de
aan
Technisch onderwijs
gemobiliseerden
Een
hou-vast
AKKERTJES
stevig
LEGER EN MARINE
STADSNIEUWS
7
Razende Kiespijn
EEN BLINDENVRIEND IS
HEENGEGAAN
Hoe het P.B.N.A. de
cursussen organiseert
I
DERDE BLAD, PAGINA 5.
TTAAGACHE COURANT VAN DINSDAG 6 FEBRT’ARI 1940.
■i
ii
De geringe aanvoer van zeevisch
MUSEUM VOOR HET ONDERWIJS
Zie verder 3e blad, poö*
De heer Paul Boncour hier ter stede
aangekomen
DE BIJEENKOMSTEN VAN DE
VOLKENBONDSCOMITE’S IN
HET VREDESPALEIS
GENERAAL-MAJOOR H. F. M.
BARON VAN VOORST TOT
VOORST.
F
PRINS BERNHARD OP AFSCHEIDS
BEZOEK BIJ GENERAAL REIJNDERS
3
BEGRAFENIS Jhr. ir. M. RAPPARD
Onverwachte kans voor de
energieken
20 stuks
25 ets
Wings
Blended
Cigarette*,
van
leeraren
Het
het
in
voor
De heer Avenol in he€
Vredespaleis.
Generaal-majoor b. d. L. J. Scheltema
overleden
eene
domineeren
met
hem
I zou
De secretaris-generaal van den Vol
kenbond, de heer J. Avenol, heeft gis
termiddag een bezoek gebracht aan den
president van het Permanente Hof van
Internationale Justitie den heer Guer
rero en aan den heer Lopez Olivan grif
fier van dat hof en tevens de localiteiten
van het Vredespaeis bezocht, waar de
beide comité’s deze week zullen verga
deren.
de
bij-
het Museum
Hemsterhuis-
W. G. ten
Telefoon 44960 - Keizersgracht 126-128
AMSTERDAM-C.
Prins Bernhard heeft zich gister
middag te vijf uur. vergezeld van zijn
waarnemend adjudant, luitenant-kolo-
nel H. J. Phaff. naar het Algemeen
Hoofdkwarüer begeven, om afscheid
te nemen van den af getreden opperbe
velhebber, generaal I. H. Reijnders.
Overgeplaatst naar den Generalen Staf.
Bij Kon. besluit is de generaal-majoor
H. F. M baron van Voorst tot Voorst, van
den staf der cavalerie, eervol ontheven uit
zijn functie van commandant der lichte
divisie, tevens inspecteur der cavalerie en
der wielrijders én is hij in zijn rang en
ouderdom van rang overgeplaatst naar
den generalen staf.
Met den sneltrein uit Parijs die 50
minuten vertraging had, is gistermiddag
even na half zes de bekende Fransche
staatsman en jurist, de heer Paul Bon
cour hier ter stede aangekomen. Hij
werd afgehaald door zijn zoon, die als
handelsattaché aan de Fransche legatie
hier ter stede verbonden is. De Fransche
gezant was wegens een lichten griep
aanval verhinderd den heer Boncour te
begroeten.
In de auto van den gezant is de heer
Boncour naar Hotel des Indes gereden,
waar hij zijn intrek heeft genomen.
Zooals men weet zal de heer Boncour
als gedelegeerde van de Fransche regee-
ring deelnemen aan de zittingen van het
comité dat morgen in het Vredespaleis
bijeenkomt, terwijl hij tevens op dien
dag zal pleiten in het arbitrale geschil
over de kwestie Radio-Orient
Onderwijs, zal een film van
Sumatra vertoond worden.
Aan de laatste aanwinsten
Sumatra-verzameling zal daarna
zonder aandacht worden besteed
Geen tegemoetkoming van Rijkswege
aan den noodlijdenden vischhandel.
Op de schriftelijke vragen van het
Tweede Kamerlid den heer I. H. J.
Vos betreffende het uitvaren van te
weinig trawlers, den vischprijs en
steunverleening aan belanghebbenden
bij den vischhandel, hebben de mi
nisters van Economische Zaken en van
Sociale Zaken het volgende antwoord
Het is juist, dat tengevolge van fac
toren, welke verband houden met de
tijdsomstandigheden, een gering aantal
trawlers ter visscherij uitvaart.
Het is den ministers, bekend, dat de
invoer van Deensche en Noorsche
visch op sommige dagen aan stagnatie
onderhevig is. Wat betreft het prijs
niveau van het artikel visch. kan in het
algemeen worden opgemerkt, dat de
vischprijs is gestegen, hetgeen trou
wens noodzakelijk is met het oog op de
verhoogde productiekosten. In verband
hiermede komt het niet onjuist voor,
dat de invoer binnen zoodanige perken
blijft, dat een ongunstige terugslag op
den reeds gereduceerden Neder-
landschen aanvoer vermeden wordt.
Het is den ministers bekend, dat be
langhebbenden bij den vischhandel
door gemeentelijke diensten van Maat
schappelijk Hulpbetoon zij het bij
wijze van hulp op den voet der armen
wet, dus niet krachtens de steunrege
ling van het departement van Sociale
Zaken steun wordt verleend.
Naar aanleiding van door de betrok
ken organisaties naar voren gebrachte
wenschen js meermalen het verleenen
van tegemoetkoming overwogen. De
Regeering ziet evenwel als resultaat de
zer overwegingen geen mogelijkheid om
door een tegemoetkoming van Rijks
wege, welke niet zou nalaten ten aan
zien van verschillende andere, even
eens door de huidige omstandigheden
getroffen, categorieën neringdoenden
onaanvaardbare consequenties mede te
brengen, ten deze steunmaatregelen te
treffen. Zij meent, dat hier, althans
vooralsnog, volstaan moet worden met
de hulp van de bestaande gemeentelijke
organen Overigens moge er nog op
worden gewezen, dat voor de voorzie
ning in bijzondere nooden door de Re
geering is ingesteld het algemeen steun
comité 1939.
Aanbesteding.
Ged. Staten van Zuid-Holland heb
ben aanbesteed het bouwen van een
brug in Kwintsheul (gem. Wateringen)
over de Lange Watering in den pro
vincialen weg Loosduinen-Naaldwijk
met zijtak naar Honselersdijk. een en
ander met bijbehoorende en bijkomen
de werken.
Laagste inschrijver was F. Bijl te
Kethel voor 17.250.
Maatregel tegen den smokkelhandel.
De minister van Financiën heeft, met
uitzondering van enkele straten of we-
wegen, het vervoer van alle goederen
verboden verklaard in een strook van
100 meter breedte langs de rijksgrens
in de gemeente Vaals. Wittem, Bocholz,
Sfmpelveld. Kerkrade, Eygelshoven,
Ubach over Worms, Brunssum. Schink-
veld. Jabeek en Bingelrade Dit verbod
treedt met ingang van 15 Februari in
werking
Bij Kon. besluit is aan mr. dr. J.
van Drooge eervol ontslag verleend als
rechter-plaatsvervanger in de recht
bank te Dordrecht, met dank
is benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau J. Lensvelt, ontvanger
der directe belastingen, enz., te den Hel
der.
J.l. Zondag is hier ter stede overleden
in den leeftijd van 82 jaar gep. luite-
nant-generaal der Artillerie L. J. Schel
tema, ridder in de orde van Oranje
Nassau en van den Nederlandschen
Leeuw.
Luitenant-generaal Scheltema werd
op 26 October 1857 te Zwammerdam
geboren, alwaar zijn vader predikant
was. Hij doorliep de H.B.S. te Leeuwar
den en betrad op 1 September 1875 de
Kon. Militaire Academie te Breda als
cadet bij het wapen der Artillerie. In
1877 benoemd tot 2en luitenant en ge
plaatst bij het le regiment Vesting
artillerie te Amsterdam, werd hij in
1886. nadat hij inmiddels was bevorderd
tot ln luitenant, benoemd tot leeraar bij
de Kon. Militaire Academie. In 1893
bevorderd tot kapitein werd hij ge
plaatst bij het le regiment Vesting
artillerie te Utrecht en in 1895 tot ad
judant benoemd van den inspecteur der
Artillerie. In 1901 benoemd als lid van
de commisie van proefneming volgde in
1903 zijn promotie tot majoor met
standplaats te Gorinchem bij het 3e
regiment Vestingartillerie. In het vol
gend jaar kreeg hij de leiding van de
constructiewerkpiaatsen te Delft, twee
jaar later kreeg hij de leiding van de
IVe afdeeling van het departement van
Oorlog in den rang van luitenant-kolo-
nel, in 1909 werd hij bevorderd tot
kolonel, in 1912 tot generaal-majoor. In
1914 werd hij inspecteur van de Vesting
artillerie en directeur voor de aanschaf
fing en verstrekking van artillerie-
materiaal.
Op 1 Augustus 1916 verliet hij den
militairen dienst, tot 1918 bleef hij in
functie als directeur voor de aanschaf
fing en verstrekking van artillerie-
materiaal, terwijl hij tenslotte van 1918
tot 1919 nog fungeerde als directeur van
het crisis-personeel.
CREMATIE MEJ, C. M. A. v. d. BERG.
In allen eenvoud heeft gistermiddag
in het crematorium op Westerveld te
Velsen, de crematie plaats gehad van
iet stoffelijke overschot van mej. C.
M. A. van den Berg, oud-leerares in
de Duitsche taal hier ter stede. Alleen
eenige oud-collega’s en vriendinnen
woonden de plechtigheid bij, waarbij
niet gesproken werd.
Conferentie van het oecumenisch
jeugdcomité.
Het oecumenisch jeugdcomité hield
3 en 4 dezer te Arnhem een conferentie
over het onderwerp: ..De Christen in
oorlogstijd’ De 150 deelnemers waren
leden van zeer verschillende jeugd
organisaties in ons land. Na de opening
door den voorzitter van het O.J.C., ds.
K Terpstra. werd de eerste lezing ge
houden door prof dr G Sevenster uit
Leiden over: Oorlog en Bijbel.
Des Zondagsochtends preekte ds. J.
Ji Buskes jr.’ over: Matth. 25 31-46.
Des middags sprak eerst ds. P. Fagel
uit Veere over: Teek en en van het
Koninkrijk Gods in dezen tijd;
De laatste spreker was ds. F. M.
Kooiman uit Zeist, die sprak over
Ghristen-zijn in oorlogstijd.
Zondagavond werd de conferentie ge
sloten door den heer M. Kok.
Doe dan twéé dingen Neem
*n "AKKERTJE" om rustig «on
der pijn te kunnen slapen en
ga morgen naar Uw tandarts.
helpen direct I
Van 26 Januari tot en
1 Februari j.l. verstrekte de Vereeni-
ging „Tehuis voor Onbehuisden”, de !a
Reyweg 522, aan 641 mannen, 15 vrou
wen en 50 kinderen gratis onderdak-
Aan deze personen, in totaal 796. wer
den 2058 gratis maaltijden verstrekt.
HET VAKONDERWIJS LN DE
SCHOENBRANCHE.
In verband met de eischen welke de
Vestigingswet-Kleinbedrijf stelt, wordt
de aandacht gevestigd op de vakschool
voor de schoenbranche in de Crispijn-
straat.
Zij geeft behalve de gewone jongens-
opleiding in het schoenmakersvak ook
speciale opleidingscursussen voor
schoenherstellers, maatschoenmakers,
orthopaedische schoenmakers en schoen-
verkoopers. Deze laatste opleiding
voor het winkelbedrijf is geheel
nieuw.
Het ligt in de bedoeling, voor winkel
personeel cursussen te organiseeren.
opdat het jonge mannelijk personeel en
het vrouwelijk personeel een meer des
kundige opleiding kan ontvangen.
Deze Nederlandeche Maattehappij be
staat reeda meer dan 50 jaar. Honderd
duizenden poli» houders biedt tij finan-
eieele zedigheid en tekerheid zoor de
toekomst. Verschaf Uw gezin ook
ruik een stevig hou-zast. Vraag randaag
nog nadere inlichtingen.
E N.V. VERZEKERINGSBANK
/ICTORIA
Op de Algemeene Begraafplaats aan
de Kerkhoflaan werd gisteren het stof
felijke omhulsel van den heer jhr. ir.
M. Rappard, oud-directeur van den
Scheepsbouw van de Kon. Marine ter
ruste gelegd.
Van hun belangstelling gaven daarbij
op het kerkhof blijk de heeren F. H.
Repelius wnd adj. secretaris Ned. Bank,
A. v. d Sluis gepens. schout bij nacht
tit. ir. S. Visman directeur Rijkswerf te
den Helder, O. Wagenaar oud-expert
Scheepvaart Instituut, G. 't Hooft chef
bureau Scheepsbouw aan het dept, van
Defensie mede namens den minister, J.
de Wal gepens. schout bij nacht, A. Müh-
lenfeld gud-directeur van het Binnenl.
Bestuur in Ned. O:-Indië. L. E. W. v.
Albada gepens. generaal majoor, kapitein
ir L. Troost directeur van het Scheeps
bouwkundig Proefstation te Wageningen,
gepens. luitenant-kolonel Boele, ir. B. A.
v. Nes, J A. v. d. Stadt. ir. G. de Rooy,
hoofdingenieur Kon. Marine, H. J. Kohier
techn. ambtenaar dept van Defensie. C.
W Vogelensang. gepens. le teekenaar
dept, van Defensie en vele dames.
In de rouwkapel bracht de organist,
de heer Abraham, „Ruhet wohl” van
Bach en ,.Er ist bestimmt” van Men
delssohn ten gehopte, waarna een zwa
ger van den ontslapene, gepens. luite
nant-generaal der Artillerie, M. ridder
van Rappard, het woord nam. De
thans ontslapene heeft in weerwil van
zijn vooraanstaande carrière, de schit
tering van de wereld niet gezocht,
doch hij leefde naast zijn arbeid alleen
voor zijn gezin. Negen jaar lang is hij
directeur van de Scheepsbouw der Kon.
Ned. Marine geweest en hij kweet zich
in die hoedanigheid met toewijding,
stiptheid en onkreukbaarheid van zijn
.plicht. Doch boven dit maatschappelijk
werk uit, zag spr. den overledene als
een trouw echtgenoot en een liefheb
bend vader voor zijn kinderen.
Met hem is een goed mensch heenge
gaan. Dt volgende spreker de heer G.
’t Hooft vertolkte namens den minister
van Defensie en de hoofd- en andere
ambtenaren van zijn afdeeling, de ge
voelens van weemoed over dit ver
scheiden.
Zijn blindenwerk.
Na beëindiging van zijn militaire
loopbaan heeft generaal Scheltema zich
in het bijzonder aan de blinden gewijd.
Contingenteeringen.
Ingediend zijn wetsontwerpen hou
dende bekrachtiging van Koninklijke
besluiten tot regeling van den invoer
van waterglas, van kachels, haard
kachels, haarden, fornuizen en vee-
vocderkooktoestellen. van kantoor- en
schrijfboeken en drukwerk, niet anders
genoemd, van petten en baretten, van
vróuwertbovenkleeding en van sloten
jen espagnoletten.
cursuswerk onder de gemobiliseerden.
de O. en O.-officier luitenant Bogaarts.
was daarbij tegenwoordig.
Men legt er zich bij de uitvoering
op toe, de curssussen in elk der tech
nische vakken zooveel mogelijk te
doen aanpassen aan de technische
oriëntatie of reeds aanwezige scholing
van den cursist. Het systeem laat
voorts toe, dat in bepaalde gevallen
aan een vak speciale aandacht wordt
besteed. De andere vakken gaan in
zoo’n geval in kalmer tempo. De indi
vidueele studie biedt daartoe uiteraard
de beste mogelijkheden, omdat het
eventueel ingesteld kan worden op de
behoeften en verlangens van eiken
soldaat afzonderlijk
Men mag niet gering denken over
de organisatie van een dergelijk
systeem, dat eenerzijds de uiterste
decentralisatie vergt, anderzijds gecen
traliseerd moet worden in leiding, cor
respondentie en expeditie. Deze twee
eischen op de juiste wijze te coördinee-
ren ,was een lastige opgave, maar, op
de basis, welke op dit gebied reeds in
het P.B.N.A.-instituut bestond, is men
erin geslaagd een goed functioneerend
apparaat te verkrijgen.
De voornaamste elementen, waaruit
het geheel is samengesteld, worden
gevormd door de cursusgroepen: bouw
kunde waterbouwkunde, werktuig
bouwkunde, electrotechniek. chemie en
bijzondere cursussen, welke elk onder
een afzonderlijken leider zijn gesteld.
Elke cursusleider heeft dus een eigen
technische groep.
Bij hem komen alle tot zijn cursus
behoorende gecorrigeerde test- en repe-
titielessen binnen. Hij blijft dus bij
voortduring op de hoogte van de werk
zaamheden en vorderingen van den
cursist.
Dit is weer een typisch voorbeeld
van het voordeel van individueel schrif
telijk onderricht. Het biedt de gelegen
heid tot geregelde controle op en cor
rectie van het werk der leerlingen.
Het niet kennen der cursisten door
den leeraar-cursusleider blijkt in de
practijk geen bezwaar te ontmoeten.
naamd
dame, die zich
bezig nield en hem vroeg of
geen mogelijkheid zou zijn om
waarde van de boeken voor blinden
speciaa' kinderboeken te doen stijgen
door daarin illustraties op te nemen
De generaal vond weldra een systeem
uit om de plaatjes voor de kinderen
voelbaar te maken en oogstte hiermede
een dusdanig succes, dat hij allerlei be
kende kinderboeken op zijn manier voor
blinden illustreerde. De toenmalige
directrice van de Prins Alexand^rstich-
ting was van oordeel, dat voelbare
plaatjes van groot nut konden zijn bij
het leesonderwijs en zoo kwam de gene
raal er toe ook de reeds gebrailleerde
boekjes van Ligthart van voelbare
plaatjes te voorzien. Het succes was
groot.
De inspecteur der Radio-kust-telegra-
fie stelde op zekeren dag de vraag aan
den generaal, of het niet mogelijk zou
zijn om door het maken van voelbare
diagrammen de opleiding van blinden
tot radio-telegrafist te vergemakkelij
ken. Zoo maakte hij 27 bladen met voel
bare diagrammen, die een geweldig
succes bleken te zijn.
Ten behoeve van een blind meisje,
dat in opleiding was voor masseuse,
bracht hij de spieren van het mensche-
lijke lichaam in voelbare teekeningen.
die daarop, tengevolge van het gunstig
resultaat van het examen steeds voor
dergelijke lotgenooten in gebruik ble
ven.
De artikelen, welke omtrent het werk
van den generaal in eenige groote bla
den verscheen, hadden zooveel succes,
dat velen zich aanboden een deel van
zijn werk over te nemen, zoodat hij
tenslotte een tiental medewerkers om
zich wist te verzamelen, terwijl buiten
dien huisbezoeksters aan het werk
togen.
Tot op hoogen leeftijd besteedde hij
een groot deel van zijn dag voor het
blindenwerk. Velen zullen den sympa-
thieken grijsaard erg missen.
De begrafenis van het stoffelijke over
schot van generaal Scheltema vindt
plaats morgenmiddag te half een op de
Algemeene Begraafplaats aan de Kerk
hoflaan.
Bezoeken van de heeren
Avenol en Pelt.
De secretaris-generaal van den Vol
kenbond. de heer J. Avenol, heeft van
ochtend om 10 uur, vergezeld van den
heer A. Pelt, chef van de afdeeling
informatiën van den Volkenbond, zijn
opwachting gemaakt bij den minister
van Buitenlandsche Zaken, mr. E. N.
van Kleffens.
Om 11 uur heeft de minister-presi
dent. jhr. mr D. J. de Geer, de beidé
heeren ontvangen. Daarna hebben zij
hun opwachting gemaakt bij den vice-
presidetn van den Raad van State, jhr.
mr. F. Beelaerts van Blokland.
Vanmiddag zouden de heeren Avenol
en Pelt bezoeken afleggen bij den mi
nister van Economische Zaken, mr. M.
P. L. Steenberghe en bij den minister
van Sociale Zaken, dr. J. van den
Tempel
Het lag ook in hun bedoeling een
bezoek te brengen aan den minister
van Staat, jhr. mr. dr. H. A. van Kar-
nebeek, commissaris der Koningin
de provincie Zuid-Holland.
Voorts vernemen wij, dat als verte
genwoordiger van Australië op de con
ferentie, welke morgen in het Vredes
paleis begint, is aangewezen de heer
MacDougall, die economisch adviseur
van den hoogen commissaris van
Australië te Londen is.
Als vertegenwoordiger van de Belgi
sche regeering is aangewezen de heer
Bourquin, die voorzitter is geweest van
de commissie ad hoe, welke in Decem
ber j.l. aan de Assemblee van den Vol
kenbond rapport heeft uitgebracht over
de samenstelling en werkwijze van het
te vormen comité.
Eerder zou hier van een gunstige
bijkomstigheid gesproken kunnen wor
den, omdat nu alle leerlingen van den
leeraar gelijk zijnkarakterbotsingen
worden vermeden en de eene leeraar
niet zijn vak kan doen
over dat van zijn collega.
Dit stelsel, toegepast op de eischen.
gelijk die door de sectie V van het Alg.
Hoofdkwartier, werden gesteld, blijkt
aan de verwachtingen te beantwoorden..
Het onderwijs voorziet, gelijk hiervan
werd aangetoond, in veelzijdige behoef
ten en past zich zeer wel aan bij het
sterk gedifferentieerde ontwikkelings
niveau der militairen.
Van de 6500 ingeschrevenen op de
cursussen zijn er 2500 met opleiding
H.B.S., M.T.S. en enkelen zelfs met
universitaire scholing. Tot de cursisten
behooren in de speciale vakken
ingenieurs, leeraren en officieren.
Over den omvang van het werk ver
nemen wij nog de volgende bijzonder
heden. Van 400 kantonnementen kwa
men aanvragen binnen. Per 6000 cur
sisten wordt per maand niet minder
dan ca. 100.000 vel correctiewerk ge
produceerd. Een 200-tal leeraren is
daarvoor noodig.
De expeditie der taken en het re-
tourwerk vraagt 1500 a 2000 pakket-
zendingen. Een tot in details uitgewerkt
systeem maakt het mogelijk dit om
vangrijke werkplan vlot te dóen func-
tionne.eren. Dit is zoodanig opgesteld en
wordt zoodanig toegepast, dat, mocht
de mobilisatie binnen afzienbaren tijd
een einde nemen, de studie als burger
kan worden voortgezet. Ingeval het
verblijf onder de wapenen lang duurt,
kan het studieplan geheel worden vol
tooid.
Het P.B.N.A. houdt t.a.v. de vele
M.T.S.-’ers, die tot de cursisten behoo
ren, nuttig contact met de directeuren
der Midd. Technische Scholen.
Dit vergemakkelijkt den cursist zijn,
eventueel reeds aangevangen, examen
studie als soldaat voort te zetten. Hij
heeft er de gelegenheid toe en kan
haar dus benutten.
Voor velen, wien in de burgermaat
schappij om welke reden dan ook, de
mogelijkheid ontbreekt tot verdere ont
wikkeling op technisch gebied, is thans
een onvoorziene kans geschapen en niet
weinigen grijpen haar aan.
Voor de energieken kan aldus uit de
mobilisatie Iets goeds geboren worden.
Dit werk begon in 1920, in welk jaar
gen. Scheltema, zooals hij in een door
hem zelf in 1933 geschreven boekje
„Mijn bemoeienis met blinden” ge-
vertelt bezoek kreeg van een
die zich met brailleschrift
nield en hem vroeg of er
de
Voordracht ir. W. G. ten Houte
de Lange.
Morgenavond zal in
voor het Onderwijs,
straat 2 E. door ir. W. G.
Houte de Lange, adjunct-directeur van
het Zeiss Planetarium van de Haagsche
Courant, een voordracht worden gehou
den over het onderwerpOp andere
Planeten.
In deze voordracht, welke verduide
lijkt wordt door een 27-tal schilder
stukjes van de hand van den spreker
worden de hemelverschijnselen behan
deld, die wij van andere planeten af
zouden kunnen zien.
Voorafgaande aan den rondgang door
de afdeeling Sumatra op morgenmid
dag te half 3 in het Museum voor het
Midden-
Voor elk gezin heeft een Familie-
Poli. van de VICTORIA de
beteekenis, dat een veilige rneer-
plaats gevonden i< in de woelige
levenszee.
weemoed over dit
De thans ontslapene heeft
talrijke belangrijke opdrachten uitge
voerd, zonder zich op den voorgrond
te stellen.
Onder het spelen van Ases Tod van
Grieg, werd de kist, waarop vele
bloemstukken waren gelegd, grafwaarts
gedragen. Een familielid dankte aan
de groeve voor de betoonde belangstel
ling.
TERAARDEBESTELLING
J. K. BONDAM
Op de begraafplaats Oud Eik en Dui
nen is gistermorgen het stoffelijk over
schot van den heer J. K. Bondam, ge-
pensionneerd hoofdcommies bij het Al
gemeen Rijksarchief, ter aarde besteld
Er was veel belangstelling, vooral van
de zijde van de instelling, waaraan de
overledene zoovele jaren verbonden is
geweest.
Onder de aanwezigen bevonden zich de
heeren mr. R Bijlsma, algemeen Rijks-
aichivaris, dr. C. C. D. Ebell, oud-Rijks-
archivaris, de Rijksarchivaris dr. P A
Meilink, de hoofdcommiezen J. Smit, H.
Brouwer, H. Bonder, en C Bloemen. J
Bruggeman, oud-hoofdcommies. E. M
Kints, H. J. M. Zoetmulder en W Bron
J A. Gitz, F W. Beek en C. M. S. van
Leeuwen, voorts verscheidene andere be
langstellenden.
In de aula sprak het eerst mr. R. Bijls
ma, algemeen Rijksarchivaris. Spr. her
dacht de groote hulpvaardigheid van den
overledene. Teekenend was dat de heer
Bondam, ook na zijn ontslag zijn dien
sten belangeloos heeft aangeboden en
dat hij is blijven werken. Het moet een
groote voldoening voor hem zijn ge
weest, dat hij. in den bezuinigingstijd
ontslagen, na een door sprekers voor
ganger, prof. Fruin, uitgebracht rapport,
waarin zijn werk onontbeerlijk werd ge
noemd. weer in dienst werd gesteld. Spr
dankte den overledene voor alles, wat
hf voor het Rijksarchief had gedaan en
tol stand gebracht.
Dr. C. C. D. Ebell, oud-Rijksarchivaris
de vroegere chef van den heer Bondam
gewaagde van de belangrijke plaats,
welke de overledene heeft vervuld en
het vele,-dat hij voor het Rijksarchief
had gedaan.
Spr. wees op zijn groote hulp
vaardigheid, het vertrouwen dat hu
genoot en den geest van vriendschap,
welke was ontstaan en die het werK
licht maakte. Toen de heer Bondam op
wachtgeld werd gesteld, bood hij be
langeloos zijn diensten aan, op voor
waarde, dat hij bij sprekers afdeeling
zou worden geplaatst. Dat zal spr. nooit
vergeten. Thans heeft ook hij zijn rust
gevonden. Brave vriend, aldus besloot
spr., moge deze rust zacht zijn
De heer F. W. Beek sprak als vrieno
eenige persoonlijke woorden. Hij schet
ste den overledene als een voorbeeldig
echtgenoot, goed huisvader en goed
vriend. De organist, de heer Littooy
bracht ten gehoore een Aria van Han
del, Litanie van Schubert en een koraal
van Bach.
Bij de groeve, waaromheen de bloem
stukken waren gerangschikt, onder
welke zich een krans van het Alg. Rijks
archief bevond, dankte een broeder, de
heer P. Bondam, voor de belangstelling
In het ontwikkelings- en ontspan
ningswerk voor de gemobiliseerden
neemt het technische onderwijs een
belangrijke plaats in.
Dit wordt verzorgt, door het Poly
technisch Bureau Arnhem (P.B.N.A.).
dat daartoe een reeks schriftelijk?
cursussen heeft ontworpen. Deze om
vatten in hoofdzaak technisch lager
en middelbaar onderwijs, met aanver
wante vakken als wis-, natuur- en
scheikunde.
schema, dat bij dit onderwijs
wordt gevolgd, is zoo gekozen en op
gezet, dat de cursist niet maar „in het
wilde weg” studeert, maar methodisch
tot een resultaat wordt gevoerd, dat
tenslotte resulteeren kan in een exa
men en een diploma
Op dit laatste komt het aan. De ge
mobiliseerde, dit is een der oogmerken
van het ontwikkelingswerk, moet zoo
veel mogelijk paraat weer ln de bur
germaatschappij terugkeeren en dat
dit streven door de betrokkenen zelf
wordt gewaardeerd, blijkt wel het dui
delijkst uit de animo welke er
de P.B.N.A.-cursussen bestaat.
Het stelsel van schriftelijk onder
richt blijkt belangrijke voordeelen te
genieten boven mondeling onderwijs,
dat eigenlijk onbestaanbaar is in ver
band met de verspreiding, tot in klei
ne onderdeelen, van de militairen en
hun overplaatsingen.
De thans gevolgde methode heeft
haar waarde reeds bewezen in de af-
geloopen maanden en over dezen opz.rt
in zijn onderdeelen hebben de direc
teuren van het P.B.N.A., de heeren E.
J. Rothuizen en F. Wind, ons een dezer
dagen in een persconferentie nader in
gelicht. De algemeene leider van het
5chiH erend
gewonnen1