I
beton
staal
llaajjsche Courant van Maandag 19 Februari 1940
derde blad, pagina i.
Nederland’s landschap var,
grimmige zijde gezien
Honderden kazematten
en zware
veldversterkingen
- d
THANSStrijd op alle fronten tegen de vors
Weerkundige Waarnemingen
Barornvterrtanc van hedenmiddag 12 uur
'i?
a
o
„Hij, die van onze inundatie.
(Van onzen specialen verslaggever.) drinken wil, stikt in de modder
NA TIEN MAANDEN
DE GROOTE VERANDERING
pw EZE gedenkwaardige^ schoon ons tot voor kort onbekende woorde
IJ schijnt een zeventiende eeuwsch krijgsoverste in zijn baard gt
piompeld te hebben, toen hij met zijn soldenieren omtrent Gouda ston.
e(1 gen gansche vijandelijke armée Holland’s Tuin had zien binnen
aandelen alsof dat zoo hoorde.
peze vreemde scharen, die, bij wijze van spreken, alreeds voorschot
genomen hadden op de schatten, welke, naar ’t heette, in Amsterdam en
•s-Gravenhage lagen opgestapeld, lieten het intusschen op stikken niet
aankomen. Duizenden natte voeten en vastgezogen beenen in de klei
tfaren voldoende om de wandeling te staken, en de evenbedoelde officier
en verscheidene anderen met hem, mitsgaders de geweren en kanonnen
der onder hen gestelde troepen, zorgden ervoor, dat de invallers weldra
jneen ietwat ordeloozen draf kwamen in de richting, waaruit zij eenigen
lijd tevoren „met vliegende vaandels en slaande trom” waren gekomen.
LAND VAN GEVAARLIJKE
HEUVELEN
Bi
I
.^31
t.
12
uur:
Tusschen de stammen slingert zich een tankgracht.
onze
een
er
en
Waar de duinloppeu leven, een verborgen artillerie-commandopoet.
Door du venster kijkt geen vriéndelijke vrijster, maar een zware mitrailleur.
WW
Een 10 c.tn. kanon in gecamou- 7^
fleerde artillerie-opstel-
ling onder sparre-
boomen.
I
i Water
I
I
I
I
I
I
I
I
|en
I
I
I
I
i
I*
I
I
I
I
Barometer alhier v.m 8 uur 756 mm.,
12 u. 757 m.m.; thermometer resp.
defensiegordels I
I
-----------------------------------------•---------.-.J
Dit ziet men op enkele meters afstand
van het geschut. Uit de lucht bekeken
is er niets dan dennengroen.
Hun primaire bestemming, om, in
samenwerking met een complex
strategi-
De storm ging voorbij en wij lieten
vervolgens Gods water over Gods ak
kers loopen, hetgeen aangenaam was
voor onze rust, maar niet bevorderlijk
aan de verdediging van die akkers.
Verwachting tot den avond van 20 Febr.
's Nachts streng tot matige vorst, 's mid
dags lichte vorst tot om het vriespunt
tijdelijk opklarend geen neerslag van be-
teekenis, wind, matig tot zwak. Oostelijk
tot Noordoostelijk of Noordelijk.
Maar hun taak is daarom geenszins
afgedaan. Wij hebben, in oppervlakte,
weinig land te verliezen en daarom is
elke meter uitermate kostbaar. Die
stekelvarkens of spinnekoppen, gelijk
de pootige fortjes in de wandeling
heeten, moeten de verdediging der
eerste meters voor hun rekening ne
men en dat zal hun wèl toevertrouwd
zijn-
de lente van het vorige jaar zagen
wij de eerste beginselen dezer grens-
beveiliging en wat men ons toonde
was vooral moedgevend in de ambitie
en de energie waarmee er werd ge-
knop, een plof, een watergordijn, dat
zich bij tooverslag verheft en een geul
van zeven meter breedte en 300 meter
lengte is in het steenharde ijs ontstaan
Mocht in die beurt een vijand zich be
vinden, dan gebeurt er meer dan alleen
maar het omhoogvliegen van water en
ijsbrokken.
ROOTE gebeurtenissen in ons
(jT werelddeel schokten deze stem
ming van genoegzaamheid en wij
werden ons onaangenaam duidelijk
bewust, dat, gelijk in de zeventiende
eeuw, onze tuin een omrastering miste,
dat men er naar gelieven kon binnen
wandelen en er doen hetgeen wat men
behaagde.
Van dat oogenblik af en klaar wak
ker geworden van den schrik, voltrok
zich de groote verandering. En als het
noodig is, kunnen we snel handelen
dan wordt de daad bij het woord ge
voegd.
De netgeschilderde grenspalen
frissche douanegebouwtjes kregen, een
weinig verder het land in, gezelschap
van een heel stel kleine bouwwerken,
waarbij met veel zorg en vindingrijk
heid werd gestreefd naar het onschul
digst voorkomen. Daar kwamen kleine
schuurtjes, soms gaaf naar het uiter
lijk, soms quasie bouwvallig, schaaps
kooien, looze schuttingen, reclamezuilen
of soms zoomaar een verlengstuk van
een berm, maar alle met een betonnen
werkt. Men kon zeggen het komt in
orde, maar vooralsnog was het zoover
nog lang niet.
Twee maanden later, in den mid
zomer. waren we er weer en toen was
de afsluiting op de vitale punten vol
tooid. De deur kon op slot worden ge
daan, met een stevigen grendel erbij.
Net bijtijds. Wij hadden niet veel
later moeten zijn, want het oorlogson-
weer kwam snel op en nog eer de
boomen bruin waren, schoot de olik-
sem uit en barstte de bui los. Zij bleef
buiten ons gebied, maar alle maat
regelen werden toch getroffen om onze
have en ons goed zoo afdoend mogelijk
te beschutten en tienduizenden sol
daten trokken op om achter die eerste
linies de stellingen te bezeten en wij
maakten het water van zijn banden los,
om de hoofddefensielijn in staat van
afweer te brengen.
Men staat niet voor z’n pleizier met
10 graden vorst in den Oostenwind op
een ijsplateau van verscheidene kilome
ters in omtrek en zeker niet als men
de zware rubberlaarzen, de dubbele
handschoenen en de wollen bivakmuts
dei soldaten mist. Voor hen is het geen
pretje, daar bezig te zijn, voor ons, die
toekijken, is het een dringende uitnoodi-
ging aan of, als u wilt, een uittarting
van de griep.
Neen, dan lijkt het beter om tot een
schaatspatrouille te behooren, die een
elf- of meer stellingtocht gaat onderne
men. Onder dit eerie beding echter: ik
zou vragen het witte „overhemd” thuis
te mogen laten en als het dan móet,
ervoor in de plaats een laken om mij
heen te drapeeren. Want heusch, een
sneeuw-camouflage met zulke „half-
hemdjes”, waar 'n flinke strook overjas
eu de puttees onderuit steken, is beslist
méér carnavalesk dan martiaal. En de
handdoek om den helm kan de zaak niet
redden. Het leger verstaat de kunst van
camoufleeren goed genoeg, om dit staal
te verwerpen.
vooralsnog
het noodig
zijn, snel spreekt en dan niet
een
van versperringen, den
schen overval te verhinderen, is.
ditmaal althans, niet aan de orde
gekomen.
De mobilisatie.
Voor de derde maal sedert de
aanleg der grensversterkingen in
grooten stijl begon en voor het
J eerst na het uitbreken van den
I oorlog in Europa en de mobilisatie
van onze weermacht, heeft de
Nederlandsche pers gelegenheid
gekregen een indruk op te doen
van den groei onzer defensie
gordels. Ditmaal waren ook de
buitenlandsche dagbladcorrespon
denten, voorzoover niet behoo-
rend tot de belligerente staten,
van de partij.
In een driedaagschen tocht door
meer dan de helft der Neder-
llandsche provincies, toonde men
Ions de limes, inundaties, acces-
lien, kazematten, versperringen,
[hinderlagen, verborgen artillerie-
I Hellingen, versterkte bruggehoof-
I den, tankgrachten en wat al niet
meer, die samen het moderne
verdedigingsstelsel vormen, waar
op wij ons in geval van nood zul
len verlaten.
Honderdduizenden soldaten en
burgers hebben er, geholpen door
I de modernste techniek, maanden
lang aan gewerkt en nog altijd
gaat de aanleg voort.
Wij hebben het Nederlandsche
landschap van een grimmige
zijde gezien en die aanblik was
zeer geruststellend. Hiernaast
genen wij onze indrukken in een
algemeen beeld weer.
vyrU staan ergens op den steilen oever
W van een bevroren kanaal, waar dit
een niet te noemen dorp in het
Zuiden doorkruist. Zijn kaden hebben
een twee meter breed bed van prik
keldraad gekregen en tusschen de
vriendelijke huisjes, dicht bij een brug,
staan een stuk of wat loodsjes en
werkplaatsen, waarin de werklui uni
formen dragen en fiun dag in ledig
gang doorbrengen of alleen maar met
door een verborgen spleet naar de brug
en over het kanaal te kijken.
De vroolijke. keurig opgenomen gor
dijntjes voor Goris’ timmerwinkel. mo
gen u niet verleiden even een blik naar
binnen te werpen, want dan zoudt ge
uw hoofd gevoelig kunnen stooten tegen
een stalen plaat, waarop een soldaat
met zin voor huiselijkheid de leuke
reamversiering schilderde. Goris’ 'werk
plaats is een kazemat en dat geitenstal
letje daar is er ook een. Geen schuurtje
is hier te vertrouwen en zelfs geen
W.C. Wat is een kazemat en wat is er
geen? Het moet voor een vijand geen
grapje zijn, dat op te lossen.
Eenige kilometers verder gedraagt
men zich meer openlijk wat de defensie
oogmerken en -middelen betreft. Daar
gaat het om een forsche, dubbele brug
voor spoor- en wegverkeer, die een be
langrijke rivier overspant. Daar groeien
de nu al bekende stalen asperges tus
schen het wegdek en zijn de bermen der
opritten met een prikkeldraadwoeke-
ring bedekt. Een net van staaldraad is
aan weerskahten van den rijweg en de
spoorbaan gespannen: er mocht eens
iemand zijn, die een gevaarlijk pakje uit
trein of auto wierp, dat terecht zou kun
nen komen op de springlading beneden.
Op de rivier, kruisen dag en
nacht de militaire booten en zoodra de
duisternis invalt, komen er nog de
schijnwerpers bij.
Zoodra de commandant zélf moet ver
nielen, geschiedt dat in een fractie van
een seconde. Eén druk.enz. U weet de
rest: een berg verwrongen liggers en
vakwerk in de rivier.
Slechts in uiterste noodzaak gebeurt
dit en wanneer men den commandant
van deze brugbezetting aan zijn woord
houdt, blijft het kostbare kunstwerk
gaaf en de vijand aan de andere zijde.
Kern en in die kern een kanon of een
mitrailleur, dat door een onopvallend
gat naar buiten kijkt,
zwijgt, maar, wanneer
mocht
misverstaan kan worden.
Op vele andere plaatsen w’erd voor-
loopig de aarde, versterkt met stam
men en rijshout, te hulp geroepen
en wij zijn in die buurten zeer ongast
vrij geworden voor ongenoode be
zoekers.
Wij richtten er ons alarmsysteem in
om dadelijk bij de hand te zijn indien
er aan onze landsdeur zou worden ge
morreld. Daar ontstond geleidelijk de
betonguerilla, een reeks een- of twee-
mansfortjes, die eiken weg, elke
brug onder hun welgericht vuur kun
nen houden.
fensie. Daarnevens gebeurde er na
tuurlijk nog een en ander, maar of dit
voldoende was om de onschendbaar
heid onzer grenzen te verzekeren, be
hoefde. gelukkig, niet proefondervinde
lijk te worden aangetoond.
Over Europa liggen thans vele storin
gen. zoodat mede tengevolge van de toe
genomen depressieactiviteit op den
Oceaan de luchtdruk verdeeling zeer ge
compliceerd is geworden. Een minimum
dat gisteren over Engeland werd vermoed,
is naar België getrokken Zijn kern lag
hedenmorgen iets ten Zuiden van Vlis-
singen. Onder invloed van dit minimum
is de wind <en onzent weer naar het
Oosten gedraaid, en het storingefroni
heeft heden over 't Zuidelijk gedeelte van
ons land sneeuw en plaatselijk zelfs regen
veroorzaakt Over Zuid- en Midden-Scan-
dinavië stijgt de luchtdruk weer en er
komt daar een hooee druk ‘tot ontwikke
ling, dat vermoedelijk voor het weer in
onze omgeving van de grootste beteekenis
zal zijn al wordt het dan oek reeds in
het Noorden weer aangevallen door een
Ijszee depressie
Over Centraal-Europa blijft het nog
buitengewoon koud Ook over de Rand
staten en Denemarken vriest het nog
streng, terwijl over Noorwegen weer zeer
koude arctische lucht wordt aangevoerd.
Zonsopgang: 20 Febr. 7 09 u.
Zonsondergang: 20 Febr. 5.20 u.
Lantarens op steken: 20 Febr.
tot 6 39 u v.m.- 20 Febr. 5.50 u._ nam.
Hoogwater te Scheven ingen.
20 Febr. 's morgens 12 u„ nam. 12.20 u.
Morgen setretoefeningen op het strand
tusschen strandpaal 91 en 94 van 10 30
v.m.6 u. nam.
Enkele dagen geleden keerden we
terug van een derde excursie
„langs de verdedigingslinies”, waar
fel en verbeten front werd gemaakt
tegen een vijand, die thans alle
legers in Europa te bestrijden
hebben de vorst.
v.m.
-I gr. en +2 gr Celsius
Barometer na hedenmiddag
stijgende.
Zij maakt geen verschil tusschen
belligerenten en neutralen, zij
keert zich tegen allen en iedereen,
zonder onderscheid. Voor ons is zij
lastig, om niet te spreken van erger.
Want in de kracht, waarmee zij
optreedt, heeft zij van het water
vlak en de slappe brei een keiharde
baan gemaakt, die weliswaar spie
gelglad, maar ondertusschen per
fect berijdbaar is, zelfs voor zware
wagens.
Tegen een aanval van dezen aard is
een waterlinie heel slecht bestand en
de verdedigers hebben er de handen vol
aan om den gestadigen druk te breken.
Temperaturen van 5 en 20 gra
den C. met korte onderbrekingen nu
bijna twee maanden lang, hebben een
ijskoek gebakken, die tenaastenbij een
halven meter dik is en als beton zoo
sterk. De eigen manschap vecht nu tegen
zijn bondgenoot en het is een verschrik
kelijk koud karwei: Bijl en hamer ma
ken op zulk ijs niet den geringsten in
druk en ware de diepte groot genoeg,
dan zou een „Siberië” hier ingezet moe
ten worden.
Nu doet men het met ijszagen, stalen
schijven met vlijmscherpe tanden, als
een stel extra-wielen op een auto-as ge
monteerd. De auto rijdt met een snel
heid van 300 meter per minuut over de
bevroren inundatie en snijdt een twee
meter breeden reep uit het ijs. Achter
den wagen dreunen de pneumatische
boren en verleelen den reep in brokken
die straks op den ijsvloer gehaald en
rechtop gezet, een glibberige barricade
zullen vormen zoolang het de vorst be
lieft te blijven.
Het kan ook anders, deze ijsoprui-
ming; wat trager met de motor-ijssledi
en ongelooflijk vlug met behulp van
eenige kilo’s trotyl, dat in een rijtje mij
nen onder water ligt. Eén druk op een
Dit is de, in enkele, populair-histo-
rische woorden weergegeven, geschie
denis der kennismaking van een vijan
delijk leger met onzen ouden, getrou
wen bondgenoot, het water.
Er is in dezen tijd zóóveel sprake
ran linies elders, als daar zijn Magi
not-, Siegfried- en Mannerheimlinies,
dat we bijna zouden vergeten er zélf
óók een te hebben, véél ouder en wér
kelijk weerstandsproof, gelijk gebleken
in meer dan één formidabelen aanval,
welke erop werd ondernomen. Achter
die linie heeft nog nooit een vreemd
soldaat met verkeerde bedoelingen ge
keken en kunnen kijken.
Die goeie, antieke Hollandsche wa
terlinie lag daar maar en werd een
naam, een loos begrip sinds Nederland
niet in de noodzakelijkheid kwam te
verkeeren om weer eens aan de reali
teit van een solide verdediging te
denken.
Vijfentwintig jaar geleden kwam
alk een moment en de sluizen werden
ils weleer de uitvalspoorten onzer de-
de onmiddellijke
weerbaarmaking van het land, de
bezetting der hoofdstellingen, heeft
zich kunnen voltrekken, zonder
dat men ginds eerst alarm behoef
de te slaan en een stormloop van
snelle gepantserde troepen een
paar etmalen den voet dwars
zetten.
j.
x -.
kk-
IJli.
V j
l*,*- -*■
‘i,