Jaa^che Courant van Donderdag 22 Februari 1940 ZESDE BLAD, PAGINA 1. Vlucht uit Moskou I Jt F l Jl d /l Rusland heeft in de Finsche zaak HET TORPEDEEREN VAN DE „ARENDSKERK” geen spoor van recht! RECHTZAKEN FEUILLETON. Qverzicht van hetgeen er onmiddellijk aan het binnen kringen van de Russische troepen is voorafgegaan opgezegd. de XXIII. de de Verhoor van eersten stuurman. Een non-agressie verdrag. de (Nadruk verboden.) £Wordt vervolgd.) ment vin worden." Gtj ziet: het regime in Finland heeft, zegt Molotof, met de zaak niets hoe genaamd van doen. Ik kan dus over gaan tot het volgende punthad de heer Molotof eenige verplichtingen je gens Finland, of stond hij tegenover dit land volkomen vrij minister van Tanner (inmiddels minister van bui- tenlandsche zaken geworden na het af treden van Erkko en de vorming van een nationale regeering) per radio een '(Nadruk verboden. Auteursrecht voorbehouden.) N iet-aanvals verdrag Instede daarvan zegde Molotof, daags na de ontvangst van dit aanbod, het grondgebied, tot 1945 8eldige niet-aanvalsverdrag op. burgerkleeding. De commandant was misschien 27 of 28 jaar. President: „Hoe was zijn houding?" „Correct. Hij vroeg waar we naar toe gingen en wat voor lading we in had den. Daarop zei hij, dat het contra bande was. President: „Heeft hij nog gezegd, wat hij als contrabande beschouwt.” Stuurman: „Nee, maar hij noemde vooral het prikkeldraad en het ijzer.” President: „Raadpleegde hij iemand?” Stuurman: „Tot drie keer toe sprak hij met een anderen officier. Twee keer had hij al gezegd: Sie werden ver- senkt. Ik heb hem gewaarschuwd voor zichtig te zijn, omdat het schip op de terugreis gecharterd was voor de Ne» derlandsche Regeering. De commandant haalde zijn schou ders op en zeide: Krieg ist Krieg”. Hij gaf vier redenen voor de torpe- deering op: 1. de bestemming voor vijandelijk land; 2. vervoer van con trabande; 3. Morseseinen na waarschu wing; 4. Poging tot ontvluchten. Ik heb mijn best gedaan deze rede nen te weerleggen. Maar ik slaagde er niet in. Vooral over de morseseinen was de Duitscher zeer gebelgd. Zoodra er iets was waarover discussie ontstond haalde de Duitscher zijn schouders op. Een schriftelijke verklaring wilde de Duitscher niet geven." President: „Hoe zag het schip eruit?" Stuurman: „Nog heel nieuw. Geen schrammetje zat er op. De boot had één kanon en een afweermitrailleur op dek. Om. 8.50 uur ging ik van de duik boot af. We kregen een half uur tijd. Om 9.30 u. schoot hij ons in den grond. De Duitscher zei alleen, dat het hem speet. Zoo eindigde de „Arendskerk” in de golven. Het woord was vervolgens aan den waarnemend inspecteur-generaal voor de Scheepvaart, den heer G. Mante. Het staat volgens den inspecteur vast, dat het seinen met de noodinstallatie van geen invloed is geweest. De plaats kan hierdoor nooit gepeild worden. Niemand aan boord heeft iets ge daan, dat torpedeeren wettigde. Een woord van lof aan den kapitein is op zijn plaats. Spreker maande nog tot uiterste voorzichtigheid in dergelijke omstan digheden. De raad zal later uitspraak doen. „Wij beschouwen Finland, wélk regime daar ook moge heerschen, als een onafhankelijken staat, sou- verein in zijn binnenlandsche en buitenlandsche politiek. Wij begee- ren niets zoozeer, dan dat het Fin sche volk over zijn binnenlandsche en buitenlandsche aangelegenhe den beslist op de wijze, welke het goeddunkt. In het verleden hebben de volken van de sovjet-Unie alles gedaan, om een onafhankelijk Fin land te scheppen. Ook in de toe komst zullen wij bereid zijn, om het Finsche volk bij te staan in het veilig stellen van zijn vrede en onafhankelijke ontwikkeling.” Eschberg zich met de villa van Lohrs verbinden. Daisy is niet thuis. Zij is met meneer Gattersworth naar de tennis baan gegaan, deelde de huishoudster hem mede. De toon, waarop juffrouw Schellberg dit zei, klonk wat koeltjes. Zij mocht Robert Eschberg niet. Zij voelde, dat hy haar in stilte verweet Daisy, na den dood van haar moeder, niet anders te hebben opgevoed. Maar Aline Schellberg had zeer goed gewe ten, wat zy deed, toen zij Daisy vol komen vrij liet en haar in veel, wat den ouden Lohr niet welgevallig was, nog heimelijk ondersteunde. Daardoor had zij zich een onaantastbare positie weten te verschaffen. In Robert Esch berg zag zij echter een tegenstander, die haar de baas was. Daar de oude heer Lohr waarschijnlijk wel niet meer zoo heel lang zou leven, had zij zich -al voorgesteld na Daisy’s huwe lijk haar jonge meesteres in het door deze te stichten huishouden te kunnen volgen, maar Robert Eschberg had zich daar, van het eerste oogenblik, waarop dit plan ter sprake kwam, ten sterkste tegen verzet. Zoo restte Aline Schellberg tenslotte nog slechts de hoop, dat dit huwelijk te elfder ure zou afspringen. Toen Robert Eschberg zoo hals over kop met onbekende be stemming uit Moskou was vertrokken, had het er werkelijk naar uitgezien, dat haar wensch in vervulling zou gaan, maar de door Daisy geforceer de verzoening daarna, had alle hoop volle verwachtingen dienaangaande op nieuw den bodem ingeslagen. Nu was Gattersworth plotseling weer opgedo- en juffrouw Schellberg was er De eerste stuurman, de heer J. H. Oosterhuis, werd vervolgens gehoord. President: „Wat hoorde u ’s morgens op wacht?” Stuurman: „Aanvankelijk niets. De vierde stuurman hoorde om 7.30 uur een explosie. We gingen aan bakboord kijken. Mijn eerste gedachte was: er is iets niet in de haak. Toen heb ik het smalste deel van de „Arendskerk” naar achter gebracht. Daardoor moest ik vier streken van koers veranderen. De stuurman vertelde voorts zijn er varingen, opgedaan op een duikboot. Het was niet nieuw voor hem, want in den wereldoorlog was hij (als leer ling) ook al eens na aanhouding op een duikboot geweest. De papieren werden meegenomen. De stuurman werd alleen op de duik boot toegelaten. „De matroos, die mij hielp, gaf ik de papieren. Op den toren trof ik een heel gezelschap aan, de meesten in Nóg een dag later verbrak hij ook de diplomatieke betrekkingen met Finland. Helsinki poogde vervolgens via den Zweedschen gezant te Moskou te ver nemen, of Rusland de onderhandelin- gen wilde voortzetten. Molotof weigerde hem als intermediair. Roosevelt deed een stap in Moskou. Molotof hoonde hem weg. Het Finsche antwoord. Zij weigerde den afstand van Hangö, bleef terzake van de eilanden in de Finsche golf op hetzelfde standpunt staan, maar verklaarde zich bereid tot afstand van een veel grooter stuk van de Landengte, al bleef er aanmerkelijk verschil tusschen vraag en aanbod. Ter wijl Paasikivi en Tanner op weg naar Moskou waren, hield Molotof een radio speech, waarin hij een voor Finland zwaar dreigenden toon liet hooren. Tot dat oogenblik waren de onderhande- lingen geheim gebleven. Molotof achtte het echter behoorlijk, in dit stadium een éénzijdige voorstelling van zaken buiten medeweten der wederpartij we reldkundig te maken. Op 3 November ontving Molotof het Finsche antwoord. Onmiddellijk verklaarde hij het onbe vredigend. beroep op Molotof, maar Rusland bleef! volharden: het erkende alleen maar de „volksregeering”. Waar is het recht van sovjet-Rusland? Ik geloof, in het voorgegane een vol strekt eerlijke samenvatting van het verloop der Russisch-Finsche tragedie te hebben gegeven. En ik vraag u: wAAr is het recht van sovjet-Rusland? Het heeft een geldig verdrag tegen hét recht in, eenzijdig opgezegd. Het heeft een verzoeningsconventie, eveneens gel dig, genegeerd. Het heeft precies dat gene gedaan, wat het zelf als „aanval len” in Genève en in het definltiever- drag, brandmerkte. Het heeft, dwars tegen zijn eigen theorie in (zie mijn citaten) een rebellenregeering erkend. Het heeft een medelid van den Volken bond aangevallen, ten spijt de dierbars woorden, die het aan het Geneefsche „vredesinstrument” placht te besteden. Het heeft zich, door zijn rechtstreek- sche poging tot zaaien van twist en tweedracht onder de Finnen, gemengd in de binnenlandsche aangelegenheden van een vreemde mogendheid, alweer dwars tegen zijn „principe” in. Indien hier niet een volmaakt zui ver geval van onuitgelokte agressie ligt er zou er in het verleden zeker geen zijn geweest! Rusland heeft in da Finsche zaak geen spoor van recht. Wie vandaag doet, wat van der Vlugt veer tig jaar geleden deed: de rechtsvraag stellen, die komt tot dezelfde conclusie gewilligd. Nóg deed, op 15 December, van weleer. Maar nu staat hij, als het kan, nog tien keer sterker dan toen! De Russische opmarsch. Op 30 November begon de Russische opmarsch. Finland beriep zich op den Volkenbond, Rusland, uitgenooHigd, antwoordde, dat het met Finland „niet in oorlog” was; het had, op 2 Decem ber, een verdrag van wederzij dschen bijstand gesloten met de „Finsche volksregeering” (Kuusinen) en „erken de” de „vroegere” regeerders van Fin land niet langer. De „volksregeering” zetelde in Terijoki, vlak bij de Russi sche grens, bestond uit marionetten van het Kreml, en had, zooals te begrijpen valt, alle Russische eischen op slag in- Voortgezette behandeling door den Raad voor de Scheepvaart Gistermiddag is de behandeling van het torpedeeren van de „Arends kerk” door den Raad voor de Scheep vaart voortgezet. Op een vraag van den heer Mante, zeide kapitein Wijker nog, dat de lan- ceerafstand ongeveer 500 meter be droeg. Er was één kanon aan boord van de duikboot. „Ik heb den marconist gezegd niets te zenden. Deze had de nood-installatie al bijgezet en ’n paar punten gegeven om den uitslag van de meters te contro- leeren." De duikboot was van het kleine type. Misschien was er een mogelijkheid ge weest om te vluchten. Mijn schip liep natuurlijk meer vaart dan de duik boot. Had ik zelf een kanon gehad, dan had hij me nooit gekregen. Wat Litwinow in Maart 1936 zei. Niet lang daarvóór had Litwinow het was in Maart 1936 gezegd „De houding van de sovjet-Unie wordt be paald door zijn strijd voor den vrede, roor de organisatie van de collectieve veiligheid en voor de handhaving van dat vredesinstrument, den Volkenbond. Wij zijn van oordeel, dat men niet voor den vrede strijden kan, zonder tevens op te komen voor de onaan tastbaarheid van internationale ver plichtingen, met name van die, welke betrekking hebben op de handhaving van bestaande grenzen, op bewape ning en op politieke en militaire agres sie.” Ik ben nog niet aan het einde van mijn citatenOp 28 September 1937 liet de sovjet-Unie haar vertegenwoor diger in Genève over Franco zeggen „Het erkennen van een rebellenlei der als hoofdman van de regeering. maakte de situatie niet beter, omdat daardoor in Alle gevallen élke rebellie of revolutie gelegaliseerd zou kunnen worden, eenvoudig door te zeggen, dat de rebellen de eigenlijke regeerders zijn. Het erkennen van de rebellen als wettige regeering is op zichzelf een vorm van interventie.” onderhandelingen dood. Een heftige anti-Finsche campagne werd door de Russen ingezet. De Finnen hadden, zoo werd beweerd, de Russische grens ge schonden. Helsinki ontkende. Toch was tot buiten terug te hetzelfde het bereid, zijn troepen schotsafstand van de grens trekken, mits de Russen deden. Rusland hield in alle hoofd zaken aan zijn eischen vast. Wèl was Rusland bereid, Hangö te verruilen voor een andere vloot- en luchtbasis op de Finsche Zuidkust; wèl wilde het ten aanzien van de Land engte een kleine onbeduidende conces sie doen, maar in alle hoofdzaken hield het aan zijn eischen vast. Op 13 No vember, nadat Finland ook nog tevergeefs de helft van het eiland Suursari had aangeboden, liepen de van overtuigd, dat deze veel beter by haar beschermelinge paste. Hij was een man, dien Daisy naar haar hand kon zetten en waarmee dus ook zij zelf geen moeilijkheden zou hebben. Robert Eschberg voelde zich eenigs- zins onaangenaam getroffen. Niet, dat hij jaloersch was, o neen, daarvoor was de verwijdering tusschen hen te groot geworden. Maar dat openlijke geflirt met Gattersworth had reeds eerder tot allerlei praatjes aanleiding gegeven; zoo kort voor zijn huwelijk had hij er waarlijk geen behoefte aan opnieuw het mikpunt te worden van den spotlust der brave kennissen. Heeft Daisy gezegd, wanneer zij terugkomt? Neen, daar weet ik niets van, meneer Eschberg. Enfin, zegt u dan maar, dat ik vanavond precies op tijd bij dr. Kur- tius hoop te zijn. Daisy en ik zouden daar vanavond een visite maken. Ik zal het Daisy zeggen, als zij terugkomt, meneer Eschberg. Klokslag acht uur maakte Robert zijn entrée ten huize van dr. Kurtius, Er waren tien, twaalf menschen, kun stenaars, eenige bekende figuren uit de wetenschappelijke wereld en een paar zakenvrienden van Robert, waar toe Kurtius zelf eveneens behoorde. Goed, dat jij tenminste bent ge komen Eschberg, begroette hem de heer des huizes. Robert Eschberg keek hem ver baasd aan. Hoezoo ik? En Daisy dan? zie laaide in Daisy op. Nu, daar zou zij spoedig achter komen... Toen juffrouw Küllers, niets ver moedend, met een stapel dossiers uit het archief terugkeerde, was Daisy met haar wagen reeds op weg naar Grinzing. Toevalligerwijze trof zij Robert ech ter niet in het sanatorium, want deze had zich door het kostelijke weer la ten verleiden een flinken omweg te maken. Nu hy eenmaal buiten was, wilde hij ook een oogenblik van de wondermooie natuur genieten. Hij reed heel langzaam, zich koesterend in de warme voorjaarszon, welke veld en bosch tot vollen wasdom wekte. Het rook naar hars en vochtige aarde. On stond: willekeurig moest hij aan dien korten rit door Hyde Park denken. Toen had Lisaweta naast hem gezeten. Daisy voerde intusschen met de zeer correcte, maar allerminst verle gen chef-verpleegster van het Sanato rium Rode een vry heftig dispuut dat wil zeggen, de heftigheid kwam geheel van Daisy’s zijde. Ik weet zeker, dat zich hier een zekere meneer Alexei Finschow moet bevinden. Meneer Eschberg heeft hem in het sanatorium laten opnemen. Waarom wilt u dat niet toegeven? Ik wensch meneer Finschow te spreken! De verpleegster handhaafde, on danks alles, haar beleefd-geduldig lachje. Zij had haar instructies. Op verzoek van meneer Eschberg moest de aanwezigheid van Alexei Finschow geheim worden gehouden. De naam van Daisy Lohr was haar niet geheel vreemd, maar meneer Eschberg zou het zeker niet goed vinden, dat zijn Beschouwing over Finsche kwestie. ik het er bij. De citaten Nu laat dienden alleen maar ter inleiding van een beschouwing over de Finsche kwes tie, gezien van het standpunt van het internationale recht. Veertig jaar gele den schreef van der Vlugt zijn „Fin land, de rechtsvraag” maar wie het daarover vandaag hebben wil, zit, als het mogelijk is, nog oneindig beter in zijn argumenten dan de hoogleeraar van toen. Ik spreek niet over den veldtocht van de Polen tegen de Rus sen een exempel van agressie overi gens. Ik spreek ook niet over de Rus sische voogdij over de drie Baltische stateneen exempel van inmenging in de aangelegenheden van vreemde mogendheden overigens. Maar ik spreek over Finland. En ik schakel daarbij het regimeverschil tusschen Rusland en Finland ten eenenmale uit. Dat doe ik niet om het mijzelf gemak kelijk te maken, maar omdat ik gaarne zoo getrouw mogelijk den heer Molo tof volgen wilzoolang hij het met het recht houdtWeer citeer ik, nu uit de radiorede des heeren Molotof, gehouden op 31 October van het vorige jaar, ergo vier weken vóór den over val op Finland het niet-aanvalsverdrag tusschen F\n- land en Rusland mochten ontstaan, en welke niet in bekwamen tijd langs den gewonen diplomatieken weg geregeld kunnen worden, aan een verzoenings commissie te onderwerpen.” Goed, zult gij kunnen zeggen, maar zoolang niet vaststaat, wat wij onder „aanval” en „aanvaller” moeten ver staan, schieten wij met al onze ver bintenissen niet veel op. Gij hebt ge lijk Rusland zag het óók .zoo. Finland eveneens. Vandaar, dat Finland op 22 Juli 1933 toetrad tot een tusschen acht landen, op initiatief van Litwinow ge sloten conventie, welke deze begrippen duidelijk omschreef. Ik citeer maar weer„Als aanvaller in een interna tionaal conflict zal diè staat beschouwd worden, die het eerst een van de vol gende daden bedrijftle. oorlogsver klaring aan een anderen staat; 2e. in vasie van het gebied van een anderen staat, al dan niet met oorlogsverkla ring; 3e. aanval met land-, lucht- of zeestrljdkrachten op gebied, schepen of vliegtuigen van een anderen staat, al dan niet met oorlogsverklaring4e. blokkade van de kusten of havens van een anderen staat, en 5e. steunverlee- ning aan gewapende troepen, gevormd op het grondgebied van een staat, wel ke troepen een anderen staat hebben aangevallen, of weigering, ondanks het verzoek van den aangevallen staat, om op eigen gebied alle maatregelen te nemen, teneinde dien troepen alle hulp en bescherming te onthouden.” Tegenover de theorie bittere werkelijkheid. Nu verlaat ik het terrein van theorie. Gij weet dus, welke verplich tingen Rusland jegens Finland had aan vaard, en welke gedachtengang, indien men de citaten uit de Russische Vol- kenbondsredevoeringen ernstig neiemt de Russische politiek bepaalde. Ik mag erop wijzen, dat de sovjet-Unie nooit openlijk heeft doen blijken, dat zij van opinie was veranderd. Integendeel: het citaat uit Molotof’s rede van Oc tober j.l. is niets dan de voortzetting van wat de Unie in Genève als haar standpunt had verkondigd. En nu te genover de theorie de bittere werke lijkheid! ffan onzen specialen verslaggever.) Helsinki, 14 Februari. r IJ dunkt: de tijd is ge- VI komen, waarin wij een ein<i moeten maken aan dat ge- raaflijk propaganda-wapen van de agressie. Degenen, die den vrede waarlijk willen hand haven, moeten den hoogen heeren maar eens gaan vertellen, dat nonsens, ook al herhaalt men ze dag aan dag, nonsens blijft. Men moet een schop een schop, een agressie agressie noemen, onverschillig met welk etiket zij zichzelf siert. Ett1 be staat geen internationale recht vaardiging voor agressie, ge- {wapende interventie, invasie van andere staten of verdrags- breuken Waarom het'ging! Den dag daarop vertrok Paasikivi, voorzien van de noodige Instructies. In Moskou aangekomen, werd hem alras duidelijk, waarom het ging. Rus land verlangde een groot stuk van de Karelische landengte, voorts een reeks eilanden In de Finsche Golf, waaronder Suursari (Hogland) en de slechting van een aantal Finsche for ten op de landengte, alsmede afstand van Hangö met een stuk omgeving. Daartegenover was het bereid, een stuk militair waardeloos) l grenzend aan Finsch-Karelië af te staan er. het niet-aanvalsverdrag tus schen Rusland en Finland te verster ken. Onrrlcidelltlk verliet Paasikivi Moskou; de voorstellen waren zóó ver ontrust md, dat hij overleg met zijn regeering noodzakelijk echtte. Waartoe Finland bereid was. Op 23 October verscheen hij weer in Moskou, thans vergezeld van Vëinö Tanner, den huidigen minister van Buitenlandsche Zaken van Finland. Finland verklaarde zich bereid tot vér gaande concessies: een kleinen hoek van de Landengte wilde het afstaan, eveneens de gevraagde eilanden minus Suursari. Maar de overige eischen wees het af, als strijdig met de Fin sche neutraliteit. Overigens verklaar de het zich bereid, het non-agressie- pact te versterken in dien zin, dat geen van beide staten eenigen steun aan een agressor zou verleenen. Ik moge er, in verband hiermee, aan herinne ren, dat Finland, precies als Neder land, op 1 September 1939 zijn strikte neutraliteit in het Europeesche con flict had uitgeroepen, een daad, die op denzelfden dag werd verstrekt door een soortgelijke gezamenlijke verkla ring van Finland, Denemarken, Ijs land, Noorwegen en Zweden. Er was dus voor Rusland geenerlei reden om te verwachten, dat Finland zich tot hulpplannen tegen Rusland zou leenen. Russische eischen van 14 October vormden èen minimum. Nog denzelfden dag, waarop Paasi kivi en Tanner het Finsche antwoord aanboden 23 October - reageer de Moskou; het verklaarde, dat zijn eischen van 14 October een minimum vormden. Nochtans zou het met een kleiner stuk van de Landengte genoe gen nemen, en, voorloopig, met een kleiner stuk van het gebied rondom Hangö. Weer keerden de Finsche gedelegeer den huiswaarts. De leiders van alle partijen werden bijeengeroepen in Moskou werd het volk op geen enkele wijze in de zaak gekend, ofschoon het om oorlog of vrede ging en nadat onder hen terzake van de te volgen gedragslijn volstrekte overeenstemming was verkregen, stelde de Finsche regee ring op 31 October haar antwoord vast Gij dacht, dat ik met een vooraan staand Fin zat te praten Toch niet Ik citeer alleen maarden eersten gedelegeerde van sovjet-Rusland, uit een speech, gehouden op 21 Septem ber 1937 in de vergadering van den Volkenbond te Genève. En ik ga er nog even mee door „Ik ben er diep van overtuigd, dat een besliste anti-agressiepolitiek van Volkenbondszijde in één geval van agressie een eind zal maken aan alle agressies. Dan, en dan alleen, zal iedere staat inzien, dat agressie niet loonend is, en dan zal ons aller ideaal van een universeelen Bond, als instru- den vrede, verwezenlijkt verloofde over het verblijf van den betrokken patiënt werd ingelicht. Zij dacht er dus niet over Daisy wijzer te maken dan zij reeds was en boven dien kon zij volkomen der waarheid getrouw zeggen: Het spijt mij zeer u niet van dienst te kunnen zijn, maar onder onze patiënten bevindt zich nie mand van dien naam... Maar ik weet toch, dat meneer Erschberg hierheen is gegaan om hem te spreken! Daisy stampte ongeduldig met haar voet op den grond. De door niets te verdrijven glimlach van de verpleegster maakte haar razend. Van de plannen van meneer Eschberg ben ik tot myn spijt niet op de hoogte. Ik kan u werkelijk niets anders mededeelen. Kan ik den geneesheer-directeu spreken? Het spijt me, maar de dokter is juist voor een consult naar de stad. Daisy begreep, dat hier voor haar niets te beginnen was. Woedend verliet zij het sanatorium om in razende vaart naar Weenen terug te keeren. Midden op den Ring, juist toen zij een zijstraat wilde inrijden, hoorde zy plotseling haar naam roepen: Miss Lohr! Op de stoep van een hotel, dat den geheelen straathoek in beslag nam, stond Gattersworth. Daisy remde. Hallo, Gattersworth, wat voert u hier uit? Ik dacht, dat u in Londen zat. Ik ben een paar dagen hier voor een tennismatch, miss Lohr. Ik heb u vanmorgen al opgebeld, maar ik trof u niet thuis. Het is mij een buitenge net begin van de tragedie. Toen sovjet-Rusland Oost-Polen aan zijn enorm gebied had toegievoegd, en de drie kleine Baltische staten on der zwaren druk tot vérgaande, soms zelfs territoriale, concessies had ge dwongen, richtte het zich tot Finland. Op 5 October van het vorige jaar werd de Finsche gezant in Moskou, Yrjö-Koskinen, bij Molotof ontboden, die hem mededeelde, dat de Russische regeering verlangde, dat een Finsch gedelegeerde, bij voorkeur de minister van Buitenlandsche Zaken Erkko zelf, naar Moskou zou komen „om concrete politieke problemen te bespreken”. DAt was het begin van de tragedie. Drie dagen later had in Helsinki een bespreking plaats tusschen Erkko en Dereviansky, den sovjetgezant aldaar. De aanteekeningen, die Erkko van dit gesprek maakte, zijn hoogst merk waardig. Dereviansky begon, met zich er namens zijn regeering over te be klagen, dat er nog steeds geen ant woord ontvangen was op het verzoek om een gedelegeerde. Dat verzoek was toen dus drie dagen oud! Erkko ant woordde, dat Finland de aangelegen heid op de normale wijze afhandelde, waarop Dereviansky reageerde met de opmerking, dat Finland’s houding ten zeerste van die van de Baltische staten verschilde. Erkko zeide, niet te weten, hoe het verloop van de onder handelingen met de Baltische staten geweest was; in elk geval zou Finland de zaak naar eigen opvatting en zoo spoedig mogelijk aanvatten. Tot twee maal toe onderstreepte Dereviansky vervolgens, dat de internationale si tuatie „ernstig” was en „een snelle afdoening van de kwesties tusschen Finland en Rusland noodzakelijk maakte”. Erkko deelde mee, dat Paa sikivi, de door de Finsche regeering aangewezen gedelegeerde, zoo moge lijk den volgenden dag zou vertrek ken, maar ging niet in op de toespe lingen van Dereviansky ten aanzien van de „succesvolle” onderhandelin gen met de Baltische staten. Op initiatief van de sovjet-Unie werd op 21 Januari 1932 tusschen Rus land en Finland een verdrag van non- agressie gesloten, dat op 7 April 1934 werd verlengd tot 31 December 1945. Artikel 1 van dit verdrag zegt, dat de partijen wederkeerig „de onschend baarheid van hun bestaande grenzen garamdeeren.” Elke daad van geweld, welke een aanval inhoudt op de integriteit en de on schendbaarheid van het grondgebied van de wederpartij, zal als een daad van agressie beschouwd worden, ook indien er' geen sprake is van oorlogs verklaring of oorlogsdaden”. Aan dit niet-aanvalsverdrag werd op 22 April 1932 een verzoeningsconventie toege voegd, waarvan ik de hoofdzaak van het eerste artikel laat volgen„De partijen verbinden zich wederkeerig, om alle geschillen, van welken aard ook, welke na de onderteekening van 27) Daisy belandde op de eerste verdie ping. Overal werd zy eerbiedig be boet. Zij liep door een paar gangen «1 opende de deur van de kamer van Robert’s secretaresse. Juffrouw Kül lers bleek niet aanwezig; zij bevond zich in het archief. Op haar tafel naast de telefoon lag een memoran dum, waarop geschreven Meneer Eschberg bij Alexei F., sa natorium Rode, Grinzing. Alleen in 'dringende gevallen telefonisch te be reiken! Juffrouw Küllers had deze aantee- kening gemaakt voor Emma Guth, haar plaatsvervangster tydens de middagpauze. Daisy’s argwaan was opgewekt. Alexei? Een Russische naam en de achternaam niet voluit geschreven? Robert nu, een kwartier voor zij el kaar zouden ontmoeten, in Grinzing? Dan kon hij onmogelyk op tijd terug *Ün. Had hij zijn afspraak met haar vergeten? Of stak daar wat anders achter? Sinds die geschiedenis met dien Finschow kon ze alles van hem v6rwachten. Finschow F. Maar Natuurlijk, dat beteekende Finschow! dat schepsel misschien in Weenen Mfo? Was Alexei wellicht een schuil- Naam voor Lisaweta? Een felle jaloe- woon genoegen u nu hier zoo onver wachts te zien. Hebt u iets bijzonders voor? Neen, integendeel. Ik verveel me. Hebt u er bezwaar tegen, dat ik die verveling met u deel? O, nee we zouden samen kun nen lunchen. Dat is op zichzelf al een zeer nuttig tijdverdrijf. De onverwachte verschijning van Gatterwsorth verdreef Daisy’s slechte stemming onmiddellijk. Dezelfde jon gensachtige vereering, waarmee hij haar in Warschau en Moskou tege moet was getreden, bleek ook thans haar uitwerking niet te missen. Daisy voelde zich door Robert vernederd. Waarom zou zij dan niet haar troost zoeken bij Gattersworth, die zich reeds vroeger in alle opzichten een gentleman had getoond? O, ze zou Robert bewijzen, dat er nog mannen waren, die haar wisten te waardeeren! Kort daarop zat zij met Gatters worth op het terras van het hotel aan de lunch. Zij lachte, zy schertste en zij flirtte volgens alle regels der kunst. Een paar kennis’sen, die eveneens hier het middagmaal gebruiken, ke ken verbaasd naar haar tafeltje. Dat was toch die jonge Engelschman, met wien Daisy Lohr al eerder was ge signaleerd! Daar was nogal wat over gefluisterd. Nu zaten ze hier weer met hun tweeën en dat nog wel zoo kort voor haar huwelijk met Esch berg! Het zag er werkelijk naar uit, of de charmante Daisy Lohr, behalve haar verloofde, nog andere aanbid ders had. Om vijf uur ’s middags liet Robert ken 1

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 21