eeuwen De strijd tegen het ijs Het Japansche keizerrijk bestaat 26 Haagsche Courant van Vrijdag 9 Februari 1940 en Vreeswijk open Vier ijsbrekers maken de Lek tusschen Rotterdam F L Steeds bleef dezelfde dynastie de aan regeering Koninklijke belang stelling Keizer Hirohito De Koningin arriveert De Osuwa-temp el te Nagasaki. Een door het kruiende ijs te Nijmegen vernielde kraan VIERDE BLAD, PAGINA 1. Een speciale A.N.P.-verslagge ver meldde gisteravond uil Vreeswijk: Vier ijsbrekers de „Van Ho gendorp” en de „Ijsbreker 1” van de N.V. sleepdienst „De Roode Ster” en de „Breezand” en de „Urk” van de reederij gebr. J. J. Roelofs te Rotter dam hebben na een moeiza- men strijd het ijs in de Lek tus schen Rotterdam en Vreeswijk gebróken, zoodat, wanneer de „Wilhelmina Goedkoop” van de reederij Goedkoop te Amster dam het ijs in het Merwede kanaal overwonnen zal hebben, de scheepvaartverbinding tus schen de hoofdstad en Rotter dam weer hersteld is. vormde het men was Voorspoedige reis van de postboot „Vlieland’’ De postboot „Vlieland”’ Is gister morgen om half acht van Vlieland ver trokken en te 9.45 uur in Harlingen aangekomen. Hedenochtend om acht uur werd de terugreis aanvaard. overvallen en ongeveer dertig meter van den Zuidelijken oever in het ijs vastgeraakt. Om twaalf uur gister middag bereikte de „Van Hogendorp” als eerste het schip en een kwartiertje later kon het zijn zoo plotseling onder broken* reis van Keulen naar Rotter dam voortzetten. Het merkwaardige feit, dat dit jaar het ijs op de rivieren niet eerst in den bovenloop, maar eerst bij de monding zich zette, heeft tengevolge gehad, dat de rivier vele dammen vertoonde, In andere jaren kon de stroom het ijs van boven af voeren. Nu werd het afge- voerde ijs echter op de dichtgevroren plaatsen opgevangen en daar dikke lagen. De 41 kilometer, welke Woensdag af gelegd zijn, verliepen op een veel vlot tere wijze, dan de laatste negen kilo meter. De weersomstandigheden heb ben hier ook wel toe medegewerkt. Het uiteraard al moeilijke manoeu- vreeren werd door den mist nog ver zwaard. Na Lexmond schoten de sche pen beter op. Een aardig moment deed zich even boven Lexmond voor. Sinds 6 Januari j.l. was daar het honderd tons vracht schip „De Kraanvogel” ingevroren. Het scheepje was destijds door de vorst Het hoogtepunt van den tocht was wel het moment, toen de booten het zoogenaamde Klein Scheveningen ten Westen van Vreeswijk bereik ten en het bleek, dat H.M. de Koningin in gezelschap van Haar hofdame, jonkvrouwe van Tets en Haar adjudant, generaal-majoor, jhr. de Jonge van Ellemeet, ook tot de toeschouwers behoorde. Aanvan kelijk werd deze hooge belangstel ling aan boord niet opgemerkt, doch plotseling herkende een van de leden van de technische leiding den Koninklijken standaard. In weinige oogcnblikkcn had het nieuws over Op 11 Februari is het 26 eeuwen geleden, dat de eerste Japansche kei zer aan de regeering kwam volgens de overlevering tenminste. In Japan beschouwt men dezen datum als den officieelen stichtingsdatum en men viert hem ieder jaar als zoodanig. Dit jaar is het natuurlijk een zeer bijzon dere feestdag. Het merkwaardige is, dat deze 26 eeuwen steeds dezelfde dynastie aan het bewind is gebleven. Eeuwenlang is Japan eigenlijk in een geheimzinnig waas gehuld geweest. Reeds de oorsprong van het keizerge- slacht is een geschiedenis op zichzelf, een zeer sprookjesachtige geschiedenis, welke zeer zeker de moeite van het weten waard is. Amaterasoe, de zon negodin en de voornaamste van alle góden, werd eens door haar broer Soe- sanowo beleedigd en uit woede hier over verborg zij zich in het rotshol des hemels. Toen waren aarde en hemel in duisternis gehuld. Maar de góden wisten raad en lieten als zoenoffer een spiegel maken. Vervolgens voerde een der godinnen voor het hol een potsier- lijken dans uit, waarover de góden in een dreunend gelach uitbarstten. Hier door werd Amaterasoe zoo nieuwsgie rig, dat zij tevoorschijn kwam om te zien, wat er gaande was. Men liet haar toen in den spiegel kijken, en zij was zoo met zichzelf ingenomen, dat zij be sloot, niet meer in de grot terug te kee- ren. Zij verbande nu haar broer Soe- sanowo en stuurde haar kleinkind Ni- nigi naar de aarde, om daar te regee- ren. Zij gaf hem den spiegel mede, welke tot op heden in een tempel be waard wordt. Djimmoe nam in het jaar 660 v. Chr. op 11 Februari als Klein zoon van Ninigi den titel van keizer („Tenno”) aan. Hier zij opgemerKt, dat de uitdrukking „Mikado”, hetgeen „verheven deur” beteekent, geen for- meele titel is voor den keizer van Ja pan, evenmin als zijn eerenaam „Dai- ri" (slotheer), of „Tensji” (hemelsctie zoon); de officieele titel van den vorst is „Tenno", hetgeen letterlijk ver taald. zooveel wil zeggen als „door God bestemd tot heerscher”. De tijd van 660 v. Chr. tot 600 n. Chr. is in een geheimzinnig waas ge huld; de meeste verhalen over de kei zers van dien tijd behooren dan ook tot de mythen en sagen. Toch moet het Japansche volk in dien tijd al vrij ont- De reis werd, toen het donker begon te worden, nog veel moeilijker. De ri vier is voor Vreeswijk smal en de sche pen hadden weinig ruimte om te ma- noeuvreeren. De dikte van het ijs had tengevolge, dat de schepen talrijke ma len volkomen uit hun koers liepen en enkele malen naderden de schepen el kaar op bijna beangstigende wijze. De kunde van de bemanningen voorkwam echter ieder incident wikkeld zijn geweest. Het waren meest boeren. Zij konden weven en schepen bouwen, terwijl zij tevens vaste wetten en gebruiken hadden. Vanaf de derde eeuw schijnt de Chineesche bescha ving, welke zich toen als een machtige stroom over de geheele wereld ver spreidde, langzaam maar zeker ook Japan binnengedrongen te zijn, terwijl in de zesde eeuw het Boeddhisme vas ten voet in dit land kreeg. Al deden de conservatieve partijen nog zooveel moeite, spoedig namen zelfs de keizers dit geloof over en hiermee verdween het geloof aan de Zonnegodin. Dit was de kiem voor het verval van de keizer lijke macht. Geheel Japan kwam ge leidelijk onder Chineeschen invloed en alles werd op Chineeschen leest ge schoeid. Op het einde der 8ste eeuw werd de hoofdstad Kyoto (d.w.z. „hoofdstad”) gebouwd, waar van 794 tot 1868 de keizerlijke residentie geves tigd was. Beschaving op een hoog peil. De beschaving van het Japansche volk, hoewel grootendeels van de Chi- neezen overgenomen, sto»>d in dien tijd reeds op een hoog peil. De drukkunst, die in China al lang bekend was, kwam spoedig naar Japan, waar de keizers bijvoorbeeld op kleine reepjes papier Boeddhistische spreuken lieten druk ken, ter verspreiding aan alle tempels in het land. Hiervan bestaan thans nog enkele exemplaren. Eerst in de 10de eeuw kan men van boekdrukkunst spre ken, terwijl het oudste boek, dat thans nog bewaard is gebleven uit de 12de eeuw dateert. De eerste Japansche schil der- en beeldhouwkunst stamde even eens uit China en was zuiver Boeddhis tisch. De keizers zelf stelden veel belang in de kunst en schreven wedstrijden uit voor het vervaardigen van gedichten. De borduurkunst bereikte een hoogtepunt, terwijl het lakwerk uit dien tijd ook thans nog over de geheele wereld be kend is. Niet alleen als handwerkers, doch ook als scheepvaarders blonken de Japanners uit. Reeds in de 7de eeuw voeren zij met hun schepen naar de kusten van Korea, China, Formosa, de Philippijnen. Cambodja en Siam. Door groote luxe en weelde verzwakte het aanzien van den Mikado en keizer lijke familie zeer. Prachtige tempelspe len, schitterende hofceremoniën, dicht en schilderwedstrijden, dit alles hielp mee, om hen van hun taak af te leiden. Het gevolg hiervan was, dat het land langzamerhand niet meer door den kei zer, maar door den Shogoen of hofmeier bestuurd werd, die zich van alle macht meester maakte. Het leenstelsel ont wikkelde zich meer en meer, en wan neer de keizer maar weelderig kon leven, kregen de edelen steeds meer grond in bezit. Het gevolg hiervan was, dat de heerschappij der Shogoens onaf gebroken van ongeveer 1100 tot 1868 heeft geduurd. Nu eens werd het land bestuurd door een uitmuntenden Shogoen, die er één geheel van maken wilde, dan weer was het blootgesteld aan de hevigste partij twisten. Intusschen drongen in het begin van de 17de eeuw vreemdelingen tot Japan door, met name Hollanders en Span jaarden. Deze laatsten wijdden zich vooral aan het bekeeringswerk onder den beroemden Francois Xavier. Het overgroote deel der Japanners wilde echter niets van bekeering weten, en spoedig werden alle vreemdelingen uit het land verdreven behalve de Hol landers, die zich op het eilandje Decima vestigden en de eenige Europeanen waren, die daar geduld werden. Sinds dien tijd bleef Japan volkomen voor de buitenwereld gesloten, totdat eerst in 1854, dus wel 250 jaar later, de overige werelddeelen een verbinding met Japan kregen. Bijna 22 uur hebben de vier ijsbre kers moeten vechten tegen het ijs. Woensdagochtend om acht uur vertrok ken zij uit Rotterdam. Tot Lexmond, waar een stevige dam in de rivier zat, werd het ijs gebroken en de nacht werd in Schoonhoven doorgebracht. Gister ochtend om negen uur werd de strijd voortgezet en vooral het laatste deel van den weg de afstand tusschen Rotterdam en Lexmond bedraagt 41 kilometer, terwijl de afstand tusschen Lexmond en Vreeswijk slechts negen kilometer is bleek zeer moeilijk te zijn. De oorzaak hiervan was ten deele, dat veertien dagen geleden de rivier reeds tot Lexmond opengebroken was, zoodat het ijs hier grootendeels uit aan een gevroren schotsen bestond. Na Lex mond kwam het gedeelte, dat nog niet gebroken was en bovendien zaten in deze negen kilometer enkele ijsdam- men. Vooral de dam bij Lexmond was een taaie tegenstander. Naar de haven. Om half zeven kwamen de lichten van de Beatrixsluis, welker lichten spe ciaal voor de ijsbrekers ontstoken wa ren, in zicht. Tevens werd hiermede het moeilijkste deel van den tocht be reikt immers nu kwam weldra het oogenblik, dat de schepen de Sluisha- ven moesten indraaien en zij van stroo- mend water in stilstaand water kwa men. Om niet door den stroom met het ijs op den Westelijken oever van de ha ven te worden gedrukt, waren de ijs brekers genoodzaakt tot voorbij den in gang van de haven te varen. Hier bleek het noodzakelijk, dat de rollen verdeeld werden. De „Van Hogendorp” en de „Breezand” gingen voorop, terwijl de „Urk” en de „Ijsbreker 1” voorloopig min of meer op non-actief kwamen. Toen men echter goed en wel binnen de haven was, werd dat den kapitein van de „Ijsbreker 1” te machtig. Deze kapitein woont in Vreeswijk, en het denkbeeld, dat hij niet de eerste zou zijn, die de sluis zou bereiken, was te veel voor hem. Op een gegeven oogen blik kwam ook de „Ijsbreker" naar vo ren en spoedig daarna ontstond een sportieve strijd tusschen de drie boo ten, wie het eerst de meerpalen zou bereiken. De „Breezand” was tenslotte na een harden strijd de eerste en om kwart vdfor acht lagen de vier schepen naast elkander gemeerd om den nacht voor de sluis door te brengen en van daag, nadat ook in de sluis het ijs ge broken is, de terugreis naar Rotterdam te aanvaarden. Het lag in de bedoeling, dat de „Wil helmina Goedkoop”, welke Donderdag uit Amsterdam is vertrokken om het Merwedekanaal open te breken en tot Nigtevegt was gekomen, in den loop van heden eveneens tot de Beatrixsluis zou komen, zoodat de scheepvaartver binding tusschen Amsterdam en Rot terdam hersteld zal zijn. Inmiddels was de wind van Zuid via het Westen tot Noordoost geruimd en de temperatuur tot onder het vries punt gedaald. Geen bemoedigend tee- ken voor hen, die hun uiterste best hebben gedaan om de hegemonie van het ijs te breken. De organisatie van dezen tocht be rustte bij den Rijkswaterstaat in sa menwerking met het comité voor ijs- bestrijding te Rotterdam. Hij was zoo dik, dat het ijs bij ebtij tot den bodem van de rivier stond. Slechts langs de oevers waren smalle strooken, waar het ijs de normale dikte van 30 tot 35 centimeter had en hier zocht de stroom van het rivierwater zich een weg. Deze stroom was uiter aard zoo sterk, dat de ijsbrekers ge dwongen waren den dam in het midden aan te pakken. Hoe sterk de tegenstand van het ijs was mag blijken uit het feit, dat de vier ijsbrekers twee én een- half uur- noodig hadden om een afstand van vierhonderd meter open te breken. de schepen de ronde gedaan en de volledige bemanningen van de ijs brekers, uitgezonderd het machine- kamerpersoneel. alsmede de gasten, verzamelden zich op de dekken. H.M. bleek reeds om half drie te Vreeswijk gearriveerd te zijn en Zij verliet Vreeswijk pas om ruim vijf uur, toen de schepen de verkeers- brug gepasseerd waren. Daarna heeft H.M. bij Zaltbommel den toe stand van het ijs op de Waal be zichtigd. Nog steeds heerschte de Shogoen in Kyoto, en droomdde Mikado zijn eeuwenlangen droom, weinig vermoe dende, hoezeer de tijd van verlossing ge naderd was. Door de bestudeering van de oude Japansche letterkunde, waar bij weer de aandacht op de bijna verge ten Shinto-leer van Amaterasoe werd gevestigd, begon de troon der Shogoens te wankelen men leerde wederom de afstamming van den Japanschen keizer kennen en nog slechts één stoot van buiten af was noodig om de macht van den Shogoen ten val te brengen. In 1853 kwamen de Amerikanen met een es kader aanzetten en eischten openstel ling van het land voor de vreemde werelddeelen. Spoedig daarop volgden de andere landen en het Westen had zijn intrede in het geheimzinnige land gedaan. De Shogoen zag geen kans het Shogoenaat te redden en de buitenland- sche politiek te voeren. En toen dan ook in 1867 de 15-jarige keizer Moet- soehito den troon besteeg, legde hij al zijn macht in diens handen. Hiermede was een einde gekomen aan het Shogoe naat, dat eeuwenlang geheerscht had. Het nieuwe Japan begon 1 Met groote praal en plechtigheid werd de nieuwe keizer geïnstalleerd en de oude roem van het keizershuis hersteld. Doch met het herstel van de keizerlijke macht moest noodzakelijk een terugkeer tot het oude Shinto-geloof ten koste van het Boeddhisme samengaan. Nu de af stammeling van de zonnegodin Amatera soe het heft weer in handen had, moest aan die godin zelf en aan al de andere góden van het Shinto weer alle eer ge geven worden. Alle Boeddhistische priesters werden verwijderd het Shinto werd staatsgodsdienst. In den Shinto- tempel te Ise, het heiligdom der Zonne godin, zou nog altijd de spiegel van Amaterasoe bewaard zijn gebleven. Heden ten dage zijn er in Japan twee officieel erkende godsdienstenin de eerste plaats het Shintoïme en in de tweede plaats het Boeddhismede Christelijke godsdienst moet niet als officieel erkend worden beschouwd. Er zijn 13 Shinto-secten en 11 Boeddhisti sche secten. Het woord „Shinto” betee kent letterlijk „de weg der góden, de weg der geesten”. De doorsnee-Japanner is sterk natio naal gezind want al heeft de Japanner uiterlijk een groot aanpassingsvermogen eerst van de Chineesche beschaving en later van de Westersche industriali satie innerlijk vereert hij alleen zijn land, dat groot moet worden ten koste van alles. Aan een menschenleven hecht hij weinig waarde, het individu is niets, de gemeenschap is alles. De gruwelijk ste straffen stonden op kleine vergrij pen. Zoo komt het ook, dat het eigen aardige gebruik om door middel van harakiri zelfmoord te plegen (de Japan ners noemen dit seppoekoe) wanneer men op de een of andere wijze een on recht heeft begaan, niet is kunnen af geschaft worden, al heeft men daartoe tallooze pogingen in het werk gesteld. De Japansche veroveringszucht en strijdlust deed Japan Korea op China veroveren en later Mandsjoekwo. In en kele tientallen jaren tijds groeide „Dai Nippon” (de oorspronkelijke naam van Japan, welke beteekent„Land waar de zon opgaat”) uit tot het machtigste en meest gevreesde land in het Oosten van Azië, hetgeen ook weer bewezen wordt door het „conflict” met China. Keizer van Japan is thans Hirohito, die weliswaar weinig invloed kan doen gel den op het staatsbestier, doch door het volk toch nog altijd wordt vereerd als een „doof God bestemd heerscher”. Na hun dood worden de keizers als góden in een mausoleum vereerd. De dienst voor de keizerlijke voorvaderen is echter slechts de taak van den kei zer. die den tempel aan den voorvader gewijd doet oprichten. Sinds Moetsoehito is ’n groote veran dering in hun leefwijze ingetreden. Leefden zij vroeger in volkomen afzon dering en verborgen voor de oogen van de gewone Japanners, thans verschijnt de keizer gezeten op zijn schimmel zelfs in het publiek bij officieele plechtig heden en bij groote legeroefeningen. In 1924 heeft Hirohito, die toen nog kroon prins was, een bezoek aan Europa ge bracht waarbij hij ook in ons land kwam. Gebleven is echter de heilige ver- eering van de Japanners voor hun kei zers, die na hun dood als Goden in een mausoleum vereerd worden. Nog steeds over het ij» naar Urk Gistermorgen om acht uur zijn 6 mannen met een ijsvlet. geladen met 900 k.g. post, over het ijs naar Urk gegaan Halverwege ontmoette de vlet, dié met de post van Urk vertrokken. Nadat de pakketten waren overgeladen, aanvaardde men den te rugtocht. Eerst om half zes kwam het Zelfs de dooi werkte tegen. Ook het dooien vormde, hoe vreemd het ook moge klinken, een hinderpaal bij het breken. Het ijs is door den dooi namelijk zacht geworden en scheur de niet meer. De schotsen, welke wer den afgebroken, waren dus betrekke lijk klein en daardoor kwam het, dat de ijsbrekers, welke met een tusschen- ruimte van ten hoogste twintig meter, naast elkaar werkten, slechts zeer wei nig steun van elkaar ondervonden. Het was daardoor voor de schepen niet mogelijk om lang achter elkaar door te varen. Meestentijds liepen de brekers, na een goede scheepslengte, weer vast en waren zij gedwongen achteruit te varen, om een nieuwen aanloop te nemen. Hoe meer men Vreeswijk naderde, hoe heviger de tegenstand van het ijs werd. Het weer was troosteloos. Wel trok de mist later op den dag een weinig op, maar de lucht bleef somber en af en toe regende het. Om ongeveer twee uur kreeg de „Urk” een klein mankement aan de stuurinrichting. Het schip was gedwon gen den strijd voorloopig te staken en eerst de schade te herstellen. Na een uurtje was alles weer in orde én zette de „Urk” zijn reis voort. Ver was het schip, dat in dien tijd had stilgelegen, niet ten achter geraakt, want de snel heid, waarmede gebroken werd, be droeg ten hoogste anderhalve kilo meter. Pas om kwart over vijf bereikte de „Van Hogendorp” als eerste de ver- keersbrug bij Vreeswijk en voor de lich ten van de Beatrixsluis in zicht kwa men, wees de klok half zeven. Inmiddels was de belangstelling voor het werk van de ijsbrekers op de oevers zeer groot. Overal stonden menschen langs den wal en zelfs auto’s, die den weg over den dijk volgden, onderbraken af en toe hun reis voor eenige oogen- blikken om het breken gade te slaan. -A.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 13