KUNST EN LETTEREN
STATEN-GZNERAAL
FILM EN BIOSCOOP
TWEEDE BLAD, PAGINA 3.
CONCERT COOS VAN OVERBEEK
TWEEDE KAMER
HAAGSCHE COURANT VAN VRIJDAG 23 FEBRUARI 1940.
INDISCHE BEGROOTING
VOOR 1940
VEREENIGING VOOR
KAMERMUZIEK
IGNAZ NEUMARK IN HET
NABIJE OOSTEN
BEGROOTINGEN VAN ECONOMI
SCHE ZAKEN EN VAN HET
LANDBOUWCRISISFONDS
ANTWOORD VAN DEN MINISTER
CREDIET VOOR DE VOEDSEL
VOORZIENING
„RIGOLETTO” ALS OPENINGS
VOORSTELLING
„IN EEN SMAL STRAATJE”
EERSTE KAMER
ook
(Slot.)
er
de werkloosheid
Geopend te 11.15 uur.
De zuivel.
de
V e s s e m (N.S.B.)
Inundatie-schade.
voert
De boter en het leger.
De scheepvaart.
Méér kaas voor het leger.
De tuinbouw.
wor-
dat hij, zoo eenigszins mogelijk, het men.» te zijn de Kamer op Dinsdag o*l
arbeiderselement m verschillende com- acht dagen weer bijeen te roepen.
Voorzitter mr. W. L. barondeVos
van Steenwijk.
Vergadering van Donderdag
22 Februari.
verlangen
absolute
Zonder discussie en zonder hoofde
lijke stemming werden goedgekeurd de
verhooging van de begrooting van Eco
nomische Zaken voor 1939 (buitenge
woon crediet van 100 millioen voor de
voedselvoorziening) en het wetsontwerp
tot goedkeuring van het Nederlandsch
Duitsche verdrag over de regeling van
het goederenverkeer, op 25 Maart 193r
i Berlijn gesloten
Om 1.20 uur werd de vergadering ge
sloten De voorzitter zeide voorne
Contra den heer von Bön-
ninghausen.
Replieken. Begrooting
aangenomen.
EDWARD VAN BEINUM HERSTELD.
Naar wij vernemen is de heer Eduard
van Beinum in zooverre hersteld, dat hij
het Concertgebouw-orkest op het concert
op morgenavond zal kunnen dirigeeren.
Op grootere verstrekking van kaas
aan het leger is de aandacht ge
vestigd. Binnenkort zal een leger
order verschijnen, waarbij de af
neming van een bepaalde hoeveel
heid kaas verplicht wordt gesteld,
overeenkomend met een totaal
quantum van 3% millioen k.g. per
jaar.
WILLEM ANDRIESSEN.
Onze groote Hollandsche pianist Willem
Andriessen zal op Zondagmiddag 25 dezer
in Diligentia werken van Schubert,
Brahms, Debussy en Prokofieff ten ge-
hoore brengen.
Als de Regeering
voorzorgsmaatregelen
zouden hier moeilijkheden zijn ontstaan
toen het winterweer lang duurde, waar
van men in het buitenland wel groote
belemmeringen in de verdeeling van de
levensmiddelen en brandstoffen heeft
gehad. Hier zijn bijtijds in de centra
voorraden opgeslagen, van welken voor
zorgsmaatregel men in de afgeloopen
weken heeft geprofiteerd.
Geen accoord met Engeland.
Met Engeland is geen accoord af
gesloten. De optimistische persbe
richten daaromtrent zijn niet voor
de verantwoordelijkheid der Re-
geering.
Wat de inundatie-vergoedingen be
treft, herinnerde de minister aan zijn
betoog in de Tweede Kamer.. De boeren
verlangen doorgaans dadelijk vergoe
dingen in geld inplaats van bonnen
wellicht zullen de boeren tegen zich zelf
in bescherming moeten worden geno
men. Binnenkort zal de beslissing val
len of de gebruikswaarde of de markt
waarde van het vee moet worden ver
goed. Defensie zal dan een uitkeering
moeten doen aan ’s ministers departe
ment. In de commissie-Raaymakers is
zijn departement ook vertegenwoordigd.
Niettegenstaande de verhooging van
de kaas- en boterprijzen zouden de boe
ren in Friesland geen beteren prijs voor
de melk hebben ontvangen. Dit kon
alleen het geval zijn geweest gedurende
3 weken in het laatst van November en
begin van December. Maar men moet
ook nagaan hoe de prijzen nadien zijn
geweestDoor de desbetreffende publi
catie in een landbouwblad zijn verkeer
de praatjes in de ereld gebracht en
worden de boeren ontevreden gemaakt.
In- ’t algemeen zullen de landbouw
producten een behoorlijken prijs ont
vangen. De minister zal dit woord ge
stand doen.
Verstrekking van boter aan 't leger
zou een verschil van 2 a 3 millioen uit
maken. Moet dit alleen ten koste van
Defensie komen of zal het Landbouw
crisisfonds een deel moeten bijdragen
Er komen ook technische moeilijk
heden bij, vooral wat etreft de houd
baarheid van de boter in den zomer. De
landbouworganisaties hebben daarvoor
nog geen oplossing gevonden. De étappe-
dienst moet nu eenmaal langs bepaalde
wegen werken. Het transport naar alle
legeronderdeelen van de centrale ver-
zendplaats uit, vergt 3 dagen Hoe wil
men dan voorkomen, dat de boter vloei
baar wordtDaarmee is de zaak echter
niet afgedaan. Maar de landbouw moet
niet voortdurend praten over het psy
chologisch effect
Vandaag is de behandeling van
begrootingen van Economische Zaken
en van het Landbouwcrisisfonds voor
1940 voortgezet.
De minister van Economische
Zaken, mr. Steenberghe, beantwoord
de het debat. Hij dankte voor de woor
den van waardeering voor zijn beleid
zij zullen hem een spoorslag zijn, zijn
werk met de volle inzetting van zijn
persoonlijkheid voort te zetten.
Hij behandelde eerst enkele afzonder
lijke punten. Er is principieele overeen
stemming over de stichting van nijver-
heids-proefstations bereikt. Op het ge
bied van de natuurbescherming wordt
naar een regeling gestreefdhet inter
departementaal overleg heeft zijn laat
ste stadium bereikt. De Economische
Raad voldoet aan de verwachtingen als
advies-college. Er is getracht dit college
organisch samen te stellenook de
arbeidersgroep is er in vertegenwoor
digd. Landbouwdeskundigen hebben er
eveneens zitting in, al is de landbouw
daarin niet organisch vertegenwoordigd.
Het is te betreuren, dat de landbouw
nog niet tot de stichting van een land
bouwraad is kunnen komen.
Over het feit, dat de voedertoestand
op de zandgronden slechter zou zijn dan
op de weidegronden hebben den minis
ter geen klachten bereikthij zal de
zaak nader onderzoeken.
De beperking van het bloembollen
areaal moet ten goede komen aan den
kleinen tuinbouw. De tuinbouw heeft
het moeilijk, doch de Regeering doet
wat zij kan. Zij heeft den steun aan
den tuinbouw, in zijn geheel genomen,
van 12 millioen in het vorige jaar tot
20 millioen verhoogd. Men mag dan
niet spreken van „fooien”, zooais de
heer Maarsingh deed. Er zijn tenslotte
grenzen, niet aan het vragen blijkbaar,
maar wel aan het geven
De minister zal trachten het surplus-
overbodig dan wordt
heven.
Geen opheffing van de
teeltregeling.
MEINE TANTE, DEINE TANTE
„Meine Tante, ^eine Tante”, is een
nieuwe Ufa-film, waarin Johan Heesters
en een guitige nieuwe actrice uit Weenen,
Olly Holzmann, de hoofdrollen zullen spe
len.
hebben het
houden. Deze
zich niet als
Groote successen voor den Poolschen
dirigent.
Ignaz Neumark, de populaire dirigent
der Zondagmiddagen en Maandagavon
den in het Kurhaus, die dezen zomer zijn
19de Nederlandsche seizoen ingaat, ver
toeft op het oogenblik in Palestina, waar
hij het door Huberman gestichte sym-
phonie-orkest met stijgend succes leidt.
In de afgeloopen weken was Neumark
met het orkest op tournee in Egypte en
vond ook daar een enthousiast onthaal.
In Alexandrië en Cairo werden 5 con
certen gegeven. De Engelsche minister
van de Dominions, Anthony Eden die
te Cairo aanwezig was ter verwelko
ming der Australische troepen, woonde
een der concerten bij en complimen
teerde Neumark met zijn prestaties. Op
een bijzonder concert waarbij Huberman
de solist was, was de geheele Egyptische
koninklijke familie, het corps diploma
tique en de Britsche hooge commissaris
aanwezig. Koning Faroek ontbood di
rigent en solist in zijn loge om hen per
soonlijk zijn tevredenheid uit te drukken.
Neumark zal eerst begin Mei naar
Europa terugkeeren om kort daarop zijn
Scheveningsche werk weer op te vatten.
VOORDRACHTAVOND MAAT
SCHAPPIJ VOOR WOORDKUNST.
Onder de auspiciën van de Maatschappij
tot bevordering van Woordkunst, wordt
Donderdag 29 Februari a.s., een voor
drachtavond gehouden in de zaal Bazar-
straat 20. Hierbij zullen optreden: mevr.
Francien Koote Gerrese met Thomas’ „Ka-
trien wordt soldaat” en mej. Roosje Dries
sen met Ina Boudier Bakker’s „Dans” en
Somerset Maugham’s „Tuinfeest”.
De heer T e u 1 i n g s (R.K.) verzette
xich voorts tegen de tn het voorloopig
verslag gegeven suggestie om wederom
op de pensioenen te korten en verheug
de zich er over, dat ook de Regeering
deze richting niet uit wil. Zij wil
voortvarend, geleidelijk en voorzichtig
te werk gaan bij haar welvaartspoli-
tiek. De geleidelijkheid moet echter
wat sneller gaan.
De welvaartspolitiek mag niet op de
Defensie-uitgaven afstuiten, want wel
vaartspolitiek en defensie moeten op
één lijn staan, zooais reeds is gezegd.
We moeten ons bestuursapparaat in
Indië eveneens op peil houden.
De heer Teulings achtte voorzichtige
ramingen voor een conjunctuur gevoelig
land als Indië zeer op haar plaats. De
toeneming van de vlottende schuld is in
1939 rnatig en binnen de perken geble
ven. Kasbegrootingen, waarvoor de heer
Rost van Tonningen pleitte, zijn niet
mogelijk in een tijd van internationale
spanningen.
Met de staatsschuld is in Indië veel
goeds opgebouwd. Dit moge men niet
vergeten.
Wat dé scheepvaart betreft zal de
tijd moeten leeren of de credietverlee-
ningen voldoende zijn. Het overleg over
de credietvoorwaarden verkeert in het
laatste stadium. Het resultaat zal dezer
dagen bekend worden.
Ten volle zal rekening gehouden wor
den met het feit, dat zoo weinig moge
lijk de vaste lasten verzwaard moeten
worden en dat er een belangrijke ver
mindering van renteverplichtingen
moet zijn in jaren van verliezen of ge
ringe winsten.
Onder deze voorwaarden zijn 48 mil
lioen aan crediet opgenomen, waarvan
16 millioen voor bouw van schepen, die
8000 arbeiders gedurende Ij jaar werk
verschaft.
fonds voor de bloembollen nog te hel
pen. ofschoon men het vorige jaar
daarin ook het plantgoed heeft ge
bracht, in de verwachting, dat de mi
nister toch wel zou helpen.
Liever vandaag dan morgen zou de
minister de teeltregeling voor het vee
opheffen. Maar ook hier is ’t weer,
wie de verantwoordelijkheid voor die
opheffing zal dragen. Hoe kan de Re
geering op goed geluk de teeltregeling
opheffen, als het de veehouderij en de
zuivelboeren toch al zoo slecht gaat
De heer van Rappard behoeft heusch
niet te denken, dat de boeren uit zich
zelf wel tot teeltbeperking zullen over
gaan. Dat hebben zij vóór de teelt
regeling ook niet gedaan. Elk jaar op
nieuw zal de Regeering deze kwestie
opnieuw bezien, zoowel wat de kalver-
als de varkensteelt betreft.
na den vorigen oorlog, in dienst geno
men; men kan hen niet zoo maar aan
den dijk zetten.
Klachten over de gezindheid van
eenige ambtenaren van vreemde natio
naliteiten bleken ongegrond te zijn; rap
porten zijn daarover uitgebracht.
De minister verzoekt hier zijn rede te
mogen afbreken.
De vergadering werd te 5 uur ver
daagd tot Dinsdag 1 uur.
EEN DIESEL-FILM.
Over het leven van den beroemden
ingenieur en uitvinder van den wereld
beroemd geworden Dieselmotor, Rudolf
Diesel wordt door de UFA een nieuwe
film voorbereid. Het verhaal, dat niet al
leen biografisch zal zijn, doch ook een dra-
matischen inslag heeft, wordt Beschreven
door Walter von Hollander, in samenwer
king met Eugen Diesel, den zoon van den
uitvinder.
De minister van Koloniën,
de heer Welter, dankte voor de bewijzen
van instemming met het regeeringsbe
leid. Deze zal door de vele bestuurs
ambtenaren, die zich groote inspanning
hebben getroost, zeer op prijs worden
gesteld. De opbouwende critiek zal bij
dragen tot de gedachtenwisseling. Niet
die van den heer Effendi, die alle per
ken te buiten ging, wiens critiek in het
geheel niet met de werkelijkheid reke
ning hield. De minister sloot zich bij
het protest daartegen van mr. Joekes
aan.
Hij besprak eerst eenige details. De
belanghebbenden zien zeker de concur-
rentie-gevaren van de synthetische rub
ber in en zij laten dan ook belangrijk
onderzoekingswerk verrichten betreffen
de uitgebreidere toepassing van rubber
en naar de eigenschappen van synthe
tische rubber.
De minister vreest het alcoholgevaar
voor de kolonisatiegebieden niet. De ac
cijnzen zijn zoo hoog, dat de alcohol
voor Inlandsche beurzen haast niet be
reikbaar is. In N.-Guinea is de invoer
van alcoholische dranken geheel verbo
den.
De heer Slotemaker de Bruine was ge
troffen door het feit, dat hongeroedeem
zoo vaak veroorzaakt wordt door de
eenzijdige samenstelling van de voeding
Inderdaad moet de bevolking in Indie
minder eenzijdig voedsel gebruiken. In
de laatste jaren wordt ook op dit gebied
voorlichting verstrekt. De Inheemsche
bevolking eet te weinig groenten en
vruchten; de regeering dringt dan ook
aan op betere erfbeplanting.
De kwestie van de eedsformule in den
Volksraad zou ontstaan zijn door de on
gelijkheid met de formule voor de Sta
ten-Generaal. De heer Slotemaker de
Bruine zocht er een dieperen grond ach
ter, omdat het Volksraadslid Thamrin
sprak over de „zg.n. eed van trouw”. De
minister was het ten deze met den heer
Slotemaker de Bruine eens, ook wat het
gebruik van het Maleisch in den Volks
raad betreft. Er zijn Inheemsche Volks-
raadsleden, die voortreffelijk voor de
vuist weg in het Nederlandsch spreken,
doch in het Maleisch alleen met moeite
van papier een redevoering houden. De
Regeering neemt tegenover dit Maleisch
spreken een rustige houding aan.
Bij de Italiaansche Opera.
Voor de Maart-voorstellingen der Ita
liaansche Opera zullen behalve de reeds
eerder genoemde artisten nog enkele voor
ons land nieuwe krachten aan het gezel
schap worden verbonden waarvan wij noe
men de sopraan Clara Frediana, den tenor
Carlo Alfieri en den bariton Scipiore
Colombo.
Als openingsvoorstelling zal op Zon
dag 3 Maart in het Gebouw voor Kun
stenen Wetenschappen worden opgevoerd
de opera „Rigoletto" van Giuseppe Verdi
met Diana Micelli, Mario Filippeschi en
Enrico de Franceschi in de hoofdrollen.
De aandacht wordt er nog op geves
tigd. dat deze Maart-voorstellingen niet
in concertvorm zooais bij geruchte werd
vernomen, doch volledig in décors en cos-
tuums zullen worden gegeven.
De heer de la Bella (SD.A.P.)
repliceerde en maakte nog eenige op
merkingen aan ’t adres van prof.
Diepenhorst over de nieuwe economie.
Hij betoogde, dat er geen partij is in
Nederland, die zoo vaak aangedrongen
heeft op ontlasting van de staatstaak
door overdracht van bevoegdheden
aan allerlei nieuwe organen.
De heer von Bönninhausen
(N.S.B.) zeide, dat de minister den
nat-socialisten leugens heeft aange
wreven, doch zij zijn heusch wel zoo,
dat zij een fout erkennen, als zij die
hebben begaan.
Gisteren heeft hij de „Simon Bolivar
genoemd als het schip, dat een katoen
lading inhield, die nu verloren is ge
gaan, doch hij heeft zich vergist, hij
had de „Spaarndam” willen noemen.
De heer von Bönninghausen kwam er
tegen op, dat de heer Hiemstra gisteren
jegens hem gezegd heeft: ’t lijkt wel
landverraad. Dat moet vooral de S. D.
A P. zeggen met haar gezag ondermij
nende mobilisatieclubs, de gebroken ge
weertjes, de kwestie der'Zeven Provin
ciën, het afstemmen van de Vlootwet.
Dat leek meer op landverraad!
Vervolgens betoogde de heer von
Bönninghausen, dat den militairen te
kort gedaan wordt doordat in Italië
tomaten gekocht worden voor de to
matensoep voor het leger.
Minister Steenberghe: Dat is al
weer een leugen!
De heer von Bönninghausen
(N.S.B.) hield vol dat de Regeering
niets gedaan had e dat zij de schuld is
voor alle ellende in ons land.
De heer Maarsingh (N. S. B.)
vroeg of het bezwaar van den zomer
niet geldt voor het transport van mar
garine.
De heer ter Haar (C.H.) zeide, dat
de bruine boonen eerder hadden moeten
zijn verzameld.
De minister antwoordde, dat de
oogst bruine boonen slecht is geweest;
dat zij later dan anders zijn gedorscht,
dat er groote voorraden aan defensie
moesten worden afgestaan, en dat toen
de distributie kort werkte de vorst is
gekomen, die verschillende belemme
ringen heeft gebracht. Groene erwten
zijn bijtijds gedistribueerd.
Wat de heer von Bönninghausen be
treft, zijn rede regende weer van on
juistheden. Als hij de zaken, die hij be
spreekt, beter bestudeerd had, zou hij
anders kunnen weten. Dank zij de Re-
geeringsmaatregelen kunnen de vis-
schers uitvaren; het vorige jaar zijn de
hier overgeschoten tomaten in soep ver
werkt.
De begrooting van Economische Za
ken en van het Landbouwcrisisfonds
werden zonder hoofdelijke stemming
aangenomen, met aanteekening, dat de
N.S.B. tegen was.
niet de noodige
had genomen,
In Pulchri Studio.
Gisteravond maakte de jonge talentvolle
pianist Coos van Overbèek zijn debuut
hier ter stede in de concertzaal van Pul
chri Studio, welke voor deze uitvoering
zoo goed als geheel bezet was. Deze jonge,
nationale kunstenaar, is leerling geweest
van twee zeer bekende grootmeesters van
het klavier en wel van Willem Andriessen
en Stefan Askenase. Het bleek ons reeds
dadelijk in Bach’s Partita in Bes gr. t.,
waarmede dit concert werd geopend, dat
Coos van Overbeek het beste, het essen-
tieele uit het hem gegeven onderwijs
heett aangenomen en er zijn persoonlijk
heid doelbewust en overwogen mee heeft
verrijkt.
Want een artistieke persoonlijkheid met
een zekere allure is Coos van Overbeek,
ondanks zijn jeugdigen leeftijd, reeds stel
lig. In hem hebben zich het stijlgevoel en
de muzikaliteit van onzen nationalen
meester van het klavier, Willem Andries
sen, met de juiste, moderne opvattingen
over techniek van Stefan Askenase ver-
eenigd.
Zoodoende onderging de compositie van
J S. Bach een alleszins verzorgde, stijl
volle vertolking, waarbij de tempi juist
waren gekozen. De uitstekende loonvor
ming verleende het spel groote klank
schoonheid, terwijl het geheel door na
tuurlijke, sensitieve voordracht ons bij
zonder sympathiek was. Een tweede kwes
tie is het, dat Coos van Overbeek als kun
stenaar stellig nog niet tot volkomen rijp
heid is gekomen
Een Sonate in d kl. t. van L. van Beet
hoven, die wij op dezen avond nog hoor
den uitgevoerd, verlangt van den her
scheppen een zeker artistiek-bezeten-zijn
en uiterste geestelijke spanning, die op
het moment der vertolking haar ontlading
daarin moet vinden. Een heilig vuur dient
er in hem te branden voor het innerlijk
voldragen werk. Natuurlijk speelt nervo
siteit in iedere herschepping in het open
baar van een jong kunstenaar een belang
rijke rol ten nadeele. In de vertolkingen
van Coos van Overbeek was dezen invloed
eveneens terdege merkbaar. Doch voor
loopig zullen de meer verstilde deelen,
door hun breede zangerigheid, den pianist
beter „liggen” dan Beethoven’s heftig be
wogen Presto’s en Allegro’s. Het Adagio
van de hierboven genoemde Sonate heeft
ons tenminste zeer ontroerd.
Als overige werken vermeldde het pro
gramma nog: „Rhapsodie espagnole”, van
M. Manén, een Etude de Concert van Fr.
Liszt, en eenige Chopin-composities. De
talrijke aanwezigen, die zich bijzonder er
kentelijk voor het gebodene tegenover den
pianist toonden, zullen stellig, evenals wij,
Coos van Overbeek gaarne spoedig weer
op het podium zien verschijnen.
CONCERT IN HET GEBOUW VAN
DE CHRISTENGEMEENSCHAP.
De Christengemeenschap, de beweging
tot religieuze vernieuwing, heeft in haar
gebouw aan de Groot Hertoginnelaan een
niet onaardig zaaltje, dat zich door smaak
volle inrichting bijzonder leent tot het ge
ven van muzikale uitvoeringen. Dat de
acoustiek nu niet direct ideaal is, is reeds
een zeer onaangename omstandigheid,
doch dat er bovendien als instrument een
kleine baby-vleugel, die volkomen onge
schikt bleek te zijn voor iedere serieuze
muziekbeoefening op het tooneeltje prijkt,
kunnen wij nog heel wat erger noemen.
Het geluidsvolume was stellig groot ge
noeg voor de kleine zaal, niet zoozeer ten
gevolge van de capaciteit van dit klank-
produceerend meubeltje, als wel door de
architectonisch minder gelukkige oplos
singen van een houten achterwand en po
dium, die zich als resonansbodem terdege
lieten gelden En zoodoende kwamen wij
reeds na eenige maten van de uitvoe
ring, welke daar gisteravond door Gusta
Scheepmaker (zang), L. F. Haase (viool)
en W J. Schmidt (piano) werd gegeven,
te hebben bijgewoond tot de conclusie, dat
een rechtvaardige beoordeeling van het
gebodene en zeker van het spel van den
pianist, onder deze omstandigheden vol
komen onmogelijk was. Toonvorming en
toucher hebben in ieder geval geen merk
baren invloed op den stuggen basklank van
het instrument uitgeoefend.
Door bezigheden elders konden wij
slechts een gedeelte van den avond op dit
concert aanwezig zijn en hoorden zoo
doende als eerste nummer de Sonate voor
viool en piano van C. Franck, welke door
de heeren L. F. Haase en W. J. Schmidt
ten gehoore werd gebracht. Het bleek,
dat de beide kunstenaars wel zeer hoog
met de keuze van deze compositie hadden
„gegrepen”, aangezien het samenspel zelfs
meermalen in het geheel niet slaagde.
Door een goede toonvorming van den
violist, die overigens zijn technisch kun
nen, voor een veeleischende compositie als
César Franck’s Sonate, tot een hoogeren
graad van volmaaktheid zal moeten ont
wikkelen, bleef de vertolking verdienste
lijk Na de pauze brachten de kunstenaars
tezamen een Largo van Veracini-Corti en
Romanza Andaluza van P. de Sarasate ten
gehoore.
De zangeres Gusta Scheepmaker, die
over een klankrijke stem bleek te beschik
ken, bracht voor ons „Vittoria, mio core”
van Carissimi, „Virgin tutto amor” en
„Danza fanciulla”, beiden van F. Du
rante ten gehoore. Een goede dictie heeft
aan haar voordracht een aangename ex
pressiviteit gegeven De niet zeer talrijke
aanwezigen hebben de uitvoerenden met
hartelijk applaus welverdiende hulde ge
bracht.
Franz Molnar’s tragi-comedie: „In een
smal straatje”, dat Zaterdagavond a.s. in
den Koninklijken Schouwburg door het Re
sidentie Tooneel wordt gespeeld, bestaan
de uit een deel vóór de pauze: „De ban-
ketbakkersvrouw” en na de pauze: „De
Bruiloft” kan zich overal ter wereld en te
allen tijde afspelen in één en hetzelfde
smalle straatje. Vandaar deze gelukkig
gekozen verzamel-titel, rijk aan diepere
beteekenis.
Het eerste stuk „De Banketbakkers-
vrouw” speelt, gelijk de titel duidelijk
maakt, in een burgerlijk, schijnbaar van
iedere poëzie verstoken milieu.
Het is weer het „sprookje” dat door
Molnèr’s heele oeuvre loopt en dat hier
door het spel der contrasten, door dit élan
van romantiek onder zwoegende, door
materieele plichten zwaar gebonden men-
schen nog ontroerender, nog treffender
maakt! En het is geen toeval, dat hier de
bitterheid van het bestaan door de suiker
zoetheid van het milieu geabsorbeerd
wordt en, eenmaal opgelost, weer den vorm
van de dagelijksche sleur aanneemt.
Het „alledaagsche” drama gaat voort,
ook aan den overkant „In een smal
straatje”, waar Molnar de weinig verhe
ven hartstochten en instincten van een
ander soort bewoners hekelt, gezeten klei
ne burgers, die elkander alles te verber
gen hebben en zich op nobele phrases en
zelf gesuggereerde emoties laten drijven
om elkaar stiekum vliegen af te vangen
en op het beslissende oogenblik het mes
op de keel te zetten. Het geluk van hun
beminde kinderen kan hier eerst begin
nen, als er voor „betaald” is.
Het huwelijk is gesloten de bruiloft
vindt plaats het leven gaat verder
hier daar overalin het smalle
straatje.
Wat dé zuivel betreft sprak de heer
Maarsingh ook van „fooien”. Maar in
1940 is alleen voor den zuivel al een
bedrag van 58 millioen uitgetrokken.
En dan spreekt men er nog van, dat de
steun aan den zuivel hoofdzakelijk aan
de margarine-industrie ten goede komt
Met betrekking tot de Pachtwet zeide
de minister, dat het overleg met zijn
ambtgenoot van Justitie is geëindigd en
dat een ontwerp tot wijziging zijn depar
tement heeft verlaten.
De aanstelling van provinciale voed-
selcommissarissen vindt alleen haar
oorzaak in het uitbreken van den oor
log. De minister zal de landbouworgani
saties zooveel mogelijk inschakelen.
De Regeering kan het suikerbieten
areaal niet blijven uitbreiden zij moet
ook denken aan de belangen van Indië.
Er worden meer dan voldoende con-
sumptie-aardappelen geteeld.
De minister zette vervolgens uiteen,
dat hij wel degelijk pogingen heeft ge
daan om ook voor een betere belooning
van de landarbeiders te zorgen. Onder
zijn bewind zijn ook de arbitragecom
missies ingesteld.
Het is onjuist, dat het buitenland het
levenspeil van de boeren bepaalt. De
minister bestreed het betoog van de
heeren Maarsingh en von Bönning
hausen. Alleen als het noodzakelijk is,
zal Nederland in een autarkie moeten
berusten, doch dat zou geen wensch zijn.
In landen, waar autarkie heerscht is
het levenspeil der bevolking, ook van
de boeren, veel lager dan hier.
Het verwijt van den heer von Bön
ninghausen, dat de Regeering een ver
nietigingspolitiek zou voeren, deert den
minister niet. Op zijn initiatief zijn
versche groenten in het vat gelegd, is
er tomatensoep in blik gemaakt. Zelfs
tracht hij het doordraaien van bloemen
te ondervangen en de doorgedraaide
bloemen te gebruiken voor de zieken
huizen en de militaire verblijven.
Als de Regeering niet ten aanzien
van de erwten had ingegrepen, zouden
deze aan het vee zijn opgevoerd. Daar
om moest er distributie worden inge
voerd Het departement voert liever
qiet dan wel distributie van een arti
kel in, want het krijgt alleen maar
klachten. Als distributie van het een en
ander noodig is, dan komt ze er, is ze
ze weer opge-
Vergadering op Vrijdag
23 Februari.
De N. S. B.
De houding der Regeering tegenover
N. s. B. in Indië is reeds het vorige
laar uiteengezet. De N S.B. is in Indië
onbeteekenende beweging, waarvoor
Inheemsche bevolking onvatbaar is.
handjevol Europeanen, dat zich er
V°Or interesseert, maakt het in zoo’n
^gestrekt gebied onmogelijk om veel
R te richten. De Regeering weet wie
f tid van zijn, dat er zeer weinig leden
de ambtenaren en geen onder of-
icieren en politie zijn. De Regeering
Volkomen van die beweging op de
hoogte.
Ambtenarenverboden brengen in In-
slechts verwarring. De minister
teide geen geheimen te verklappen als
h'J mededeelde, dat ook in Indië de za
*eri voor de N.S.B. slecht gaan.
Er zijn in Indië 200 vreemdelingen in
8 'ands dienst dat is 1.06 pCt van het
l°taal. Dezen zijn in een tijd dat er
ftoote behoefte aan ambtenaren was,
STRIJKKWARTET CALVET-LELIA
GOUSSEAU.
Voor haar vijfde abonnementsconcert
had Vereeniging voor Kamermuziek de
medewerking verkregen van het vermaar
de Calvet-kwartet, bestaande uit de heeren
Joseph Calve t, Daniël Guile-
v i t s c h, resp. eerste en tweede viool.
L on Pascal, alt en P a u 1 ,M a s, vio
loncel. De buitengewone kwaliteiten van
dit quatour het was in hetzelfde milieu
tevoren reeds meermalen opgetreden
zijn van zóó hooge orde, dat een enkele
aankondiging van zijn komst reeds vol
doende is om een uitverkocht huis te waar
borgen Zoo was ook nu weer de zaal
Diligentia tot op de laatste plaats bezet
en had zelfs een gedeelte van het publiek
op het podium plaats moeten nemen.
Het viertal kunstenaars deed dezen
avond zijn entrée en matière met het twee
de van Beethovens onder opus 59 uitge
ven „Russische Kwartetten”, waarvan een
in alle onderdeden prachtig verzorgde,
doorzichtige vertolking werd gegeven. Het
voorschrift, dat de componist voor de uit
voering van den tweeden satz geeft: „Si
tratta questo pezzo con motto sentimento’
zou het eigenlijk wel mogelijk zijn de
melodie van dit adagio ènders dan met
veel sentiment te spelen? kwam in het
samenspel van deze kunstenaars wel tot de
hoogst mogelijke expressie. Deze instru
mentale kwartetzang was van een waarlijk
betooverende klankschoonheid.
Met het hierna gespeelde kwintet op
44 in Es-dur van Robert Schumann, bij de
uitvoering waarvan de Fransche pianiste
Lélia Gousseau de pianopartij ver
vulde, was men geheel in de romantieke
muzikale sfeer gekomen. Hier werd een
eenheid van samenspel, een homogeniteit
van samenklank en een van poëzie door
trokken harmonische schoonheid bereikt,
waarvan het beluisteren tot een sereen
genieten werd. Dit samenspel stond geheel
boven de materie, technisch was het van
de hoogst denkbare perfectie, in het soms
even op de spits gedreven tempo van het
Allegro brillante van een verbazingwek
kende gespannenheid en geacheveerdheid,
bij al het geestdriftig élan, dat de uitvoe
renden beheerschte was er geen rafeltje
in het schitterend sluitend ensemble der
kwarttisten, waarbij zich het klavier, door
de eminente pianiste bespeeld, volkomen
homogeen aansloot.
Met de uitvoering van Debussy’s quatuor
op 10 in g kl. t. werd na de pauze wel
het hoogtepunt van den avond bereikt. Om
de schoonheid van de vertolking van dit
werk te kunnen weergeven, zou men een
woordkunstenaar moeten zijn. Het was een
ideale herschepping van een wonderbaar
lijke abstractie, vol poëzie, een fijnzinnig,
subtiel, emotioneel, innerlijk bewogen,
aristocratisch musiceeren in den edelsten
zin. Betooverende klank weelde was het
wat hier van het podium naar de ontvan
kelijke hoorders stroomde.
Met dankbare, enthousiaste ovaties heb
ben zij van het vijftal kunstenaars afscheid
genomen. De pianiste werd met bloemen
gehuldigd.
De minister kwam vervolgens tot
het betoog van den heer von Bönning
hausen. Deze zeide, dat nu de defensie
verzorgd is, ons land een kerkhof is
met een muur er omheen. Dat be
doelde hij als hoon aan de Regeering.
Doch het was een hoon aan onze zee
lieden, die met den inzet van hun
leven voor onze bevoorrading blijven
zorgen, voor onze middenstanders en
alle anderen, die moeite
hoofd boven water te
Nederlanders gevoelen
kerkhof meu beien.
De heer van
interrumpeerde.
De voorzitter hamerde.
Minister Steenberghe: Ik heb
gisteren een half uur lang leugens
moeten slikken, dat ik nu wel eens
vijf minuten dezen heeren de waar
heid mag zeggen
De minister oesloot zijn rede met
zijn vertrouwen uit te spreken in het
Nederlandsche volk onder de tegen
woordige omstandigheden. Vroeger
hebben de Nederlanders zich altijd
door de moeilijkheden heengeslagen,
ook militair. Zij zullen ook nu eens
gezind de noodige offers brengen om
ook de economische moeilijkheden te
boven te komen. (Applaus.)
De propaganda voor een
volwaardig parlement.
De heer Bajetto vroeg of de propa
ganda voor een volwaardig parlement
M verband met de armoede der bevol
king Wordt gebracht. Zoo lang propa
ganda voor een parlement in ordelijke
tenen blijft, zal de Regeering haar niet
belemmeren. Europeesch en inheemsch
bestuur weten volkomen hoe zij tegen
over deze actie staan. De minister hao
groot vertrouwen in het gezond ver
raad van de massa der bevolking en
ookin dat van haar leiders.
De klachten over ontactvol optreden
,er Politie worden stelselmatig in den
olksraad geuit. Bij onderzoek blijken
v niet gegrond of overdreven te zijn. In
n aantal gevallen was de politie er
ast en dan werd ze gecorrigeerd. De
JJheid van het woord en van vergade-
}Pg wordt in Indië gewaardeerd tot aan
grens van het toelaatbare. De minis-
1 denkt wel eens, dat men die grens
‘fiat overschrijden.
Wat de door den heer de la Bella
bepleite nieuwe economie betreft sloot
de minister zich bij het betoog van
prof. Diepenhorst dienaangaande ge
heel aan. De minister stemt met den
heer Diepenhorst in, dat de economie
niet meer geheel aan t vrije spel der
maatschappelijke krachten kan
den overgelaten. In oorlogstijd moet
overigens veel dieper worden inge
grepen dan in vredestijd.
De minister neeft geen
naar den terugke^-r van de
vrijheid en ongebondenheid op econo
misch gebied.
Hij zeide den heer de la Bella toe,
missies zal benoemen. Doch het moet
geen manie worden om nu voortaan in
elke commissie arbeiders te benoemen.
In commissies, die onderhandelen over
handelsverdragen zijn ze niet op hun
plaats.
De economische perspectieven zijn
somber. Er kan een tijd komen, dat
de versoberingstheorie slechts theorie
zal blijken, omdat men door de feiten
gedwongen wordt. Als er versoberd
moet worden, zal er gedifferentieerd
moeten worden. De minstbedeelden
zullen ontzien dienen te wordende
heer de la Bella gaf te kennen, dat
de best gesitueerde arbeiders hun
offer zullen moeten brengen.
Wil versobering echter zeggen, dat
de consumptie van allerlei artikelen
dan maar moet worden beperkt Dat
zou wel eens een averechtsche uitwer
king op de werkloosheid kunnen
hebben.
