Op
Finland
naar
Haagsche Courant van Dinsdag 6 Februari 1940
weg
De ondergang
van
van
en
van
Dagorder
hebber
den opperbevel-
Land- en Zeemacht
.„Nora”
BINNENLAND
DERDE BLAD, PAGINA 1.
Elmpt
Een woord
afscheid tot de weermacht
van
het
Nederlandsche patrouille bij vergis
sing over de Duitsche grens
IJ het neerleggen van het opperbevel is het mij een behoefte
een kort woord tot de weermacht te richten.
In de eerste plaats wil ik hen.gedenken, die bij de uitoefening van
hun taak het hoogste offer hebben gebracht.
de onafhankelijkheids-
gedachte
De nauwe banden tusschen België en
Nederland
De prijzen der voornaamste
voedingsmiddelen
Het gevaarvolle werk, dat aan hen werd opgedragen, hebben zij
zonder aarzelen aanvaard. Zij zijn daarbij gevalleneerbiedig eer
ik hun nagedachtenis.
Uw taak zal ongetwijfeld nog moeilijken worden.
Ik ben er van overtuigd, dat gij daarvoor niet zult terugschrikken,
doch u door de moeilijkheden zult heenslaan, omdat ge op de
meest ondubbelzinnige wijze hebt ervaren, dat ge de waardeering
hebt van ons volk, dat voor zijn veiligheid op u vertrouwt.
Uit de onlangs door H.M. de Koningin uitgesproken rede is ge
bleken, hoe groot ook bij Hare Majesteit de waardeering is voor
hetgeen ge voor het land doet. Hare Majesteit heeft hare rede
besloten met de treffende woorden „Ik zal veel aan u denken”.
Met dit Koninklijk woord als uitgangspunt neem ik thans afscheid
van u en geef u de verzekering, dat ik niet groot vertrouwen uwe
daden voor de zaak des vaderlands zal blijven volgen.
De generaal, opperlievelhebber van
land- en zeemacht,
REYNDER3.
Historie van een land dat f z-n
voor zijn vrijheid heeft zegen aan de russificatie
moeten vechten t van Finland. Hij schond
den eed van Borgaa en
gaf daardoor voedsel aan
Weerkundige Waarnemingen
Barometerstand van hedenmiddag 12 uur
Het dunne pijltje geett den stand aan
va.i gisteren
Voorts dank ik u alien, die deel uitmaakt van de weermacht of
daarvoor werkzaam zijt, voor de wijze, waarop gij voor 's lands
veiligheid hebt gewaakt.
Gij hebt, naarmate het jaargetijde ongunstiger werd en er dus aan
velerlei daarmede verband houdende moeilijkheden het hoofd
moest worden geboden, niettemin uw geestkracht weten te be
waren, terwijl allerwege opvallende bewijzen konden worden
waargenomen van een krachtig zich ontwikkelend saamhoorig-
heidsgevoel.
Zwaar beschadigd werd vorige week de Groningsche kustvaarder ,,Nora”, na op een mijn te zijn geloopen,
op het strand aan de Oostkust van Engeland gezet. Toen het vloed werd, raakte het schip op drift en”
dreef tegen een wandelpier aan, waarin een gat van 70 meter werd geslagen. Later strandde de „Nora”
opnieuw, waarbij het schip totaal wrak sloeg. Het vaartuig op het strand.
o rs
p-vt
VI.
Tsaar Nicolaas II.
■«■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■a
Duitsch-zijn beschuldigen, dat Finland
het Engelsch-Fransche opmarschgebied
tegen de sovjet-Unie is. „Wie een hond
wil slaan, vindt altijd wel een stok”. De
Finnen zijn individualisten, ook in hun
buitenlandsche politiek. Nu zij zich ver
lost hebben uit eeuwen van Zwêedsche
Russische en Duitsche bemoeienis, vra
gen zij om niets dan onafhankelijkheid
Zij zochten in de achter ons liggende
twintig jaar geen nauwe aansluiting
waar dan ook. Zij bleven bevreesd voor
Rusland's plannen, maar zochten hun
heil niet bij het Derde Rijk. Zij zaten op
den uitkijk, zoowel naar Scandinavië als
naar de Baltische staten en Polen.
De afkeer van de Finnen
tegen de Russen.
Een breed overgangsgebied met mist en
zwakke winden vormt de scheiding tus
schen het continentale weer en dat der
Oceaan-depressie in het Westen.
Zonsopgang: 7 Febr. 7.34 uur.
Zonsondergang: 7 Febr 4 56 uur.
Lantarens aan: 7 Febr. tot 7.04 u.
v.m.; 7 Febr. 5.26 u. nam
Hoogwater te Scheveningejj.
7 Febr. 's morgens 2 uur; nam. 2.20 uur.
Morgen géén schietoefeningen op het
strand.
links-republikein, professor Stahlberg,
met 143 stemmen tegen 50 op den recht-
schen Mannerheim tot eersten president
van de republiek gekozen. Zoo ontliep
Finland, door de Duitsche revolutie van
1918, de kans om onder Duitsche cura-
teele te geraken, een in 1918 gesloten
Finsch-Duitsch handelsverdrag wees in
-die richting, nadat het zich met geweld
aan een Russische voogdij had onttrok
ken. Maar de sporen van al die woeling
en gisting bleven nog lang merkbaar
en zichtbaar.
van 24 Januari (den dag vóór Svinhuf-
vud’s protest-telegram) tot de „Russi
sche kameraden” richten, kwam Man
nerheim, de ex-officier uit het tsaristi
sche leger, met zijn boeren en burgers
te staan. En tegen de Russische hulp
aan de „rooden” riep Svinhufvud Duit
sche hulp voor de „witten” in. Tegen
de regeering-Svinhufvud werd een ar-
beidersregeering gevormd Haapalai-
nen, Tokoi, Manner, Sirola, en
Kuusinen. Russische officieren namen
het opperbevel over de „rooden” op zich,
en 28 Januari wordt in Wiborg door de
Russische troepen de oorlog aan Fin
land verklaard. Maar Mannerheim be
haalt bij Tammerfors een overwinning.
De Duitsche hulp tegen de
bolsjewiki.
In April landen de Duitschers onder
von der Goltz in Hangö en marcheeren
op naar Helsinki, dat in handen van
de „rooden” is. De strijd loopt op zijn
einde debolsjewistisch gezinden heb
ben hun pleit verloren maar het duurt
nog tot 1920, vóór in Dorpat de formeele
vrede tot stand komt. Intusschen is in
Finland de stemming zéér pro-Duitsch.
Geen wonderde Duitschers hadden
den Finschen anti-bolsjewisten belang
rijke diensten bewezen. Als op 8 Aug.
1918 de Landdag bijeen komt, besluit
die om van Finland een Koninkrijk te
maken. De beslissing werd met 58 tegen
44 stemmen genomen (men bedenke,
dat de Landdag 200 leden telt, maar dat
de 92 socialisten wegens deelneming aan
de revolutie van hun mandaten verval
len waren verklaard). In October 1918
blijkt de pro-Duitsche stemming van de
Finnen uit het met 75 tegen 25 stemmen
genomen besluit van den Landdag, om
de Finsche kroon aan te bieden aan
Prins Karl van Hessen (Keizer Wilhelm
had voor zijn zoons de kroon van de
hand gewezen). Op 4 November 1918
komt het antwoord van prins Karlhij
wil het aanbod in beraad houden. Zag
hij Duitschland’s ineenstorting nade
ren 1 Die volgde nog in dezelfde maand.
In December 1918 weigert de prins offi-
ciëeel de aanvaarding van de kroon. De
geallieerden winnen den oorlog en aan
een Duitschen koning kan Finland nu
niet meer denken. De Finsche regeering
achtte zich gecompromiteerd en trad af.
Mannerheim volgde Svinhufvud als
regent op. Als dan in Maart 1919 Land-
dagverkiezingen worden gehouden, doen
ook de socialisten weer mee. Zij hebben
nu met de communisten gebroken en in
de nieuwe volksvertegenwoordiging, die
in meerderheid republikeinsch is, krij
gen zij 80 zetels van de 200. Op 17 Juli
1919 komt de republikeinsche grondwet
tot stand en 8 dagen later wordt de
Eerst in de allerlaatste jaren kreeg de
Scandinavische orienteering de over
hand, en vandaag aan den dag loopt
men in Finland met dien vier-staten-
speld, dien ik in een vorigen brief al
beschreef, of met de Finsche, Zweed-
sche, Noorsche en Deensche vlaggetjes
aan een kettinkje op jas of blouse. Hand
overhand groeit nu het Scandinavische
solidariteitsbesef, al nemen de Denen,
die van de Russen niets en van de Duit
schers alles te vreezen hebben, daarin
een andere plaats in dan de Zweden en
de Noren, die stellig minder uit com
munistenvrees dan uit beduchtheid voor
het nieuw-Russische imperialisme aan
Finschen kant staan. Zoo heeft Stalin
de vier Noorsche mogendheden op een
hoop gedreven. Maar dat lag natuurlijk
niet in zijn bedoeling
(Nadruk verboden. Auteursrecht
voorbehouden).
Tegen den achtergrond van deze
korte, maar bloedige onafhankelijk-
heidsgeschiedenis zie men de politiek
van het vrij geworden Finland. Daar
om kwam het mij onvermijdelijk voor,
de feiten in klein bestek vast te leggen
Zij geven de verklaring voor den afkeer
van de Finnen tegen de Russen, voor
den communistenhaat van de Finnen,
die later ik kom daarop nog wel eens
terug leiden zal tot de „Lappobewe-
ging" en wat eraan vast zit. Anderzijds
verklaren zij ook den angst van de Rus
sen voor een aanval van Duitsche zijde
via Finland op de sovjet-Unie. Pas op
het décor is sedert een maand of vier
verschovenNu Duitschland en Rus
land van elkaar niets te vreezen heb
ben althans voor het oog van de
wereld doen, alsof zij allebei gelooven,
dat het zoo is nu zeggen de Russen,
die jarenlang de Finnen van pro-
Ter sprake in de Belgische Kamer.
De voorzitter van.de Belgische Kamer
van Cauuelaert heeft als spreker op een
politieke bijeenkomst gewezen op de
nauwe banden tusschen België en Ne
derland. ondanks het ontbreken van een
bondgenootschap. Hij ontkende, dat de
Belgische neutraliteit een beletsel zou
vormen voor een verandering van stand
punt. indien Nederland door een vreem
de mogendheid zou worden overvallen.
België heeft in het huidige conflict
zijn neutraliteit verkondigd, doch het
is niet gebonden als het conflict zich
uitbreidt. Dit bewijst echter, dat Bi lg'ë
vastbesloten is. te vermijden, dat het in
den oorlog wordt betrokken, indien dit
niet beslist noodzakelijk is voor zijn
eigen veiligheid.
In 1899 wekte het
door Tsaar Nico
laas II aan de Fin
nen gedaan on
recht zooveel ver
ontwaardiging in
de wereld, dat een
delegatie naar Rus
land vertrok om
daarvan te getui
gen. De leden daar
van waren (op de
foto van links naar
rechts): de Noor
Brögger, de Ne
derlandsche hoog-
professor
van der
de been
Hansen,
Franschman
Door Duitsche wacht naar
overgebracht
Gisterochtend is een Nederlandsche
militaire patrouille, bestaande uit vijf
tien wielrijders, onder commando van
een eersten luitenant, bij het grens-
kantoor Maalbroek (gem. Maasniel)
bij vergissing over de Duitsche grens
geraakt.
De patrouille werd door een Duit
sche wacht aangehouden en is naar
Elmpt overgebracht
(Van onzen specialen verslaggever.)
Stockholm, Januari. J
„Wie dicht bij ’t vuur zit, warmt zich
’t best”. Geen wonder, dat de vonken
van de Russische revolutie in 1917,
eerst van de mensjewistische van Ke
renski, toen van de bolsjewistische van
Lenin, Trotski en Stalin, over Finland
spatten en er heel wat harten deden
gloeien voor de nieuwe maatschappe
lijke idealen, welke in het nabije Rus
land de omwenteling begeleidden. Heel
wat! Er zijn geen verhoudingscijfers
beschikbaar en zij doen ook niet veel
terzake. Noodig is alleen te weten, dat
Finland’s sociaal-democraten van die
dagen achter de revolutiedenkbeelden
aanliepen en dat het in de eerste helft
van 1918 er op leek, als zou sovjet-
Rusland een sovjet-Finland naast zich
krijgen.
Het Finsche grondgebied had van
1809 af een groot-hertogdom onder Rus
sisch opperbestuur gevormd. De opeen
volgende czaren waren ten aanzien
van de Finsche binnenlandsche zelf
standigheid, van uiteenloopend inzicht
geweest.
Alexander I, die in 1809 in Borgaa,
voor zich en zijn opvolgers, zwoer op
die zelfstandigheid, was in zooverre
een man van zijn woord. Maar de laat
ste tsaar, Nicolaas II, onder den in
vloed (meer nog dan zijn voorganger)
van Pobedonostseff en andere Russo-
maniakken was gaan knagen aan Fin
land’s rechten. En toen hij den berucht
geworden Bobrikoff als gouverneur-
generaal naar Helsinki stuurde, ging
het hek van den dam. De Finnen moes
ten begrijpen, dat het uur van hun
vrijheidsverlies zou gaan slaan, zoo zij
zich niet verzetten tegen de aanslagen,
daarop door de „Russificanten” van
het slag Pobedonostseff, Bobrikoff,
Kuropatkin, Stolypin en anderen,
samen met den onzelfstandigen czaar,
beraamd en gepleegd. En als dan het
Februari-manifest van Nicolaas ver
schijnt, waarbij de bevoegdheid van de
Finsche standen tot een raadgevende
wordt teruggebracht, en alle Finland
en Rusland rakende zaken aan de be
voegdheid van den Finschen Landdag
worden onttrokken, dan komt dat ver
zet inderdaad. Dan reizen koeriers heel
Finland af om in alle stilte handtee-
keningen te verzamelen voor een
adres aan den czaar en in korten tijd
zijn er 523.931 bij elkaar. Dan stellen
geleerden uit alle windstreken een be-
Sedert Augustus 1939 met
9.6 pCt. gestegen
Volgens de berekening van het
Centraal Bureau voor de Statistiek,
geven, wat het verloop van de klein-
handelpnjzen betreft, de volgende in
dexcijfers van winkelprijzen in de tien
grootste gemeenten van ons land eenig
inzicht In de berekening zijn prijzen
opgenomen van aardappelen, broo<^
grutterswaren, vleesch, melk, kaas,
eieren, vetten en kruidenierswaren.
Hierbij zij opgemerkt, dat een stij<
ging van 9,6 pCt. der prijzen van voe
dingsmiddelen een stijging veroorzaakt
van de uitgaven voor het geheele ge
zinsbudget van 3,8 pCt.. waarbij aange
nomen is dat 40 pCt van de gezinsuit
gaven besteed wordt aan voeding.
Augustus 1939=100.
Aug, 1939 100,0, Dec. 1939 108,4. 1»
Jan. 1940 108.1 16 Jan. 198,3, 23 Jan.
108.8, 30 Jan. 109,6.
zwaarschrift op en in Juni 1899 trek
ken de Nederlandsche hoogleeraar
professor mr. W. van der Vlugt, de
Franschman Trarieux, de Deen Han
sen, de Zweed Nordenskjöld, de Ita-
liaansche hoogleeraar Brussa en de
Noor Brögger, naar Moskou, om Nico
laas II te doen blijken van de veront
rusting der wereld over het schrome
lijk onrecht den Finnen aangedaan.
Zij worden niet in audiëntie ontvan
gen. De tsaar heeft zijn zegen aan de
russificatie van Finland gegeven: de
eed van Borgaa is voor eens en voor al
geschonden.
De Finnen begrijpen het. En in de
hoofden van sommigen hunner rijpt
de gedachte, dat er maar één oplossing
is; de unie met Zweden en de unie met
Rusland, zij hebber, het Finsche volk
geen duurzaam geluk gebracht. Het
eenige, dat baten kan, is de zelfstan
digheid!
Vlak vóór het uitbarsten van den
wereldoorlog van 1914 bekrachtigt
czaar Nicolaas een nieuw russificatie-
program. Een der eersten, die in de
oorlogsjaren naar Siberië wordt ver
bannen, is de latere president Per
Evind Svinhufvud. Talloozen volgen.
Maar ook wijken duizenden vrijwillig
uit, naar Duitschland, waar zij, na
korte oefening, aan het Oostelijk front
gaan strijden tegen hun Russische on
derdrukkers. Nog is de kans op zelf
standigheid klein en onzeker.
Dan begint in Rusland de groote om
wenteling. De tsaar wordt verbannen
en met de zijnen vermoord. Svinhufvud
keert naar Finland terug. Daar zijn
nog Russische troepen, welke het revo-
lutieparool overnemen. De Finsche ar
beiders doen mee. Zij hebben bij de
Landdagverkiezingen van October 1917
de meerderheid verloren (92 van de
200 zetels) maar in de woelingen van
die dagen grijpen zij naar andere mid
delen om hun wil door te zetten.
Als in Rusland op 7 November de
bolsjewistische revolutie begint, neemt
de Finsche Landdag de hoogste macht in
Finland zelf in handen. Op 13 Novem
ber, ’s nachts om 12 uur, beginnen de
arbeiders de algemeene stalling. Op 4
December verklaart de Landdag Fin
land onafhankelijk. Maar de revolutie-
golf is niet te keeren. Talrijke autori
teiten worden gevangen gezet en ver
moord. Wel erkende de sovjet-regee-
ring nog in December de onafhanke
lijkheid van de Finsche republiek,
mar dat geschiedde, zooals volkscom
missaris Proschjaw zei, „in het ver
trouwen, dat het niet lang zal duren,
vóór Finland’s proletariaat den revo-
lutionnairen strijd begint en de teu
gels van het land zelf in handen
neemt”. Het baat niet, dat Svinhufvud
op 25 Januari 1918 telegrafisch bij de
Russische regeering protesteert tegen
de militaire hulp, welke Rusland aan
de Finsche en Russische revolutionai
ren in Finland zond.
De Russische volkscommissaris van
oorlog antwoordt op 26 Januari prompt
en ondubbelzinnig „De sociale revolu
tie in Finland is begonnen. Rusland’s
regeering is volgens haar principes ver
plicht het proletariaat in Finland te
steunen in zijn strijd tegen de Finsche
bourgeoisie. De Commissie voor Oor
logsdoeleinden heeft de Finsche roode
gardisten hulp gezonden en zal dat blij
ven doen.” Zoo werd Finland in de eer
ste helft van 1918 tooneel van een bloe-
digen burgeroorlog. Want tegenover de
naar een bolsjewistische revolutie stre
vende arbeiders, die zich bij manifest
Nederland gekozen in den raad van
internationaal Arbeidsbureau
In zijn laatste bijeenkomst heeft de
raad van beheer van het int. arbcids
bureau België en Nederland aangewe
zen om resp. het uittredende Italië en
het uitgesloten sovjet-Rusland in den
raad te vervangen.
De eerstvolgende zitting van het
I.A.B. zal in de eerste dagen van Juni
.te Genève worden gehouden.
Barometer alhier v.m. 8 uur 764 m.m.*
v.m. 12 uur 765 m.m.; thermometer resp.
4 gr. en 5 gr. Celsius.
Barometer na hedenmiddag 12 uur
stijgende.
Verwachting tot den avond van 7 Febr.;
Wind: meest zwak, Oostelijk tot Zuid
oostelijk; betrokken tot zwaar- of’half-
bewolkte lucht, aanvankelijk met mist;
waarschijnlijk in het Zuiden nog een
weinig regen, weinig of ge«n neerslag
in het Noorden; in het Noorden lichte
vorst tot temperatuur on hei vriespunt;
matige tot lichte dooi in het Zuiden en
midden.
In het Oosten en Zuiden houden de stij
gingen van den luchtdruk aan Een con
tinentaal gebied van hengen luchtdruk
van enorme uitgestrek” rt thans
het geheele vasteland n„ .vancunavië en
het Middellandsche Zeegebied en reikt
tot het Iberisch schiereiland. De vorst-
lijn loopt nog steeds ten Zuiden van Fries
land en Drente en blijft Oortelijk van den
Rijn. Het gebied van strenge vorst in het
Noordoosten laat het Oostzeegebied juist
vrij, doch omvat Denemarken. Langs de
kusten van Portugal en in het Westelijk
Middellandsche Zeegebied blijft het weer
zeer zacht.
leeraar
mr. W.
Vlugt,
Norman
de
Trarieux, de Ita-
liaansche hoog
leeraar Brussa en
de Zweed Nor-
denskjöld. De
Tsaar weigerde de
delegatie te ont
vangen.
