angö:! een stadje vol verwondingen
IIAAGSCHE COURANT VAN VRIJDAG 23 FEBRUARI 1940
DERDE BLAD, PAGINA 1.
1
«7
/o
vernielde
over
om-
over
over
en over angstige
kinderen
Trieste verhalen
huizen,
jekomen menschen
BINNENLAND
GEHEELE„TARA”-
BEMANNING
GERED
BOLL DUNLOP
3.75 SCHIEDAM
I
IN FINLAND
ScHRUNENDE
Het schip zonder
waarschuwing
getorpedeerd
1
Qb *1
c>
Veilig te La Coruna
EELDEN
Dr. BELMONTE GAAT NAAR FINLAND
Op vreemde vliegtuigen
gevuurd
Weerkundige Waarnemingen
De Rassen slaan dit
onaanzienlijke stadje
geen dag over. Zij
schijnen niet te willen
ophouden vóór er geen
huis meer overeind
staat
Geen luchtdoelgeschut voor
Amersfoort
Dr. W. J. Roos van den Berg niet
naar Finland
4i- i L
H
12
uur:
Ten Zuiden van Amsterdam
een
Wegens redenen van physieken aard
Trieste verhalen.
SS
V
Zwarte aanklachten tegen
de beschaving.
ver
mei
Het benoodigde bedrag kwam niet
bijeen.
Sinds enkele maanden bestaat in
Amersfoort een stichting luchtafweer,
welke ijvert om in Amersfoort te gera
ken tot de oprichting van zes batterijen
luchtdoelgeschut. De kosten hiervan be
dragen 200.000.
In deze periode is gebleken, dat de
ingezetenen een dergelijk bedrag niet
bijeen brengen; ook de gemeente ver
leent geen subsidie, zoo meldt het Hbl.
De stichting heeft daarom besloten haar
werk te staken en de reeds ontvangen
gelden aan de desbetreffende personen
terug te betalen.
Amersfoort met zijn groote industrie
terreinen, welke voor de bevolking van
zoo groote beteekenis zijn, zal het du»
zonder luchtdoelgeschut moeten stellen.
t
r
1
Barometerstanc van hedenmiddag 12 uur
Het dunne pijltje geeft uen stand aan
van gisteren
en onze speciale
de vernielde Tech-
OudeBoiï
PER UTERKRUIK
1
I-
n
6
r>
r
Dr. A. Colaco Belmonte, de Amster-
damsche chirurg, die ook gedurende
den oorlog in Abessynië deel uitmaakte
van de I^derlandsche ambulance, is
aangewezen tot lid van de ambulance,
welke het Nederlandsche Roode Kruis
naar Finland zal uitzenden.
De Regeeringspersdienst meldt:
In den afgeloopen nacht is door
een batterij van luchtdoel-artillerie
ten Zuiden van Amsterdam ge
vuurd op een of meer vliegtuigen
van onbekende nationaliteit.
De boterheffing.
Het bedrag van de heffing en steun-
uitkeering op boter is, behoudens tus-
schentijdsche wijziging, voor de week
van 22 tot 29 Februari, vastgesteld op
80 cent per k.g. (onveranderd).
Ik heb dan Hangö gezien. Ik heb
den burgemeester gesproken. Ik heb
een lange rij van trieste verhalen ge
hoord over vernielde huizen, over om
gekomen menschen, over angstige kin
deren. Ik heb gestaan voor de-ruïne
Teelt van landbouwgewassen op
bloembollenland.
Wij vernemen van officieele zijde,
dat voor de volgende gewassen, die voor
de productie op bloembollenland in aan
merking komen, geen teeltvergunning
noodig is: bruine boonen, Waalsche
boonen, gele peen, koolrapen, voeder
bieten, tarwe en rogge.
Voor late aardappelen kan een teelt
vergunning bij de Provinciale Land
bouwcrisisorganisatie aangevraagd wor
den. In het algemeen zal naar wij ver
nemen, tegen verstrekking hiervan geen
bezwaar bestaan.
Voor deze vergunning zal een hef
fing verschuldigd zijn, die binnenkort
bekend gemaakt zal worden.
Het telen van andere landbouwge
wassen is aan bepaalde regelingen ge
bonden.
Jubileum C.A.G. van der Boom.
In de aittingszaal van den raad voor
de scheepvaart is gistermiddag de
heer C.A.G. van der Boom, inspec
teur voor de scheepvaart, gehuldigd
bjj gelegenheid van zijn 25-jarig jubi
leum bij de scheepvaartinspectie.
Voor de openbare receptie werd het
jubileum in den kring van ambtenaren
van de inspectie herdacht.
Namens de zes Amsterdamsche ree-
derijen bood de heer D. Hudig, direc
teur van de K.N.S.M. een gouden hor
loge met inscriptie aan.
Hangö 1940 Bij de foto links lette men op den kelder en de doorgebogen
rechts een
muren; hier redden zeven menschen op het kantje af hun leven. Op de foto
troostelooze straat, zooals er zoo vele zijn
Prof. Von Wendt (links)
slaggever voor een deel van
nische Hoogeschool te Helsinki
Een granaat in een school
in Amsterdam ingeslagen.
Het blijkt, dat een der afgeschoten
projectielen in de hoofdstad is neer
gekomen. en, zonder te ontploffen,
eenige materieele schade heeft aan
gericht.
De granaat kwam terecht op het
dak van de gemeentelijke kweekschool
voor onderwijzers, gelegen aan de
Nieuwe Prinsengracht 89. Het projec
tiel sloeg door het dak en verbrijzel
de vlak daaronder een balk. Daarop
sloeg het een groot gat in een muur.
Door de aanraking met den muur
veranderde de granaat van richting
en sloeg toen door de zoldering en
kwam in een daar onder gelegen klas-
selokaal terecht. De vaart van het
projectiel was door de aanraking met
de balk en den muur echter reeds
zooveel verminderd, dat in het klasse-
lokaal slechts eenige banken werden
beschadigd. Het gevaarlijke voorwerp,
dat gelukkig niet tot ontploffing is
gekomen, bleef in een hoek van het
lokaal liggen en werd daar vanmorgen
gevonden.
De Hembrug werd gewaarschuwd en
in den loop van den ochtend werd het
projectiel door personeel van de artil-
lerie-inrichtingen weggehaald. Tot
zoolang werd het door eenige militai
ren bewaakt.
De leerlingen van de kweekschool
werden vanmorgen niet in het ge
bouw toegelaten en hadden, tot vreug
de van de jongelui, een onverwachten
vrijen ochtend.
Niet bereid om de stad te verlaten,
of daartoe niet gerechtigd. De burge
meester, van wiens huis alle ruiten
gesprongen zijn, kan het niet „war
mer” stoken dan een 8 a 9 graden.
Maar hij blijft zitten achter zijn stuk
ken carton, en doet zijn werk met on
verminderde opgewektheid. Vrouwen,
die haar kinderen hebben weggestuurd,
maar die zelf voor haar mannen zor
gen of haar werk hebben, breien halve
dagen in den schuilkelder. Zij zijn
onvatbaar geworden voor de
schrikkingen van bommen, die
donderend geraas boven haar hoofden
ontploffen, bommen, die diepe kraters
in den grond slaan, of een heel blok
huizen tegelijk herscheppen in een
troostelooze ruïne.
Eindelooze bezoeking door
bombardeeringen en alar
men
In de onderhandelingen tusschen de
sWjet-Unie en Finland heeft Hangö
e«n beslissende rol gespeeld. De Fin-
nen waren niet bereid, het aan de
Sussen af te staan, omdat zij van mee
ting waren, dat zij daarmee een van
de sleutels op de deur van hun onaf-
Dank zij de bijzondere toestemming van de Finsche autoriteiten
is het onzen specialen verslaggever gelukt, om met zijn eigen
fototoestel in het door de Russen zoo geteisterde stadje Hangö
foto’s te maken. Wij drukken er bij dit artikel eenige af. Beter
dan woorden schilderen zij het nameloos leed, dat over een vrijen
en onafhankelijken staat is gebracht door een machtig nabuur
land, dat eens plechtig verklaarde, elke agressie te veroordeelen
Het Duitsche vliegtuig
boven Leeuwarden.
Het bericht, waarin werd mede
gedeeld, dat een Duitsch militair vlieg
tuig van het Heinkel-type III K Dins
dagmiddag boven Leeuwarden heeft
gevlogen, moet tengevolge van een
misverstand in zooverre worden gewij
zigd, dat hier geen sprake is geweest
van een Heinkelvliegtuig type III K,
maar van het type 111 K.
medegedeeld, dat
Woensdagochtend
De waanzin van den oorlog.
Dat bloedende Hangö heb ik gezien.
Ik heb gekeken naar een volksschool,
die niet meer was dan een zwarte
ruïne met gapende raamgaten. Ik heb
gestaan voor een ziekenhuis, waarvan
de trappen naar buiten hingen en de
plafonds als stukskes papier waren
weggescheurd. Ik heb een schuilkelder
bezocht onder een groot huis, dat nu
niets meer is dan een wrak vol rom
mel, en ik heb gedacht aan het zeld
zaam lot van de zeven menschen, die
ongedeerd uit dien kelder zijn te voor
schijn gekomen. Ik heb de sirene hoo-
ren loeien, de menschen zich zien
reppen, en den schuilkelder boven de
frissche vrieslucht moeten verkiezen,
totdat het verlossende langgerekte be-
vrijdingssignaal ons in de ooren
tuitte.
En bij dat alles heb ik moeten den
ken aan den waanzin van den oorlog.
Menschen hefoben al, wat hier ver
nield is, met zorg gebouwd. Menschen
hebben er gewoond en gewerkt.
Menschen hebben het onderhouden en
verbeterd. Nu komen andere menschen
ver. en gooien het moedwillig in puin en
gruis, omdat de Finnen het hun niet
cadeau hebben willen doen. „Bevrij-
ding” van Finland, noemen de heeren
Stalin en Molotof deze zonderlinge
deze krankzinnige, deze misdadige
bezigheid. „Bevrijding”. Alsof dit ver
nielen van alles wat vernield kan wor
den, dat mikken op alles wat leeft en
zich bewegen kan, iets anders te voor
schijn kan brengen dan haat en weer
zin; alsof het tot iets beters zou kun
nen leiden dan in het voor de Rus
sen gunstigste geval tot de hard
handigste onderdrukking van opstan
dige en met wrok geladen menschen.
hankelijkheid uit handen
zouden geven. En nu de
Russen er niet in geslaagd
zijn, het heelhuids in handen
te krijgen, nu koelt de heer
Molotof zijn boosaardigheid op dit
vriendelijke stadje in den vorm van
een eindelooze bezoeking door bom
bardeeringen en alarmen. In den
schuilkelder, waarin ik Zondagmorgen
gezeten heb, vertelde een vrouw, hoe
er dagen geweest zijn, waarop de
sirene zestien, achttien keer loeide.
Wij vieren, prof, von Wendt, prof.
Karcevsky, Albert Vikstén en ik ik
stel u bij dezen het gezelschap op één
plaatje voor waren minder onfor
tuinlijk het was somber en zwaar be-
wodkt weer. De oorlog verleert den
menschen, van de zon te houden. Hel-
Vernieuwing van het openbaar
slachthuis te Rotterdam.
De gemeenteraad van Rotterdam
heeft besloten tot vernieuwing van het
openbaar slachthuis aan de Boezem
straat.
Er zullen vier slachthallen komen:
voor runderen en paarden met een ca
paciteit van 700 slachtingen per dag,
voor kalveren met 3100 slachtingen,
voor varkens met 1000 slachtingen en
voor schapen met 2000 slachtingen per
dag.
De raming der kosten was in Maart
1939 vijf millioen gulden, de huidige
is niet bekend.
Links de reisgenooten van onzen specialen verslaggever, te weten: Albert Vikstén,
prof. Karcevsky en prof. Von Wendt (van links naar rechts). Op de rechtsche foto
ziet men vernielde houten huizen, te Hangö, waarvoor één bom genoeg was
:'v
Verwachting tot den avond van 24 Febr.:
Wind: meest matig, in het Noorden
tijdelijk toenemend. Zuidelijk tot Wes
telijk. Betrokken tot zwaar- of halfbe-
wolkte lucht. Waarschijnlijk eenige re
gen vooral in het Noorden. Matige dooi.
De depressies langs den rand van het
Poolgebied hebben zich aaneengesloten
tot een langgerekte voor van lagen lucht
druk, die van den Oceaan over Midden-
Scandinavië loopt en zich voortzet in de
richting van de Witte Zee.
Het gebied van hoogen luchtdruk in
Zuidoost-Europa nam iets in beteekenis
af. Verschillende stations melden hier nog
temperaturen beneden -15 graden. In
Italië is de luchtdruk eveneens hoog en
houdt de lichte vorst nog aan.
Over West-Europa is het luchtdruk-
verval van Z.Z.O. naar N.N.W. gericht
en beweegt zich een gelijkmatige stroo-
ming van Oceanische lucht, die in de
kustlanden en tot in het Zuiden van
Zweden dooi brengt.
Bij de Azoren is gisteren nog een hoo-
ge luchtdruk gepasseerd, die heden
morgen weer gevolgd werd door nieuwe
barometerdalingen.
Zonsopgang: 24 Febr. 7.01 u.
Zonsondergang: 24 Febr. 5.27 u.
Lantaarns aan: 24 Febr. tot 6.31
u. v.m., 24 Febr. 5.57 u. nam.
Hoogwater te Schevenin gen:
24 Febr. ’sm. 2.50 u.; nam. 3.10 u.
Morgen geen schietoefeningen op het
strand.
der weer, een stralende zon, zij leveren
voortreffelijke omstandigheden op voor
een gruwelijk bombardement. Daarom
zijn wij hier altijd bijzonder ingeno
men met slecht weerdat is geen
„Molotof-weer”, zooals de menschen
zeggen. Het is drukkend, bij alles wat
ge onderneemt, met de kans op een
bomaanslag rekening te moeten hou
den. De treinen loopen hoofdzakelijk
des avonds. De menschen wagen zich
tusschen negen uur in den morgen en
een uur of vijf in den middag niet
noodeloos op de straten. De toerist be
rekent, hoe hij op de veiligste uren
zich verplaatsen kan.
De winkels zijn vaak alleen tot tien
uur ’s morgens en na drie uur ’s mid
dags geopend. Ook wij ik vertelde
het u al hielden met de plannen
van Molotof voor alle zekerheid maar
rekening: wij vertrokken om acht uur
uit Ekenas, om vóór negenen zeker in
Hangö te arriveeren.
Barometer alhier v.m. 8 uur 760 m.m.,
v.m. 12 u. 761 m.m.; thermometer resp.
6 en 10j gr. Celsius.
Barometer na hedenmiddag
stijgende.
Bij de directie van de N. V. Mij.
„Vrachtvaart” te Rotterdam is een
telegram binnengekomen van den
gezagvoerder van het s. s. „Tara”
welk schip 60 mijl van Kaap
Finisterre door twee ontploffingen
werd getroffen en hierdoor zonk
waarin gemeld wordt, dat de ge-
heele bemanning veilig in La
Coruna (in het N. W. van Spanje)
is aangekomen.
Hieruit blijkt dus, dat de 12 man,
die gisterochtend na de aankomst
te La Coruna van de 23 overige op
varenden nog vermist werden,
eveneens gered zjjn.
Zij zijn met de tweede sloep in de
kleine haven van Corine by La
Coruna aangekomen.
In een tweede telegram heeft de
kapitein medegedeeld, dat de
„Tara” Woensdagochtend ter
hoogte van Finisterre zonder waar
schuwing werd getorpedeerd.
Wij vernemen, dat de ambulance-
commissie van het Nederlandsche
Roode Kruis op zijn verzoek heeft be
sloten, wegens redenen van physieken
aard, dr. W. J. Roos van den Berg, met
dankbetuiging voor zijn bereidverkla
ring, te ontheffen van de hem gegeven
opdracht, om op te treden als leider
van de ambulance, die naar Fin
land zal worden uitgezonden.
Ik heb mijn fototoestel gericht op
de eene ruïne na de andere,
op stapels verwrongen balken en ge
blakerde planken, die de overblijfse
len waren van woonhuizen. Ik ben ge
strompeld óver in elkaar gezakte op
slagplaatsen en ben geklommen op
scheef hangende schuttingen. Ik heb
een Hangö gezien, dat den indruk
maakte, als had een krankzinnige
reus, gewapend met een formidadelen
bijl, er dagen aaneen huisgehouden;
als had een bende amokmakers er
zooveel mogelijk kort en klein gesla
gen. O zeker, er staat nog veel. Maar
de Russen slaan dit onaanzienlijke
stadje schier geen dag over! Zij schij
nen niet te willen ophouden, vóór er
in Hangö geen huis meer overeind
staat, vóór alle menschen de wijk ge
nomen hebben naar veiliger oorden.
Van de 8000 inwoners
zijn er nog maar een
kleine 2000 over.
Van de achtduizend inwoners hui
zen er nu in Hangö nog maar een
kleine tweeduizend. De rest is al weg:
geëvacueerd, of wegens vernieling van
huis en goed weggetrokken, naar fa
milie of vrienden elders in Finland.
Wat er overschiet zet de tanden op el
kaar eri wacht af. Grimmig. Verbeten.
Ik wil er niet verder over uitwei
den. Dezen keer mogen de foto’s dui
delijker kunnen spreken dan ik het
vermag. Want men moet het bloedende
Hangö, dat ik ken, gezien hebben, om
dat gevoel van vernedering en ontzet
ting te beseffen en te deelen, dat zich
ginds van den toeschouwer meester
maakt. Op de terugreis naar Helsinki
hebben wij het er lang en breed over
gehad. En prof. Von Wendt heeft
i ons begrip van de uitwerking van bom
men nog vergroot, door ons mee te
nemen naar de Technische Hoogeschool
van Helsinki, het eerste slachtoffer
van het eerste Russische bombardement.
Maar laat mij eindigen. Bekijk van
avond liever eens die zwarte, aan-
klachten tegen de beschaving, die ik
als foto’s bij mijn tekort schietenden
tekst heb gevoegd
(Nadruk verboden. Auteurs
recht voorbehouden.)
van een arbeidershuisje, neergezet
van zuur gespaarde duiten, en net
klaar, toen in December de oorlog be
gon. Het ding was nog niet verzekerd.
De menschen, die er hun hoop en hun
trots in hadden vastgelegd, wonen
nu bij anderen in. Wat zjj hadden,
zijn zij kwijt. Ik heb geluisterd naar
het treurig relaas van de lotgevallen
van een vrouw, die tien dagen geleden
het bericht ontving, dat haar man aan
een van de fronten was gesneuveld,
en wier huis den dag daarop door een
brandbom werd getroffen. Zij bezit
niets meer op deze wereld'.
XXIV.
’(Van onzen specialen verslaggever.)
HANGÖ, 13 Februari.
De lezer zal mij opnieuw op het bre
ken van een belofte kunnen betrap
pen ik heb verteld van onze reis via
„ergens in Finland” naar Ekenas, en
zou vervolgens een brief wijden aan
Hangö. Maar ik heb daar, door onder
vonden welwillendheid, foto’s kunnen
nemen, hetgeen zonder bijzondere toe
stemming anders niet mogelijk is. En
om die foto's bij mijn brief te kunnen
voegen, heb ik de verzending even
aangehouden. Vandaar, dat mijn ge
sprekken met minister Niukkanen en
generaal Sihvo den voorrang kregen.
Hangö
Hangö! Misschien zijn er vele Ne
derlanders. die het kennen van
reis in den zomer. Zij hebben dan een
mondaine en levendige badplaats ge
vonden, waar het best uit te houden
was. Misschien bekeken zij de haven,
welke in den loop der tijden vooral
in de tweede helft van de negentiende
eeuw sterk werd begunstigd, omdat
men verwachtte, dat Hangö tot Fin
land's grootste, ook in den winter toe
gankelijke haven zou uitgroeien. Mis
schien ook wandelden zij door het
stadje met zijn ongeveer achtduizend
inwoners, en bekoorde hen de schilder
achtige ligging van de ongelijke hou
ten huizen en huisjes. Wellicht beklom
men zij den Drottningberg, vanwaar
men een prachtig uitzicht over het
stadje heeft, of bekeken zij het door
prof. Lindgren gebouwde stadhuis, dat
veertien jaar geleden in gebruik werd
genomen. Mogen zulke toeristen dan
hun vriendelijke herinneringen aan
dat rustige, gemoedelijke Hangö, voor
al zuinig bewaren En moge het mij
ten deel vallen, dat ik óók nog eens
een Finsch Hangö te bekijken krijg,
even aantrekkelijk en schilderachtig
als dat, waaraan de toerist van vroe
ger terugdenkt.
Ik ken dat Hangö nietIk ken al
leen een stadje vol verwondingen,
waar huizen en kantoren, fabrie
ken en opslagplaatsen dagelijks
blootstaan aan bedreigingen en
vernielingen, aan ontploffingen en
aan verbranding. Ik ken van het
stadhuis aJleen den schuilkelder.
Ik ken van Hangö niets dan narig
heid en ellende.
rWSSJf'fc
oc I g
o rö
fejjl
k ^X Vdk