buitenland Chamberlain over de Altmark Nederlandsch schip door ontploffing getroffen De Tarn in zinkenden toestand Minister Kohl's zienswijze afgekeurd Noorwegen in gebreke gesteld Sdat 1940. Woensdag 21 Februari. BELANGRIJKSTE NIEUWS eerste blad. AMERIKAANSCH CIRCUS DOOR BRAND VERNIELD 60 N». 17499- een aan II Koht antwoordt Chambedain de N.V. Maatschappij „Vracht- bet Kaap Finisterre door zinkende. De Blanca naar geconsigneerd Bij de directie van vaart” te Rotterdam is van den kapitein van „Tara” bericht ontvangen, dat het schip mijl Zuidwest van explosie is getroffen. Het schip is „Tara” was op weg van Bahia Rotterdam met een lading graan, de Nederlandsche regeering „Altmark”-incident voor den Volkenbond j BUITENLAND OP BINNENLAND ENGELAND. 99 99 Een aantal leeuwen, tijgers en apen in de vlammen omgekomen S.S. den burgeroorlog. Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12500 Finland over Zweden fe/earstelling in je houding van SPANJE. **lans van d/°lgens Sst het Iront >1 komen ?faVen nier ei - De dcn- Noorwegen heeft niet onder pressie gehandeld Dit nummer bestaat uit VIJF b,aden 1 en het „Letterkundig Bijblad’’ Stockholm onder buitenlandsche pressie? Het schip is eigendom van de N.V. Maatschappij „Vrachtvaart" te Rotterdam. Het meet 4760 ton. Het werd in 1929 op de werf van Piet Smit jr. te Rotterdam gebouwd. Omtrent de oorzaak van de ontploffing en het lot van de opvarenden is niets bekend •V COURANT RAAGSCHE Htaai PRIJS DEZER COURANT: Van 1—5 regels f 1 50 OVERZICHT. daar Vierde blad, pap. 2. HULP AAN DE KOLONIËN. Tweede blad. pap. 2. Vierde blad, pap. 2. Vierde blad, pag. 2. het aan onver- het meest vitale punt autoriteiten ’’elke geleden hebben Onaanvaardbare toestand. Noorsche hebben Het gebrek aan actie van de Noorsche regeering. Op de verklaring van den Noorschen minister van buitenlandsche zaken in het Storting, aldus spr., wensch ik thans echter reeds eenig commentaar te leve- Een dergelijke opvatting is in strijd met de internationale wet, zooals deze door de Britsche regeering begrepen wordt. Zij zou een schen ding van het gebruik der neutrale Duitsche vliegtuigen hebben giste ren wederom schepen aan de Britsche Oostkust aangevallen. Eerste blad, pap 2. Het Zweedsche dorp Pajala (bij de Finsche grens) is door Russische vlieg tuigen gebombardeerd. Een deel van het dorp geraakte in brand. Vierde blad, pag. 1. Het Nederlandsche stoomschip „Ta ra", metende 4760 ton, met een lading graan geconsigneerd aan de Regeering, op weg naar Rotterdam, is nabij Kaap Finisterre door een explosie getroffen. Het schip is zinkende. Over het lot van de opvarenden is niets bekend. Eerste blad, pag. 1. Het Spaansche schip „Banderas” zou getorpedeerd zijn. Er bestaat Nederlandsche Haag”. Vannacht is de meubelfabriek van de firma Breedveld te Rotterdam grooten- deels door brand verwoest. Derde blad, pag. I. De regeering zal wetsvoorstellen bij het Lagerhuis indienen tot vergrooting van den financieelen steun aan de ko loniale regeeringen van een tot vijf mil- lioen pond sterling per jaar voor een tijdvak van 10 jaar. Ook zal worden voorgesteld een commissie van advies voor koloniaal onderzoek in te stellen, welke over een half millioen pond ster ling per jaar zal kunnen beschikken. Minister Steenberghe heeft aan de Staten-Generaal een nota doen toeko men betreffende de economische ver dediging van ons land. Vijfde blad. pag. 1. De Raad voor de Scheepvaart be handelde vandaag de torpedeering van de „Arendskerk”. Het Groningsche kustvaartuig ,.A1- ja”, dat op weg was van Spanje naar Nederland, is nabij Glénan op een wrak gestooten en vergaan. De zeven officieele statistieken be- aantal gesneuvelden aan het nationale zijde gedurende 70.000, waarbij nog -1 door in de loop- Chamberlain noemde dit een „op bewonderenswaardige wijze geleide operatie”, welke tot resultaat had de bevrijding van 299 officieren en manschappen van Britsche koop- vaartuigen tot zinken Gisteren heeft minister-president- Chamberlain in het Lagerhuis een verklaring afgelegd over het inci dent met de „Altmark" en het op treden van de Britsche zeestrijd- krachten. Volgens Koht’s opvatting voelt de Noorsche regeering geen bezwaar tegen het gebruik van de Noorsche territo riale wateren, over een afstand van honderden mijlen door een Duitsch oorlogsschip, met het doel om aan in beslagneming op zee te ontkomen en Britsche gevangenen naar een Duitsch gevangenkamp te vervoeren. Het kost mij moeite, onder deze omstandigheden niet tot de overtui ging te komen, dat de Noorsche autoriteiten een volkomen schilligheid aan den dag hebben gelegd ten opzichte van het ge bruik dat de Duitsche vloot van haar territoriale wateren maakte. Zelfs indien deze onverschilligheid door pressie veroorzaakt werd, was zij, volgens de Britsche regeering, onvereenigbaar met de onpartijdi ge uitoefening van den plicht van een neutrale mogendheid tegenover ons als oorlogvoerenden. weigerd had bij het enteren mede aan boord van de „Altmark” te gaan. Het is duidelijk, aldus spreker, dat de Noorsche autoriteiten niet éénmaal, maar drie of vier keeren in gebreke zijn gebleven om de zaak behoorlijk te onderzoeken. Eerst na de derde weigering traden de Britsche schepen tegen de „Alt mark” op. Als zij dit niet gedaan had den, zou het schip de reis naar Duitsch- land ongehinderd hébben kunnen voortzetten en zou er geen sprake van onderzoek zijn geweest. Wij dachten n.l., dat de Noorsche autoriteiten het een of ander onderzoek aan boord van de „Altmark” hadden gedaan en wij maakten er aanmerking op, dat de tegenwoordigheid van de Britsche gevangenen aan boord er niet eens door aan het licht was gekomen. Thans blijkt evenwel, dat de Noorsche autoriteiten in het geheel geen onder zoek aan boord van het schip hebben ingesteld. Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen BUREAUX: WAGENSTRAAT 35-37 Bijkantoren: Scheveningen, Keizerstr 319, Tel 550310; Rijswijk, Kantoor- boekh. Leeuwendaal, Oranjeman 3, Tel. 119461 Voorburg, Boekhandel H. E. G. Ruijs, Heerenstr. 124, Tel. 778038; Filialen: N.V. Kantoorboekh. Th. J. de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Beters Jr., There- siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. D. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187 vaardijschepen” wier door de „Graf Spee” waren gebracht. ren. Ik moet onmiddellijk verklaren, dat deze mededeeling de actie, of liever het gebrek aan actie vanwege de Noor sche regeering nog moeilijker te be grijpen maakt, dan ik tevoren had ge dacht. voor „Alt- dat de kuan “““unaie zijae geaurenae rferoorl°g 70.000, waarbij nog '000 dooden C2- 1r opgeloopen ziekten. Het betreft -is doodi wateren wettigen en een toestand in het leven roepen, welke onder geen omstandigheden door de Brit sche regeering aanvaard kan wor den, aldus besloot spreker zijn door herhaalde enthousiaste toejuichin gen afgebroken rede. 'en dr>e'?lts ^identificeerde en begra- °t tuSsLhet gebied van de tegenpartij, deze 1de linies gesneuvelden zijn statistiek niet opgenomen. Minister-president Chamberlain gaf in het Lagerhuis een verklaring over de „Altmark”. Minister Koht ant woordde daarop in een interview. Eerste blad, pag. 1. Duitsche vloot maakt gebruik van Noorsche wateren. Minister Koht deelde mede, dat de Noorsche autoriteiten niet wisten, dat er Britsche gevangenen aan boord van de „Altmark” waren. Gezien het feit, dat dit weken geleden uitvoerig in de wereldpers gepubliceerd werd, moet ik dit werkelijk een verrassende me dedeeling noemen. De Finnen sloegen Russische aan vallen af. Tegengesproken wordt, dat Koivisto door de Russen is veroverd. Sneeuw belemmert de operaties. Eerste blad pag. 2. Vterae blad. pag. 1. Gisteravond heeft te Rochester (In diana) brand gewoed in het winter kwartier van het circus Cole Brothers, waarbij alle gekooide dieren van de onderneming, waaronder leeuwen, tij gers, luipaarden, apen en eenige zee honden, zijn omgekomen. Ongeveer 350 andere dieren, welke zich in stallen bevonden, waaronder ongeveer 25 olifanten, eenige ka- meelen en 300 paarden, wisten los te breken en draafden in het wilde weg de stad in. Het enorme uit baksteen opgetrokken gebouw, waarin alle die ren uitgezonderd een tiental kameelen waren ondergebracht, werd vernield. De aangerichte schade werd geraamd op ongeveer 200.000 dollar. Tijdens de reddingswerkzaamheden weerklonk een oorverdoovend angst geschreeuw van de dieren in de brandende kooien. Het gebrul van het opgesloten nijlpaard overstemde echter het geluid van alle andere dieren. De tamme dieren wist men in veiligheid te brengen. De eigenaars van de cir cusonderneming verklaarden nog niet te kunnen zeggen hoeveel dieren in het vuur waren omgekomen. Verschei dene olifanten en eenige paarden trachtten naar het brandende gebouw terug te keeren, doch werden door het personeel tegengehouden, waarna de dieren in wilde vaart naar de stad renden. „De Noor- overeen- tegen een vreedzame natie en indien Engeland praktijken gebruikt als die door Chamberlain gevolgd worden, ontstaat er ernstig gevaar voor volkerenrecht in het algemeen.” Van haar Drie Noorsche schepen zijn gezon ken. Eén er van. geladen met regee- 1938 ringsgraan, werd getorpedeerd. Eerste blad, pag. 2. De „Altmark” zit nog steeds aan den grond in de Jössingfjord. Vierde blad, pag. 1. United Press meldt uit Oslo Minis ter Koht heeft verklaard, dat in de conferentie van Zaterdagmorgen met den Britschen ambassadeur, de premier Nygaardsvold voorgesteld heeft, dat Noorwegen de zaak van de „Altmark” voor den Volkenbond zou brengen, ten einde voor de geheele wereld ophel dering te geven. In Volkenbondskringen te Genève is men verbaasd over dit bericht. Hoogstens zou sprake kunnen zijn van een vraag aan den Volkenbondsraad om de meening van het Hof in den Haag te vragen, aangezien Noorwegen niet in staat zal zijn de zaak direct voor het Internationale Hof te brengen, daar Engeland geweigerd heeft de optioneele clausule voor oorlogswinstpunten te aanvaarden. Geen bemiddeling van Roosevelt. Volgens United Press was er sprake van, dat Roosevelt als scheidsrechter zou optreden in de „Altmark”-affaire, doch men kon geen enkele reactie in de omgeving van den president verkrij gen. Wel werd er op gewezen, dat op dergelijkc voorstellen niet gereageerd wordt, tenzij deze in een vergevorderd officieel stadium zijn gekomen en aan gezien het hier gaat om een voorstel dat door de pers gelanceerd wordt, zal er waarschijnlijk niet veel meer uit voortkomen. De Britsche regeering, aldus spreker, wacht thans op de volledige rapporten der zee-officieren, die bij deze kranige actie betrokken zijn geweest. Ik ben overtuigd, dat het Huis de voldoening deelt van de regeering over de bevrij ding van de bemanning der door den Duitschen kaper tot zinken gebrachte schepen, na hun langdurige beproevin gen en dat de leden wenschen de Ko ninklijke Marine hartelijk te danken voor deze belangrijke bladzijde welke aan haar annalen is toegevoegd. Spr. deelde hierop mede, dat geen an dere mededeeling van de Noorsche re geering is ontvangen na het protest, dat zij Zaterdag j.l. bij minister Halifax heeft ingediend. In een interview met het Noorsche telegraafagentschap naar aanleiding van de gisteren door Chamberlain afgelegde verklaring, heeft de Noorsche minister van buitenlandsche zaken Koht het volgende verklaard: u 1. Wat Deensche zeelieden richtten een open brief aan Londen en Berlijn in zake den zee-oorlog. Eerste blad, pag. 2. <g-Gravenhage bij vooruitbet per 3 mnd. met „Kikeriki", „De Nieuwste Mode". ^°°ioniaal Bijblad" en „Letterkundig Bijblad” 3 Franco per post met Mode wk0 nzonder Modeblad ƒ3.75 Buitenland 9.Landen waarop het b’a «1 intern, drukwerk-posttarief van toepassing is 7.p kw. Bij postkantoren D de geldende goedk. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 et., fr. p. post 10 ct. PRIJS DER ADVERTENTIEN: Iedere regel meer tot 10 regels 40 ct. daarna Iedere regel meer 50 ct - Reclames 90 ct. per regel. - Bewijsnummers 5 ct., fr p. post 10 ct Incassc binnen de stad 5 ct. buiten de stad volgens posttarief - Bij vooruitbetaling Kleine Advertenties 90 ct.; Dienstaanbiedingen 70 ct - Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad" 10 ct meer. ongerustheid over het motortankschip „Den steld in overeenstemming met de inter- opvarenden zijn gered, nationale conventie van 1907, welke ook door de Brjtsche regeering was onder- teekend. 2. Het kan betwist worden, of een re- geeringsvaartuig als in het onderhavig? geval, beschouwd moet worden als oor logsschip of niet, doch het is duidelijk, dat het in geen geval als een koopvaar dijschip kan worden beschouwd. En daar het internationale recht slechts twee soorten schepen kent, moet het als oor logsschip worden beschouwd, in dit ge val als hulpschip voor de Duitsche ma rine. De „Altmark” kon bijgevolg de zelfde rechten laten gelden, als een oor logsschip, met inbegrip van het recht, zich niet te laten doorzoeken. De Noorsche regeering. zoo vervolgde Koht, heeft niet toegegeven aan druk van welken kant ook. In dit, als in an dere gevallen, heeft de Noorsche regee ring er slechts naar gestreefd, te han delen overeenkomstig de regels van het internationale recht. De werken, die Britsche deskundigen op het gebied van het internationale recht hebben geschre ven. wijzen er met nadruk op. dat de aanwezigheid van gevangenen boord van zulk een schip geen verschil maakt en niet belet, dat het schip recht op vrije doorvaart kan doen gelden. De Noorsche pers over de rede van Chamberlain. „Morgenbladet” schrijft„Chamber- lain toont niet het minste begrip het meest vitale punt van de mark”-kwestie, n.l. het feit, zich gedragen strict volgens de begrippen van neutraliteit, welke wij twee jaar geleden hebben aangenomen, en welke wij aan de vreemde mogendheden heb ben medegedeeld. Engeland heeft nooit gezegd, dat deze begrippen te ver gin gen, maar wanneer Chamberlain een geval ontdekt, waarin, naar zijn mee ning, deze begrippen Duitschland be gunstigen, dan opent hij een aanval op de Noorsche regeering. Deze aan matiging, indien wij deze uitdrukking mogen gebruiken, is zeer teleurstel lend. „Aftenposten” schrijft sche regeering meent strikt komstig het volkenrecht gehandeld te hebben, ook zooals Engeland dit tevo ren opvatte. Indien Engeland thans meent, dat Noorwegen ongelijk heeft, dan dient de Britsche regeering er be lang bij te hebben, het geschil te laten regelen door een onpartijdig hof. „Nationen”, het voornaamste orgaan van de boerenpartij, doet ook het denk beeld aan de hand, een beroep te doen op een internationaal hof. Wij zijn diep teleurgesteld, aldus dit blad, over het optreden van de Britsche regeering Uit minister Koht’s verklaring leidde spreker af, dat het Noorsche standpunt was dat, daar de „Altmark” als een oorlogsschip beschouwd werd en de Duitsche rijksvlag voerde, geen ver zoek om een onderzoek toe te staan ge daan kon worden. Nadat spreker er op gewezen had, dat de „Alèmark” te Bergen had stil gelegen en daar, in de territoriale wa teren van de radio gebruik had ge maakt, drukte hij er zijn verbazing over uit, dat de Noorsche autoriteiten daartegen slechts geprotesteerd en de aangeboden verontschuldigingen aan vaard hadden. Spreker herinnerde daarop aan de Noorsche weigering om gezamenlijk controle uit te oefenen op het schip en het naar Bergen voor nader en uit- gebreider onderzoek op te brengen, alsmede dat de Noorsche officier ge- Zweden's houding inzake de hulp aan bedreigde Finnen heeft in Finland kleurstelling gewekt. Het kan niet re kenen OP directen militairen bijstand, daar zooals koning Gustaaf in een ver klaring te kennen gaf, „Zweden dan het pootste gevaar zou loopen, niet alleen "j oorlog te komen met Rusland, doch ook met de groote mogendheden”. De Finsche bladen verwijten Zweden, dat dit land toegeeft aan de vrees door een merkelijke of denkbeeldige bedreiging meegesleept te worden in een algtmee- nen oorlog. Het blad „Helsingin Sano- mat" zegt, dat de vitaalste belangen van Zweden door zijn houding geschaad worden. Het beschuldigt voorts Duitsch land door bedreigingen Zweden ervan af te houden militairen steun aan Fin land te geven. Het blad schrijft: „Duitschland, het land dat ons twintig jaar geleden hielp tegen het communisme, volgt nu een politiek, die ons overlevert aan Rus land. De Zweedsche regeeringsverkla- ring moet in dit licht beschouwd wor den. De vrees van Zweden moet voort komen uit een directe bedreiging in een grooten oorlog betrokken te wor den. Zweden wordt hierdoor gedwongen een politiek te volgen, die, gelijk een ieder in Zweden weet, niet krachtig ge noeg is om de levensbelangen van dat land te verdedigen”. De Stockholmsche correspondent van bet Noorsche blad „Tidens Tegin” wijst op de verdeeldheid die in Zweden heerscht ten aanzien van Finland. Eenerzijds de regeering en de koning, die militaire hulp afwijzen, aan den an deren kant de Zweedsche activisten, de voorstanders om directe militairen bij stand. De correspondent betoogt, dat Finland strijdt zoowel voor zijn eigen vrijheid als voor die van Zweden en dat de Zweedsche democratische re geering in een moeilijk parket zou ko men, indien Rusland zijn buurman zou worden en eveneens dé beheerscher van de Oostzee en van den Zweedschen bui- tenlandschen handel. Hij vervolgt: „In dien Finland gedwongen zou worden de hulp der geallieerden te vragen dan zouden Zweden en Noorwegen in den Srooten oorlog betrokken raken. Im- m«rs geen van beide landen zou in staat zijn te verhinderen dat geallieer de troepen doortrekken naar Finland Dit is de meening van vele invloedrijke ®"en der Zweedsche socialistische Partij. Het is de algemeene opinie dat e Westelijke mogendheden geinteres- ,seerd zouden zijn bij een enorme ®<beweging tegen Duitschland en *®tend van Noord-Scandinavië uit en T^jkertijd van het Zuiden (Turkije, Kaukasus) uit. Het is de opvatting activisten dat Zweden een conflict duitschland kan vermijden door te r^venieeren in Finland, daar anders geallieerde troepen Zweden in een gen §evaarlijke positie zouden bren- Ul, rechtsche partijen te Stockholm 8ee en inzake het standpunt, dat de re- lnS heeft ingenomen, een proclama- *ordt->U^^Ceerd’ waarin o.a. gezegd 's onze Pücht, de spontane hulp oat e ®an Finland verleend wordt, tot M z keling brengen. Het is voor eo Wecdsche volk een gevoelskwestie het 'and een levenskwestie. Wij lelf n °Jlze Pogingen voortzetten en ,ertro haaSten’ De peering moet het Uwen des volks genieten, doch zXrtruUWen moet ««“grond zijn op i erneid, dat de regeering alles m haar vermogen is. en alles verwacht wordt”. betreft de door Chamberlain naar voren gebrachte theorie betreffen de het varen van oorlogsschepen door neutrale territoriale wateren, heeft de Noorsche regeering gemeend, dat haar inzicht volstrekt in overeenstemming was met dat van Engeland. In heeft de Noorsche regeering de bepalin gen inzake de verplichtingen en rechten van de neutraliteit herzien. Onder deze bepalingen kwam er ook een voor, die betrekking had op het recht van een oorlogsschip eener oor logvoerende mogendheid, zich in de Noorsche territoriale wateren te bevin den. De Britsche regeering meende, dat deze bepaling ook betrekking had op het varen door de Noorsche wateren, terwijl de Noorsche regeering slechts het oog had op het verblijf in een ha ven van een oorlogsschip eener oorlog voerende mogendheid. In den zomer van 1939 vroeg de Britsche aan de Noorsche regeering. hoe deze bepaling moest wor den opgevat en de Britsche regeering wees er met nadruk op. dat oorlogs schepen het recht moesten hebben, zoo lang zij kunnen in de Noorsche territo riale wateren te varen, ongeacht de 24- uurs limiet. De Britsche regeering voeg de hieraan toe. dat een dergelijke regel in alle andere landen gold. De Noorsche regeering antwoordde, dat zij de betreffende bepaling uit legde op dezelfde wijze als de Britsche regeering zulks wenschte en dat de Noorsche regeering den tekst had opge-

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 1