NORTH CTATE GRIEP STADSNIEUWS Winterhanden HAAGSCHE COURANT VAN VRIJDAG 16 FEBRUARI 1940. VIERDE BLAD, PAGINA 2. ONZE STAD IN CIJFERS DE ONDERZEEBOOTEN VOORHEEN EN THANS DE BOODSCHAP VAN HET VRIJZINNIG PROTESTANTISME GEESTELIJKE ONTSPANNING VOOR WERKLOOZEN INTERNATIONALE VEREENIGING BELLAMY Zie verder, 4e blad, pag. VlCKS H Vatro-nol van mr. - h VERLEDEN, HEDEN EN TOEKOMST DER SOCIALE VERZEKERING. (Nadruk verboden. Auteursrecht voorbehouden). over laat- JUBILEUM C. J. VOS. Vandaag mocht de hoofdbesteller de heer C. J. Vos, van het Districts-bestei- kantoor West aan de Fahrenheitstraat van de P.T.T. zijn zilveren ambtsfeest herdenken. Door afwezigheid had de ju bilaris zich aan elke hulde onttrokken. als snelheid 20/21 Wintervoeten. Wmterooren I UROLte«en>euk en zwelling Doos 30 en 6C ct. Bii Apothekers en Drogisten. I W BLENDED CICADFTTES|_ In November 1939 werden 629 hu welijken gesloten tegen 341 in No vember 1938. boegbuizen, de kombuis, de twee bat- terijcompartimenten, respectievelijk in gericht als verblijf voor onderofficieren en officieren, het centrale station met zijn geweldige aantal kranen, afsluiters, kleppen, volt-, ampère- en drukmeters, pompen, handles, enz., om tenslotte de wandeling te beëindigen via machine kamer, waar twee Dieselmotoren met een capaciteit van elk 2600 p.k. staan opgesteld, in de hekbuisl^amer. Na de lezing was er gelegenheid tot het stellen van vragen. Voor de Haagsche L o g r Theosofische Vereeniging zal dagavond a.s. i heeft het Statistische gegevens over November 1939. Blijkens de maandcijfers van het Statistisch Bureau der Gemeente be stond de bevolking van onze stad op 1 December 1939 uit 233.260 mannen en 269.177 vrouwen, dus totaal 502.437 Op 1 Dec. ’38 waren deze cijfers resp. 229.555, 266.068 en 495.623. Rede van mr. H. W. Groeneveld. Ter gelegenheid van het feit dat op 29 Februari a.s. de Ziektewet tien jaar in uitvoering zal zijn, houdt het bestuur van den Kring van directeu ren en administrateurs van bedrijfs- vereenigingen op dien datum, des middags om 2 uur 15 een bijeenkomst in een der zalen van „Pulchri Studio”. Mr. H. W. Groeneveld, chef van de afdeeling Arbeidsverzekering aan het departement van Sociale Zaken zal op die bijeenkomst een rede houden over: „Verleden, heden en toekomst der so ciale verzekering”. BEGRAFENIS IR. A. A. DE VRIES. Gisteren werd op de begraafplaats Nieuw Eik en Duinen het stoffelijke overschot van den heer ir. A. A. de Vries naar zijn laatste rustplaats ge bracht. Onder degenen, die den ontslapene de laatste eer bewezen, behoorden de heeren P. Eschauzier, ir. J. L. Inckel, ir. W. A. Pattijn, dr. ir. L. G. den Berger P. F. T. van Veen, ir. H. Th. Weissenborn, J. G. Langenbergh uit Rotterdam, J. H L. de Koningh, gepens. majoor der artillerie, H W. Bosch, directeur Nutsspaarbank. R. D van Haersma Buma, adviseur Ass. Mij. de Nederlanden van 1845, W. D. van Hoo- genhuyze, oud-directeur Ebonietfabriek Novah, C. Parqui. uit Wassenaar en en kele dames. Bij de geopende groeve heeft de heer J. F, D. Scheltema, oud-hoofddirecteur der Ass. Mij. de Nederlanden van 1845, namens de vele vrienden zijn leedwezen over dit verlies uitgesproken. Wij zul len, aldus spr., een warme herinnering aan den ontslapene blijven behouden en onze vriendelijke gevoelens jegens hem zullen, vooral bij de ouderen onder ons, niet verbleken. Namens de familie heeft spr. voor de betoonde belangstelling dank gebracht. Een aantal bloemstuk ken dekte de baar. tendien de booten zijn onderzee-mij nenlegger. boven water is opgevoerd tot mijl. Men heeft de betere prestaties weten te bereiken als gevolg van proe ven genomen in de sleeptank te Wage- ningen. met betrekking tot den vorm van de boot, zoomede doordat men is overgegaan tot een electrisch gelaschte constructie. De nieuwe booten duiken in 40/50 seconden op 13/14 m., de ballasttanks met een totaal inhoud van 50 a 55 tons kunnen in 20 seconden ge vuld zijn. Aan de hand van een aantal plaatjes, liet hoofdingenieur de Rooy de aanwe zigen daarna een wandeling maken door Lezing professor dr. L. J. van Holk. de O 20, waarbij hij wees op de vier Over de boodschap van het Vrijzin nig Protestantisme heeft prof. dr. L. J. van Holk gisteravond in de van de Vereeniging van Vrijz. vormden aan de Beeklaan voor lezing Cijfers H.T.M De Electrische tram vervoerde op de stadslijnen in November 1939 2817559 passagiers (opbrengst f 280.224.94) te gen 2654511 passagiers in November 1938 (opbrengst ƒ266.137.92). De auto buslijnen vervoerden in November 916684 passagiers (opbrengst ƒ89.753.75) tegen 823220 passagiers in November 1938 (opbrengst ƒ80.895.78). De totaal- opbrengst van de stadslijnen vanaf 1 Januari tot 1 December bedroeg 3.152.081.02, van de autobuslijnen 959.566.12. Voor dezelfde periode in 1938 waren deze cijfers respectievelijk ƒ3.150.259.08 en ƒ893.239.84. De totale opbrengst van het vervoer was in No vember 1939 369.978.69 tegenover 347.033,70 in November 1938. Woensdag 21 Februari, om half 3 is een rondgang onder geleide door de afdeeling Dierkunde; inleiding met lichtbeelden over „Strandvogels in den Winter”. Aan het slot der inleiding vertooning van eenige vogelfilms. Woensdag 21 Februari, des avonds om 8 uur wordt de cultuurfilm ..Wit Wint", film van de bestrijding der Tuberculose vertoond. Een inleidend woord zal gesproken worden door dr. J, Kroondijk, De duiwaterleiding pompte in No vember ’39 974.434 m3, water op, te gen 975.367 m3, in Nov. 1938. Het ge middeld gebruik per dag en per inwo ner bedroeg resp. 64,7 dm3, en 65,6 dm3. Door het Gemeentelijk Gasbe drijf werd in November totaal afgele verd 5.898.440 m3, en in Nov. ’38 5.727.460 m3. Het totaal aangesloten KW. op het Gemeentelijk Electrische Bedrijf bedroeg op het eind der maand November 178.714, tegen 173.880 in Nov. 1938. Het aantal af geleverde een heden bedroeg in November j.l. totaal 16.923.252 en in Nov. 1938 15.766.564. 9519 Slachtingen vonden plaats in het Openbaar slachthuis in November, of 1597 meer dan in November 1938. Bij de spaarbanken hier ter stede werd in November ’39 totaal ingelegd ƒ4.270.263,39, terugbetaald ƒ4.365.954,37, derhalve minder ingelegd dan terug betaald 95.690,98. In Nov. 1938 werd ingelegd 5.656.966,53 en terugbetaald ƒ3.965.755.29, dus ƒ691.211,24 meer in gelegd dan terugbetaald. Het aantal verstrekte nachtverblijven in de nachtverblijven voor onbehuisden hier ter stede bedroeg in November 1939 6714 tegen 7578 in November 1938. De netto opbrengst der belasting op vermakelijkheden bedroeg in November j.l. ƒ65.751.07 tegen ƒ68.521.75 in No vember 1938. Op 1 December 1939 be droeg het totaal aantal aansluitingen op den Gemeentelijken Telefoondienst 41162 tegen 39006 op 1 December 1938. Het totaal aantal radio-aansluitingen bedroeg resp. 8720 en 7544. In November 1939 werden 9 faillisse menten uitgesproken tegen 11 in No vember 1938. MUSEUM VOOR HET ONDERWIJS. Morgenmiddag om half 3 wordt in het Museum voor het Onderwijs een rondgang onder geleide door de afdee ling Natuurkunde gehouden; hierbij zullen eenige proeven met zuurstof ge nomen worden. Zondag 18 Februari, te half 3 wordt een rondgang onder geleide gehouden door de afdeeling Volkenkunde; inlei- VOORDRACHTAVOND VOOR MILITAIREN. Woensdagavond had bier ter stede de eerste voordrachtavond plaats van het onder de auspiciën van de Ko ninklijke Vereeniging Oost en West opgerichte Indische O. en O. voor het depót van dienstplichtige miliciens ter opleiding voor de Militaire Politie. Eerste luitenant Schüttenhelm open de de bijeenkomst met een inleiding en huldigde den heer F. van Peski als initiatiefnemer, terwijl hij de an dere heeren van het bestuur welkom heette. Hij vroeg daarna den heer du Croo, oud-kolonel van het K.N.I.L., het woord te willen nemen en deze sprak wat in Nederlandsch-Indië in de ste jaren tot stand is gebracht. Vervolgens sprak de heer Peekema. Daarna dankte de heer Schüttenhelm de beide sprekers en den heer Bosch voor hun medewerking. JUBILEUM J. C. KOK. Gisteren herdacht de heer J. C. Kok, technisch-ambtenaar le kl„ in dienst van het G.E.B., den dag, waarop hij vóór 25 jaar in Gemeentedienst trad Hij werd door de directie ontvangen, die hem de door B. en W. geschonken eervolle vermelding en een gratificatie overhandigde, dustrieel terrein. De staat trok een niet onbelangrijk deel van de produc tiemiddelen en van het bedrijfsbeheer onder zijn omiddellijke controle. Wie de Finschi staatsbegrooting bekijkt, wordt getroffen door het feit, dat van alle staatsinkomsten circa 75 uit belasti««gen komt, circa 4 uit vari- eerende bronnen en 19 uit winsten van staatsbedrijven, of inve^teeringen van staatswege. Die staatsbedrijven zijn niets bijzonders: men vindt ze in tal van landen. De spoorwegen welke hier (welk een paradijs voor professor Goudriaan) een groot jaarlijksch over schot opleveren de posterijen, de radio, zij zijn in handen van den staat. Voornaamste aandeelhouder in enkele concerns Maar en dat is het merkwaardige die Staat is ook groot-aandeelhouder in enkele der belangrijke concerns. Zoo heeft hij in 1918 de meerderheid der aandeelen verworven in de Gutzeit Aktiebolag, het grootste concern in Finland en in Europa op het ter rein der houtveredeling. Deze onder neming bezit meer dan een half mil- lioen hectare bosch, en teneinde de contróle over de bosschen niet te ver liezen, alsook om de leiding der onder neming in Finsche handen te houden, kocht de staat de meerderheid der aan deelen. (4.400 van de 7.200). Het kapi taal van het concern is sedertdien eenige malen verhoogd en beloopt nu 270.000.000 Mark, waarvan 87 pCt. in handen van den staat is. Van een ander houtveredelingsconcem Tornators Aktiebolaget kocht de staat even eens meer dan de helft der aandeelen. Hetzelfde geldt van de Outokumpu AB de grootste kopergroeve van Europa, van een der belangrijkste zwavelzuur- en superfosfaatfabrieken, van de Ima- tra, het grootste krachtwerk van Fin land, en van nog enkele andere onder nemingen. Staatssocialisme? Men zou het kun nen zeggen. Zeker is, dat de Finsche staat aan industrieele beleggingen thans voor circa 15 milliard mark be zit. Daarnaast heeft hij rond 8 milliard mark gestoken in scholen, regeerings- gebouwen etc., zoodat het staatsver mogen nu op ongeveer 23.000.000.000 mark geschat moet worden. Vandaag spreekt men over deze staatssocialisti sche tendens in Finland niet zonder trots. Niettemin heeft zij altijd van rechtspolitieke zijde tegenstand ont moet, en veel critiek ondervonden. Het laat zich overigens denken, dat de staat hier twee wegen begaan kan om in vloed op de sociale verhoudingen uit te oefenen. Hij bezit het gewone mid del der wetgeving, maar daarnaast het minder gewone van het goede voor beeld en van den invloed, welken de situatie van een bepaalde groep wer kers op die der andere groepen pleegt te hebben. Duizenden arbeiders, die verbonden zijn aan de concerns, welke ik straks noemde, zijn in feite voor hun positie op den staat immers groot ste aandeelhouder in hun ondernemin gen aangewezen. Als gezegd deze ontwikkeling heeft vroeger veel critiek ontmoet, maar op het oogenblik doet zij dat niet. De oorlog heeft een uiterst merkbare ontspanning op het terrein der sociale tegenstellingen te weeg gebracht. Maar eerst na den vrede zal blijken, in hoeverre die van blijvenden aard zijn zal. Elke oorlog werkt radicaliseer end: te sterker naar mate hij langer duurt. Niemand kan voorspellen, welke tendenzen in Fin- lands sociale leven straks de sterkste zullen blijken. in de wereld, vooral in de arbeiderswe- reld, zou men zeker niet diezelfde mate van warme sympathie voor Finland ont moeten, die nu onmiskenbaar aanwezig is Mijn opdracht is niet, u toch vooral t< tracteeren op de laatste snufjes van d; fronten, maar te probeeren, u eenig beeld te geven van Finland, zooals het reilt en zeilt. Welnu: het vraagstuk, dat ik daareven aanroerde, kan dan niet buiten schot blijven. Sociale misstanden in 1918. Ik doe even een stap achteruit, en verzoek u, om te zien naar het Finland van 1918. Dat was een land met veel ge breken. De boeren ik zei er in een vorigen brief al iets van hadden vaaK geen land. De arbeiders hadden weinig of geen bescherming. Scherpe tegenstel lingen tusschen de klassen vielen waar te nemen. De nieuwe staat stond voor groote problemen. Het luwen van de sociale contrasten was daarvan zeker niet het minste. Nu wil ik dadelijk zeggen, dat vandaag den dag ook in Finland natuurlijk niet alles „botertje tot den boom” is. Alleen dwa ze menschen vinden het noodig de voor stelling te wekken, als ware Finland een sociaal-economisch paradijs op aarde. Het is dat niet. Evenmin is de Finsche politiek van de vergane 20 jaar een politiek zonder fouten. Waar ge werkt wordt, worden fouten gemaakt. Gewerkt hééft Finland dat lijdt geen tw.ijfel De fouten zijn dus niet uitge bleven. Maar over politieke kwesties wil ik het nu niet hebben. Ik bepaal mi; tot sociaal-economische. En dan eischt de eerlijkheid, dat ik vaststel, dat Fin land eenerzijds een verstrekkende so ciale politiek gevoerd heeft, en ander zijds een mate van staatssocialisme is gaan vertoonen, die de tegenstelling van mijn Amerikaanschen vriend kort weg belachelijk maakt. Finland is een boerenland. Van de bevolking leeft nog geen 18 van de industrie. Ik heb al verteld, hoe de Fin sche regeering er toe is overgegaan, het aantal zelfstandige boeren sterk te doen toenemen. Daarentegen vertelde ik niet, dat zij bovendien een opmerke lijk stuk werk heeft verricht op het stuk van wat men „binnenlandsche kolonisatie” pleegt te noemen. De toe stand van 1910 als uitgangspunt ne mende stel ik vast, dat er toen op het platteland 478.112 gezinnen woonden, waarvan er maar 110.629 eigen grond bezaten. (24 Dan waren er 160.525, die een lap grond in pacht hadden, en 206.988 die gansch en al zonder grond waren. De herverdeeling van cultuur grond alleen was niet voldoende, om al deze gezinnen aan land te helpen. Bovendien deed zich in het pachtstelsel een misverstand voor, dat uit de macht- positie van de landeigenaars voort vloeide tal van contracten hadden een looptijd van maar één jaar, zoodat het plegen van „roofbouw” in de hand werd gewerkt. De Finsche regeering bewandelde dan ook twee wegen. Zij haalde, zoo noodig met zachten dwang, grond uit de latifundia (uitgestrekte landgoederen Red.) en bracht dien over in kleinbezit. Daarnaast zette zij een grootscheep- schen kolonisatie-arbeid op touw. Een wet-Kallio (zoo genoemd naar den voorsteller Kyösti Kallio, nu Finlands president) regelde de procedure voor het vrijmaken van gronden. Alleen be zittingen, grooter dan 200 hectare, kun nen onteigend worden. Ik meldde naar aanleiding van mijn gesprek met mi nister Hannula al, dat Finland in den loop van twintig jaar door herdeeling en kolonisatie zijn aantal vrije boeren met rond 400.000 heeft vermeerderd en dat de meesten daarvan niet meer dan 10 hectare grond ter beschikking Het industrieele probleem. Heeft de Staat, agrarisch als zijn ka rakter is, zich ernstig met het grond- vraagstuk beziggehouden, ook het industrieele probleem nam hij bij den kop. Men moge bedenken, dat Finland al vóór 1918 een sterke socialistische partij had een partij, welke gemiddeld in den loop der laatste twintig jaren over de kleine helft van alle Rijksdag- mandaten heeft beschikt. Dat hier dus ook een sterke vakbeweging ontstond, spreekt vanzelf. De opstand van 1918, waarover ik vroeger al uitvoeriger ge schreven heb, en waaraan de socialis ten grootendeels meededen, veroor zaakte in dat jaar een ineenstorting. Het ledental, in 1917 nog ruim 160.000, daalde tot ruim 20.000. Maar nadat so cialisten en communisten definitief uit een gegaan waren, liep het cijfer weer op. Evenwel: tien jaar later kwam een nieuwe krach. De communisten hadden in de vakbeweging vasten voet gekre gen en de Lappobeweging waarover ik later hoop te schrijven, richtte zich niet alleen tegen de politieke organisaties van links, maar mede tegen de vak beweging. De vakcentrale werd, op grond van beweerde activiteit tegen den staat, in 1930 ontbonden, en een jaar later ontstond het Finsch Verbond van Vakvereenigingen (sociaal-demo- cratisch) aan het hoofd waarvan nu Eero Vuori staat. Gij ziet: de bewogen historie van de Finsche arbeiders be we- i ging kent tienjarige perioden: de crises vielen in 1918, en in 1929/30. Intusschen was van staatswege veel gedaan op het i terrein der sociale wetgeving. In 1923 kwam het departement van Sociale Za- ken tot stand, dat vervolgens op kor ten termijn een wet op de arbeidsover eenkomst en het leerlingwezen, een wet op de openbare arbeidsbemiddeling, en een ziektewet produceerde. Al in 1917 aanvaardde Finland den achturigen werkdag: de arbeidswet laat daarop i slechts weinig uitzondering toe. Maar een hoogst merkwaardige ont wikkeling voltrok zich allengs op in- j kerk Her- een talrijk gehoor zijn derde lezing ge houden. Nadat gemeenschappelijk Gez. 191 2 en 3 gezongen was en de spre ker eenige vragen behandelde hij activiteit CONCERT IN DEN DIERENTUIN. In de groote zaal van den Dierentuin vond gisteravond een concert plaats, ge organiseerd door het „Comité tot cultu- reele geestelijke ontspanning voor werk- loozen”. Medewerking verleenden Hof- stad’s Jeugdorkest onder leiding van mevr. T. Talboom-Smits, het gemengde koor „Fidelio” dirigent de heer Albert Jager, een ballet van het dansinstituut van mevr. Gaillard-Jorissen, alsmede een drietal solisten. Het pittige Hofstad’s Jeugdorkest opende, na een openingswoord door den voorzitter van het comité den heer A. B. Benfer, het programma met de ouverture „Entführung aus dem Serail” gevolgd door Oud-Hollandsche boeren dansen. van Siep. Ondanks het gemis van verscheidene orkestleden, wist het ensemble als altijd te boeien, onder de bekwame leiding van zijn dirigent. „Fidelio” wist zijn artistieke reputa tie gestand te doen door een zeer prij- zenswaardige vertolking van een geva rieerd aantal koorwerken. Gedragen klonk Kools’ „Vrede”, jubelend „Ler- chensang”, tintelend de walsen van Strauss en bewondering paste voor de technische beheersching van de Hon- gaarsche dansen in een bewerking van Albert Jager. Sierlijk en elegant, doch tevens knap, waren de dansen en balletten uitgevoerd door de leerlingen van mevr. Gaillard- Jorissen. Wat een mooi nummer was „Trepak”. Ook de solistische dansen dwongen bewondering af. Mej. Didi Doorman, celliste, speelde een sonate van Geminiani en werken van Kreisler, Fauré en Popper. Een be gaafd musicienne wier techniek nog niet volmaakt is, doch die over uitstekende capaciteiten beschikt, welke het luiste ren naar haar tot een genot maakte. Marie Heukeroth’s zang leed door een keelaandoening, doch de bekende sopraan wist desondanks, aandacht af te dwingen met aria’s uit „Herodiade” en Henk Weimar, een talentvol zanger, wiens fraaie, volle stem de zaal uitste kend beheerschte, zong aria’s uit „La Somnabula” van Verdi, en „Der Zauber- flöte” van Mozart De heer Theo Koning begeleidde de solisten muzikaal en met talent aan den vleugel. Geestdriftig applaus en bloemen wa ren de dank van de aanwezigen, die niet in zoo’n groote getale vertegenwoordigd waren als op deze avonden gebruike lijk is. Propaganda-vergadering in „Musica” De afdeeling den Haag van de In ternationale vereeniging Bellamy or ganiseerde gisteravond een propagan- da-vergadering in gebouw Musica. De voorzitter van de afdeeling, de heer A. L. van Rijn, sprak een kort openingwoord. waarin hij de aanwezi gen verwelkomde. Als spreker trad op de heer J. Bo gaard, propagandalid van de ver eeniging. Uit alles blijkt aldus de heer Bo gaard, dat de tegenwoordige oorlog een ecomische achtergrond heeft en daar door niet in de eerste plaats let op het groote gevaar voor den mensch als zoo danig. Er zijn andere krachten dan zuiver menschelijke in het spel. Hier uit moet men de logische gevolgtrek king maken, dat men de economische wetenschap moet raadplegen om een vredesmogelijkheid te vinden. De hui dige economische wetenschap is in ge breke gebleven, zij heeft de tegenwoor dige chaotische toestanden niet kunnen voorkomen. Spr. citeerde in dit verband eenige vooraanstaande persoonlijkhe den op economisch gebied en beval zijn toehoorders ten zeerste aan het boek van den heer E. van Kleef, So- ciaal-Economische ordening te bestu- deeren. De economen moeten zich oriënteeren op een planmatige orde ning van de geheele samenleving. De veel gesmade Utopisten komen in dit verband, volgens spreker, in een ge heel ander daglicht te staan. De smaad moet veeleer vallen op de realisten. Bellamy wil ook een heroriënteering van de samenleving, met als wel- vaartsbasis den rijkdom der aarde en de arbeidsmogelijkheden van mensch en machine. In plaats van het onpersoonlijke ruil middel geld, moet komen het weten schappelijk gebruik van geld als waardemeter. Om hiertoe te komen moet de regeering de voorraden in handen hebben, evenals het geld. Het politieke systeem moet daarbij natuur lijk volkomen uitgeschakeld worden. Na de pauze was er gelegenheid tot het stellen van vragen. OUDERAVOND SCHOOL A. HYACINTWEG. Een dezer dagen werd in het gymna stieklokaal van -de school Cederstraat voor de ouders der leerlingen van de school A aan den Hyacintweg een ouderavond gehouden. De voorzitter der Oudercommissie, de heer Pieters, opende de bijeenkomst en heette alle aanwezigen hartelijk wel kom. Als punt 1 stond op de agenda ver meld „Kennismaking met het nieuwe schoolhoofd den heer J. Fokkema”. De heer Pieters wenschte namens de ouders den heer Fokkema geluk met zijn benoeming tot hoofd dezer school. Waar een nieuw schoolhoofd op treedt, aldus de heer Pieters, moet een ander zijn heengegaan. Hij herin nerde daarom aan den prettigen tijd gedurende welken ouders en oudercom missie met den heer Fritsma hebben samengewerkt. De heer Fokkema, daarna het woord nemend, dankte den heer Pieters voor zijn goede wenschen en hoopte nog langen tijd met den heer Pieters als voorzitter der oudercommissie te kun- nen samenwerken. Vervolgens richtte hij het woord tot de ouders. De heer Pieters deelde ver volgens mede, hoe de heer Frits ma namens de ouders door de oudercommissie te zijnen huize in ver band met diens aftreden als school hoofd is gehuldigd en maakte tevens melding van het feit, dat de heer Blok- poel, inspecteur van het onderwijs, het scheidende hoofd namens het Gemeen tebestuur een bronzen plaquette we gens langdurigen dienst heeft aange boden. Mevr. A. H. Krediet-Volkers en de heer Pieters, die beiden in de ouder commissie aan de beurt van aftreden waren, werden met algemeene stem men onder applaus herkozen. Theosofische Vereeniging zal Maan dagavond a.s. in gebouw de Ruyter- straat 67, mevr. W. A. L. Ros—Vrijman een openbare voordracht houden over: „Het Wereldgebeuren in het licht van het Occultisme”. CREMATIE J. v. d. HEUVEL. In het crematorium op Westerveld te Velsen heeft gistermorgen in grooten eenvoud de crematie plaats gehad van het stoffelijk overschot van den heer J. v d. Heuvel, die na eerst 20 jaar in Parijs en daarna bij de firma Scheurleer en Zoonen alhier werkzaam te zijn ge weest gedurende 16 jaren commission- nair in effecten hier ter stede was en die op 71-jarigen leeftijd alhier over leed. Met de familieleden waren enkele vrienden meegekomen, o.a. de heer H. M Koopman, oud-ambtenaar BinnenL Bestuur in Ned.-Indië, te Voorburg. Er werd niet gesproken. Nadat de kist was gedaald, waarbij de organist het Largo van Handel speelde, heeft de heer Koopman namens de familie dank gezegd voor de belang stelling. DAMESLEESMUSEUM. Het Damesleesmuseum is met de vol gende nieuwe boeken verrijkt: Andel, J. C. en O. van Andel-Ripke. Gezonde kinderen, evenwichtige men schen; Andersen, zie I. Boudier-Bakker. Bainville, Jacques, L’Allemagne; Berg- strand-Poulsen Elisabeth, De kroon. Ro man. Uit het Zweedsch vertaald door N Basenau-Goemans; Boudier-Bakker Ina. Uren met Andersen; Brittain, Vera. Tes- tament of friendship, The story of Wini- „Der Freischütz”. De derde solist, Holtby; Brugmans, H., Van Repu- bliek tot Koninkrijk, Geschiedenis der J Nederlanden van 17951815; Coolen An toon, De klokkengieter. Tooneelspel: Drieu la Rochelle, Gilles. Roman; Eek- hout, Jan H., De Anti-Christ. Mystisch Kerstspel der toekomst en Klein balla- despel van den Dood; Henriques, Robert D. Q., No arms-no armour; Holtby, Wi nifred, zie Vera Brittain; Kaiser, Georg. Villa Aurea. Roman; Kalevala, Helden dicht der Finnen. Vertaald door Jan H Eekhout. Houtsneden van Nico Bulder; Krivitsky, W. G„ I was Stalin’s agent; Limburg Brouwer, P. van, Het leesgezel schap van Diepenbeek; Malaquais Jean. Les Javanais. Roman; Moer, Maarten van de, De schatten van Medina Sido nia. Roman; Peck, Winifred, Let mo go back; Rachmanowa, Alja. Wera Fedo- rowna. Der Roman einer russischen Schauspielerin; Ramuz, G. F„ Une pro vince qui n’est pas une; Rintelen, Cap tain von, The dark invader, War-time reminiscences of a German naval intel- ding over het onderwerp: „Batikken”, ligence officier; Salle, Bertrand de la. Montfénil. Roman; Schmal, J. J. B., Fin- lands lot. Voor en over het land der dui zend meren; Werfel, Franz, Der verun- treute Himmel. Roman. BEGRAFENIS J. H. MEIJES. In stillen eenvoud werd gisteren op de begraafplaats Oud Eik en Duinen het stoffelijke omhulsel van den heer J. H. Meijes, oud-referendaris bij de Reken kamer in Ned. Oost-Indië, aan den schoot der aarde toevertrouwd. Van hun belangstelling gaven daarbij op het kerkhof blijk de heeren D. N. Kui pers, directeur van het Zwembad aan den Heiligenweg te Amsterdam H. W. van Riet-Paap uit Zoeterwoude, L. J. Joon, oud-administrateur Internat. Crediet- en Handelsbank te Rotterdam, van Zalingen postdirecteur te Leidschendam en enkele dames. Bij de geopende groeve hebben zoo wel de heer Joon als de heer van Za lingen de hartelijke vriendschap gepre zen, die de thans overledene hun en zijn vele andere vrienden steeds heeft doen ondervinden. Namens de familie heeft de heer Joon voor de betoonde belang stelling dank gezegd. Lezing van hoofdingenieur G. de Rooy voor „Onze Vloot” Voor de Kon. Ned. Vereeniging „Onze Vloot” heeft gisteravond hoofdingenieur G. de Rooy in gebouw Excelsior aan de Zeestraat, een lezing met lichtbeel den gehouden over „De onderzeebooten voorheen en thans”. De onderzeeboot is een modern wa pen in den zee-oorlog, ofschoon niet recent. Reeds ongeveer 300 jaar geleden bouwde dr. C. Drebbel, een Hollander, iets wat min of meer op een onderzee boot geleek en waarmede hij ’n tochtje maakte op het Spaarne. In 1747 kwam een constructie van een Engelschman, ongeveer tegelijk met de constructie van een Amerikaan. Deze boot was voorzien van alle deelen, welke een normaal schip bezit, zoomede een tor pedo. Het scheepje heeft dienst gedaan in den Amerikaanschen vrijheidsoorlog en ondernam eenige geslaagde aanval len tot het in de lucht vloog. Ook Ful ton heeft zich met den bouw van onder zeebooten beziggehouden. Langzamer hand ziet men in de verschillende ont werpen den commandotoren verschijnen. De voortstuwing geschiedde meest door eigen handkracht. Na Bauer, ongeveer 50 jaar geleden, is het Holland geweest, die en flinken stoot heeft gegeven tot de onderzeeboot met periscoop en elec tromotor voor de voortstuwing, gedre ven door accu-batterijen, zooals wij haar thans kennen. Deze boot had een in gebouwde lanceerbuis en voor de voort stuwing boven water een oliemotor. De eerste Nederlandsche onderzeeër was de Luctor et Emergo, de latere O 1, gebouwd te Vlissingen, met een tonnage van 125 ton. De O-2 heeft nog dienst gedaan in den vorigen wereldoorlog tot 1917. In 1925 werden de O 9, 10 en 11 aan de vloot toegevoegd. Langzamer hand werden de booten grooter, zoodat de O 11 reeds 600 ton boven water mat. Ook de maximum duikdiepte nam toe, tevens kregen de booten mitrailleurs. Naast de O-serie kwam een voor de koloniën bestemde K-serie tot stand. Werd de K 1 nog naar Indië gesleept, de K 13 tfas de eerste boot, die via het Panamakanaal en Honolulu naar Indië ten reis maakte van 19/20.000 mijl, een geweldige prestatie. Na de pauze kwam hoofdingenieur de Rooy tot de bespreking van de mo derne booten. Thans zullen eerlang de O 21 t/m. 27 aan de vloot kunnen wor den toegevoegd. De tonnage onder water van de O 16 bedroeg 1260 tons, die van de laatste serie 1560. De maximum duikdiepte is thans 100 m., terwijl bui- ingericht De H. C. FABRI. t Hier ter stede is overleden de heer H C. Fabri, directeur der Onderneming Wattoetoelis Poppoh. De begrafenis zal morgen °P de begraafplaats Oud Eik en Duinen te half drie plaats vinden. beantwoord had de maatschappelijke godsdienstig leven wil practisch God eeren door den naaste te dienen. De vrijzinnigen hebben van ouds een groote behoefte het Chris tendom in praktijk te brengen, maar omdat zij niet naar dogmatische ge schillen zochten doch naar datgene wat moreel voor allen bindend zou zijn, zetten zij hun schouders onder neu traal werk, soms wel eens op een ma nier, welke al te neutraal was. Het vrijzinnige Christendom zich samen met den geest van humanisme eeuwen doen gelden. Spr- noemde de kinderwetten, het moderne volkenrecht (den Remonstrant Huge Grotius), de hervorming van de recht spraak, de erkenning van het recht van den mensch op arbeid en een be hoorlijken levensstandaard. Een kroon getuige is Balthazar Becker, die om zijn bestrijding van het heksengeloof uit de kerk werd gezet. Ook de demo cratie vindt haar verankering in het Vrijz. Protestantisme. De Vrijz. Christen gelooft, dat de onvolmaaktheid van de wereld een Goddelijken zin heeft, n.l. dat we er naar moeten streven tot een grootere trap van volmaaktheid te komen. Het is zeer zeker een poovere wereld waar in wij leven, maar zij is een afschijn sel van een betere wereld. Wie Gods wil in zijn leven erkent heeft een taak te vervullen op de plaats waar hij ge steld is in het geloof, dat de wereld voor verbetering vatbaar is. Na orgelspel werd tot slot Gez. 118a gezongen, Griep is vaak het gevolg van kou vatten. Zoodra U niest vlug een paar druppels Va-tro-nol in beide neusgaten. Het voor- komt menige ver- I koudheid.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 14