
Indië Raden A. A. Soejono, bestuurs
leden van Onze Vloot en andere autori
teiten.
Na een welkomstwoord van den di
recteur van het theater, den heer ter
Linden, heeft vice-admiraal Quant, na
mens het eere-comité, dat voor de ver-
tooning hier te lande is gevormd, een
inleidend woord gesproken.
Rede vice-admiraal Quant, rondging en zoo zijn eerste 150 Kronen
Vice-admiraal Quant dankte in jie
eerste plaats, mede namens de aan
wezigen, de gastheeren van dezen
avond en bracht hulde aan de Anifilm
(Algemeen Ned.-Indisch Filmbedrijf)
voor zijn durf om deze film, zij het
dan ook met steun en medewerking
van de Koninklijke Marine, te vervaar
digen.
„Eindelijk”, aldus de heer Quant,
„wordt het Nederlandsche volk eens in
de gelegenheid gesteld om kennis te
nemen van het leven en streven van
zijn marine, wiep intensieve oefeningen
De barometerdalingen zijn in Scandi
navië. in Ceatraal-Europa en in het ge
heele Middellandsche Zeegebied in stij
gingen overgegaan. Hierdoor komen geen
ingrijpende veranderingen tot stand in
de luchtdrukverdeeling. Het intens koude
gebied van hoogen luchtdruk in het
Noordoosten strekt zijn invloed uit over
het geheele Noordelijke deel van Cen-
traal-Europa en reikt tot het Noordoosten
van ons land. In Zweden en de Baltische
staten blijven de temperaturen onder -25
graden. In den Balkan en in Hongarije is
de vorst matig tot licht: in Noord-Italië
vriest het nauwelijks.
De depressie-activiteit blijft beperkt
tot Zuidelijker breedten en tot den
Oceaan.
In de Poolzee is de luchtdrukverdeeling
uiterst vlak geworden. Toename van den
wind en stijging der temperatuur in het
Zuidwesten duidt op het naderen van een
depressie op den Oceaan
Zonsopgang: 3 Febr 7.41 u
Zonsondergang: 3 Fabr 4 48 u.
Lantarens aan: 3 Febr. tot 7.10 u.
v.m;; 3 Febt -'.18 u n.m.
Hoogwater te Scheveningen.
3 Febr. ’s morgens 10.40 u.; nam. 11.20 u.
Morgen schietoefeningen op het strand
tusschen Scheveningen en Wassenaarsche-
slag van 9 u. v.m —4 u. nam.
cn moeilijke, soms zeer gevaarlijke op
drachten, meestentijds zoo geheel bui-
van het
i
van de „Haagsche
16 pagina’s omvang,
schijnt iedere week. Afgehaald
bureaux Wagenstraat 37, 5 cent
per nummer.
Abonnementsprijs uitsluitend voor
onze abonné’s 65 cents per drie
maanden.
Postabonnementen voor binnenland
f 0.90. buitenland 1.30 per 3 mnd
bij vooruitbetaling.
Men kan zich ook bij den couranten
bezorger abonneeren.
Heden is het nummer van 4 Fe
bruari verzonden.
Barometer
v.m. 12 u.
-7 gr. en -6 gr. Celsius.
Barometer na
stijgende.
Verwachting tot den avond van 3 Febr.:
In het Noorden en midden: Wind: matig
tot zwak Oostelijk, betrokken tot zwaar
bewolkt met kans op eenige lichte
sneeuw. Strenge tot matige vorst
In het Zuiden: Wind:, zwak uiteenloo-
pend. nevelig tot betrokken of zwaarbe
wolkt, met nu en dan lichten regen of
sneeuw. Lichte tot matige vorst.
looze benzine-tankwagens in het Noor
den ter beschikking om er benzine mee
te vervoeren van het Noorsche Nar
vik naar de Zweedsch-Finsche grens.
Zij organiseeren allerlei concerten,
tentoonstellingen en verkoopingen,
waarvan de opbrengsten naar het
Roode Kruis gaan. Zij hebben alle
stekeligheid jegens de Finnen, voort
gekomen uit den jarenlangen taalstrijd
in Finland, aan kant gedaan en zijn zoo
pro-Finsch als de Finnen zelf. De stem
ming hier wordt misschien het best ge
kenmerkt met de woorden van een vak-
vereenigingsman, die Zondag het
„woord van den dag” in een aantal
Zweedsche bladen schreef en zei: „Ar
beiders lijden het meest onder een oor
log en zijn daarom het hartstochtelijkst
vóór vrede. Maar zij weten, dat één
dinger erger is dan oorlog het verlies
van de vrijheid. Zij begrijpen Zwedens
neutraliteit en waardeeren die. Maar zij
zijn bereid om alles te doen, dat ertoe
kan bijdragen, de Finnen hun vrijheid
te laten behouden.” Wie achter zulk een
uitspraak een bodemloos altruïsme ver
moedt is ernaast. Hier in Zweden is
men niet minder dan in Noorwegen be
zorgd over Rusland’s plannen na een
eventueele overwinning op de Finnen.
Persoonlijk geloof ik voorloopig niet
veel van de, in „Aftonbladet” gisteren
aan Stalin toegeschreven voornemens,
om heel het Finsche volk over Siberië
te verspreiden (toe maar!) en dan een
„betrouwbaar” sovjet-Finland overeind
te zetten. Er wordt in deze dagen veel
gefantaseerd, en „Aftonbladet” zal wel
geen bijzondere betrekkingen met den
hedendaagschen Russischen czaar on
derhouden. Daarentegen is het heele-
maal geen fantasie, dat de Stalinisten
in Noord-Zweden en Noord-Noorwegen
een opmerkelijke activiteit probeeren
te ontwikkelen. In Noord-Noorwegen
De film.
De film, welke hierna vertoond
werd, maakt in haar geheel een diepen
indruk. Wij hebben ongetwijfeld en
kele bezwaren het meest tegen den
aanvang. Het onbelangrijke spel van
het juffertje Anne-Marie (waarom deze
naam uit Duitsche soldaten-liedjes,
welke evenals „die Lore” een symbool
werd van het .’.soldaten-meisje”?) maar
boven alles de funeste tegenstelling
van kranig zee-officier en sukkeligen
braven burgerman, hindert. En is niet
psychologisch juist, waar de film juist
voor den burgerman bestemd is. Ten
eerste is de Hollandsche privé-persoon
in Indië, allesbehalve on-vlot en on
handig als de stumper-begeleider in
dezen proloog en bovendien doet ieder
in dezen tijd zijn plicht en waagt ieder
zijn leven in den modernen oorlog, de
ongewilde tegenstelling, welke niet zoo
bedoeld was, maar welke toch dien
indruk maakt, had men beter kunnen
vermijden. Dit heele inleidinkje met
zijn on-natuurlijke tooneeltoontjes en
onbenullig dialoogje is zwak en we
hielden al ons hart vast. Tot op het
moment, dat vice-admiraal Ferwerda
verschijnt, die natuurlijk, overtuigend
en met kracht de film inleidtIk
zal u eens laten zien wat onze marine
voor taak heeft in de Indische wateren
en hoe zij die taak verricht.
Van dat oogenblik af gaat het met
vaart Crescendo. Er zit tempo en span
ning in het deel, dat aan onzen onder-
zeedienst is gewijd. De beefden (niet
altijd even duidelijk, de fotografie is
niet overal even geslaagd en het ge
luid, ook de na-synchronisatie, zeker
niet overal even helder zijn interes
sant en ook voor den onverschilligen
leek belangrijk genoeg om zijn aan
dacht in steeds toenemende mate te
prikkelen en gaande te houden.
Van de moeilijkheden waarmede
Franken en zijn kranige filmstaf hier
technisch heeft moeten kampen kunnen
wij ons een zwakke voorstelling maken
hij heeft werkelijk prachtig werk ver
richt. Verrassend is het deel'aan de
marine-luchtmacht gewend, met het
verbijsterend moment waarop twee
patrouilles op aflossing uittrekken naar
punten, die zoover van elkaar liggen
als Londen van den Kaukasus. Het uit
vliegen bij onweer en een zware moes-
son-bui, het bombardeeren van een
schijf, van uit de lucht, het is alles
boeiend en overzichtelijk weergegeven,
maar haar hoogtepunt krijgt de film
zijn de laatste weken twee nieuwe
Stalinistische tijdschriften op de markt
gekomeneen ervan staat onder lei
ding van den idealist-communist-
auteur Nordahl Grieg (geen familie
van den componist, zoover ik weet,
maar wel van de leiding van een
groote uitgeverij in Oslo). Wat betee-
kent die activiteit Men kan er veel
of weinig achter zoeken en de Zwe
den doen het eerste. Zij houden het
ervoor, dat Stalin plannen van veel
verdere strekking heeft dan tot nu toe
is geblekendat hij méér w1’ dan
Finland onderwerpen dat hij havens
aan den Oceaan, en macht over heel
Scandinavië begeert. Daarom zijn de
Zweden in beroering daarom zijn zij
in Finland’s strijd hun eigenen daar
om geeft hier elke courant een pagina
of drie per dag over Finland.
De Finsche legatie in Stockholm, die
op een van de mooiste punten van deze
prachtige stad ligt, staat nu onder lei
ding van Erkko, die minister van bui
tenlandsche zaken was tijdens de
Finsch-Russische onderhandelingen, en
naar wiens hoofd de heer Molotof
naderhand in zoo overvloedige kwan
titeiten modder heeft gegooid. Vanmid
dag hoop ik Erkko te ontmoeten. Hij
heeft het bijster druk. Van Stockholm
uit gaat vrijwel alle verkeer met het
strijdende Finland. De Zweden hebben
zelfs de vliegverbinding met Finland
(dagelijksonderhouden, al moesten
zij veiligheidshalve de landingsplaats
van Aabo naar het Noorden verleggen
(in de buurt van Vasa) en al keert het
toestel af en toe zonder landing terug,
wijl er Russische vliegtuigen op komst
zijn. Ik hoop nu Woensdag over te ste
ken, maar of mijn reisplan overigens
niet wat fantastisch zal blijken, is nog
een open vraag. Als het kan, ga ik
via Aabo—Helsinki
BorgaaV iborg
naar het Noorden,
richting Rovanie
mi, en vandaar
wil ik een poging
doen om Lapland
door te trekken
vermoedelijk tot
Köngas per auto,
en vandaar per
rendierslee op de
FinschNoorsche
grens aan met als
doel de „Lappen-
stad” Kantokeino.
Dat ik vandaar
per slee en bus
Hammerfest be
reiken kan, staat
al vast. Maar ove
rigens zijn er nog
heel wat vraag-
teekens en ik
maak mij weinig
illusies over de
mogelijkheden en
de condities van
de reis. Enfin, ik
zal wel merken of
het lukt. En de
lezer óók wel
moeten worden, moge het voor een
ieder, die deze film gezien en begrepen
heeft, een zichtbare troost zijn, dat zij
de overtuiging kunnen mededragen, dat
er in de marine van hoog tot laag met
zeer veel ijver en toewijding geoefend
wordt. Men legge den titel echter niet
uit, alsof het zonder een belangrijke
uitbreiding van het aanwezige materieel
ook wel zal gaan.
Admiraal Quant eindigde met het uit
spreken van den wensch, dat deze film
er toe bij moge dragen, om het vertrou
wen van de Nederlandsche natie in haar
marine te bevestigen en dat daaruit de
drang moge voortkomen om met alle
macht steun te verleenen aan de uit
breidingsplannen der Regeering, waar
naar door zcovelen in den lande reik
halzend wordt uitgezien.
„Dan zullen wij met een gerust ge
weten tegenover dat personeel, maar
niet minder tegen de millioenen in-
heemsche bevolking van onze over-
zeesche bezittingen in Oost en West
wier vertrouwen in het moederland,
dank zij ons onvolprezen en door de
geheele wereld geroemde koloniaal be
leid zeer groot is de toekomst in het
Oosten tegemoet kunnen zien en zullen
De Regeering is van meening, dat
een dergelijk toezicht veelal door
Nederlandsche ondernemingen, zij
het noode, wordt aanvaard ten
einde de
transacties te bevorderen. Heeft,
individueel gezien, het afleggen
van zoodanige verklaringen wel
licht een dergelijk gevolg, het
komt den ministers voor, dat de
-verdediging van de algemeene
economische belangen van Neder
land door verklaringen van boven
bedoelde strekking zou kunnen
worden geschaad en dat het daar
om gewenscht kan zijn, maatrege
len te treffen als gevolg waarvan
tot het afleggen van dergelijke
verklaringen niet verder wordt
overgegaan.
De Regeering meent met het oog
hierop, dat zij over de wettelijke be
voegdheid tot het treffen van zoodanige
™aatregelen de beschikking dient te
e en. Aangezien de noodzaak van
die bevoegdheid gebruik te maken zich
mt> name zal voordoen, wanneer naar
1 oordeel der Regeering dit aanvaar-
en door het Nederlandsche bedrijfs-
cven van buitenlandsch toezicht de
voorziening in de behoeften van de
ederlandsche volkshuishouding in haar
geheel zou schaden, zijn de genoemde
ministers van oordeel, dat deze be
voegdheid bij voorkeur zou moeten
worden neergelegd in een van de gel
dende wetten, welke speciaal met het
oog op de voorziening in de behoeften
-ÓZ