buitenland
Chamberlain
over
de
Altmark
Nederlandsch schip door
ontploffing getroffen
De Tarn in zinkenden toestand
Minister
Kohl's
zienswijze
afgekeurd
Noorwegen in gebreke
gesteld
Sdat
1940.
Woensdag 21 Februari.
BELANGRIJKSTE NIEUWS
eerste blad.
AMERIKAANSCH
CIRCUS DOOR BRAND
VERNIELD
60
N». 17499-
een
aan
II
Koht antwoordt
Chambedain
de N.V. Maatschappij „Vracht-
bet
Kaap Finisterre door
zinkende. De
Blanca naar
geconsigneerd
Bij de directie van
vaart” te Rotterdam is van den kapitein van
„Tara” bericht ontvangen, dat het schip
mijl Zuidwest van
explosie is getroffen. Het schip is
„Tara” was op weg van Bahia
Rotterdam met een lading graan,
de Nederlandsche regeering
„Altmark”-incident voor
den Volkenbond
j
BUITENLAND
OP
BINNENLAND
ENGELAND.
99
99
Een aantal leeuwen, tijgers en apen
in de vlammen omgekomen
S.S.
den burgeroorlog.
Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12500
Finland over
Zweden
fe/earstelling in
je houding van
SPANJE.
**lans van
d/°lgens
Sst het
Iront
>1
komen
?faVen
nier ei -
De dcn-
Noorwegen heeft niet onder pressie
gehandeld
Dit nummer bestaat uit VIJF b,aden
1 en het „Letterkundig Bijblad’’
Stockholm onder
buitenlandsche pressie?
Het schip is eigendom van de N.V. Maatschappij „Vrachtvaart" te
Rotterdam. Het meet 4760 ton. Het werd in 1929 op de werf van Piet
Smit jr. te Rotterdam gebouwd. Omtrent de oorzaak van de ontploffing
en het lot van de opvarenden is niets bekend
•V
COURANT
RAAGSCHE
Htaai
PRIJS DEZER COURANT:
Van 1—5 regels f 1 50
OVERZICHT.
daar
Vierde blad, pap. 2.
HULP AAN DE KOLONIËN.
Tweede blad. pap. 2.
Vierde blad, pap. 2.
Vierde blad, pag. 2.
het
aan
onver-
het meest vitale punt
autoriteiten
’’elke
geleden hebben
Onaanvaardbare toestand.
Noorsche
hebben
Het gebrek aan actie van
de Noorsche regeering.
Op de verklaring van den Noorschen
minister van buitenlandsche zaken in
het Storting, aldus spr., wensch ik thans
echter reeds eenig commentaar te leve-
Een dergelijke opvatting is in strijd
met de internationale wet, zooals
deze door de Britsche regeering
begrepen wordt. Zij zou een schen
ding van het gebruik der neutrale
Duitsche vliegtuigen hebben giste
ren wederom schepen aan de Britsche
Oostkust aangevallen.
Eerste blad, pap 2.
Het Zweedsche dorp Pajala (bij de
Finsche grens) is door Russische vlieg
tuigen gebombardeerd. Een deel van
het dorp geraakte in brand.
Vierde blad, pag. 1.
Het Nederlandsche stoomschip „Ta
ra", metende 4760 ton, met een lading
graan geconsigneerd aan de Regeering,
op weg naar Rotterdam, is nabij Kaap
Finisterre door een explosie getroffen.
Het schip is zinkende. Over het lot van
de opvarenden is niets bekend.
Eerste blad, pag. 1.
Het Spaansche schip „Banderas” zou
getorpedeerd zijn.
Er bestaat
Nederlandsche
Haag”.
Vannacht is de meubelfabriek van de
firma Breedveld te Rotterdam grooten-
deels door brand verwoest.
Derde blad, pag. I.
De regeering zal wetsvoorstellen bij
het Lagerhuis indienen tot vergrooting
van den financieelen steun aan de ko
loniale regeeringen van een tot vijf mil-
lioen pond sterling per jaar voor een
tijdvak van 10 jaar. Ook zal worden
voorgesteld een commissie van advies
voor koloniaal onderzoek in te stellen,
welke over een half millioen pond ster
ling per jaar zal kunnen beschikken.
Minister Steenberghe heeft aan de
Staten-Generaal een nota doen toeko
men betreffende de economische ver
dediging van ons land.
Vijfde blad. pag. 1.
De Raad voor de Scheepvaart be
handelde vandaag de torpedeering van
de „Arendskerk”.
Het Groningsche kustvaartuig ,.A1-
ja”, dat op weg was van Spanje naar
Nederland, is nabij Glénan op een
wrak gestooten en vergaan. De zeven
officieele statistieken be-
aantal gesneuvelden aan het
nationale zijde gedurende
70.000, waarbij nog
-1 door in de loop-
Chamberlain noemde dit een „op
bewonderenswaardige wijze geleide
operatie”, welke tot resultaat had
de bevrijding van 299 officieren en
manschappen van Britsche koop-
vaartuigen
tot zinken
Gisteren heeft minister-president-
Chamberlain in het Lagerhuis een
verklaring afgelegd over het inci
dent met de „Altmark" en het op
treden van de Britsche zeestrijd-
krachten.
Volgens Koht’s opvatting voelt de
Noorsche regeering geen bezwaar tegen
het gebruik van de Noorsche territo
riale wateren, over een afstand van
honderden mijlen door een Duitsch
oorlogsschip, met het doel om aan in
beslagneming op zee te ontkomen en
Britsche gevangenen naar een Duitsch
gevangenkamp te vervoeren.
Het kost mij moeite, onder deze
omstandigheden niet tot de overtui
ging te komen, dat de Noorsche
autoriteiten een volkomen
schilligheid aan den dag hebben
gelegd ten opzichte van het ge
bruik dat de Duitsche vloot van
haar territoriale wateren maakte.
Zelfs indien deze onverschilligheid
door pressie veroorzaakt werd, was
zij, volgens de Britsche regeering,
onvereenigbaar met de onpartijdi
ge uitoefening van den plicht van
een neutrale mogendheid tegenover
ons als oorlogvoerenden.
weigerd had bij het enteren mede aan
boord van de „Altmark” te gaan.
Het is duidelijk, aldus spreker,
dat de Noorsche autoriteiten niet
éénmaal, maar drie of vier keeren
in gebreke zijn gebleven om de zaak
behoorlijk te onderzoeken.
Eerst na de derde weigering traden
de Britsche schepen tegen de „Alt
mark” op. Als zij dit niet gedaan had
den, zou het schip de reis naar Duitsch-
land ongehinderd hébben kunnen
voortzetten en zou er geen sprake van
onderzoek zijn geweest.
Wij dachten n.l., dat de Noorsche
autoriteiten het een of ander onderzoek
aan boord van de „Altmark” hadden
gedaan en wij maakten er aanmerking
op, dat de tegenwoordigheid van de
Britsche gevangenen aan boord er niet
eens door aan het licht was gekomen.
Thans blijkt evenwel, dat de Noorsche
autoriteiten in het geheel geen onder
zoek aan boord van het schip hebben
ingesteld.
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUX: WAGENSTRAAT 35-37
Bijkantoren: Scheveningen, Keizerstr 319, Tel 550310; Rijswijk, Kantoor-
boekh. Leeuwendaal, Oranjeman 3, Tel. 119461 Voorburg, Boekhandel H. E.
G. Ruijs, Heerenstr. 124, Tel. 778038; Filialen: N.V. Kantoorboekh. Th. J.
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Beters Jr., There-
siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. D. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187
vaardijschepen” wier
door de „Graf Spee”
waren gebracht.
ren. Ik moet onmiddellijk verklaren,
dat deze mededeeling de actie, of liever
het gebrek aan actie vanwege de Noor
sche regeering nog moeilijker te be
grijpen maakt, dan ik tevoren had ge
dacht.
voor
„Alt-
dat de
kuan “““unaie zijae geaurenae
rferoorl°g 70.000, waarbij nog
'000 dooden C2- 1r
opgeloopen ziekten. Het betreft
-is
doodi
wateren wettigen en een toestand
in het leven roepen, welke onder
geen omstandigheden door de Brit
sche regeering aanvaard kan wor
den, aldus besloot spreker zijn door
herhaalde enthousiaste toejuichin
gen afgebroken rede.
'en dr>e'?lts ^identificeerde en begra-
°t tuSsLhet gebied van de tegenpartij,
deze 1de linies gesneuvelden zijn
statistiek niet opgenomen.
Minister-president Chamberlain gaf
in het Lagerhuis een verklaring over
de „Altmark”. Minister Koht ant
woordde daarop in een interview.
Eerste blad, pag. 1.
Duitsche vloot maakt gebruik
van Noorsche wateren.
Minister Koht deelde mede, dat de
Noorsche autoriteiten niet wisten, dat
er Britsche gevangenen aan boord van
de „Altmark” waren. Gezien het feit,
dat dit weken geleden uitvoerig in de
wereldpers gepubliceerd werd, moet ik
dit werkelijk een verrassende me
dedeeling noemen.
De Finnen sloegen Russische aan
vallen af. Tegengesproken wordt, dat
Koivisto door de Russen is veroverd.
Sneeuw belemmert de operaties.
Eerste blad pag. 2. Vterae blad. pag. 1.
Gisteravond heeft te Rochester (In
diana) brand gewoed in het winter
kwartier van het circus Cole Brothers,
waarbij alle gekooide dieren van de
onderneming, waaronder leeuwen, tij
gers, luipaarden, apen en eenige zee
honden, zijn omgekomen.
Ongeveer 350 andere dieren, welke
zich in stallen bevonden, waaronder
ongeveer 25 olifanten, eenige ka-
meelen en 300 paarden, wisten los te
breken en draafden in het wilde weg
de stad in. Het enorme uit baksteen
opgetrokken gebouw, waarin alle die
ren uitgezonderd een tiental kameelen
waren ondergebracht, werd vernield.
De aangerichte schade werd geraamd
op ongeveer 200.000 dollar.
Tijdens de reddingswerkzaamheden
weerklonk een oorverdoovend angst
geschreeuw van de dieren in de
brandende kooien. Het gebrul van het
opgesloten nijlpaard overstemde echter
het geluid van alle andere dieren. De
tamme dieren wist men in veiligheid
te brengen. De eigenaars van de cir
cusonderneming verklaarden nog niet
te kunnen zeggen hoeveel dieren in
het vuur waren omgekomen. Verschei
dene olifanten en eenige paarden
trachtten naar het brandende gebouw
terug te keeren, doch werden door het
personeel tegengehouden, waarna de
dieren in wilde vaart naar de stad
renden.
„De Noor-
overeen-
tegen een vreedzame natie en indien
Engeland praktijken gebruikt als die
door Chamberlain gevolgd worden,
ontstaat er ernstig gevaar voor
volkerenrecht in het algemeen.”
Van haar
Drie Noorsche schepen zijn gezon
ken. Eén er van. geladen met regee-
1938 ringsgraan, werd getorpedeerd.
Eerste blad, pag. 2.
De „Altmark” zit nog steeds aan
den grond in de Jössingfjord.
Vierde blad, pag. 1.
United Press meldt uit Oslo Minis
ter Koht heeft verklaard, dat in de
conferentie van Zaterdagmorgen met
den Britschen ambassadeur, de premier
Nygaardsvold voorgesteld heeft, dat
Noorwegen de zaak van de „Altmark”
voor den Volkenbond zou brengen, ten
einde voor de geheele wereld ophel
dering te geven.
In Volkenbondskringen te Genève is
men verbaasd over dit bericht.
Hoogstens zou sprake kunnen zijn van
een vraag aan den Volkenbondsraad
om de meening van het Hof in den
Haag te vragen, aangezien Noorwegen
niet in staat zal zijn de zaak direct voor
het Internationale Hof te brengen, daar
Engeland geweigerd heeft de optioneele
clausule voor oorlogswinstpunten te
aanvaarden.
Geen bemiddeling van Roosevelt.
Volgens United Press was er sprake
van, dat Roosevelt als scheidsrechter
zou optreden in de „Altmark”-affaire,
doch men kon geen enkele reactie in de
omgeving van den president verkrij
gen. Wel werd er op gewezen, dat op
dergelijkc voorstellen niet gereageerd
wordt, tenzij deze in een vergevorderd
officieel stadium zijn gekomen en aan
gezien het hier gaat om een voorstel
dat door de pers gelanceerd wordt, zal
er waarschijnlijk niet veel meer uit
voortkomen.
De Britsche regeering, aldus spreker,
wacht thans op de volledige rapporten
der zee-officieren, die bij deze kranige
actie betrokken zijn geweest. Ik ben
overtuigd, dat het Huis de voldoening
deelt van de regeering over de bevrij
ding van de bemanning der door den
Duitschen kaper tot zinken gebrachte
schepen, na hun langdurige beproevin
gen en dat de leden wenschen de Ko
ninklijke Marine hartelijk te danken
voor deze belangrijke bladzijde welke
aan haar annalen is toegevoegd.
Spr. deelde hierop mede, dat geen an
dere mededeeling van de Noorsche re
geering is ontvangen na het protest, dat
zij Zaterdag j.l. bij minister Halifax
heeft ingediend.
In een interview met het Noorsche
telegraafagentschap naar aanleiding van
de gisteren door Chamberlain afgelegde
verklaring, heeft de Noorsche minister
van buitenlandsche zaken Koht het
volgende verklaard: u
1. Wat
Deensche zeelieden richtten een
open brief aan Londen en Berlijn in
zake den zee-oorlog.
Eerste blad, pag. 2.
<g-Gravenhage bij vooruitbet per 3 mnd. met „Kikeriki", „De Nieuwste Mode".
^°°ioniaal Bijblad" en „Letterkundig Bijblad” 3 Franco per post met Mode
wk0 nzonder Modeblad ƒ3.75 Buitenland 9.Landen waarop het
b’a «1 intern, drukwerk-posttarief van toepassing is 7.p kw. Bij postkantoren
D de geldende goedk. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 et., fr. p. post 10 ct.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Iedere regel meer tot 10 regels 40 ct. daarna Iedere regel
meer 50 ct - Reclames 90 ct. per regel. - Bewijsnummers 5 ct., fr p. post
10 ct Incassc binnen de stad 5 ct. buiten de stad volgens posttarief - Bij
vooruitbetaling Kleine Advertenties 90 ct.; Dienstaanbiedingen 70 ct -
Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad" 10 ct meer.
ongerustheid over het
motortankschip „Den
steld in overeenstemming met de inter- opvarenden zijn gered,
nationale conventie van 1907, welke ook
door de Brjtsche regeering was onder-
teekend.
2. Het kan betwist worden, of een re-
geeringsvaartuig als in het onderhavig?
geval, beschouwd moet worden als oor
logsschip of niet, doch het is duidelijk,
dat het in geen geval als een koopvaar
dijschip kan worden beschouwd. En daar
het internationale recht slechts twee
soorten schepen kent, moet het als oor
logsschip worden beschouwd, in dit ge
val als hulpschip voor de Duitsche ma
rine. De „Altmark” kon bijgevolg de
zelfde rechten laten gelden, als een oor
logsschip, met inbegrip van het recht,
zich niet te laten doorzoeken.
De Noorsche regeering. zoo vervolgde
Koht, heeft niet toegegeven aan druk
van welken kant ook. In dit, als in an
dere gevallen, heeft de Noorsche regee
ring er slechts naar gestreefd, te han
delen overeenkomstig de regels van het
internationale recht. De werken, die
Britsche deskundigen op het gebied van
het internationale recht hebben geschre
ven. wijzen er met nadruk op. dat de
aanwezigheid van gevangenen
boord van zulk een schip geen verschil
maakt en niet belet, dat het schip recht
op vrije doorvaart kan doen gelden.
De Noorsche pers over de rede
van Chamberlain.
„Morgenbladet” schrijft„Chamber-
lain toont niet het minste begrip
het meest vitale punt van de
mark”-kwestie, n.l. het feit,
zich gedragen
strict volgens de begrippen
van neutraliteit, welke wij twee jaar
geleden hebben aangenomen, en welke
wij aan de vreemde mogendheden heb
ben medegedeeld. Engeland heeft nooit
gezegd, dat deze begrippen te ver gin
gen, maar wanneer Chamberlain een
geval ontdekt, waarin, naar zijn mee
ning, deze begrippen Duitschland be
gunstigen, dan opent hij een aanval
op de Noorsche regeering. Deze aan
matiging, indien wij deze uitdrukking
mogen gebruiken, is zeer teleurstel
lend.
„Aftenposten” schrijft
sche regeering meent strikt
komstig het volkenrecht gehandeld te
hebben, ook zooals Engeland dit tevo
ren opvatte. Indien Engeland thans
meent, dat Noorwegen ongelijk heeft,
dan dient de Britsche regeering er be
lang bij te hebben, het geschil te laten
regelen door een onpartijdig hof.
„Nationen”, het voornaamste orgaan
van de boerenpartij, doet ook het denk
beeld aan de hand, een beroep te doen
op een internationaal hof. Wij zijn diep
teleurgesteld, aldus dit blad, over het
optreden van de Britsche regeering
Uit minister Koht’s verklaring leidde
spreker af, dat het Noorsche standpunt
was dat, daar de „Altmark” als een
oorlogsschip beschouwd werd en de
Duitsche rijksvlag voerde, geen ver
zoek om een onderzoek toe te staan ge
daan kon worden.
Nadat spreker er op gewezen had,
dat de „Alèmark” te Bergen had stil
gelegen en daar, in de territoriale wa
teren van de radio gebruik had ge
maakt, drukte hij er zijn verbazing
over uit, dat de Noorsche autoriteiten
daartegen slechts geprotesteerd en de
aangeboden verontschuldigingen aan
vaard hadden.
Spreker herinnerde daarop aan de
Noorsche weigering om gezamenlijk
controle uit te oefenen op het schip
en het naar Bergen voor nader en uit-
gebreider onderzoek op te brengen,
alsmede dat de Noorsche officier ge-
Zweden's houding inzake de hulp aan
bedreigde Finnen heeft in Finland
kleurstelling gewekt. Het kan niet re
kenen OP directen militairen bijstand,
daar zooals koning Gustaaf in een ver
klaring te kennen gaf, „Zweden dan het
pootste gevaar zou loopen, niet alleen
"j oorlog te komen met Rusland, doch
ook met de groote mogendheden”. De
Finsche bladen verwijten Zweden, dat
dit land toegeeft aan de vrees door een
merkelijke of denkbeeldige bedreiging
meegesleept te worden in een algtmee-
nen oorlog. Het blad „Helsingin Sano-
mat" zegt, dat de vitaalste belangen
van Zweden door zijn houding geschaad
worden. Het beschuldigt voorts Duitsch
land door bedreigingen Zweden ervan
af te houden militairen steun aan Fin
land te geven.
Het blad schrijft: „Duitschland, het
land dat ons twintig jaar geleden hielp
tegen het communisme, volgt nu een
politiek, die ons overlevert aan Rus
land. De Zweedsche regeeringsverkla-
ring moet in dit licht beschouwd wor
den. De vrees van Zweden moet voort
komen uit een directe bedreiging in
een grooten oorlog betrokken te wor
den. Zweden wordt hierdoor gedwongen
een politiek te volgen, die, gelijk een
ieder in Zweden weet, niet krachtig ge
noeg is om de levensbelangen van dat
land te verdedigen”.
De Stockholmsche correspondent van
bet Noorsche blad „Tidens Tegin” wijst
op de verdeeldheid die in Zweden
heerscht ten aanzien van Finland.
Eenerzijds de regeering en de koning,
die militaire hulp afwijzen, aan den an
deren kant de Zweedsche activisten, de
voorstanders om directe militairen bij
stand. De correspondent betoogt, dat
Finland strijdt zoowel voor zijn eigen
vrijheid als voor die van Zweden en
dat de Zweedsche democratische re
geering in een moeilijk parket zou ko
men, indien Rusland zijn buurman zou
worden en eveneens dé beheerscher van
de Oostzee en van den Zweedschen bui-
tenlandschen handel. Hij vervolgt: „In
dien Finland gedwongen zou worden
de hulp der geallieerden te vragen dan
zouden Zweden en Noorwegen in den
Srooten oorlog betrokken raken. Im-
m«rs geen van beide landen zou in
staat zijn te verhinderen dat geallieer
de troepen doortrekken naar Finland
Dit is de meening van vele invloedrijke
®"en der Zweedsche socialistische
Partij. Het is de algemeene opinie dat
e Westelijke mogendheden geinteres-
,seerd zouden zijn bij een enorme
®<beweging tegen Duitschland en
*®tend van Noord-Scandinavië uit en
T^jkertijd van het Zuiden (Turkije,
Kaukasus) uit. Het is de opvatting
activisten dat Zweden een conflict
duitschland kan vermijden door te
r^venieeren in Finland, daar anders
geallieerde troepen Zweden in een
gen §evaarlijke positie zouden bren-
Ul, rechtsche partijen te Stockholm
8ee en inzake het standpunt, dat de re-
lnS heeft ingenomen, een proclama-
*ordt->U^^Ceerd’ waarin o.a. gezegd
's onze Pücht, de spontane hulp
oat e ®an Finland verleend wordt, tot
M z keling brengen. Het is voor
eo Wecdsche volk een gevoelskwestie
het 'and een levenskwestie. Wij
lelf n °Jlze Pogingen voortzetten en
,ertro haaSten’ De peering moet het
Uwen des volks genieten, doch
zXrtruUWen moet ««“grond zijn op
i erneid, dat de regeering alles
m haar vermogen is. en alles
verwacht wordt”.
betreft de door Chamberlain
naar voren gebrachte theorie betreffen
de het varen van oorlogsschepen door
neutrale territoriale wateren, heeft de
Noorsche regeering gemeend, dat haar
inzicht volstrekt in overeenstemming
was met dat van Engeland. In
heeft de Noorsche regeering de bepalin
gen inzake de verplichtingen en rechten
van de neutraliteit herzien.
Onder deze bepalingen kwam er ook
een voor, die betrekking had op het
recht van een oorlogsschip eener oor
logvoerende mogendheid, zich in de
Noorsche territoriale wateren te bevin
den. De Britsche regeering meende, dat
deze bepaling ook betrekking had op
het varen door de Noorsche wateren,
terwijl de Noorsche regeering slechts
het oog had op het verblijf in een ha
ven van een oorlogsschip eener oorlog
voerende mogendheid. In den zomer van
1939 vroeg de Britsche aan de Noorsche
regeering. hoe deze bepaling moest wor
den opgevat en de Britsche regeering
wees er met nadruk op. dat oorlogs
schepen het recht moesten hebben, zoo
lang zij kunnen in de Noorsche territo
riale wateren te varen, ongeacht de 24-
uurs limiet. De Britsche regeering voeg
de hieraan toe. dat een dergelijke regel
in alle andere landen gold.
De Noorsche regeering antwoordde,
dat zij de betreffende bepaling uit
legde op dezelfde wijze als de Britsche
regeering zulks wenschte en dat de
Noorsche regeering den tekst had opge-