Indië’s maritieme defensie Haafcche Courant van Dinsdag 13 Februari 1940 0®*:» DERDE BLAD, PAGINA 1. Vorst van ongekende hevigheid ui Laagste temperatuur ooit in ons land gemeten GEBRUIK SUNLIGHT ZEEP EN NOOIT ZEEP VAN ONBEKENDE HERKOMST Te Eelde vroor het 24 graden Celcius wij van het Koninklijk Ne- ,/undsch Meteorologisch Instituut gilt vernemen, is vanmorgen •te onsland <le laa6ste temperatuur 1eregistreerd' welke ooit in ons ?and is waargenomen. over Weerkundige Waarnemingen Barometerstand van hedenmiddag 12 nor Het dunne pijltje geett den stand aan ra.i cisterwn zepen zijn nooit goedkoop, zïi zijn zo nadelig voor het goed. De imperiale taak der Koninklijke Marine De Indische pers over de slagkruisers De Marinevereeniging spreekt zich uit VLUCHTEN VAN DE K.L.M. DE TOESTAND LANGS DE WAAL Geïsoleerde gezinnen te Druten bevrijd Nu er weer sneeuw gevallen is, biedt vooral het oude Delft met zijn vele markante gebouwen en bruggen een fraai aanzien. Boven de bekende Oostpoort in wintertooi. De „Patrijs” naar de geïsoleerde eilanden IK GEBRUIK SUNLIGHT ZEEP VOOR EEN MOOIE I WAS - HET HOUDT MIJN GOED PRACHTIG m het gaat veel langer mee. DE INDISCHE PERS OVER DE SLAGKRUISERS GEVAARLUK AVONTUUR Vrachtauto gedeeltelijk door het ijs gezakt SPOORWEGEN HEBBEN MET RAIL- BREUKEN TE KAMPEN ■r w* 3‘ v.m 1890—1891 men te de Bilt nog nog een Een merkwaardige vergissing. den Japan en Nederland. hongerdood te te over ht-4 het TWEE DIKKE eeuw - dan Tien vroegen tallooze zijden heeft men de naar de Nog een postvlucht en een vlucht voor militairen. De kostenverdeeling. Het blad zegt dan Alvorens hoera te roepen, is het van belang te weten, In de Mijnlief blad zegt zuiver meer, winters vóór 1900 werden dus I en in plaats van Taktergetal 231, zooals vastgesteld voor den van 1890, kwam nu het 260 voor den dag. Daar 1 voor onzen gerekend naar de waar- te De Bilt, tot gister- dag, die zullen 001 dag, die van 8 tot 8 Wordt gerekend. n elk geval was de vergelijking den voor- meteorolo- Van K.L.M. verzocht, een vlucht Paarden en koeien drei gen den sterven. eilanden te maken en deze dan eenige dagen van tevoren te bepalen. Onder deze aanvragen bevond zich een aan tal van militairen, die gaarne met ver lof naar huis wilden gaan, doch hier toe de afgeloopen dagen niet in de gelegenheid zijn geweest, daar de ver bindingen verbroken waren. In het al gemeen zijp degenen, die naar hun haardsteden terug willen keeren, over het geheele land verspreid. Aangezien de K.L.M. thans van de zijde der P.T.T. opdracht heeft gekre gen, Donderdag a.s. een postvlucht naar Ameland en Schiermonnikoog te maken, heeft zij besloten, hieraan een tweede vlucht te verbinden, uitslui tend om hen, die zich naar deze beide Gisteravond is te Soerabaja. naar Aneta ons seint door de Marine-ver- eeniging een bijeenkomst gehouden in het Kunstkringhuis. Hierbij waren de gouverneur van Oost-Java. vele civiele en marine-autoriteiten en vertegenwoor digers uit de handelswereld aanwezig. De luitenant-ter-zee Bussemaker be sprak de imperiale taak van de Konink lijke Marine en het vraagstuk der vloot- versterking. Spreker kwam tot de conclusie, dat de bouw van slagkruisers van 26.000 ton urgent was en dat deze schepen hulp organen zouden noodig hebben voor vele tactische diensten. Hij toonde ver der aan, hoe het huidige lichte mate riaal. ten volle geschikt is om deze dien sten te verrichten. Men is, zoo zeide spreker, dus werke lijk in staat om met het huidige lichte materiaal, aangevuld met de slagkrui sers. harmonische offensieve eskaders samen te stellen. Spreker merkte ver der nog op, dat de bouw van slagkrui sers geen wild experiment is, doch de Kroon op het werk. Op krijgskundige gronden toonde de inleider aan. hoe ook de overige wapens door den bouw van slagkruisers meer tot hun recht kunnen komen. Zoo wordt het onder andere mogelijk om het leger buiten Java offensief te laten optreden, ten einde te heroveren, wat wellicht ver loren ging. Dit is mogelijk, zoodra slagkruisers plaatselijk de zee beheer schen. De bouw van slagkruisers, zoo zeide spreker, beteekent voor een con flict een kracht van veel grootere pre ventieve waarde en tijdens een con flict veel meer offensief vermogen. Marine-bases. De luitenant-ter-zee van Waning be sprak de noodzakelijkheid tot het vesti gen van krachtige marine-bases, waarbij hij een pleidooi hield voor Soerabaja als marine-basis. Verder hield de offi cier van administratie, Leyen, een eco nomisch betoog, waarin hij deed uitko men, dat een slagkruiser-vloot noodza kelijk is voor de bescherming van eco nomische rijksbelangen. Tenslotte dankte luitenant-ter-zee Bussemaker de sprekers voor den ge geven steun. Kapitein-ter-zee Doorman sloot de bij eenkomst met een woord van dank aan den inleider en de sprekers. Meteorologisch Instituut te de Bilt de laagste temperatuur ge- registreerd, welke ooit in ons land is waargenomen. Op het vliegveld Eelde vroor het hedenochtend n.l. 24 graden Celsius en op het vlieg- veld Twente 23 graden. De ge- temperatuur over ons e 16,5 ver- van De rede van den heer Bussemaker werd met een krachtig applaus beloond. Hierna zetten vele sprekers hun stand punt uiteen, waarbij zij het betoog van den inleider steunden en toelichtten. Het personeel. Zoo besprak Schout-bij-nacht Stoeve het vraagstuk van de bemanning van slagkruisers en kapitein-ter-zee Termij- telen deed eenige mededeelingen. waar bij hij uiteenzette, dat rekening moet worden gehouden met de moeilijkheid, om in den kortst mogelijken tijd vol doende geschoold personeel ter beschik king te hebben. Verder besprak hij het over-en-weer vijf uur waren uit hun huizen ge had mondvoorraad mee- Allen zijn in Druten bij Velen zullen ongetwijfeld hebben verwacht, dat wat nu aanstaande is, Zondag reeds zou zijn ge beurd. Da is echter niet ’t geval en wel door een merkwaardige vergissing, die in de berekening is gemaakt. Zooals bekend heeft prof, van Everdingen de methode van het karaktergetal bedacht Dit getal verkrijgt men, door de maximum- en minimumtempera tuur van elk etmaal gedurende vorstperiode op te tellen en door twee te deelen. Bij deze berekeningen, die door een reke naar zijn verricht is echter een eigenaardige fout binnengesloo- Pen, die eerst gisteren is ontdekt De meteorologische dag wordt gerekend van 's morgens 8 tot den volgenden morgen 8 uur. En nu bleek bij het nagaan van de berekeningen, dat voor de win- f®rs vóór 1900, waarin dus ook d? beruchte winter 1890 valt, het etmaal werd gerekend van 0 tot 0 uur. Daar in den winter de ^agste temperaturen meestal s morgens omstreeks 7 of 8 uur vallen, zal het meermalen gebeu ren, dat de uitkomsten van een van 0 tot 0 uur telt verschillen met die van uur Vanmorgen is door het Koninklijk elk geval was de vergelijking Usschen de winters vóór 1900 en 5? 1900 niet De (-■ P^rgerekend winter getal karaktergetal winter, c, nemingen 240 bedroeg, moesten 20 punten inloopen, om darren winter van 1890 te Gisteren heeft het K.L.M.-vliegtuig „Patrijs” met Bax als gezagvoerder, van Eelde uit twee vluchten naar de geïsoleerde eilanden Schiermonnikoog en Ameland gemaakt. Het toestel was hiertoe omstreeks tien uur ’s morgens van Schiphol naar Eelde gestart. Van het Groningsche vliegveld vertrok de machine met 21 passagiers en een hoe veelheid post naar de eilanden, van waar vier luchtreizigers naar Eelde mee terug werden genomen. Vervol gens maakte het vliegtuig een post vlucht naar de eilanden, met in totaal 1183 k.g. post. Te kwart over vijf keer de de „Patrijs” in de hoofdstad terug. De gesteldheid van het landingster rein was zoowel op Schiermonnikoog als op Ameland niet slecht. Wel had Bax op den terugweg naar de hoofd stad door een sneeuwbui moeten vlie gen. dienen in Nederland en in Indië. Deze spreker meende dat de proeven om de opleiding van het personeel in korten tijd te intensiveeren, de verwachtingen heeft overtroffen, zoodat spreker ten aanzien van de personeelskwestie opti mistisch is gestemd. Tien militairen, o.w. twee luite nants, zijn er gistermiddag in ge slaagd. een aantal arbeiders en en kele gezinnen, die zich in twee steenfabrieken, gelegen op de uiterwaarden te Druten, bevonden, veiliger oord over te Het Inbeemsehe .JPemandangan” zijn tneening. In een artikel over de slagkruisers, stelt het, te Batavia verschijnende, In- heemsche dagblad „Pemandangan”, de vraag of de bouw van drie slagkruisers winst of verlies beteekent, waarbij de opmerking wordt gemaakt, dat de Europeesche pers (in Ned.-Indië) hier over reeds een oordeel heeft uitge sproken. steenfabriek der gebroeders staat het water reeds een metershoog. De arbeiders, die zich hier bevonden, hebben een paar angstige dagen doorgebracht. Eten was er even wel voldoende. De twee lieden, die hier woonden, zijn bij particulieren te Druten ondergebracht. De Waal voor Druten zit nog steedshet water va langzaam. Ook voor beneden-Leeuwen js het water gisteren tien c.m. gedaald. Wij vragen dit, omdat het reeds is gebleken, dat Japan dezen maatregel niet met welgevallen beschouwt en zich verbaast over het Nederlandsche plan, om niet alleen drie slag-kruisers te bouwen, doch bovendien om de haven van Soerabaja te versterken. In gewone taal liet Tokio weten, dat het zich er over verbaast en het stelt de vraag of Nederland Japan niet ver trouwt, met andere woordende ver sterking van de haven van Soerabaja en het besluit om de drie slagkruisers te bouwen, brengt ongenoegen tusschen Japan en Nederland en daar zal straks „Indonesië” ook geen plezier van be leven. „Pemandangan” concludeert dan dat Nederland hier een faux pas maakt. Als „Indonesië” maar eerst zelfstan dig was, dan zou men een plan kunnen maken om de defensie te land, ter zee en in de lucht voor „Indonesië” te ver sterken. Het versterken van de defensie en de verwaarloozing van den politieken status van „Indonesië”, zooals dit thans gebeurt, staat gelijk aan het verschaf fen van geweren en zelfs kanonnen aan kinderen en dat is niet alleen ver- geefsch, maar zelfs gevaarlijk, zoowel voor het kind als voor de moeder, aldus eindigt genoemd artikel in „Pemandan gan”. Het „Bat. Nieuwsblad”, schrijvend over de beslissing ten aanzien van de versterking der vloot, zegt van mee- ning te zijn, dat op tal van vragen, zoowel van financieelen als van tech- nischen aard, het wetsontwerp ant woord zal moeten geven. Dan, intus- schen, begint vermoedelijk de strijd eerst recht. De beslissing van het kabinet waar borgt uiteraard niet dat de gelden zullen worden gevoteerd. Wij zijn er niet zeker van dat men ze zal krijgen, en zelfs dan: zullen de oorlogsomstan digheden toelaten, dat wij de plannen tot uitvoering brengen? Er zal in ieder geval nog heel wat water in zee stroomen, alvorens de slagkruisers haar bevaren. Maar moei lijkheden zijn er om overwonnen worden. militairen arriveerden in middag met een vrachtauto, waarop een roeiboot was geladen, te Druten. Nadat men de boot in een open gedeelte van de Waal had gelegd, vertrok de expeditie naar de uiter waarden, welke op enkele honderden meters van den dijk zijn gelegen. Met een bijl bewerkten de militairen het ijs, om zich een weg naar de fabriek te banen. Voor den korten afstand had men niet minder dan anderhalf uur noodig. In twee gedeelten wer den de arbeiders en de beide gezinnen naar den dijk te Druten overgebracht. Eerst waren de vrouwen en kinderen aan de beurt, vervolgens de mannen. De militairen trokken daarop met de roeiboot naar de steenfabriek „Boschoven”, welke op korten afstand van die der gebroeders Mijnlief is ge legen. en brachten ook de zeven ge zinnen. die hun huizen nabij deze fa briek hadden moeten verlaten en hier hun bivak hadden opgeslagen, in vei ligheid. Zondagmorgen om deze menschen vlucht. Men genomen, burgers gehuisvest. geïsoleerde eilanden willen begeven, daarheen over te brengen. Om tien uur zal het vliegtuig van Schiphol starten. De expediteur Wenting. die gister ochtend, vergezeld van een bediende, met een vrachtauto van Kampen over het ijs naar Urk was vertrokken, heeft omstreeks acht uur gisteravond het voormalige eiland bereikt. De mannen vertelden, dat nabij de Ramspol, een zandplaat tusschen Schokland en Kam pen, de vrachtauto eensklaps door het ijs zakte. Met een nat pak kwamen de vrachtrijders er af, doch de auto was gedeeltelijk onder water verdwenen, evenals een deel van de lading, welke uit levensmiddelen bestond. Met inspanning van alle krachten, gelukte het den beiden mannen, na verloop van eenige uren, de auto op het ijs te trekken. Het was reeds don ker, toen zij met dit karwei gereed waren. De route naar Urk konden zij in het duister moeilijk volgen, doch tenslotte bereikten zij toch de plaats van be stemming. De mannen, die erg vermoeid en koud waren, kregen onmiddellijk na hun aankomst op Urk warm eten en droge kleeren, zoodat zij weldra op verhaal konden komen. Een deel der lading is verloren gegaan. Van Lemmer uit is post per auto naar Urk vervoerd. De vrachtwagen diensten tusschen Lemmer en Urk werden den geheelen dag onderhouden. Vele schaatsenrijders begaven zich van Lemmer naar Urk. Pontveer Doornenburg— Pannerden vaart weer. Het pontveer, dat dienst doet over het Pannerdensch kanaal tusschen Doornenburg en Pannerden, is heden ochtend om negen uur weer gaan va ren, waardoor de dorpen Herwen, Aard, Lobith en Pannerden uit hun isolement zijn verlost Zoowel het personen- als het vracht verkeer kan nu weer geregeld geschie den. Dit is een gevolg van het feit, dat een ijsdam, welke op het traject van het pontveer was ontstaan, gisteren weggedreven. Alleen bij Pannerden ligt nog eenig ijs vast doch dit vormt geen bedrei ging voor het veer. De boot loopt niet langs een gierketting, doch word» door een motorboot voorafgegaan. Vertragingen tot een minimum beperkt De weersomstandigheden hebben er opnieuw toe geleid, dat het treinverkeer met moeilijkheden te kampen kreeg. Gisteravond heeft zich op het baan vak UtrechtGouda, ter hoogte 'van Vleuten, een railbreuk voorgedaan, evenals vanochtend op het baanvah UtrechtAmhem, ter hoogte van Drie- bergen. Railbreuken zijn blijkbaar bij de huidige weersomstandigheden aan do orde van den dag. Over het algemeen leveren deze geen bijzondere vertragin gen op, daar het treinverkeer dan ge deeltelijk over een spoor kan wordei» geleid, waardoor de vertragingen tot eer» minimum kunnen worden beperkt. Zoo deden zich gisteravond en van« ochtend vertragingen voor, welke bo. perkt konden blijven tot een maximun® van 20 minuten. Tal van treinen kwa men ondanks deze moeilijkheden toci» nog vrijwel op tijd binnen. Het reizend publiek merkt over hej algemeen weinig van de groote interna moeilijkheden, waarmede de spoorwo- gen te kampen hebben bij dergelijke stagnaties. Vooral op het middennet, met de ver doorgevoerde frequentie, kunnen zich geen vertragingen voor doen, welke meer dan een half uur du ren. Is de stagnatie grooter, dan ver trekt de te late trein op het tijdstip, dat de volgende trein zou vertrekken. Het publiek merkt hiervan weinig. De situatie op het C.S. te Utrecht was vanochtend dan ook volkomen normaal en wekte niet den indruk, dat zich ie» bijzonders zou hebben voorgedaan. middelde land vanmorgen bedroeg graden Celsius. Vannacht wacht men, dat de winter 1940 den beruchten winter van 1890-1891 zal slaan. De koude, welke wij nu gehad hebben en misschien nog zullen krijgen, zal dan heviger geweest zijn dan ooit, sinds de historische koudegolven in ons land van 1840 af t Anderhalf uur over korten afstand. wie deze uitgaaf betaalt. Als „Indo nesië” die kosten moet betalen dan zeggen wij „tida moefakat" (wij zijn het daar niet mee eens). Moeten Nederland en „Indonesië” beiden be talen, dan willen wij de verdeeling we ten, ook voor de onderhoudskosten, waarbij dan Nederland ten minste 99,99 pet. behoort te betalen. Ten eerste gaat het hier om een Nederlandsch belang, ten tweede worden de kruisers in Nederland gebouwd en geven daar werk. Voorts komt er Hollandsch per soneel op, elfhonderd man per krui ser hetgeen dus zeggen wil drie- duizend-driehonderd man voor drie slagkruisers. De gelegenheid tot oplei ding wordt niet in „Indonesië” doch in Nederland gegeven, zoodat dus, ge durende circa vier jaar, honderd pro cent van het personeel practisch door Nederland wordt geleverd. Hieruit blijkt wel, dat „Indonesië" geen enkel aandeel zal krijgen en het is dan ook niet rechtvaardig, dat „In donesië” moet mee-betalen. Afgezien van de financieele kwestie is daar nog de vraag wat voor nut de drie slag kruisers voor „Indonesië” hebben. 5a den sneeuwval van gisteravond is n opklaring gevolgd, terwijl de wind t zwak afnam. Hiermede waren de verwaarden geschapen tot het optre- ,en van buitengewoon lage temperatu ren vooral in het Noord-Oosten en het Oosten van ons land. Vanmorgen werd op het vliegveld Eelde een temperatuur van -24 gra den Celsius waargenomen, terwijl het vliegveld Twente -23 graden had. Zoolang regelmatige gecontroleerde waarnemingen in ons land plaats vin den. is de temperatuur nog niet zoo laag geweest. Het vorige record werd op 31 December 1923 gevestigd te Avereest. De temperatuur bedroeg toen 22,3 graden Celsius. Dit is dus thans op dubbele wijze geslagen. Gemiddeld over ons geheele land was de ochtendtemperatuur van daag 16.5 graad Celsius beneden normaal. Ook in de hoogere luchtlagen is het buitengewoon koud. Gisteren werd op 2000 m. hoogte een record geëvenaard. Barometer alhier v.m. 8 uur 770 m m., -- m 12 uur 769 m.m.: thermometer resp. -9 gr. en -5j gr. Celsius. Barometer na hedenmiddag 12 uur: dalende. Verwachting tot den avond van 14 Febr.: Wind: meest matig, veranderlijk; strenge tot matige vorst; betrokken tot half- bewolkte lucht; nu en dan sneeuw, vooral in de kuststrook. Het maximum over Ijsland, de Faröer en Schotland verandert weinig van be- teekenis en plaats. De depressie over de Ijszee heeft zich verder opgevuld. Het gebied van hoogen luchtdruk over Scan dinavië en Finland heeft zich aanvankelijk nog in Zuidelijke richting uitgebreid, doch de barometers beginnen nu in Denemar ken weer langzaam te dalen onder invloed van een nieuw minimum, dat langzaam in Westelijke richting doordringt. Een storing, welke gisteren in den loop van den dag ons land passeerde, is in Zuidelijke richting weggetrokken. Zij heeft in den avond plaatselijk weer sneeuw gebracht. Opnieuw ontwikkelde zich in den nacht over onze omgeving een vlak gebied van hoogen luchtdruk, waarin de bewolking oploste. Door de nachtelijke uitstraling is de vorst in de Oostelijke provincies tot een voor ons land onge kende strengheid toegenomen. De koude lucht stroomt thans verder naar 't Zuiden; ook over Frankrijk moet het zeer koud zijn en over Noord-Spanje is de tempe ratuur tot om het vriespunt gedaald. Zonsopgang: 14 Febr. 7.21 uur. Zonsondergang: 14 Febr. 5.09 uur. Lantarens aan: 14 Febr. tot 6.50 u. v.m.; 14 Febr. 5.39 u. nam. Hoogwater te Scheveningen. 14 Febr. ’s morgens 6.40 uur; nam. 7 uur. Morgen schietoefeningen op het strand tusschen Scheveningen en Wassenaarsche- slag van 11.30 u. v.m.6 u. nam. Wordt de winter van 1890 geslagen? Gisteren stond men aan avond van een belangrijk gisch feit. De beruchte winter van is nog niet verslagen. Nog één dag vorst, dien men met een gerust hart kan afwachten en het zal gebeuren...! De winter van 1940 zal dan aan de spits staan. Vanmorgen hebben wij het K.N.M.I. te de Bilt opgebeld om te vragen of het record gebroken was. Officieel kon niets mededeelen. De beslissing kan pas morgen val len. in verband met de opgaven van maximum temperaturen, welke binnen moeten komen. Zouden deze ergens plus 5 graden Celsius zijn, dan was het record nog niet bereikt. Echter, zoo deelde men ons mede, was daar waarschijnlijk geen kans op. naar een brengen. Deze fabrieken zijn sedert Zater dag door het ijs geheel ingesloten. Van de eene fabriek der gebroe ders Mijnlief konden de zeventien leden van het personeel, van wie er twee met hun gezin in het ge bouw gehuisvest zijn, op dien dag het pand niet verlaten. Het ge bouw loopt thans groot gevaar, wanneer het ijs in de Waal gaat kruien. Daarom werd besloten, gisteren te trachten, de arbeiders en de vrouwen en kinderen, die zich in deze fabriek ophielden, uit hun isolement te verlossen. In deze fabriek verblijven thans nog dertien paarden en 10 koeien, benevens wat kleinvee. Men zal trachten de komende dagen de beesten van voedsel te voorzien. Wanneer de toestand van het ijs evenwel kritieker wordt, zal dit niet mogelijk zijn en zullen de die ren den hongerdood sterven. borgen we den slaan. nacht eL V°°r den afgeloopen vorst ,p aatselljk zeer strenge het ni„/>n Wor<len verwacht is de win. °nm°8eliik- dat vandaag laaS 1 940 kampio™ va" d' nog nit.r1?' Wordt- Gelukt dat toorgvn „/an kui*nen wij dit geq verwachten. De Volksraad en slagkruisers-plan. Ten aanzien van de behandeling van den aanbouw van slagkruisers in den Volksraad, kan slechts worden gezegd, dat de Volksraad uiteraard de stukken nog niet ontvangen heeft. Indien deze nog vóór het einde van deze zitting binnenkomen, dan kan die zitting wor den verlengd. Komen zij voor de hoofd- begrooting dan zou een speciale zitting kunnen worden bijeengeroepen. a I s o r£3 F, K

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 9