Het eenheidsprijzenbedrijf IN FINLAND luchtalarm! Haagsdie Courant van Donderdag 8 Februari 1940 d DERDE BLAD, PAGINA 1. q opperbevelhebber inspecteert de wacht e nieuwe naar de trein. Op weg Helsinki stopt STADSNIEUWS F Sirenes klinken PROPAGANDA VOOR CULTUREEL TOERISME Vergadering van de Nederlandsche Maat schappij voor Nijverheid en Handel irTW? JMLLMmilt ■U.* I nK ,t». ten Weerkundige Waarnemingen üverziclit van de Finsche hoofdstad Helsinki, welke al zoo vaak door do Russische luchtmacht is gebombardeerd. Een goede houding tusschen Twee inleidingen over voor- en nadeelen De nieuwe opperbevelhebber van land- en zeemacht, generaal H. G. Winkelman, heeft zijn intrek genomen in het gebouw van den Generalen Staf. Vóór het betreden van het gebouw inspecteerde generaal Winkelman de wacht. TuuuuutTuuutTuuutTuuuut ■l“2”J» V - DE EERSTE NEDERLANDSCHE HEEMKUNDE-WEEK MET PASCHEN. Karelische 1 „Karelische Neus” i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i 4 Barometerstand van hedenmiddag 12 uur - matige eenheidsprijzen. Verschillende i l i i i i i i i i i i i t i i i i i i i Deloyale concurrentie Spr. wilde aantoonen, dat hier wel degelijk sprake is van deloyale con currentie. Uitgaande van de stelling „alle waar naar zijn geld” zeide spr.. dat het toch eigenlijk niet aangaat en dat het veel lijkt op misleiding, als men den klanten „prullen” in de hand stopt voor een klein bedrag. Toch zal de suggestie van het „goedkoope”, al is de kwaliteit inferieur, de artikelen van het eenheidsprijsbedrijf nog vele koopers doen vinden. Spr. haalde vele voorbeelden aan, dat de middenstand betere kwaliteiten levert voor een slechts weinig hooge- ren prijs. Er zijn twee punten waarop de middenstand altijd bij het eenheids prijsbedrijf ten achter zal blijven: de reclame en de uiterlijke verschijnings vorm. Nu weten vele middenstanders wel, hoe zij weerstand zouden kunnen bieden aan de concurrentie van het eenheidsprijsbedrijf. De financiën spre ken hierbij echter mee en zijn zelfs de beslissende factor. Een fout is ge weest de intrede van vele ondeskundi- gen in den middenstand, die met ge- heet die in het Zweedsch. Ze gaan vier dagen verlof houden en zijn van plan die goeddeels slapende door te brengen. Mijn reisgenoot Ekelund en ik moeten verder. Nog goed één uur, en wij zul len in Helsinki zijn. Maar ik zei in een vorigen brief al hier in een oorlogvoe- ernd land, is niets zeker. Wij rijden uit Rühimaki weg. Ekelund en ik hervatten ons gesprek over Sillanpaa, wiens boe ken Ekelund grootendeels in ’t Zweedsch heeft vertaald. Nu hij den Nobelprijs gekregen heeft, is de belang- In den loop van den nacht trad een be langrijke wijziging in de algemeene lucht- drukverdeeling in. Het gebied van hoogen luchtdruk over Scandinavië, dat gisteren voortdurend langzaam in beteekenis af nam, begon zich te herstellen, terwijl in het maximum over het Iberische schier eiland en het Middellandsche Zeegebied de barometers begonnen te dalen. Ten gevolge hiervan nam de strooming van warme Oceanische luchtmassa’s over Frankrijk in intensiteit af. Het geheele Zuiden van ons land kwam in den nacht in deze warme strooming. In het Noorden van ons land begon de luchtdruk sterk te stijgen onder invloed van de hernieuwde uitbreiding in Zuidelijke richting van het maximum over Scandinavië. Hierdoor bleef de wind Oostelijk en werd iets kou dere lucht uit Duitschland aangevoerd, terwijl ook de scheiding tusschen de strenge en de lichte vorst, welke zich juist ten Zuiden van Denemarken over Noord- Duitschland moet bevinden, zich weer in Zuidelijke richting naar onze omgeving beweegt. In Noorwegen. Zweden en de randstaten komen nog steeds zeer lage temperaturen voor. Zonsopgang: 9 Febr 7.30 uur. Zonsondergang: 9 Febr5 uur. Lantarens aan: 9 Febr. tot 7 uur v.m.: 9 Febr. 5.29 uur nam. Hoogwater te S c h e v e n i n g e n. 9 Eebr. ’s morgens 3.20 u.; nam. 3.40 u. Morgen géén schietoefeningen op het strand. Verwachting tot den avond van 9 Febr.: Voor het Noorden: Wind: meest matig, Noordoostelijk: weer invallende of toe nemende vorst; nevelig tot betrokken of zwaarbewolkte lucht; plaatselijk eenige neerslag. Voor het Zuiden: Wind: zwak tot matig, aanvankelijk veranderlijk, later uit Oos telijke richtingen; daling van temperatuur tot om het vriespunt; mistig of nevelig tot betrokken lucht; nu en dan eenige neerslag. bewijs overgaan tot be- het groot-winkelbedrijf. sterke, gezonde middenstand -s spr. altijd kans op een behoorlijk bestaan naast de grootbe- van dezen brief was nog niet in ons bezit. Wij onmiddellijk na aankomst spr., dat 9.94 procent van het budget in het eenheidsprijsbedrijf besteed zou kunnen worden. Slechts 6.11 procent wordt echter waarschijnlijk in het eenheidsprijsbe drijf besteed. De totale besparing, wel ke wordt verkregen door inkoopen in het eenheidsprijsbedrijf is dus zeer ge ring en de sociale weldaden van dit bedrijf acht spr. dus niet zoo groot. Spr. trad in het krijt voor de bona fide middenstanders, die zich door vlijt hebben opgewerkt. Het is noodzake lijk, dat voor deze menschen iets wordt gedaan. De sociale positie van den werkman in het eenheidsprijsbedrijf is ongetwijfeld niet slecht, maar bij het middenstandsbedrijf is deze zeer zeker niet slechter, terwijl de sfeer er beter is. De sociale beteekenis van het bona fide middenstandsbedrijf is vele malen grooter dan die van het eenheidsprijs bedrijf en het is zeer jammer, dat de middenstander last en schade onder vindt van het laatste. Spr. was het met dr. Polak eens. dat een officieel onder zoek alleen kan aantoonen, hoe groot die schade is. Kort geleden was de wereld veront rust over de groote Japansche concur rentie. De stemming, welke hierdoor gewekt werd in den handel, ging verre uit boven de werkelijke schade door deze concurrentie veroorzaakt. Dit geldt ook voor de eenheidsprijzenwin kels. der landsbevolking bleef dit alles terra incognita. Thans kan echter een toerisme wor den gepropageerd, dat feitelijk uitslui tend en alléén bestemd is voor den Ne derlander zelf, waaraan een buitenlan der weinig of niets heeft, omdat hij de noodzakclijke voorwaarde voor dit ge not mist in zijn buitenlanderschap. De ideëele kant van deze beweging is van groote beteekenis. Zij zal den zin van het reizen verdienen en het natio naal gevoelen versterken. Immers, in de kennismaking met wat het eigen heem aan onvervreemdbare goederen bezit in kunst en cultuur, zal het verlangen groeien, om dit geestelijk eigendom tot eiken prijs te verdedigen. De heemkunde, d.i. de kennis van het eigen heem, het eigen heim. staat in deze campagne op den voorgrond en 'n begin van practische uitvoering zal er nu aan gegeven worden in de komende Paaschvacantie, wanneer de eerste Ne- derlandsche Heemkunde-week. met het folkloristische centrum, „De Meihof" te Oosterbeek als middelpunt, wordt ge houden. Over deze Heemkunde-week heeft de bekende folk'orist. de heer D. J. v. d. Ven interessante bijzonderheden mcege- deeld. De meest competente deskundigen op het veelzijdige gebied der heemkunde, zullen in woord en beeld de deelnemers nader brengen tot de kennis van eigen land en volk. In onmiddellijk aansluitende wandel tochten en uitstapjes zal dan tevens het gesproken woord getoetst kunnen wor den aan de verzamelingen van het Ned. Openlucht Museum te Arnhem Het na tuurleven zal kunnen worden waarge nomen in het nationale park De Hooge Veluwe" en de prachtig beschermd ge bléven gebieden van „Het Geldersche Landschap”. Men zal het vendelzwaaien zien te Huissen en de volksdansen in „De Mei hof”. Het programma, dat zeer omvangrijk is, wordt op 30 Maart besloten met een groot volksdansbal te Arnhem. De reizigers stappen uit, zoeken, gehuld in een wit laken of een lichte jas, dekking in de sneeuw. De order luidt: gaan liggen in een greppel, tegen een dikken boom, of naast een steenhoop. Een goed half uur liggen, dan sterft het motorgeronk weg, klinken de „Alles-veilig”-signalen en wordt de treinreis voortgezet: er is niet geschoten DE ZU1DAFRIKAANSCHE GEZANT ONGESTELD. Dc Zuidafrikaanschc gezant, dr H. D. van Broekhuizen, is wegens lichte ongesteldheid gedurende een week ver hinderd te ontvangen. drijven. Nu door de oorlogsomstandigheden het buitenland voorloopig uit het ar beidsterrein der Alg. Ned. Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer is verval len, richt zij haar aandacht, meer dan voorheen het geval kon en mocht zijn, op de stimuleering van het binnenland- sche toerisme. Verschillende plannen zijn daartoe in voorbereiding, waarvan wij noemen: de samenstelling van een nieuwe, doeltref fende hotelgids; de uitgave van een tochtenboek voor Nederland en een cam pagne voor cultureel toerisme Over dit laatste onderwerp heeft de directeur der A.N.V.V. de heer H W. R. de Waal, ons een dezer dagen nader in gelicht UITBREIDINGSPLAN REIGERSBERGEN. Op de Gemeentesecretarie, afdeeling S. en B. (kamer no. 32) zal van mor gen af tot en met 7 Maart a.s. iederen werkdag van 9 tot 12 uur en van half 2 tot 5 uur ('s-Zaterdags van 9 uur tot 12 uur 30), voor een ieder ter inzage lig gen het ontwerp van een plan tot her ziening van het plan van uitbreiding der Gemeente, voor zoover betreft ter reinen, gelegen ten Zuid-Oosten van den Leidschestraatweg, tusschen het park van het Huis ten Bosch, het park Marlpt en den Bezuidcnboutscheweg (plan Reigersbergen) in een kaart, een toelichtende beschrijving en bijbehoo- rende bebouwingsvoorschriften als be doeld in artikel 39 der Woningwet. Belanghebbenden kunnen gedurende dien termijn cventueele bezwaren bij den Gemeenteraad indienen. Het departement den Haag van de Nederlandsche Maatschappij voor Nij verheid en Handel hield gisteravond in het gebouw van de Haagsche Cou rant een vergadering, waarin door de heeren mr. F. L. Polak, directeur van de N.V. Magazijn de Bijenkorf te Am sterdam en dr. E. J. Tobi, economisch adviseur der N.V. Nederlandsche Mid- denstandsbank, een inleiding werd ge houden over het „eenheidsprijsbedrijf”. Als eerste spreker verkreeg mr. F. L. Polak het woord. Sinds enkele jaren klinkt, aldus de spr., de roep om breideling van het grootwinkelbedrijf uit politieke zoowel als bedrijfskringen, meestal zonder voldoende kennis van zaken. Het een heidsprijsbedrijf verkoopt goedkoope huishoudelijke artikelen tegen zeer leend geld zaken hebben opgericht, welke niet floreeren. In den midden stand is een strijd naar binnen tegen deze „beunhazen” en een strijd naar buiten tegen de eenheidsprijsbedrijven. In dezen strijd dreigen nu de bonafide middenstanders ten onder te gaan. Spr. wcnscht nu alleen maar een pauze in dezen strijd, om de bonafide midden standers op adem te laten komen. La ter zullen zij dan naar sprekers over tuiging best het hoofd kunnen bieden aan de eenheidsprijsbedrijven. De Vestigingswet kleinbedrijf geeft den middenstand een voortreffelijk wa pen tegen de beunhazen, maar tegen de eenheidsprijsbedrijven is niets te beginnen. Een overheidsingrijpen acht te spreker dan ook zeer gewenscht. Spr. is niet blind voor de fouten van den middenstand, maar dat de bona fide leden hiervan beschermd moeten worden acht spr. een belang voor het Nederlandsche volk. Na de pauze was er gelegenheid tot debat en het stellen van vragen. Aanwezig waren o.a. de chefs van de afdeelingen economische zaken en middenstandszaken van het departe ment van Economische Zaken. Bij ontvangst ne zevende zullen deze plaatsen. VIII (Van onzen sped alen verslaggever.) HELSINKI, 1 Februari. Na een voorspoedige reis ben ik in de Finsche hoofdstad aangeland, en nu zit ik in hotel „Societetshuset”, recht te genover het twintig jaar geleden door den in Amerika levenden Finschen ar chitect Saarinen gebouwde hoofdsta tion. Voorspoedig was mijn reis om twee redenen. De belangrijkste ik deelde mijn slaapcompartiment met den Finschen schilder Ragnar Ekelund en wij praatten den halven nacht over zijn land, zijn werk en het leven hier. De minder belangrijke wij hadden maar één keer luchtalarm onderweg. Toen wij vanmorgen tien uur in Rühi maki binnenliepen, waar wij eindelijk tijdens vijf minuten oponthoud een kopje slappe koffie bemachtigen kon- den koffie, suiker en benzine zijn de eenige gerantsoeneerde artikelen hier stond ik naast een Finschen soldaat, die een praatje begon (hij sprak, als velen, beide talen Finsch en Zweedsch). Of ik van Tammerfors kwam? Neen, van Wasa, en van Tam merfors, waar ik vannacht voorbij kwam, heb ik niets gezien. Ik kom er yandaan, zegt de soldaat, een mooie stad. Dan vraagt hij of wij alarm hadden vanochtend. Nee, zeg ik, en dat zal met dit weer het sneeuwt hard wel niet komen ook. Daar mengt zich een tweede soldaat in het gesprek 't Is geen Molotofweer vandaag, zegt hij ironisch. Sinds begin December heet helder weer hier „Molotofweer”, en verduisteringsgordijnen noemen dc Finnen „Molotofgordijnen”. Dc twee soldaten zijn net van het front op dc Karelische landengte gekomen dc „Karelische Neus” (Karclska Naset) Naar zijn meening. is de cultureele zijde van het vreemdelingenverkeer, tot schade van de zaak, vele jaren onge motiveerd, verwaarloosd. Men heeft zich eigenlijk nooit de moeite gegeven een behoorlijk inzicht te verkrijgen van het geen het eigen land zijn bewoners op cultureel gebied te bieden heeft, noch zich verdiept in de vraag, in hoeverre er belangstelling voor bestaat. De eerste Nederlandsche Kunstweek. welke vorig jaar gehouden werd, gaf. althans wat het laatste punt betreft, een overtuigend antwoord. Zij toonde be schamend duidelijk aan, hoezeer men deze facet van het toerisme had mis kend en wat men. door de jaren heen, inzonderheid den intellectueelen onder de trekkers had onthouden. Deze fout zal men van nu af aan trachten te herstellen en daartoe bieden de bijzondere omstandigheden van het oogenblik: de door den oorlog zeer be perkte reismogelijkheden, een uitsteken de gelegenheid. Nederland bevat ongekende schatten aan beziens- en wetenswaardigheden in zijn stedenschoon, zijn architectuur, zijn kunstverzamelingen, folkloristische at tracties, enz. maar voor het meerendeel stelling voor zijn werk nog veel grooter geworden dan ze al was. Maar eigen lijk zijn zijn boeken niet te vertalen. Hij heeft een hoogst persoonlijken stijl en woordenkeus. Bij de vertaling gaat daarvan altijd veel verloren. Maar hij Barometer alhier v.m. 8 uur 759 m.m., v.m. 12 uur 759) m.m.; thermometer resp. 5 gr. en 4 gr. Celsius. Barometer na hedenmiddag 12 uur stijgende. Critiek. Felle critiek wordt geleverd op het distributiestelsel. Men verwijt het een heidsprijsbedrijf, artikelen met behoor lijke winstmarge weg te zuigen uit den verkoop door andere detaillisten. Elke winkelier is geheel vrij in keuze van artikel, prijs enz. Waarom is een eenheidsprijsbedrijf dan unfair Vol gens spr. bestond er een leemte in het distributiesysteem, welke door het een heidsprijsbedrijf is opgevuld. Tal van artikelen, voordien voor een groot deel der bevolking onbereikbaar, vinden nu ook in minder gegoede kringen een afzetgebied. Er is baanbrekend werk verricht door het eenheidsprijsbedrijf. Eventueele schade aan andere bedrij ven wordt hierdoor naar spr.’s inzicht royaal gecompenseerd. De nieuwe wetenschap werpt een helder licht op nut en noodzaak van het bestaan van het eenheidsprijsbe drijf. Het werkt immers mede aan prijs verlaging en prijsherstel van vele arti kelen, dus met andere woorden, het werkt als prijsregulateur. Daarnaast zal steeds behoefte blijven bestaan aan kleine zelfstandige winkeliers, omdat een volkomen standaardiseering van den publieken smaak nooit verwerke lijkt zal kunnen worden. De ontwikkelingskansen van de een heidsprijsbedrijven zijn aan nauwe grenzen gebonden. Het grootste eenheidsprijsbedrijf in Nederland heeft in de laatste 8 jaar slechts een beperkte uitbreiding onder gaan. Dit illustreert de beperkte kans °P monopolievorming. Slechts een officieel onderzoek zal *™nen uitmaken of het eenheidsprijs- bedrijf den ondergang beteekent van vde kleine zaken. Men mag niet zon- der,schijn van perkmg Van Een j heeft volgens goed, zegt Ekelund. maar als ze ko men komen ze laag en geven mitrail- leurvuur. Dat is erger. Maar ze komen niet. Het brommen wordt sterker, dan ineens zwakker. Weggejaagd? Neerge schoten? Koers veranderd? Wij weten het niet. Rustig liggen we in de sneeuw. Ekelund heeft cigaretten. en ik mijn goede vrienden zullen niet weten hoe ze ’t hebben 1 ik heb lucifers. Ergo kunnen wij een cigaret opsteken. Het is koud. Wij liggen op dikbe- sneeuwde steenen. Het kan uren du ren, zegt Ekelund berustend. Maar het duurt niet langer dan een goed half uur. „Alles veilig zeggen de signalen. Wij strompelen het bosch uit en den trein in. De machinist geeft een fluit- stoot daar gaan wij weer. Langs de spoorbaan zien wij af en toe tot ruïnes gebombardeerde huizen, en van tallooze gebouwen zijn de ruiten gesprongen. Het eerste bombardement van Hel sinki op 30 November heeft zoowat alle ruiten van de sovjetlegatie gekost, ver telt Ekelund droogjes. Maar intusschen zijn de bombarde menten voor de burgerbevolking het ergst van alles. De hoofdredacteur van „Vasabladet”, met wien ik gistermiddag zat te praten, vertelde, hoe de men schen na 4 uur ’s middags, als het donker begint te worden, opleven sommigen brengen de uren van 104 kelders door, i bezwaren, zooals slechte kwaliteit, uit mergeling van arbeiders en eigen per soneel hoort men tegen het systeem inbrengen. Niet slechts in Nederland maar overal in de wereld hoort men dergelijke klachten. In Zweden, Zwit serland en Frankrijk is op grond van klachten officieel pen onderzoek inge steld met een positief gunstig resul taat voor de eenheidsprijsbedrijven. Er kleven natuurlijk fouten aan het systeem, maar in Nederland zijn deze fouten wel zeer gering. Het eenheids prijssysteem kan niet zijn gebaseerd l op misleiding van de klanten. Door minderwaardige kwaliteit zou het be drijf zijn geheelen verkoop ineen doen i storten. Het is een sprookje, dat het eenheidsprijzenbedrijf door de waren huizen kan worden gebruikt voor loozing van incourante waren. Een particuliere enquête heeft ge leerd, dat in Nederland een 2000 arbei ders alleen voor het eenheidsprijzen bedrijf werkzaam zijn. Een officieele enquête wordt door de I belanghebbenden ook in Nederland ge wenscht. Waardoor kan de prijs der artikelen van zulk een bedrijf zoo laag zijn Standaardmaten en gecentraliseerde in- I koop zijn de voornaamste factoren. Een bescheiden winstmarge, een zeer be perkte service in den winkel enz. doen eveneens hun invloed op den prijs sterk gelden. „ordening” zal de ver- -„..„u groot- en kleinbe- rijf in de juiste banen moeten leiden. Het gaat tenslotte om de bescher- van de Nederlandsche industrie ®en buitenlandsche concurrentie. Rede dr. Tobi. Vervolgens kreeg dr. E. J. Tobi het ^°°rd. Hij zeide, een tegenstander van et eenheidsprijzenbedrijf te zijn. Aan c hand van cijfers van het Centraal ureau voor de Statistiek over de kos- van levensonderhoud berekende ’s middags, te brengen I dagelijks in schuil-1 omdat het heen- en weerhollen hen enerveert. In Hel sinki moet soms van vier tot acht keer per dag alarm geslagen worden. Wat dat voor werkende menschen zeggen wil is licht te be grijpen. Wij evenwel ko men er op onze reis met één alarm af. Om elf uur stoomt de trein Helsinki bin nen. Daar er geen kruier is te vinden sleept Ekelund een deel van mijn' ba gage. In dc hal van „Societetshu set” is een groot bord neergezet. Het vermeldt het eenige Finsche woord, dat iedere vreemdeling ken nen moet Vac- stonsuojaan Naar den schuil, kelder (Nadruk verbo den. Auteursrecht voorbehouden.) Luchtalarm. Luchtalarm 1 Dus tóch Ekelund schudt het hoofd. Oef Die Russen Wij pakken ons haastig in pelsjassen en nemen een laken mee over den arm. De trein rolt langzaam nog een eindje door, terwijl de machi nist uitkijkt naar een plek, die wat dekking belooft. Stop. De conducteur opent ijlings de wagons. Alle reizigers haasten zich naar buiten, in licht ge kleurde jassen of gewapend met een laken. Naast de spoorbaan is een grep pel. Tot over de knieën zakken wij in de sneeuw en de een helpt den ander om erdoor te komen. Dan hollen wij het bosch in. De order is gaan liggen in een greppel, tegen een dikken boom, of naast een steenhoop. Ieder zoekt iets van zijn gading. Ik vind een zwaar rotsblok, draai mij in mijn pelsjas en ga liggen. Dan trek ik het laken over mij heen. En nu maar afwachten. Eke lund ligt naast mij. Hoor, daar ko men ze Ik hoor nog niets, maar even later, jawel daar bromt iets in de verte. Voor bommen liggen we hier I’ll 1 R„ W* i a j 4 ;s»

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 9