Finland
Op weg
naar
EN
Haajjsche Courant van Maandag 5 Februari 1940
it
WERKT KALMEEREND!
BINNENLAND
van
20 voor
De 'Zweedsche bladen
trekken fel van leer
tegen de Russen
v.
Flore.”
Keuring van materialen
DERDE BLAD, PAGINA 1.
Nationaal Fonds voor Bijzondere
Nooden
Heffing op technische vetten
verwerkt in zeep
Weerkundige Waarnemingen
Aankomst Hr.
Doe gewoon, dan gaat
het ook gewoon! Maar
rook buitengewoon1
rook TAPTOE, de q
nieuwe sigaret van |r
phenomenale tabaks- J
kwaliteit! Twintig x 10
minuten kalmeerend
rookgenot.
Schipper van de reddingboot op
Schiermonnikoog plotseling
overleden
De eerste begrooting van het
Leeningfonds
De dekking van de mobilisatie-
uitgaven
Soiden.)erb°den’ AuUnvsrecht voor'
Berichten over bombarde- J
menten van ziekenhuizen
t en hospitalen worden met
woedende commentaren i
gepubliceerd
TAPTOE
scheppen
Verbond van Nationaal Herstel
verzoekt opheffing van anti
nationale organisatie*.
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur
nü
uit
Barometer alhier v.m. 8 uur 758J m.m.,
v.m. 12 uur 759 m.m.; thermometer resp.
Per kilogram grondstof 10 cents,
ingaande heden.
Tengevolge van den ijsgang vertraagd.
Verwachting tot den avond van 6 Febr.:
In het Noorden: Wind: meest matig.
Oostelijk tot Zuidoostelijk; betrokken tot
zwaarbewolkte lucht met mist; tijdelijk
lichte sneeuw of regen; lichte vorst tot
temperatuur om het vriespunt.
In het Zuiden en midden: Wind: zwak
tot matig. Zuidelijk tot Zuidwestelijk; be
trokken tot zwaarbewolkte lucht met mist;
tijdelijk lichte regen; lichte tot matige
dooi.
van
wegens
een
op
Uitgaven kapitaaldienst.
Op dit onderdeel van de begroeting
zijn in de eerste plaats de uitgaven,
welke voortvloeien uit de huidige bui
tengewone omstandigheden over 1938 en
1939 uitgetrokken. Deze uitgaven wor
den ingevolge het bepaalde in het ont
werp .J-eeningfondswet 1940" ten laste
van den kapitaaldienst van het fonds
voor 1940 gebracht
Het Verbond van Nationaal Herstel
heeft aan den Raad van Ministers een
telegram gezonden, waarin het verzoekt
maatregelen te treffen, waardoor de
anti-nationale organisaties in ons land
worden ontbonden, in de allereerste
plaats de communistische.
De minister van Economische Zaken
maakt het volgende bekend:
Ten aanzien van vetten en oliën en
wel in het bijzonder technische vetten
en oliën is het noodzakelijk gebleken
een maatregel te nemen. Na het uitbre
ken van den oorlog zijn door de over
heid grondstoffen van de olie- en vet
tenindustrie In het buitenland aange
kocht en hier te lande zoowel voor con
sumptie- als technische doeleinden, ter
beschikking gesteld. Deze regeling,
waarbij tevens maximumprijzen tus-
schen Regeertng en de industrie werden
overeengekomen, brengt thans voor de
overheid een tekort mede.
De consumptievetten en -oliën zijn
reeds in verband met den steun op de
boter met een niet onbelangrijke heffing
belast. Het wordt nu door den minister
redelijk geacht, dat ook de technische
vetten en oliën, welke tot dusver steeds
vrij van heffing zijn geweest, aan een
heffing worden onderworpen. Aangezien
het grootste deel dezer grondstoffen
wordt aangewend voor de zeepindustrie,
is besloten, slechts de oliën, vetten en
vetzuren, welke door deze industrie
worden verwerkt, te belasten.
Stafmuziek zwichtte voor de kou.
Na een verblijf van vele jaren in
Nederlandsch Oost-Indië, alwaar het
schip gestationneerd was, is Zaterdag
middag het flottieljevaartuig „Flores”,
onder commando van kapitein-luitenant
ter zee J. C. A. Scholte om kwart over
een in Nieuwediep aangekomen. Aan
vankelijk zou het vaartuig om negen
uur des morgens binnengekomen zijn,
dóch tengevolge van den ijsgang in het
Marsdiep was de aankomst vertraagd.
De ijsbreker „Halicon” voer voor de
„Flores" uit en maakte een vaargeul
voor het binnenkomende schip.
Ter verwelkoming was aan het ha
venhoofd opgesteld het stafmuziek-
korps der Koninklijke Marine (onder
leiding van kapelmeester L. F. H.
Leistikow). dat bij de aankomst het
„Wilhelmus” ten gehoore bracht.
Op het fort Louise waren aanwezig
de marine-commandant, schout-bij-nacht
H. Jolles met zijn adjudant luit.-ter-zee
le klasse B. J. Velderman, de chef van
den marinestaf kolonel J. G. van den
Berg, de kapitein van den Generalen
Staf I. L. Uyerschout en enkele andere
autoriteiten van Land- en Zeemacht.
Overigens bestond de belangstelling
hoofdzakelijk uit de aanwezige man
schappen van Land- en Zeemacht, daar
de koude en de vertraging de belang
stellenden uit de burgerij weerhouden
hadden van een gang naar de haven.
Tijdens reddings-expeditie onwel
geworden.
Schipper Wopke Fenenga, van de
reddingboot der Noord- en Zuidholland-
sche Reddingmaatschappij op Schier
monnikoog, is Zaterdagmorgen in den
ouderdom van 51 jaar overleden.
Fenenga had Vrijdagmiddag nog de
leiding op zich genomen van een red-
dingbxigade, welke van het eiland ver
trokken was om de twee heeren en
vier dames, die van de Groningsehe
kust over het ijs het eiland probeerden
te bereiken en vermist werden, op te
sporen. Kort na het vertrek van het
eiland was hij echter onwel geworden
en begaf hij zich naar huis. Zaterdag
morgen is hij aan den binnenkant van
den dijk gevonden. Het bleek, dat een
hartverjamming hem had getroffen.
Fenenga was nog slechts gedurende be
trekkelijk korten tijd schipper van de
reddingboot.
Inkomsten gewonen dienst.
Alle artikelen, welke onder de inkom
sten voorkomen, zijn voorloopig pro me
morie uitgetrokken. Zooals hij reeds in
de memorie van toelichting op het ont
werp „Leeningfondswet 1940” mede
deelde, ligt het in de bedoeling van den
minister, de indiening van een afzon
derlijk wetsontwerp te bevorderen tot
regeling vai de heffingen, welke ten
bate van het fonds zullen komen.
Dit ontwerp kan binnenkort worden
tegemoet gezien. Het zal een opbrengst
geven over 1940 van rond 18 millioen
en over volgende jaren, waarin het over
het geheele jaar zal werken, van een
hooger bedrag.
Reilde dementi’s,
terzake verspreidt,
Tokio, Rome, Burgos
lezen gekregen.
Het bestuur van bovengenoemd
fonds deelt mede, dat de ontvangsten
over Jan. hebben bedragen ƒ28.812,58,
zijnde ƒ7023,95 uit periodieke bijdra
gen en ƒ21.788.63 uit losse giften.
De uitkeeringen over hetzelfde tijds
vak bedroegen 17.776,79. De plaatse
lijke commissies van samenwerking
brachten ten behoeve van dezelfde
gevallen ƒ29.481,51, zoodat in die
maand aan aanvrager, verdeeld over
103 gemeenten, een bedrag van
47.258,30 kon worden uitgekeerd.
Versterking der geldmiddelen blijft
noodig. Het gironummer van het Na
tionaal Fonds voor Bijzondere Nooden
alhier is: 272727.
Na het spelen van het „Wilhelmus”
bracht de adjudant van den Marine
commandant een 3-werf hoera voor
Harer Majesteit’s „Flores” uit, waarin
alle aanwezigen op den wal instem
den, en welke groet van boord van de
„Flores” direct beantwoord werd. Tot
slot bracht de stafmuziek nog den
Manoeuvre-marsch ten gehoore, welke
echter tengevolge van de koude hal
verwege geëindigd moest worden.
Uitgaven gewonen dienst.
Indien voor de uitgaven, welke voort
vloeien uit de huidige buitengewone om
standigheden (hierna kortheidshalve
mobilisatie-uitgaven genoemd) in 1938
en 1939 gedaan, een annuïteitsleening
met een looptijd van 15 jaar en een
rente van 4 pCt. ware gesloten, zou een
annuïteit van 18.100.000 verschuldigd
zijn geweest. Dit bedrag is ingevolge
het ingediende ontwerp „Leeningfonds
wet 1940” ten laste van den gewonen
dienst van de begrooting voor 1940 ge
bracht.
Het bedrag zal alleen nog eenige wij
ziging kunnen ondergaan, wanneer het
werkelijk uitgegeven bedrag aan mobi
lisatie-uitgaven in 1938 en 1939 zou af
wijken van het thans geraamde bedrag
van ƒ201.100.000.
Waar voorts de mobilisatie-uitgaven,
welke in I9|0 worden gedaan, den ge
wonen dienst voor dit jaar niet zullen
belasten voor deze uitgaven zal im
mers op gelijke wijze als voor de uit
gaven over 1938 en 1939, een annuïteit
worden vastgesteld, welke voor het
eerst den dienst 1941 bezwaart kan
als vaststaand worden aangenomen, dat
volgens de regelen van het ontwerp-
Leeningfondswet in 1940 gewone mid
delen noodig zijn ter dekking van een
bedrag, dat niet belangrijk van
ƒ18.100 000 zal afwijken.
Dit bedrag zal ook niet, waanneer lee-
ningen voor de mobilisatie-uitgaven
worden aangegaan, verandering behoe
ven te ondergaan.
Ingediend is een wetsontwerp tot
vaststelling van de begrooting van in
komsten en uitgaven van het Leening
fonds 1940 voor het dienstjaar 1940.
Aan de memorie van toelichting is
het volgende ontleend:
Voor den algemeenen opzet van deze
begrooting moge worden verwezen naar
hetgeen door den minister van Finan
ciën in de memorie van toelichting, be-
hoorende bij het ontwerp van wet tot
instelling van een Leeningfonds, wordt
medegedeeld.
In aansluiting daarop worden hier op
de begrooting gebrachte artikelen voor
zooveel noodig nader toegelicht.
(Van onzen sped alen verslaggever.)
Stockholm, 30 Januari.
In den afgeloopen nacht zijn hier be
richten binnengekomen over heftige
bombardementen, waaraan Helsinki,
Wiborg en vooral Aabo gistermiddag
hebben bliotgestaan Het grootste zie
kenhuis van Wiborg is na een aanval
met brandbommen in vlammen opge
gaan 21 patiënten en verpleegsters
kwamen daarbij om het leven. Ook
Aabo, dat toch al uiterst zwaar ge
leden had o.a. is het grootste hotel,
Hamburger Börs, geheel ingestort
heeft gisteren een kwaden dag door
gemaakt. Circa dertig menschen kwa
men tijdens een hevig bombardement
om en de verslaggevers van de Zweed-
sche bladen melden, dat de stad ern
stiger beschadigd is dan ooit tevoren.
In Helsinki werd vier keer alarm ge
maakt, maar daar Schijnt de luchtaf
weer goed op streek te zijn er wordt
weinig schade gemeldeen dertien
jarige jongen werd doodelijk getroffen.
De Zweedsche bladen zijn vandaag
uiterst heftig en voor de kranten-
bureaux stonden vanmorgen veel druk
pratende en gesticuleerende menschen.
De speciale verslaggevers, die in zwer
men naar Finland zijn gestuurd, weten
te melden, dat de Russische vliegers
opdracht hebben om vooral Roode-
Kruis-inrichtingen, veldlazaretten, zie
kenhuizen en arbeiderswijken onder
vuur te nemen. Zulks wordt bevestigd
van de zijde der Engelsche Labour-
delegatie onder leiding van sir Walter
Citrine, en door een Zweedsche missie
onder aanvoering van een Rijk^daglid.
Ofschoon deze onderzoekers bij aan
komst in Helsinki niets achter den rug
hadden dan de treinreis van Aabo, ver
telden zij den journalisten, dat het
duidelijk is, dat de Russen het op de
bovengenoemde objecten bijzonderlijk
hebben begrepen en deze verzekering
wordt in de Zweedsche bladen dan
weer bevestigd door een bericht over
twee Russische gevangenen, die
streek raakten toen men hen
opgeloopen verwondingen naar
ziekenhuis wilde brengenjuist
ziekenhuizen hebben onze vliegers het
gemunt, zeiden zij.
Ik twijfel er niet aan, of deze en
dergelijke berichten bereiken ook de
Nederlandsche pers. Misschien heeft
die ook al liet bericht gehad, dat de
Russen tegen de burgerbevolking van
Finland bij voorkeur dum-dum-kogels
gebruiken. Dat stond gister, vergezeld
van woedend commentaar, in de
Zweedsche bladen. Natuurlijk kan ik
van deze berichten de juistheid noch
bevestigen noch ontkennen. Eerst mor
gen tegen 12 uur hoop ik, na een
vliegreis via het Zweedsche Sundsvall
naar Wasa, in Finland aan te komen
en op dit oogenblik heb ik derhalve
geen bevoegdheid tot oordeelen. Wan
neer ik toch aan deze berichten en de
daarmee samenhangende feiten en toe
standen eenige beschouwingen ga wij
den, dan niet om de eene partij tegen
de andere te verdedigen en zeker niet
om recht te praten wat krom is. Maar
wèl, omdat ik het zoo betreur, dat
door allerlei stemmingmakerij de aan
dacht van de hoofdzaak wordt afgeleid.
Die hoofdzaak is en blijft, dat de Rus
sen een misdadigen, onuitgelokten
overval op een buurland, medelid van
den Volkenbond, ondernemen dat zij
daarmee treden in het voetspoor van
Duitschland en Italië, welker politiek
eveneens jegens kleine onafhankelijke
volken genadeloos isen dat de poli
tiek van de sovjet-Unie niet anders
dan als uiting van steenhard imperia
lisme kan worden opgevat. Wie die
feiten vasthoudt, heeft geen sensaties
noodig om bitter verontwaardigd te
zijn, noch om diep medelijden te ge
voelen met het lot van het Finsche
volk. Dat de Russen ziekenhuizen en
arbeiderswijken bombardeeren, maakt
de zaak waarom het gaat, niet erger.
Oorlog is oorlog en indien het juist is,
wat ik omtrent de Russische tactiek
op gezag van anderen hierboven ver
meldde, bewijst dat dunkt mij alleen,
hoe naïef al het gedoe over „humani-
seering” van den oorlog is. Precies de
zelfde klachten over bombardeeren van
Roode-Kruis-treinen, ziekenhuizen en
arbeiderswijken, alsmede over gebruik
van dum-dum-kogels, hebben wij de
laatste jaren vernomen van de Chi-
neezen tegen de Japanners, van de
Inkomsten kapitaaldienst.
Ingevolge het ontwerp van wet tot
voorloopige voorziening ten aanzien van
de waardebepaling van den voorraad
gouden munt en gouden muntmateriaal
van de Nederlandsche Bank en regeling
van de gevolgen dier voorziening wordt
een bedrag van 116.549.410.07 in het
credit van de rekening van ’s Rijks
schatkist bij de Nederlandsche Bank
geboekt voor een nader bij de wet te
bepalen bestemming.
Ingevolge het ontwerp-, .Leening
fondswet 1940” wordt dit bedrag ten
bate van den kapitaaldienst van het
Leeningfonds 1940 gebracht.
Deze bate zal dus strekken ter gedeel
telijke dekking van de mobilisatie-uit
gaven over 1940. Deze laatste uitgaven
kunnen, gelijk reeds opgemerkt, thans
nog niet worden geraamd.
De heffing, welke ingaat op heden,
zal 10 cents per k.g. grondstof be
dragen. Met deze heffing wordt tevens
aan de bronnen van inkomsten van het
Landbouw-crisisfonds uitbreiding gege
ven hetgeen wegens den teruggang van
belangrijke inkomsten alleszins wen-
schelijk moet worden geacht.
In verband met dezen maatregel wordt
van heden af, ook de invoer van
zeep aan een heffing naar gelang
van het vet of vetzuurgehalte onderwor
pen.
uit alle
zoovele illustraties zijn
waarheid, dat, gelijk
honing het
elke oorlog
vernedering
«■having.
kool en geit te sparen, om oorlog te
voeren en toch menschelijk te blijven
Ik geloof, dat Finland, als zooveelsti
in de steeds langer wordende rij, bezig
is te ondervinden, dat dit sparen van
de kool en de geit in de werkelijkheid
tot de onmogelijkheden behoort. „A la j
guerre, comme a la guerre”, zegt een
eerlijk Fransch spreekwoord.
Ten dienste van de luchtbescherming.
De minister van Binnenlandsche Za
ken heeft goedkeuring gehecht aan het
voorstel, de keuring van materialen ten
dienste van de luchtbescherming op te
dragen aan een kerncommissie uit het
Centraal Instituut voor Materialen
onderzoek
De kerncommissie zal den naam dra
gen „Materialen Commissie Luchtbe
scherming’’ (M.C.L.B.). Zij maakt deel
uit van de inspectie luchtbescherming
en is gevestigd Javastraat 32 alhier,
telefoon no. 110316.
De M.C.L.B. zal zoo noodig en zoo
mogelijk
1. de keuringseischen vaststellen
voor materialen en hun toepassing, als
mede voor voorwerpen ten dienste van
de luchtbescherming
2. de mogelijkheid scheppen een
oordeel over de geschiktheid van deze
materialen enz. uit te spreken
3. den weg wijzen om tot goede pro
ducten te geraken.
Aangezien voor enkele onderdeelen
van dit werkprogram reeds enkele com
missies werkzaam zijn, zal op die ge
bieden slechts coördineerend worden
opgetreden.
Met haar voorbereidende werkzaam
heden voor het vestigen van de organi
satie, noodig om aan haar doelstelling
te beantwoorden, heeft de M.CX.B. in
middels een begin gemaakt.
3 gr. en 4j gr. Celsius.
Barometer na hedenmiddag 12 uur:
stijgende.
UC UcipcUJIACX O, VV
Abessyniërs tegen de Italianen, van de
Spaansche regeeringsgetrouwen tegen
de aanhangers van Franco en van de
Polen tegen de Duitschers. Precies de
welke 'Moskou
hebben wij
en Berlijn te
Het menschelijk ge
weten wordt blijkbaar en gelukkig
nog altijd geraakt, wanneer men
het ervan beticht, dat het geen erbar
men k^nt met zieken, misdeelden, hulp-
vaardigen en kinderen. De „humani-
seering" van den oorlog wat is zij
anders dan een hopeloozc poging om
Het gebied van hoogen luchtdruk in het
Noordoosten houdt stand. De groote koude
houdt in Zweden en in de Baltische staten
aan. Het vorstgebied reikt naar ’t Zuiden
over geheel Centraal-Europa tot Honga
rije en de Balkanstaten. Het omvat nog
juist de Noordelijke provincies van ons
land.
De Oceaan-depressie blijft ver in het
Westen. Een nieuw gebied van hoogen
luchtdruk komt tot ontwikkeling ten
Westen van Portugal. In dit gebied heer-
schen hooge temperaturen. In het
Noordwesten van Spanje heerscht een
warmte van 89 graden boven normaal.
In het binnenland van Zweden en in de
Baltische staten melden enkele stations
nog temperaturen beneden -20 graden.
Zonsopgang: 6 Febr. 7.36 uur.
Zonsondergang: 6 Febr. 4.54 uur.
Lantarens aan: 6 Febr. tot 7.05 u.
v.m.; 6 Febr. 5.24 uur nam.
Hoogwater te S c h e v e n i n g e n.
6 Febr. 's morgéns 1.20 u.; nam. 1.40 u.
Morgen géén schietoefeningen op het
strand.
Al wat Finsch is, is voor
de Russen vijand.
Al wat Finsch is, is voor de Russen
„vijand”, en een vlieger, die boven
dien zelf aan aanvallen bloot staat
heeft geen kans om wèl op de
kazernes maar niet op het ziekenhuis,
wèl op een villa, maar niet op een
arbeiderswijk te mikken. Hij duikt in
razende vaart naar beneden, gooit
zijn bommen, en stijgt weer op. Wat
kan het hem schelen, wat hij trof? Als
hij maar wat treft! Alles is „vijand” en
elke ruïne, elke doode, is „triomf” Er
is trouwens in de berichten over de
Russische bomaanvallen een zoo felle
tegenspraak, dat ik niet recht begrijp,
hoe de couranten kunnen verwachten,
dat het publiek er overheen zal kijken.
Dagelijks lees ik hier, dat de Russen
wel voortreffelijke vliegtuigen hebben,
maar dat de vliegers niet deugen: zij...
kunnen niet richten! Bommen, blijk
baar gemunt op een electrische cen
trale, kwamen een kilometer of 15(!)
verder terecht, zoo lees ik „Het bom
bardement op Wiborg. Vrijdag j.L,
richtte weinig schade aan, vrijwel alle
bommen kwamen in parken of in het
water terecht”, zegt een speciale ver
slaggever. Hoe rijmt dat met het vol
maakt geslaagde mikken op ziekenhui
zen en arbeiderswijken? Het rijmt niet.
Ik voor mij ben ervan overtuigd, dat
men alleen dan eerlijk is, wanneer men
zegtde vliegers zijn den eenen keer
„gelukkiger” dan den anderen. Of, om
gekeerd de aangevallen Finnen heb
ben vandaag meer pech dan gisteren.
Oorlog ia oorleg Oorlog is onmensche-
lijk. De „gehumaniseerde” oorlog is
een ontoereikend doekje voor een
bloedend geweten.
De lezer moge mij deze overpein
zing willen vergeven. Haar nut kan
alleen zijn, dat hij weet, hoe ik tegen
de dingen aankijk. Ik doe dat zonder
eenige vooropgezette meening. Wie zich
alleen maar tevreden kan voelen met I
verwoede stukken tegen die gemeene I
ziekenhuisbombardeerders, abonneere
zich op de correspondenties van Zweed
sche, Noorsche, Deensche bladen. De
verslaggevers kunnen zeker zijn van
een eereplaats op de frontpagina als zij
het er maar dik bovenop leggen: en dat
is sommigen hunner waarlijk toever
trouwd. Zij kweeken er een heftig
anti-Russische stemming mee, die even
wel niet meer uit een standvastige be-
oordeeling van de hoofdzaken voort
vloeit, maar die steunt op opgezwiepte
sentimenten. Niemand is er mee ge
baat. Al dat hitsen en haten schuift
onze erbarmelijke wereld steeds dich
ter naar den rand van den afgrond.
Ik heb nooit in „gehumaniseerde” in
brekers geloofd of in kieskeurige
brandstichters. Zou ik zelf willen in
breken of brandstichten... ik zou óók
geen gewetenskwesties maken over de
middelen, waarmee ik mijn doel berei
ken kon. Neen, wie het doel wil, moet
ook de middelen willen. Ik veracht de
inbraak meer dan het breekijzer, de
brandstichting meer dan het blik ben
zine. Wat Rusland doet tegen Finland,
is voor mij een voorbeeld van moderne
inbrekerspolitiek. Aan die overweging
heb ik schoon genoeg om principieel
te staan aan de zijde van de overwel
digden. Zij, de Finnen, vormen geen
volk van engelen, geen volk zonder
fouten Zij hebben in den loop der
jaren dingen gedaan, die ik onverstan
dig of zelf gevaarlijk acht. Zij handel
den niet altijd zoo, als ik het graag
had gezien. Zij hebben de Russen meer
dan eens had op de teenen getrapt.
Laat ons niet gaan zwijmelen en idea-
iseeren! Maar laten wij vasthouden
aan werkelijkheden en hoofdzaken.
j ni®ts ter wereld hebben de Finnen
«n Ju? ’.<*oor de Russen aangevallen
a ge rapt te worden. Ook wie be-
inin>8 n t(:gen hun politiek heeft
een volgenden brief zal ik daarop
terugkomen - moet toegeven, dat zj
vin S9iaamtel0°zen roofoverval aks dien
1 ussen nooit of te nimmer
rechtvaardigen kunnen. En wie aan
dit inzicht vasthoudt, staat heel wat
s er er dan hij, die voor zijn verbit-
enng en verontwaardiging nog be-
oefte heeft aan allerlei gruwelijke
ver halen over het bijzonder onmen-
schelijke juist van dezen Russisch-
inschen oorlog, verhalen, die wij
oorlogen kennen, en die even-
van dez« èène
de Zweedsche
voortreffelijk heeft gezegd,
onmenschelijk is en een
voor de menschelijke be-