Jaa^che Courant van Donderdag 22 Februari 1940
ZESDE BLAD, PAGINA 1.
Vlucht uit Moskou
I Jt F l Jl d /l
Rusland heeft in de
Finsche zaak
HET TORPEDEEREN
VAN DE
„ARENDSKERK”
geen spoor
van recht!
RECHTZAKEN
FEUILLETON.
Qverzicht van hetgeen er
onmiddellijk aan het binnen
kringen van de Russische
troepen is voorafgegaan
opgezegd.
de
XXIII.
de
de
Verhoor van eersten stuurman.
Een non-agressie verdrag.
de
(Nadruk verboden.)
£Wordt vervolgd.)
ment vin
worden."
Gtj ziet: het regime in Finland heeft,
zegt Molotof, met de zaak niets hoe
genaamd van doen. Ik kan dus over
gaan tot het volgende punthad de
heer Molotof eenige verplichtingen je
gens Finland, of stond hij tegenover
dit land volkomen vrij
minister
van
Tanner (inmiddels minister van bui-
tenlandsche zaken geworden na het af
treden van Erkko en de vorming van
een nationale regeering) per radio een
'(Nadruk verboden. Auteursrecht
voorbehouden.)
N iet-aanvals verdrag
Instede daarvan zegde Molotof, daags
na de ontvangst van dit aanbod, het
grondgebied, tot 1945 8eldige niet-aanvalsverdrag op.
burgerkleeding. De commandant was
misschien 27 of 28 jaar.
President: „Hoe was zijn houding?"
„Correct. Hij vroeg waar we naar toe
gingen en wat voor lading we in had
den. Daarop zei hij, dat het contra
bande was.
President: „Heeft hij nog gezegd,
wat hij als contrabande beschouwt.”
Stuurman: „Nee, maar hij noemde
vooral het prikkeldraad en het ijzer.”
President: „Raadpleegde hij iemand?”
Stuurman: „Tot drie keer toe sprak
hij met een anderen officier. Twee keer
had hij al gezegd: Sie werden ver-
senkt. Ik heb hem gewaarschuwd voor
zichtig te zijn, omdat het schip op de
terugreis gecharterd was voor de Ne»
derlandsche Regeering.
De commandant haalde zijn schou
ders op en zeide: Krieg ist Krieg”.
Hij gaf vier redenen voor de torpe-
deering op: 1. de bestemming voor
vijandelijk land; 2. vervoer van con
trabande; 3. Morseseinen na waarschu
wing; 4. Poging tot ontvluchten.
Ik heb mijn best gedaan deze rede
nen te weerleggen. Maar ik slaagde er
niet in. Vooral over de morseseinen
was de Duitscher zeer gebelgd. Zoodra
er iets was waarover discussie ontstond
haalde de Duitscher zijn schouders op.
Een schriftelijke verklaring wilde de
Duitscher niet geven."
President: „Hoe zag het schip eruit?"
Stuurman: „Nog heel nieuw. Geen
schrammetje zat er op. De boot had
één kanon en een afweermitrailleur op
dek. Om. 8.50 uur ging ik van de duik
boot af. We kregen een half uur tijd.
Om 9.30 u. schoot hij ons in den grond.
De Duitscher zei alleen, dat het hem
speet.
Zoo eindigde de „Arendskerk” in de
golven.
Het woord was vervolgens aan den
waarnemend inspecteur-generaal voor
de Scheepvaart, den heer G. Mante.
Het staat volgens den inspecteur vast,
dat het seinen met de noodinstallatie
van geen invloed is geweest. De plaats
kan hierdoor nooit gepeild worden.
Niemand aan boord heeft iets ge
daan, dat torpedeeren wettigde. Een
woord van lof aan den kapitein is op
zijn plaats.
Spreker maande nog tot uiterste
voorzichtigheid in dergelijke omstan
digheden.
De raad zal later uitspraak doen.
„Wij beschouwen Finland, wélk
regime daar ook moge heerschen,
als een onafhankelijken staat, sou-
verein in zijn binnenlandsche en
buitenlandsche politiek. Wij begee-
ren niets zoozeer, dan dat het Fin
sche volk over zijn binnenlandsche
en buitenlandsche aangelegenhe
den beslist op de wijze, welke het
goeddunkt. In het verleden hebben
de volken van de sovjet-Unie alles
gedaan, om een onafhankelijk Fin
land te scheppen. Ook in de toe
komst zullen wij bereid zijn, om
het Finsche volk bij te staan in
het veilig stellen van zijn vrede
en onafhankelijke ontwikkeling.”
Eschberg zich met de villa van
Lohrs verbinden.
Daisy is niet thuis. Zij is met
meneer Gattersworth naar de tennis
baan gegaan, deelde de huishoudster
hem mede. De toon, waarop juffrouw
Schellberg dit zei, klonk wat koeltjes.
Zij mocht Robert Eschberg niet. Zij
voelde, dat hy haar in stilte verweet
Daisy, na den dood van haar moeder,
niet anders te hebben opgevoed. Maar
Aline Schellberg had zeer goed gewe
ten, wat zy deed, toen zij Daisy vol
komen vrij liet en haar in veel, wat
den ouden Lohr niet welgevallig was,
nog heimelijk ondersteunde. Daardoor
had zij zich een onaantastbare positie
weten te verschaffen. In Robert Esch
berg zag zij echter een tegenstander,
die haar de baas was. Daar de oude
heer Lohr waarschijnlijk wel niet
meer zoo heel lang zou leven, had zij
zich -al voorgesteld na Daisy’s huwe
lijk haar jonge meesteres in het door
deze te stichten huishouden te kunnen
volgen, maar Robert Eschberg had
zich daar, van het eerste oogenblik,
waarop dit plan ter sprake kwam, ten
sterkste tegen verzet. Zoo restte Aline
Schellberg tenslotte nog slechts de
hoop, dat dit huwelijk te elfder ure
zou afspringen. Toen Robert Eschberg
zoo hals over kop met onbekende be
stemming uit Moskou was vertrokken,
had het er werkelijk naar uitgezien,
dat haar wensch in vervulling zou
gaan, maar de door Daisy geforceer
de verzoening daarna, had alle hoop
volle verwachtingen dienaangaande op
nieuw den bodem ingeslagen. Nu was
Gattersworth plotseling weer opgedo-
en juffrouw Schellberg was er
De eerste stuurman, de heer J. H.
Oosterhuis, werd vervolgens gehoord.
President: „Wat hoorde u ’s morgens
op wacht?”
Stuurman: „Aanvankelijk niets. De
vierde stuurman hoorde om 7.30 uur
een explosie. We gingen aan bakboord
kijken. Mijn eerste gedachte was: er
is iets niet in de haak. Toen heb ik het
smalste deel van de „Arendskerk” naar
achter gebracht. Daardoor moest ik
vier streken van koers veranderen.
De stuurman vertelde voorts zijn er
varingen, opgedaan op een duikboot.
Het was niet nieuw voor hem, want
in den wereldoorlog was hij (als leer
ling) ook al eens na aanhouding op
een duikboot geweest. De papieren
werden meegenomen.
De stuurman werd alleen op de duik
boot toegelaten.
„De matroos, die mij hielp, gaf ik de
papieren. Op den toren trof ik een
heel gezelschap aan, de meesten in
Nóg een dag later verbrak hij ook de
diplomatieke betrekkingen met Finland.
Helsinki poogde vervolgens via den
Zweedschen gezant te Moskou te ver
nemen, of Rusland de onderhandelin-
gen wilde voortzetten. Molotof weigerde
hem als intermediair. Roosevelt deed
een stap in Moskou. Molotof hoonde
hem weg.
Het Finsche antwoord.
Zij weigerde den afstand van Hangö,
bleef terzake van de eilanden in de
Finsche golf op hetzelfde standpunt
staan, maar verklaarde zich bereid tot
afstand van een veel grooter stuk van
de Landengte, al bleef er aanmerkelijk
verschil tusschen vraag en aanbod. Ter
wijl Paasikivi en Tanner op weg naar
Moskou waren, hield Molotof een radio
speech, waarin hij een voor Finland
zwaar dreigenden toon liet hooren. Tot
dat oogenblik waren de onderhande-
lingen geheim gebleven. Molotof achtte
het echter behoorlijk, in dit stadium
een éénzijdige voorstelling van zaken
buiten medeweten der wederpartij we
reldkundig te maken. Op 3 November
ontving Molotof het Finsche antwoord.
Onmiddellijk verklaarde hij het onbe
vredigend.
beroep op Molotof, maar Rusland bleef!
volharden: het erkende alleen maar de
„volksregeering”.
Waar is het recht van
sovjet-Rusland?
Ik geloof, in het voorgegane een vol
strekt eerlijke samenvatting van het
verloop der Russisch-Finsche tragedie
te hebben gegeven. En ik vraag u: wAAr
is het recht van sovjet-Rusland? Het
heeft een geldig verdrag tegen hét
recht in, eenzijdig opgezegd. Het heeft
een verzoeningsconventie, eveneens gel
dig, genegeerd. Het heeft precies dat
gene gedaan, wat het zelf als „aanval
len” in Genève en in het definltiever-
drag, brandmerkte. Het heeft, dwars
tegen zijn eigen theorie in (zie mijn
citaten) een rebellenregeering erkend.
Het heeft een medelid van den Volken
bond aangevallen, ten spijt de dierbars
woorden, die het aan het Geneefsche
„vredesinstrument” placht te besteden.
Het heeft zich, door zijn rechtstreek-
sche poging tot zaaien van twist en
tweedracht onder de Finnen, gemengd
in de binnenlandsche aangelegenheden
van een vreemde mogendheid, alweer
dwars tegen zijn „principe” in.
Indien hier niet een volmaakt zui
ver geval van onuitgelokte agressie
ligt er zou er in het verleden zeker
geen zijn geweest! Rusland heeft in da
Finsche zaak geen spoor van recht. Wie
vandaag doet, wat van der Vlugt veer
tig jaar geleden deed: de rechtsvraag
stellen, die komt tot dezelfde conclusie
gewilligd. Nóg deed, op 15 December, van weleer. Maar nu staat hij, als het
kan, nog tien keer sterker dan toen!
De Russische opmarsch.
Op 30 November begon de Russische
opmarsch. Finland beriep zich op den
Volkenbond, Rusland, uitgenooHigd,
antwoordde, dat het met Finland „niet
in oorlog” was; het had, op 2 Decem
ber, een verdrag van wederzij dschen
bijstand gesloten met de „Finsche
volksregeering” (Kuusinen) en „erken
de” de „vroegere” regeerders van Fin
land niet langer. De „volksregeering”
zetelde in Terijoki, vlak bij de Russi
sche grens, bestond uit marionetten van
het Kreml, en had, zooals te begrijpen
valt, alle Russische eischen op slag in-
Voortgezette behandeling door
den Raad voor de
Scheepvaart
Gistermiddag is de behandeling
van het torpedeeren van de „Arends
kerk” door den Raad voor de Scheep
vaart voortgezet.
Op een vraag van den heer Mante,
zeide kapitein Wijker nog, dat de lan-
ceerafstand ongeveer 500 meter be
droeg. Er was één kanon aan boord
van de duikboot.
„Ik heb den marconist gezegd niets
te zenden. Deze had de nood-installatie
al bijgezet en ’n paar punten gegeven om
den uitslag van de meters te contro-
leeren."
De duikboot was van het kleine type.
Misschien was er een mogelijkheid ge
weest om te vluchten. Mijn schip liep
natuurlijk meer vaart dan de duik
boot. Had ik zelf een kanon gehad, dan
had hij me nooit gekregen.
Wat Litwinow in Maart
1936 zei.
Niet lang daarvóór had Litwinow
het was in Maart 1936 gezegd „De
houding van de sovjet-Unie wordt be
paald door zijn strijd voor den vrede,
roor de organisatie van de collectieve
veiligheid en voor de handhaving van
dat vredesinstrument, den Volkenbond.
Wij zijn van oordeel, dat men niet
voor den vrede strijden kan, zonder
tevens op te komen voor de onaan
tastbaarheid van internationale ver
plichtingen, met name van die, welke
betrekking hebben op de handhaving
van bestaande grenzen, op bewape
ning en op politieke en militaire agres
sie.”
Ik ben nog niet aan het einde van
mijn citatenOp 28 September 1937
liet de sovjet-Unie haar vertegenwoor
diger in Genève over Franco zeggen
„Het erkennen van een rebellenlei
der als hoofdman van de regeering.
maakte de situatie niet beter, omdat
daardoor in Alle gevallen élke rebellie
of revolutie gelegaliseerd zou kunnen
worden, eenvoudig door te zeggen, dat
de rebellen de eigenlijke regeerders
zijn. Het erkennen van de rebellen als
wettige regeering is op zichzelf een
vorm van interventie.”
onderhandelingen dood. Een heftige
anti-Finsche campagne werd door de
Russen ingezet. De Finnen hadden, zoo
werd beweerd, de Russische grens ge
schonden. Helsinki ontkende. Toch was
tot buiten
terug te
hetzelfde
het bereid, zijn troepen
schotsafstand van de grens
trekken, mits de Russen
deden.
Rusland hield in alle hoofd
zaken aan zijn eischen vast.
Wèl was Rusland bereid, Hangö te
verruilen voor een andere vloot- en
luchtbasis op de Finsche Zuidkust; wèl
wilde het ten aanzien van de Land
engte een kleine onbeduidende conces
sie doen, maar in alle hoofdzaken hield
het aan zijn eischen vast. Op 13 No
vember, nadat Finland ook nog
tevergeefs de helft van het eiland
Suursari had aangeboden, liepen de
van overtuigd, dat deze veel beter by
haar beschermelinge paste. Hij was
een man, dien Daisy naar haar hand
kon zetten en waarmee dus ook zij
zelf geen moeilijkheden zou hebben.
Robert Eschberg voelde zich eenigs-
zins onaangenaam getroffen. Niet, dat
hij jaloersch was, o neen, daarvoor
was de verwijdering tusschen hen te
groot geworden. Maar dat openlijke
geflirt met Gattersworth had reeds
eerder tot allerlei praatjes aanleiding
gegeven; zoo kort voor zijn huwelijk
had hij er waarlijk geen behoefte aan
opnieuw het mikpunt te worden van
den spotlust der brave kennissen.
Heeft Daisy gezegd, wanneer zij
terugkomt?
Neen, daar weet ik niets van,
meneer Eschberg.
Enfin, zegt u dan maar, dat ik
vanavond precies op tijd bij dr. Kur-
tius hoop te zijn. Daisy en ik zouden
daar vanavond een visite maken.
Ik zal het Daisy zeggen, als zij
terugkomt, meneer Eschberg.
Klokslag acht uur maakte Robert
zijn entrée ten huize van dr. Kurtius,
Er waren tien, twaalf menschen, kun
stenaars, eenige bekende figuren uit
de wetenschappelijke wereld en een
paar zakenvrienden van Robert, waar
toe Kurtius zelf eveneens behoorde.
Goed, dat jij tenminste bent ge
komen Eschberg, begroette hem de
heer des huizes.
Robert Eschberg keek hem ver
baasd aan. Hoezoo ik? En Daisy
dan?
zie laaide in Daisy op. Nu, daar zou
zij spoedig achter komen...
Toen juffrouw Küllers, niets ver
moedend, met een stapel dossiers uit
het archief terugkeerde, was Daisy
met haar wagen reeds op weg naar
Grinzing.
Toevalligerwijze trof zij Robert ech
ter niet in het sanatorium, want deze
had zich door het kostelijke weer la
ten verleiden een flinken omweg te
maken. Nu hy eenmaal buiten was,
wilde hij ook een oogenblik van de
wondermooie natuur genieten. Hij reed
heel langzaam, zich koesterend in de
warme voorjaarszon, welke veld en
bosch tot vollen wasdom wekte. Het
rook naar hars en vochtige aarde. On
stond: willekeurig moest hij aan dien korten
rit door Hyde Park denken. Toen had
Lisaweta naast hem gezeten.
Daisy voerde intusschen met de
zeer correcte, maar allerminst verle
gen chef-verpleegster van het Sanato
rium Rode een vry heftig dispuut
dat wil zeggen, de heftigheid kwam
geheel van Daisy’s zijde.
Ik weet zeker, dat zich hier een
zekere meneer Alexei Finschow moet
bevinden. Meneer Eschberg heeft hem
in het sanatorium laten opnemen.
Waarom wilt u dat niet toegeven? Ik
wensch meneer Finschow te spreken!
De verpleegster handhaafde, on
danks alles, haar beleefd-geduldig
lachje. Zij had haar instructies. Op
verzoek van meneer Eschberg moest
de aanwezigheid van Alexei Finschow
geheim worden gehouden. De naam
van Daisy Lohr was haar niet geheel
vreemd, maar meneer Eschberg zou
het zeker niet goed vinden, dat zijn
Beschouwing over
Finsche kwestie.
ik het er bij. De citaten
Nu laat
dienden alleen maar ter inleiding van
een beschouwing over de Finsche kwes
tie, gezien van het standpunt van het
internationale recht. Veertig jaar gele
den schreef van der Vlugt zijn „Fin
land, de rechtsvraag” maar wie het
daarover vandaag hebben wil, zit, als
het mogelijk is, nog oneindig beter in
zijn argumenten dan de hoogleeraar
van toen. Ik spreek niet over den
veldtocht van de Polen tegen de Rus
sen een exempel van agressie overi
gens. Ik spreek ook niet over de Rus
sische voogdij over de drie Baltische
stateneen exempel van inmenging
in de aangelegenheden van vreemde
mogendheden overigens. Maar ik
spreek over Finland. En ik schakel
daarbij het regimeverschil tusschen
Rusland en Finland ten eenenmale uit.
Dat doe ik niet om het mijzelf gemak
kelijk te maken, maar omdat ik gaarne
zoo getrouw mogelijk den heer Molo
tof volgen wilzoolang hij het met
het recht houdtWeer citeer ik, nu
uit de radiorede des heeren Molotof,
gehouden op 31 October van het vorige
jaar, ergo vier weken vóór den over
val op Finland
het niet-aanvalsverdrag tusschen F\n-
land en Rusland mochten ontstaan, en
welke niet in bekwamen tijd langs den
gewonen diplomatieken weg geregeld
kunnen worden, aan een verzoenings
commissie te onderwerpen.”
Goed, zult gij kunnen zeggen, maar
zoolang niet vaststaat, wat wij onder
„aanval” en „aanvaller” moeten ver
staan, schieten wij met al onze ver
bintenissen niet veel op. Gij hebt ge
lijk Rusland zag het óók .zoo. Finland
eveneens. Vandaar, dat Finland op 22
Juli 1933 toetrad tot een tusschen acht
landen, op initiatief van Litwinow ge
sloten conventie, welke deze begrippen
duidelijk omschreef. Ik citeer maar
weer„Als aanvaller in een interna
tionaal conflict zal diè staat beschouwd
worden, die het eerst een van de vol
gende daden bedrijftle. oorlogsver
klaring aan een anderen staat; 2e. in
vasie van het gebied van een anderen
staat, al dan niet met oorlogsverkla
ring; 3e. aanval met land-, lucht- of
zeestrljdkrachten op gebied, schepen
of vliegtuigen van een anderen staat,
al dan niet met oorlogsverklaring4e.
blokkade van de kusten of havens van
een anderen staat, en 5e. steunverlee-
ning aan gewapende troepen, gevormd
op het grondgebied van een staat, wel
ke troepen een anderen staat hebben
aangevallen, of weigering, ondanks het
verzoek van den aangevallen staat, om
op eigen gebied alle maatregelen te
nemen, teneinde dien troepen alle hulp
en bescherming te onthouden.”
Tegenover de theorie
bittere werkelijkheid.
Nu verlaat ik het terrein van
theorie. Gij weet dus, welke verplich
tingen Rusland jegens Finland had aan
vaard, en welke gedachtengang, indien
men de citaten uit de Russische Vol-
kenbondsredevoeringen ernstig neiemt
de Russische politiek bepaalde. Ik mag
erop wijzen, dat de sovjet-Unie nooit
openlijk heeft doen blijken, dat zij van
opinie was veranderd. Integendeel:
het citaat uit Molotof’s rede van Oc
tober j.l. is niets dan de voortzetting
van wat de Unie in Genève als haar
standpunt had verkondigd. En nu te
genover de theorie de bittere werke
lijkheid!
ffan onzen specialen verslaggever.)
Helsinki, 14 Februari.
r IJ dunkt: de tijd is ge-
VI komen, waarin wij een
ein<i moeten maken aan dat ge-
raaflijk propaganda-wapen van
de agressie. Degenen, die den
vrede waarlijk willen hand
haven, moeten den hoogen
heeren maar eens gaan vertellen,
dat nonsens, ook al herhaalt
men ze dag aan dag, nonsens
blijft. Men moet een schop een
schop, een agressie agressie
noemen, onverschillig met welk
etiket zij zichzelf siert. Ett1 be
staat geen internationale recht
vaardiging voor agressie, ge-
{wapende interventie, invasie
van andere staten of verdrags-
breuken
Waarom het'ging!
Den dag daarop vertrok Paasikivi,
voorzien van de noodige Instructies.
In Moskou aangekomen, werd hem
alras duidelijk, waarom het ging. Rus
land verlangde een groot stuk van de
Karelische landengte, voorts een
reeks eilanden In de Finsche Golf,
waaronder Suursari (Hogland) en de
slechting van een aantal Finsche for
ten op de landengte, alsmede afstand
van Hangö met een stuk omgeving.
Daartegenover was het bereid, een stuk
militair waardeloos) l
grenzend aan Finsch-Karelië af te
staan er. het niet-aanvalsverdrag tus
schen Rusland en Finland te verster
ken. Onrrlcidelltlk verliet Paasikivi
Moskou; de voorstellen waren zóó ver
ontrust md, dat hij overleg met zijn
regeering noodzakelijk echtte.
Waartoe Finland bereid was.
Op 23 October verscheen hij weer
in Moskou, thans vergezeld van Vëinö
Tanner, den huidigen minister van
Buitenlandsche Zaken van Finland.
Finland verklaarde zich bereid tot vér
gaande concessies: een kleinen hoek
van de Landengte wilde het afstaan,
eveneens de gevraagde eilanden minus
Suursari. Maar de overige eischen
wees het af, als strijdig met de Fin
sche neutraliteit. Overigens verklaar
de het zich bereid, het non-agressie-
pact te versterken in dien zin, dat geen
van beide staten eenigen steun aan
een agressor zou verleenen. Ik moge
er, in verband hiermee, aan herinne
ren, dat Finland, precies als Neder
land, op 1 September 1939 zijn strikte
neutraliteit in het Europeesche con
flict had uitgeroepen, een daad, die
op denzelfden dag werd verstrekt door
een soortgelijke gezamenlijke verkla
ring van Finland, Denemarken, Ijs
land, Noorwegen en Zweden. Er was
dus voor Rusland geenerlei reden om
te verwachten, dat Finland zich tot
hulpplannen tegen Rusland zou leenen.
Russische eischen van 14
October vormden èen
minimum.
Nog denzelfden dag, waarop Paasi
kivi en Tanner het Finsche antwoord
aanboden 23 October - reageer
de Moskou; het verklaarde, dat zijn
eischen van 14 October een minimum
vormden. Nochtans zou het met een
kleiner stuk van de Landengte genoe
gen nemen, en, voorloopig, met een
kleiner stuk van het gebied rondom
Hangö.
Weer keerden de Finsche gedelegeer
den huiswaarts. De leiders van alle
partijen werden bijeengeroepen in
Moskou werd het volk op geen enkele
wijze in de zaak gekend, ofschoon het
om oorlog of vrede ging en nadat
onder hen terzake van de te volgen
gedragslijn volstrekte overeenstemming
was verkregen, stelde de Finsche regee
ring op 31 October haar antwoord vast
Gij dacht, dat ik met een vooraan
staand Fin zat te praten Toch niet
Ik citeer alleen maarden eersten
gedelegeerde van sovjet-Rusland, uit
een speech, gehouden op 21 Septem
ber 1937 in de vergadering van den
Volkenbond te Genève. En ik ga er
nog even mee door
„Ik ben er diep van overtuigd, dat
een besliste anti-agressiepolitiek van
Volkenbondszijde in één geval van
agressie een eind zal maken aan alle
agressies. Dan, en dan alleen, zal
iedere staat inzien, dat agressie niet
loonend is, en dan zal ons aller ideaal
van een universeelen Bond, als instru-
den vrede, verwezenlijkt
verloofde over het verblijf van den
betrokken patiënt werd ingelicht. Zij
dacht er dus niet over Daisy wijzer
te maken dan zij reeds was en boven
dien kon zij volkomen der waarheid
getrouw zeggen: Het spijt mij zeer
u niet van dienst te kunnen zijn, maar
onder onze patiënten bevindt zich nie
mand van dien naam...
Maar ik weet toch, dat meneer
Erschberg hierheen is gegaan om hem
te spreken! Daisy stampte ongeduldig
met haar voet op den grond. De door
niets te verdrijven glimlach van de
verpleegster maakte haar razend.
Van de plannen van meneer
Eschberg ben ik tot myn spijt niet op
de hoogte. Ik kan u werkelijk niets
anders mededeelen.
Kan ik den geneesheer-directeu
spreken?
Het spijt me, maar de dokter is
juist voor een consult naar de stad.
Daisy begreep, dat hier voor haar
niets te beginnen was. Woedend verliet
zij het sanatorium om in razende
vaart naar Weenen terug te keeren.
Midden op den Ring, juist toen zij
een zijstraat wilde inrijden, hoorde zy
plotseling haar naam roepen:
Miss Lohr!
Op de stoep van een hotel, dat den
geheelen straathoek in beslag nam,
stond Gattersworth.
Daisy remde.
Hallo, Gattersworth, wat voert u
hier uit? Ik dacht, dat u in Londen
zat.
Ik ben een paar dagen hier voor
een tennismatch, miss Lohr. Ik heb u
vanmorgen al opgebeld, maar ik trof
u niet thuis. Het is mij een buitenge
net begin van de tragedie.
Toen sovjet-Rusland Oost-Polen aan
zijn enorm gebied had toegievoegd,
en de drie kleine Baltische staten on
der zwaren druk tot vérgaande, soms
zelfs territoriale, concessies had ge
dwongen, richtte het zich tot Finland.
Op 5 October van het vorige jaar
werd de Finsche gezant in Moskou,
Yrjö-Koskinen, bij Molotof ontboden,
die hem mededeelde, dat de Russische
regeering verlangde, dat een Finsch
gedelegeerde, bij voorkeur de minister
van Buitenlandsche Zaken Erkko zelf,
naar Moskou zou komen „om concrete
politieke problemen te bespreken”.
DAt was het begin van de tragedie.
Drie dagen later had in Helsinki een
bespreking plaats tusschen Erkko en
Dereviansky, den sovjetgezant aldaar.
De aanteekeningen, die Erkko van dit
gesprek maakte, zijn hoogst merk
waardig. Dereviansky begon, met zich
er namens zijn regeering over te be
klagen, dat er nog steeds geen ant
woord ontvangen was op het verzoek
om een gedelegeerde. Dat verzoek was
toen dus drie dagen oud! Erkko ant
woordde, dat Finland de aangelegen
heid op de normale wijze afhandelde,
waarop Dereviansky reageerde met
de opmerking, dat Finland’s houding
ten zeerste van die van de Baltische
staten verschilde. Erkko zeide, niet te
weten, hoe het verloop van de onder
handelingen met de Baltische staten
geweest was; in elk geval zou Finland
de zaak naar eigen opvatting en zoo
spoedig mogelijk aanvatten. Tot twee
maal toe onderstreepte Dereviansky
vervolgens, dat de internationale si
tuatie „ernstig” was en „een snelle
afdoening van de kwesties tusschen
Finland en Rusland noodzakelijk
maakte”. Erkko deelde mee, dat Paa
sikivi, de door de Finsche regeering
aangewezen gedelegeerde, zoo moge
lijk den volgenden dag zou vertrek
ken, maar ging niet in op de toespe
lingen van Dereviansky ten aanzien
van de „succesvolle” onderhandelin
gen met de Baltische staten.
Op initiatief van de sovjet-Unie
werd op 21 Januari 1932 tusschen Rus
land en Finland een verdrag van non-
agressie gesloten, dat op 7 April 1934
werd verlengd tot 31 December 1945.
Artikel 1 van dit verdrag zegt, dat de
partijen wederkeerig „de onschend
baarheid van hun bestaande
grenzen garamdeeren.” Elke
daad van geweld, welke een aanval
inhoudt op de integriteit en de on
schendbaarheid van het grondgebied
van de wederpartij, zal als een daad
van agressie beschouwd worden, ook
indien er' geen sprake is van oorlogs
verklaring of oorlogsdaden”. Aan dit
niet-aanvalsverdrag werd op 22 April
1932 een verzoeningsconventie toege
voegd, waarvan ik de hoofdzaak van
het eerste artikel laat volgen„De
partijen verbinden zich wederkeerig,
om alle geschillen, van welken aard
ook, welke na de onderteekening van
27)
Daisy belandde op de eerste verdie
ping. Overal werd zy eerbiedig be
boet. Zij liep door een paar gangen
«1 opende de deur van de kamer van
Robert’s secretaresse. Juffrouw Kül
lers bleek niet aanwezig; zij bevond
zich in het archief. Op haar tafel
naast de telefoon lag een memoran
dum, waarop geschreven
Meneer Eschberg bij Alexei F., sa
natorium Rode, Grinzing. Alleen in
'dringende gevallen telefonisch te be
reiken!
Juffrouw Küllers had deze aantee-
kening gemaakt voor Emma Guth,
haar plaatsvervangster tydens de
middagpauze.
Daisy’s argwaan was opgewekt.
Alexei? Een Russische naam en de
achternaam niet voluit geschreven?
Robert nu, een kwartier voor zij el
kaar zouden ontmoeten, in Grinzing?
Dan kon hij onmogelyk op tijd terug
*Ün. Had hij zijn afspraak met haar
vergeten? Of stak daar wat anders
achter? Sinds die geschiedenis met
dien Finschow kon ze alles van hem
v6rwachten. Finschow F. Maar
Natuurlijk, dat beteekende Finschow!
dat schepsel misschien in Weenen
Mfo? Was Alexei wellicht een schuil-
Naam voor Lisaweta? Een felle jaloe-
woon genoegen u nu hier zoo onver
wachts te zien. Hebt u iets bijzonders
voor?
Neen, integendeel. Ik verveel me.
Hebt u er bezwaar tegen, dat ik
die verveling met u deel?
O, nee we zouden samen kun
nen lunchen. Dat is op zichzelf al een
zeer nuttig tijdverdrijf.
De onverwachte verschijning van
Gatterwsorth verdreef Daisy’s slechte
stemming onmiddellijk. Dezelfde jon
gensachtige vereering, waarmee hij
haar in Warschau en Moskou tege
moet was getreden, bleek ook thans
haar uitwerking niet te missen. Daisy
voelde zich door Robert vernederd.
Waarom zou zij dan niet haar troost
zoeken bij Gattersworth, die zich
reeds vroeger in alle opzichten een
gentleman had getoond? O, ze zou
Robert bewijzen, dat er nog mannen
waren, die haar wisten te waardeeren!
Kort daarop zat zij met Gatters
worth op het terras van het hotel aan
de lunch. Zij lachte, zy schertste en
zij flirtte volgens alle regels der
kunst.
Een paar kennis’sen, die eveneens
hier het middagmaal gebruiken, ke
ken verbaasd naar haar tafeltje. Dat
was toch die jonge Engelschman, met
wien Daisy Lohr al eerder was ge
signaleerd! Daar was nogal wat over
gefluisterd. Nu zaten ze hier weer met
hun tweeën en dat nog wel zoo
kort voor haar huwelijk met Esch
berg! Het zag er werkelijk naar uit,
of de charmante Daisy Lohr, behalve
haar verloofde, nog andere aanbid
ders had.
Om vijf uur ’s middags liet Robert ken
1