De kolennood in Scandinavië
NORTH CTATE I
BINNENLAND
NEDERLANDSCH-INDIE
STADSNIEUWS
HAAGSCHE COURANT VAN DONDERDAG 15 FEBRUARI 1940. EERSTE BLAD, PAGINA 3.
ZWITSERLAND.
ZUID-AFRIKA.
SPANJE.
AZIË.
ITALIË.
CHINA.
DE MOSKEE IN DE RESIDENTIE
Vooral in
Denemarken
en
er
VEREENIGDE STATEN.
Noorwegen
gebrek
NDIE EN DE BOUW VAN
VLIEGTUIGEN
DE WIJZIGING DER
INDISCHE STAATSREGELING
Spoorlijnen
heim en
overbelast
DE IJSBANEN
van Dront-
Narvik
Vastberaden Nederland
Nog geen Fokkerfabriek op Java.
te tijdroo
Het standpunt der Regeering.
De
BANDJIRS EN OVERSTROOMINGE®
is
(Van onzen correspondent.)
Oslo, Februari.
van
brandstof, aangezien in de steden alge-
alleen met kolen.
Naggiar, de Fransche ambassa
deur te Moskou, is Dinsdag te Parijs
teruggekeerd.
goed of bloed.
Spr. eindigde met de opwekking le
den te werven voor het N. J. V.
Rede van gep. luitenant-generaal
jhr. W. Roëll.
DE UITVOERING VAN HET
RESIDENTIE ORKEST TEN
BATE VAN O. EN O.
Het vervaardigen echter
vliegtuigen, waarvan eerst
DE INDISCHE PERS OVER DE
SLAGKRUISERS
In het Huis van afgevaardigden
heeft de regeering-Smuts Dinsdag op
nieuw de meerderheid behaald, doordat
een voorstel der oppositie, de behan
deling in tweede lezing van het wets
ontwerp inzake de oorlogsmaatregelen
uit te stellen, met 78 tegen 58 stemmen
werd verworpen.
Het debat, dat reeds 26 uur had ge
duurd, werd daarop voortgezet. Na een
recordvergadering van 28 uur en 47
minuten, werd het wetsontwerp daarop
met 79 tegen 59 stemmen aangenomen.
hulpschepen bouwen, waaronder drie
groote vliegkampschepen, terwijl het
aantal vliegtuigen van de marine wordt
gebracht van ?000 op 4500.
Men moet dit programma niet ver
warren met de vlootbegrooting van
966.772.878 dollar, welke gisteren door
de commissie voor de credieten is goed
gekeurd.
Daar het fiscale jaar eerst op 1 Juli
begint, heeft president Roosevelt het
Congres gisteren gevraagd onmiddel
lijk toe te stemmen in een crediet van
15 millioen dollar ten behoeve van den
aankoop van grondstoffen voor de
wapenindustrie. Het Huis van afge
vaardigden verminderde het bedrag
tot 12$ millioen en de crcdietcommissie
van den Senaat heeft deze verminde
ring thans goedgekeurd.
De senaatcommissie voor buitenland-
sche zaken te Washington heeft de for
meel in behandelingneming der voor
stellen tot het leggen van een embargo
op exporten naar Japan uitgesteld.
Pittman echter voorspelt, dat de reso
lutie betrefende het embargo nog in
deze zitting door de commissie zal wor
den goedgekeurd.
DE „WIELEWAAL" VERTROKKEN
MET DRIE PASSAGIERS VOOR
DE GEHEELE REIS.
BATAVIA, 15 Februari. (Aneta.) De
„Wielewaal” is heden van Tjililitan
naar Europa vertrokken. Drie passa*
giers maken de geheele reis mede, ter
wijl zeven passagiers werden geboekt
voor tusschentrajecten.
H.M. de Koningin zal een gedeelte van
den avond bijwonen
Van officieele zijde meldt men ons,
dat het in het voornemen ligt van
H.M. de Koningin om de uitvoering van
het Residentie-Orkest op morgen, Vrij
dagavond in het Gebouw voor Kun
sten en Wetenschappen ten bate van
ontwikkeling en ontspanning van mili
tairen, gedeeltelijk bij te wonen.
De minister van onderwijs, Bottai,
vertrekt de volgende week naar Zuid-
Slavië, waar hij te Belgrado en Zagreb
afdeelingen van het instituut voor fas
cistische cultuur zal openen.
Het Chineesche departement
financiën deelt mede, dat de Yoean het
besluit heeft goedgekeurd dit jaar een
groote leening uit te geven van onge
heel een milliard dollars voor de aan
schaffing van munitie en herbouwwerk-
zaamheden.
het
ex-
een com-
waar-
Ernstige schade aangericht in het
Banjoewangische.
SOERABAJA, 15 Februari. AnetaJ
Vernomen wordt, dat de zware bandjir»
van de Kali Badjoelmati, in het Banjo*-
wangische ernstige schade hebben toe
gebracht aan het assaineeringswerk
Bimo. Het geheele terrein is geïnun»
deerd. De duinwal is op negen plaatsen
doorbroken. De herstel lings werkzaan*-
heden zijn in vollen gang.
„EEN UITERST BELANGRIJKS
BESLISSING".
BATAVIA, 15 Februari. (Aneta).
Het dagblad „De Koerier” (R.-K.),
schrijft over het slagkruiserplan
o m.Dit is een uiterst belangrijke
beslissing. De inhoud ervan is tevens
een erkenning, dat de ontwikkeling
der dingen op korten termen in den
Pacific felle spanningen tot hun hoog
tepunt zal voeren en dat wij daarbij
ten nauwste zullen zijn betrokken. Dit
houdt nog een andere vingerwijzing
in, n.l. dat wij ons ook door andere
dan maritieme maatregelen op de ko
mende dingen moeten voorbereiden.
Gepaard aan een uitwendige verster
king zullen wij ook onze inwendige
paraatheid moeten opvoeren, eveneens
op korten termijn.
Het „A.I.D. de Preangerbode" zegt:
De officieele aankondiging is in rui
men kring met groote genoegdoening
ontvangen, ala een bewijs, dat Neder
land thans de noodzakelijkheid inziet
van een stevige versterking der de
fensie van Indië.
Het blad meent, dat er goede hoop
bestaat, dat deze voorstellen, opge
steld door een Kabinet dat over een
stevige meerderheid beschikt in beide
Kamers, geen overwegende bezwaren
in het parlement zullen ontmoeten.
Japan en
Uit Nanning, de vroegere hoofdstad
van de provincie Kwangsi wordt ge
beld, dat de commandant van het Ja-
Pansche expeditieleger in Zuid-China
telegrafisch bij Tsjang kai sjek en an
dere' Chineesche legerleiders er op
heeft aangedrongen, „de les te leeren
uit de jpngste campagne in de provin
cie Kwangsi en hun houding te her
zien en om vrede te vragen. Zij wor
den echter gewaarschuwd, dat zij een
nog veel heviger tegenaanval moeten
verwachten, indien zij een nieuw of
fensief tegen de Japansche strijdkrach
ten wagen te ondernemen.
Aan het telegram wordt toegevoegd,
dat de Japansche troepen niet voor
nemens zijn het bezette gebied nog uit
te breiden.
Bovendien heeft men verzuimd vol
doende houtvoorraden op te slaan, ter
wijl de zware sneeuwval in de bos-
schen ligt de sneeuw tot twee meter
hoogte oorzaak is, dat het kappen
van hout onmogelijk is geworden voor
de lente invalt.
Voor een hectoliter cokes wordt thans
io Oslo en Kopenhagen vijf kronen be
taald. Het is de maximumprijs, die door
dt autoriteiten is vastgesteld. In Zwe
den is de prijs nog dezelfde gebleven,
n.l. 3,50 kronen, omdat dit land vorigen
zomer goedkoop kolen uit Duitschland
heeft kunnen krijgen.
Noorwegen kan bijna geen kolen uit
Duitschland betrekken, daar het een
overeenkomst met Engeland heeft om 70
procent van zijn behoeften aan kolen In
dat land aan te koopen. Jaarlijks wordt
in Noorwegen 2,2 millioen ton kolen
verstookt. Hiervan is ongeveer 300.000
ton afkomstig uit Spitsbergen, dat des
winters echter niet te bereiken is. In
totaal kan het dus slechts achttien pCt.
van zijn verbruik uit Duitschland en
Nederland koopen. De regeering te Oslo
is echter van meening, dat onder de te
genwoordige omstandigheden de over
eenkomst met Engeland niet geldig is en
daarom zijn vijftien groote Noorsche
schepen, die in Noord-Amerikaansche
havens liggen, gecharterd om kolen uit
de Vereenigde Staten naar Noorwegen
te vervoeren. Men acht het waarschijn
lijk, dat in de naaste toekomst nog meer
schepen voor dit doel in Amerika ge
charterd zullen worden, zoodat de Scan
dinavische landen zich van voldoende
voorraden kunnen voorzien.
Omdat de Oostzee bevroren Is en
Zweden’s eenige haven, die ijsvrij is,
Gotenburg, niet er op berekend is deti
geheelen uit- en invoer over te nemen,
worden zeer vele Zweedsche in -en uit-
voerproducten via Oslo, Drontheim en
Narvik vervoerd. Sinds het uitbreken
van den oorlog Is het vervoer op de
spoorlijnen van Drontheim en Narvik
naar Zweden verdriedubbeld. Zweden
heeft Noorwegen aangeboden de lijn
van Drontheim naar Zweden te electri-
ficeeren, om aldus de capaciteit van
deze lijn op te voeren. De spoorlijnen
van Narvik en Drontheim hebben ook de
taak Finland van allerlei producten te
voorzien, omdat de Flnsche kust geblok
kcerd is door Rusland. Men kan begrij
pen, dat de treinen op deze lijnen dag
er. nacht rijden.
De voorraden benzine in Noorwegen
De schepen „Turia” en „Escolano”
hebben de haven van Las Palmas ver
laten om hulp te gaan bieden aan het
Spaansche schip „Ebro”, dat heeft ge
meld, dat het tengevolge van den storm
averij aan de schroef had gekregen en
stuurloos ronddreef, ongeveer 9 mijl
van Las Palmas.
De banen van de Haagsche IJsclub
aan het Bezuidenhout waren den ge
heelen dag voor het publiek geopend.
De kwaliteit van het ijs, was, aangezien
men tijdig de noodige maatregelen had
getroffen zeer goed.
Ook de Nieuwe ‘s-Gravenhaagsche
IJsvereeniging aan de Sportlaan had
haat banen open gesteld, voor zoover
deze dan niet met sneeuw waren be
dekt. De belangstelling van de zijde
van het publiek liet veel te wenschen
over. Hedenavond zijn de banen van
beide clubs gesloten, ook de Haagsche
IJsclub zal morgen ingevolge een
vroeger genomen besluit, waaromtrent
wij reeds mededeeling deden in ons
blad, worden gesloten. De ijsbaan
„Hanenburg” was ook den geheelen
dag geopend, buitendien zal men daar
vanavond kunnen schaatsen.
Op de banen van de Nieuwe 's Gra-
venhaagsche IJsvereeniging worden
morgenochtend wedstrijden gehouden
van de Kweekschool van het Haagsch
Genootschap aan de Antonie Duyck-
straat, terwijl op het ijsclubterrein
Broeksloot aan de Broekslootkade mor
genmiddag wedstrijden gehouden wor
den voor de kinderen van de openbare
lagere school aan de Elboogstraat 68-,
Uit Peking wordt gemeld, dat
hoofdkwartier van het Japansche
peditieieger in Noord-China
muniqué heeft doen verschijnen,
in gezegd wordt, dat de Japansche troe
pen op hun basis zijn teruggekeerd na
hun succesvolle campagne in Westelijk
Soeiyoean. Zij letten thans op de be
wegingen der Chineesche troepen en
zijn gereed de activiteit te hervatten,
indien de Chineezen weer een actie
tegen de Japanners ondernemen.
De Japansche troepen, aldus het
communiqué, hebben practisch 30.000
man Chineesche troepen sinds Januari
verslagen. Er zijn daarbij 8000 Chinee
zen gesneuveld en 200 werden gevan
gen genomen.
tendeels ontstaan als gevolg van de
Japansche militaire verrichtingen in
China De Amerikaansche regeering
heeft bij de Japansche regeering schrif
telijk geprotesteerd. Van de 230 geval
len betreffen 149 aangerichte schade
door bombardementen. De Japansche
autoriteiten hebben een nauwkeurig
onderzoek ingesteld naar de gevallen,
welke zich binnen het bezette gebied
hebben voorgedaan en maatregelen
getroffen om een regeling voor de
slachtoffers te treffen.
Voorts zijn er Amerikaansche pro
testen in verband met de veiligheid
van Amerikaansche leeningen, buiten-
landsche deviezen in Noord-China,'
Amerikaansche handels- en verkeers
ondernemingen, de heropening van den
Jangtse, en reizen naar het achter
land.
De eerste officieele verklaring is
door den minister van buitenlandsche
zaken, Arita, in het Huis van afgevaar
digden afgelegd over de hangende
kwesties tusschen Japan en de Veree
nigde Staten.
De hangende kwesties sinds het uit
breken van den oorlog in China be
droegen in totaal ongeveer 230, groo
van serie-
het proto
type in Nederland is gebouwd, is wel
voor verwezenlijking vatbaar, terwijl
zeer goed en aanstonds mogelijk is de
monteering en invlieging van serie-toe
stellen in Nederlandsch-Indië.
Ir. Vos deelde mede, dat hij diverse
besprekingen had gehad met auto
riteiten van Leger en Marine te Ba
tavia, Bandoeng en Soerabaja. Over
de resultaten hiervan kan slecht»
worden medegedeeld, dat de voor
waarde voor de oprichting van een
vliegtuigfabriek in Nederlandsch-
Indië door de Fokkerfabrieken,
voorloopig nog lang niet aanwezig
worden geacht.
Hiertoe zou n.l. het zoo noodige
contact met de fabrikanten van
vele speciale onderdeden, welke in
een vliegtuig worden gemonteerd,
(instrumenten, onderstellen, electri-
sche en hydraulische inrichtingen,
enz.) te bezwaarlijk en
vend worden.
VOLKSHOOFD VEROORDEELD.
KOEPANG, 15 Februari. (Anetah
Radja Insana, een volkshoofd in MicL
deh-Tlmor, wiens vader jaren geleden
werd verbannen, is tot 15 jaar ge
vangenisstraf veroordeeld, wegens het
uitlokken, in 1933, Van moord op vier
mannen, hetwelk ten opzichte vmj|
twee huuner is geslaagd.
SERIE-VLIEGTUIGEN KUNNEN WEE
OP JAVA GEMONTEERD EN
INGEVLOGEN WORDEN
BATAVIA, 15 Februari. (Aneta)^
Vóór het vertrek van de „Wielewaal*
had een vertegenwoordiger van Aneta
nog een onderhoud met den heer ir. P.
J. C. Vos, chef van den binnenlandschen
verkoop der Fokkerfabrieken, die een
zakenbezoek van 14 dagen aan Nede®-
landsch Indië bracht.
Het Zwitsersche telegraaf-agent-
schap deelt mede, dat de generale staf
van het leger heeft verklaard, dat den
laatsten tijd talrijke Zwitsersche bur
gers stappen hebben gedaan om dienst
te nemen als vrijwilliger in het Fin-
sche leger. De staf herinnert eraan, dat
het verbod om dienst te nemen in het
leger van een buitenlandsche mogend
heid niet alleen geldt voor Zwitsersche
burgers, die in Zwitserland dienst moe
ten doen in het leger of de hulp
diensten, doch voor alle burgers. Zij,
die hiermede in tegenspraak handelen,
kunnen voor den krijgsraad worden ge
daagd.
Een ingenieur, plus een kern van ge
schoold personeel op technisch gebied,
zou dan ook voor hoogerbedoelde ver-
dere plannen worden uitgezonden, ter
wijl de overige krachten in Indië zou
den kunnen worden aangeworven, waar
door in geval van serie-bouw een
nieuwe industrie aan de in Indië be
staande industrieën zou worden toege
voegd.
Ir. Vos vond groote sympathie bij aH»
autoriteiten, en kreeg de toezegging, van
hartelijke medewerking van vele zijden.
De directie van de Fokkerfabrie
ken is, volgens ir. Vos, ernstig voor
nemens. om, zoo haar den bouw van
serie-vliegtuigen voor Indië zou
worden opgedragen, een „assem-
bling-plant” in Indië te stichten, en
de toestellen op Java te monteeren
en in te vliegen, hetgeen zoowel
voor den fabrikant als voor den af
nemer aanzienlijke voordeelen heeft
INVLIEGEN VAN FOKKER-
TOESTELLEN.
BATAVIA, 15 Februari. (Aneta).
Aneta verneemt, dat de proeven voor
het invliegen in Indië van het Fokker-
bombardementsvliegtuig T-9, binnen
enkele maanden kunnen worden ver-
wachtj
De afdeelingen van de Kamer heb
ben geweigerd twee communistische
wetsvoorstellen in behandeling te
nemen, doch toestemming gegeven tot
het behandelen van een voorstel tot
ontbinding van de communistische
partij.
De „Nation Beige” schrijft, dat de
meest verkieslijke oplossing zou zijn,
algemeene opheffing der parlementaire
immuniteit van de communistische af
gevaardigden.
Koningin Elisabeth heeft een bezoek
gebracht aah een regiment, dat bij de
grens is gelegen. Zij stelde zich op de
hoogte van de bescherming der voor
posten tegen de koude.
Minister Arita over de tusschen
Amerika hangende
kwesties
WINKELIERSVEREENIGING
„W.A.C.”.
Gistermiddag was het Scala-theater
geheel gevuld door de wijkbèwonèrs
van het Laakkwartier.
De Winkeliers-Vereen iging W.A.C.
(Wijkbelang, Allerbelang, Cromvliet)
bood aan haar cliënten een vroolijken
feestmiddag aan, waarvan natuurlijk
een gretig gebruik werd gemaakt.
De voorzitter de heer L. C. Dolle riep
allen een hartelijk welkom toe.
Hierna had de opvoering plaats van
„De Parelprins”. Deze groote kinder-
operette bewerkt door mevr. Dini Rek
kers en die stond onder leiding van
mevr. Chabot-de Joode was weer een
groot succes.
Het geheel was een lust voor oog en
oor, terwijl Snuffelneus, Gruttekoning
en Juffrouw Prudentia met hun malle
capriolen de zaal voortdurend deden da
veren van het lachen.
Bij het einde van het laatste bedrijf,
moest mevr. Chabot-de Joode voor het
voetlicht komen om een hulde in ont
vangst te nemen. De voorzitter bracht
namens W.A.C. en wijkbewoners het ge
zelschap en de leidster dank voor het
prachtige spel, waarna een prachtige
bouquet bloemen werd aangeboden.
In een door de afdeeling Rijnstreek
van het Nationaal Jongeren Verbond
georganiseerde „Vastberaden Neder-
land”-betooging, heeft gisteravond de
gep. luitenant-generaal jhr. W. Roëll,
oud-commandant van het veldleger, een
rede gehouden.
Spr. wees er o.m. op, dat ’t totalitaire
karakter van den modernen oorlog
elkeen, van welk geslacht ook, die de
landsverdediging kan en dus moet die
nen op eenigerlei directe of indirecte
manier, tot medestrijders maakt.
Het zijn hier dus alle valide mannen
en vrouwen tusschen 15 en 70 jaar.
Men zie uit Rusland’s luchtaanvallen
tegen Finland, hoever de totale oorlog
leidt, maar anderzijds ziet men ook,
hoe groote moreele kracht straalt uit
hen, die de verdediging van hun heilig
erf voeren door allen, thuis, te velde,
in de lucht, mannen en vrouweh, sol
daten, lotta’s en thuiswerkers.
Ook deze heldenstrijd, dit epos, kan
straks van Nederland gevraagd wor
den, van ons allen.
Aan de jongeren de taak om het
voorbeeld te geven en door opwekking
tegen het insluimeren te helpen waken.
Een voorbeeld van hoe het niet moet
zijn, is wel de geringe steun aan toege
zegd bloed, en gaven, welke er nog maar
binnen kwam voor den onmisbaren
bloed-transfusiedienst.
Over het geheele land zijn er noodig
100.000 goedgekeurde bloedgevers, tus
schen 18 en 70 jaar, zoogenaamde do
nars. Elk hunner kan straks het leven
van een stervenden Nederlandschen
soldaat, wiens bloed ook voor ons ver
goten werd, redden.
Spr. staat schaamrood, wanneer hij
zou moeten zeggen, hoeveel zich op
gaven. Hij gelooft nog geen 20 procent
van het gevraagde. Hier ligt een taak
voor „vastberaden Nederland”.
Ons eenige antwoord op den gruwel
van den totalen oorlog, zoo betoog
de spr. tenslotte kan zijn de voor
bereiding tot de totale verdediging,
waarin voor eiken validen Nederlander
of Nederlandsche tusschen 15 en 70
jaar, op welke wijze dan ook, plaats is
om het vaderland in gevaar of nood,
de strijders aan het front te dienen
De vloüt-commissie van het Huis van
afgevaardigden heeft het programma
tot versterking der vloot aangenomen,
waarvoor in de komende twee jaar 655
millioen dollar beschikbaar wordt ge
steld. Dit programma wordt krachtig
gesteund door president Roosevelt. De
Amerikaansche marine kan volgens dit
Programma 21 oorlogsschepen en 22
Gistermiddag is president Roosevelt
Per trein uit Washington naar het Zui
den vertrokken voor een vischtocht
van een dag of tien. Bijzonderheden
omtrent de reis werden niet meege
deeld en men weet nog niet, waar de
president scheep zal gaan. Ook is de
datum van het einde der reis niet be
kend, vermoedelijk is dit evenwel voor
24 Februari.
overleg ge-
Opperbestuur.
resultaat geleid,
dat ook het Opperbestuur een re
delijk verband tusschen verrui
ming van de bevoegdheid en het
aantal leden van het College van
Gedelegeerden kan erkennen en
bereid is wetswijziging te bevor
deren, teneinde het aantal leden
van 15 op 20 te brengen.
Op alle andere punten van het wets
voorstel blijft de regeering echter haar
standpunt handhaven.
Spreker wijst er verder nog den
heer Verboom op, dat ten aanzien van
de regeling der defensie-aangelegen-
heden het ondoenlijk is In een wet
doeltreffend en scherp een criterium
vast te leggen voor onderwerpen, welke
wél, en die, welke niet bij Algemeenen
maatregel van Bestuur dienen te wor
den geregeld. Zulks ware aan het be
leid van het Opperbestuur en de re
geering over te laten.
Officieel wordt te Oslo medegedeeld,
dat in Noorwegen nog een kolenvoor-
raad van ongeveer 500.000 ton aanwezig
i». Het grootste deel daarvan behoort
aan den staat. Honderd stoombooten
zullen trachten steenkolen naar Noor
wegen te vervoeren, daar de toestand
door de regeering als ernstig wordt be
schouwd, doch niet als hopeloos. Be
halve de koude heeft ook de oorlog den
aanvoer van kolen gestagneerd. Niet
minder dan 37 kolenschepen werden tot
zinken gebracht. Van Engeland en
Duitschland worden practisch geen ko
len meer ontvangen. De aanvoer van
Duitschland is stopgezet door de moei
lijkheden met de Duitsche spoorwegen
en het dichtvriezen van de kanalen. Wat
Engeland betreft, de handelsvloten van
de Scandinavische schepen, die op En
geland varen, hebben reeds vele schepen
verloren. Ongeveer 300 Noorsche, 200
Zweedsche en even zoovele Deensche
zeelieden zijn reeds omgekomen sinds
het uitbreken van den oorlog.
Dit heeft natuurlijk tot gevolg gehad,
dat de Scandinavische zeelieden hun le
ven niet langer willen wagen met de
vaart op Engeland. Daar komt nog bij,
dat de schepen lang in de Britsche ha
vens moeten blijven en dat de vracht
prijzen zeer hoog zijn. Zoodoende is het
aantal schepen, dat op Engeland wil va
ren, onvoldoende. Denemarken is prac-
tsch geheel door het ijs geblokkeerd, ter
wijl in Zweden alleen de haven van
Gotenburg nog ijsvrij Is.
Aan de Oostzee en de Ore Sont zijn
olie Zweedsche havens door het ijs ge
blokkeerd. Het gebrek aan kolen is het
grootste in Denemarken en Noorwegen
Zweden schijnt nog tijdig genoeg maat
regelen genomen te hebben. De voorra
den in de beide eerstgenoemde landen
zijn slechts toereikend voor de eerste
vijf of zes dagen. Vooral in Kopenhagen
is het gebrek aan kolen de oorzaak, dat
honderden gezinnen verstoken zijn Van
iedere brandstof en het dus zeer kou<i
hebben. De geweldige hoeveelheden
hout, die Noorwegen in zijn bosschee
Vraag in den Volksraad over
steun ver leening.
Het lid van den Volksraad de heer
Soeria Nata Atmadja heeft de volgen
de vraag aan de regeering gesteld.
In de Nederlandsche pers is naar
aanleiding van de rede van steller
dezes ingegaan op de wenschelljkheid
om in navolging van Engeland, Frank
rijk, Duitschland ook in Nederland een
moskee, en wel in den Haag, op te
richten voor de aldaar gevestigde ge-
loofsgenooten van de ruim zestig mil
lioen Mohammedaansche onderdanen
van het Koninkrijk der Nederlanden.
Bij gelegenheid van de jongste hoofd
zitting van den Volksraad bracht stel
ler dezes de aangelegenheid bij de re
geering voor en wees er o.m. op, dat
zich z.i. een mooie gelegenheid voor
deed voor het rijk en het gemeentebe
stuur van den Haag om aan de Moham
medaansche gemeente aldaar de hel
pende hand toe te steken.
De regeering gaf bij monde van haar
gemachtigde voor onderwijs en eere-
dienst als antwoord daarop te kennen,
dat zij „gaarne bereid was om de aan
dacht van het opperbestuur op dezen
wensch te vestigen.”
Gaarne zou steller dezes thans van
de regeering willen vernemen of aan
deze hare bereidheid reeds is gevolg
gegeven, zoo ja, hoe het opperbestuur
tegenover deze steunverleening staat
I en in welk stadium de aangelegenheid
verkeert.
President Roosevelt heeft Dinsdag
een wetsontwerp onderteekend, waarbij
252.340.000 dollar worden gevoteerd
voor de landsverdediging en ten be
hoeve van de neutraliteitspolitiek.
De begrootingscommissie van het
Huis van afgevaardigden heeft geadvi
seerd, de door Roosevelt ingediende oe-
grooting voor de marine te verminde
ren met 111.699.699 dollar en de to
tale credieten te brengen op 966.772.878
dollar. Zij heeft aangedrongen op den
bouw van slagschepen en kruisers,
welke de meerdere zijn van die van
andere landen.
Schout bij nacht Star, de chef van
de vlootoperaties, heeft gisteren voor
de begrootingscommissie verklaard, dat
dè huidige toestanden in Europa en
het Verre Oosten tot een wereldbrand
dreigen te leiden. De internationale
toestand borg, volgens hem, meer
moeilijkheden in zich, welke de Ver
eenigde Staten raakten dan in 1914 en
1915. De doeleinden van Duitschland,
Rusland en Italië kunnen niet definitief
vastgesteld worden, noch kunnen de
openbare uitlatingen van hun regee-
ringen letterlijk worden opgenomen.
Star verklaarde voorts, dat de voor
gestelde verbreeding van de territoriale
wateren in vredestijd „volkomen nut
teloos en schadelijk voor het welzijn
des lands zou zijn.”
WENSCHEL1JKHEID ERKEND
HET COLLEGE VAN GEDELE
GEERDEN MET VIJF LEDEN
UIT TE BREIDEN
BATAVIA, 15 Februari. (Aneta.)
met de wapens, arbeid, geestkracht, In de vergadering van den Volksraad
van heden heeft de regeeringsgemach-
tigde voor algemeene zaken, dr. H. J.
Levelt, namens de regeering geant
woord op de beschouwingen in eersten
termijn over het ontwerp tot wijziging
van enkele artikelen der Indische
Staatsregeling.
Dr. Levelt constateerde, dat in de
gehouden beschouwingen hoofdzakelijk
critiek tot uiting is gekomen, welke
zich vooral concentreerde op een twee
tal punten, n.l. de voorgestelde toe
kenning van bevoegdheden aan het
College van Gedelegeerden en de
voorgestelde verkorting van den ter
mijn van geoorloofde afwezigheid van
leden van den Volksraad.
Ten aanzien van de laatste aange
legenheid kan de regeering de onrede
lijkheid van de voorgestelde wijziging
niet inzien. Integendeel, zij is van oor
deel, dat de Volksraad, en de daarin
vertegenwoordigde groepen en kiezers,
daarmede gebaat zijn.
Ten aanzien van het College van
Gedelegeerden wijst spr. er op, dat
het wetsvoorstel slechts ruimer moge
lijkheden opent voor de uitoefening
van bevoegdheden door het College
van Gedelegeerden, doch het is de
Volksraad, die, door het recht van
voorbehoud, de grenzen van de uit
oefening van deze beyoegdheid be
paalt. De nieuwe verkaveling van be
voegdheden beteekent
zwakking van de
Volksraad, noch
staatsrechterlijk.
Ten aanzien van den aandrang van
den Volksraad tot uitbreiding van het
College van Gedelegeerden merkt
spreker op, dat de visie van de heeren
Blaauw en Kan, die verband legden
tusschen de voorgestelde overdracht
van bevoegdheden en het aantal leden
van het College van Gedelegeerden,
door de regeering niet onredelijk wordt
geacht.
De regeering is in
treden met het
Zulks heeft tot
bezit, Kunnen niet gebruikt worden als en Zweden zijn voldoende, zoodat de
brandstof, aangezien in de steden alge- handel nog vrij is, maar in Denemarken
meen nooit met hout wordt gestookt, is men reeds tot distributie moeten over-
-- gaan.
niet een ver-
positie van den
staatkundig, noch
VERSPREIDE BERICHTEN.
I 1 BLENDED CICADFTTES|_J
SMUTS BEHOUDT ZIJN MEERDERHEID
AANKOOP VAN GRONDSTOFFEN.
DE KWESTIE VAN EEN EMBARGO OP
AMERIKAANSCHE EXPORTEN
NAAR JAPAN.
MINISTER BOTTAI NAAR ZUID-
SLAVIÊ.
CHINEESCHE LEENING VAN EEN
MILLIARD VOOR DE BEWA
PENING EN HERBOUW.
JAPAN8CHE COMMANDANT WAAR
SCHUWT TSJANG KAI SJEK.
SPAANSCH SCHIP IN NOOD.
JAPANSCHE SUCCESSEN.
GEEN VRIJWILLIGERS IN BUITEN
LANDSCHE LEGERS.
VOORSTEL TOT ONTBINDING VAN DE
COMMUNISTISCHE PARTIJ.
KONINGIN ELISABETH BIJ DE
TROEPEN.
DE VLOOTUITBREIDING.
PRESIDENT ROOSEVELT MET
VACANTIE.
ROOSEVELT ONDERTEEKENT
DEFENSIEWET.