Van „Frisco” naar Curasao
Unox
geldersche
l ROOKWORST
HOEST
De Amerikanen hebben graag het
beste en het mooiste
Gebruik Sunlight Zeep
BINNENLAND
HAAGSCHE COURANT VAN DINSDAG 27 FEBRUARI 1940. DERDE BLAD, PAGINA 2.
Het is niet alles goud
wat er blinkt
MET
L
De Militaire Willemsorde
De riddersoldij.
De Lappo-beweging.
in
Ontneming van de orde.
Nederland en zijn verdedigingslinie
der
Onze visscherij in Januari
der
pen
aan
nu
en
Instelling van een gemeente
„Wieringermeer”.
Prins Bernhard bezocht enkele leger-
onderdeelen in Noord-Brabant
Z.K.H. Prins Bernhard heeft giste
ren onverwacht enkele legeronderdee-
len in Noord-Brabant bezocht.
In het Tweede-Kamerverslag over de
begrooting van Financiën voor 1927 is
naast de vraag om te bevorderen, dat
de soldij voor de ridders in de Militaire
Willemsorde beneden den rang van of
ficier worde vastgesteld op een uniform
bedrag van 300 's jaars tevens het
voorstel gedaan om na het overlijden
van den ridder de helft van dit bedrag
als toelage aan vrouw of kinderen toe
te kennen.
worden
men,
Waardeerend artikel in het Hongaar-
sche blad „Pest”.
Amerikaansche biefstuk is de sappig
ste biefstuk van beide halfronden, en
de kalkoen, waar alle Amerikanen hun
hoogste culinaire genoegen in vinden,
en die meer naar bordpapier smaakt
dan de magerste Hollandsche kip,
zeker, Oké John die kalkoen is de
heerlijkste, geurigste, lekkerste vogel
in alle werelddeelen
En zoo is het óók met Californië.
Nietwaar, alle San Franciscanen, zeg
gen het„Nee. hier hebt u nooit een
winterjas noodig”. Maar intusschen ben
ik heel blij, dat ik m’n oude dikke
Hollandsche jas niet heb weggedaan.
Ik kan deze op zoo’n kouden Januari
avond bést velen.
Nauwkeurige omschrijving van
de onderscheidingsteekenen.
Een nauwkeurige omschrijving van
het teeken van omschrijving voor de
De proefstemming te Gouda over
drankbestrijding.
In Gouda heeft, zooals gemeld, het
Centraal Drankweer-comité een proef
stemming georganiseerd over de al- of
niet-toelating van vergunningen in een
gedeelte der gemeente.
In totaal werden door de kiesgerech
tigde bewoners van deze wijk 1248
geldige stemmen uitgebracht. De defi
nitieve uitslag luidt thans 941 stem
men tegen toelating van vergunningen.
243 stemmen voor beperkte toelating,
niet geldig waren 282 stemmen.
Het percentage is resp. 75.4, 19J
5.1 pCL
Medaille van de Koningin voor
„Amstelflora”.
Het uitvoerend comité van de natio
nale bloemententoonstelling „Amstel
flora 1940”, welke van 1525 Maart
te Amsterdarp in de Apollohal wordt
gehouden, heeft van H. M. de Koningin
een zilveren medaille ontvangen.
Trawlvisscherij
In verband met de onderhandelingen
tusschen de reeders en de organisaties
van werknemers in het visscherij -
bedrijf te IJmuiden over de loonvoor-
waarden werd de trawlvisscherij
slechts op zeer beperkte schaal uit
geoefend. 21 (68) stoomtrawlers brach
ten in 33 (145) reizen met 386 (1577)
reisdagen 1.011.577 (2.358.848) k. g.
visch aan ter waarde van 197.424
(417.706) of gemiddeld per reisdag
2621 (1496) k.g. en 511 (265). (In
Januari 1939 bovendien nog 199.670
k.g. visch, afkomstig van 2 reizen met
46 reisdagen naar de Barentszee, waar
voor 12.929 werd besomd).
Evenals in Januari 1939 vond geen
aanvoer door sleepboottrawlers plaats.
Herziening van de wet
het relaas van mijn verdere alarmen
nog zes vóór Kemi, en ’s nachts in
Rovaniemi, waar ik om twee uur in
een ondoordringbare duisternis aan
kwam na 30 uur sporen, nog één.
Bezoek van minister Dijxhoorn
inrichtingen der genie
De minister van Defensie, de heer
A.G. Dijxhoorn, heeft heden een be
zoek gebracht aan magazijnen en werk
plaatsen der genie te Rotterdam.
De minister is vergezeld van den in
specteur van het wapen der genie, den
generaal-majoor F. A. Valliant, en van
's ministers adjudant, kapitein mr. H.
J. Kruis.
VERKOUDHEID
BRONCHITIS
Sedert meet dan 30 iaat wordt
Stroop Famel doot doktoren
gewaardeerd als een betrouw-
baat geneesmiddel tet bestrij
ding van aandoeningen der
ademhalingsorganen
SIROOP
FAMEL
"DOOR SCHERPE ZEPEN GING MIJN WASGOED
BEDERVEN EN MUF RUIKEN-NU GEBRUIK.
ik Sunlight krijg mijn wasgoed
PRACHTIG HET GAAT LANGER MEE EN DAT
IS NU VAN VEEL BELANG."
EN NOOIT ZEEP VAN ONBEKENDE HERKOMST
Wijziging van de grens tusschen de ge
meenten Rotterdam en Overschie.
Bij het afdeelingsonderzoek der
Tweede Kamer van het wetsontwerp
tot wijziging van de grens tusschen de
gemeente Rotterdam en Overschie
werden tegen de voorgestelde grens
wijziging op zich zelf geen bezwaren
ingebracht.
Sommige leden waren evenwel van
oordeel, dat het ontwerp niet ver ge
noeg gaat. Huns inziens moet ten spoe
digste niet alleen de geheele gemeente
Overschie bij Rotterdam gevoegd wor
den, doch moet ook een vereeniging
van de gemeenten Schiedam, Schle-
broek en Hillegersberg met Rotterdam
tot stand gebracht worden. Rotterdam,
zoo betoogden zij, is tot aan de ge
meentegrenzen volgebouwd en de be
bouwing in elk der genoemde gemeen
ten sluit thans tegen die van Rotter
dam aan. Dit betoog werd door ver
scheidene andere leden bestreden.
Het vrije Finland is een de
mocratie.
Want dat het vrije Finland een de
mocratie is. kan niet worden betwijfeld.
Ik voor mij moge dan behooren tot
hen. die geen heil zien in het verbie
den van een partij, en ik moge dus per
soonlijk gelooven, dat het verbod van
de communistische partij een politieke
fout in Finland is geweest ik zou.
hoogst onrechtvaardig zijn, door voor
bij te zien, dat vóór en na 1917 de Rus
sen een sterke begeerigheid naar de
Oostzeekust aan den dag hebben ge
legd door er voorts niet op te letten,
dat bij het uitbreken van den huldigen
oorlog de communisten in Finland een
niets beteekenende handvol waren (wat
een volksovertuiging is. groeit juist te
gen de verdrukking in) en dat stellig
de huidige Finsche regeering op het ge
heele volk kan rekenen. De Finnen
„witgardisten” of „Mannerheimers” te
noemen, kan alleen een dwaas invallen.
Gister nog las ik in een Finsche courant
ik had een Zweedsche vertaling in de
persrubriek van „Hufvudstadsbladet”
tot mijn beschikking), hoe ook de Fin
nen terdege onderscheiden tusschen de
op vrede gerichte Lenin-Litwinof-poli-
tiek en het imperialisme van
Stalin-Molotof. Het is diep te betreu
ren, dat tusschen Finnen en Russen
door dit tweetal nieuwe haat wordt ge
zet, nog vóór dat de oude door den hee
lenden tijd was genezen.
In de Lappobeweging heeft ook de
Finsche generaal Wallenius, die nu in
Rovaniemi commandeert, een hoofd
rol gespeeld. Hij trok mee op met Ko-
sola, en heeft in 1932 zijn anti-gouver-
nementeel optreden zelfs met aftre
den en gevangenisstraf geboet. Was hij
in die dagen tegenstander van Manner
heim, die al in 1920 tegen haatzaaiende
felheid jegens de verslagen communis
ten gewaarschuwd heeft, nu is ook dit
contrast vergeten Wallenius, kenner
van Lapland als weinigen, kreeg bij
het begin van den oorlog het bevel over
de Noordelijke strijdkrachten, en wordt,
ook om zijn strategische begaafdheid,
hoogelijk gewaardeerd. Toch kan ik,
als gezegd, zijn optreden en dat van
Kosola, maar vooral de zwakheid van
de toenmalige Finsche regeering daar
tegenover, niet goedpraten, laat staan
bewonderen. Het verbieden van een
partij lijkt mij altijd een fout. Beter is
argument tegenover argument te stel
len en de vrijheid te handhaven. Dat
heeft Finland jegens de communisten
niet gedaan. Maar ik zie niet voorbij,
dat deze laatsten een misselijke tactiek
gevolgd hebben, en ook niet, dat zij
hier sinds twintig jaar als voorposten
van de Russen worden beschouwd.
(Nadruk verboden. Auteurs
recht voorbehouden.)
Ingediend is een wetsontwerp strek
kende tot herziening van de wet van
30 April 1815 houdende instelling van
de Militaire Willemsorde.
Aan de memorie van toelichting ont-
leenen wij het volgende: In haar ruim
honderd twintig jarig bestaan heeft deze
orde getoond uitnemend te beantwoor
den aan het doel, dat met de instelling
ervan werd beoogd, n.l. het opwekken
en aankweeken van krijgshaftige deug
den door belooning van hen, die zich
door uitstekende daden van moed, be
leid en trouw hebben onderscheiden.
Slechts drie malen heeft de wet een
noodzakelijke wijziging ondergaan, het
laatst in 1920, toen de riddersoldij werd
verhoogd.
Nu door de invoering van de nieuwe
wetboeken van straf- en tuchtrecht, zoo
wel voor de zee- en landmacht hier te
lande, als in de overzeesche gewesten,
wijziging der wet andermaal geboden
is, komt het noodig voor, met behoud
van haar deugdelijk gebleken grondsla
gen, de wet in haar geheel te herzien.
De Volksraad van Ned. Indië. de Sta
ten van Suriname en de Staten van Cu
racao hebben nopens het onderhavige
wetsontwerp gunstig geadviseerd.
In den loop der jaren hebben zich
verschillende gevallen voorgedaan, dat
niet-militairen met de orde werden be
giftigd, zulks omdat zij zich in den strijd
door moed, beleid en trouw hadden on
derscheiden.
De toekenning aan niet-mili
tairen wordt in de wet vast
gelegd.
Er bestaat geen bezwaar om dit ge
bruik te sanctionneeren en in de wet
vast te leggen, dat ook niet-militairen
in de orde kunnen worden opgenomen,
hoewel de benaming „militaire Willems
orde” geen twijfel laat, dat het in de
bedoeling van den toenmaligen wetge
ver heeft gelegen, dat slechts militairen
in d*> orde zouden worden opgenomen.
Vooral in Ned. Indië is bij herhaling
gebleken, dat het van overwegend nut
kan zijn, een niet-militair voor uitste
kende daden van moed, beleid en trouw
in den strijd betoond ten bate van het
Nederlandsche gezag, met de Militaire
Willemsorde te beloonen.
Volgens de bestaande wet kunnen in
bijzondere gevallen ook .vreemde mili
tairen, niet in Nederlandschen dienst in
de orde worden opgenomen. Waar de
orde bij herhaling aan Nederlanders
niet-militairen is toegekend, kan er
evenmin bezwaar tegen bestaan in bij
zondere gevallen ook vreemdelingen de
onderscheiding te verleenen. De ontwor-
redactie voorziet hierin.
rijtje en de appels zijn groot en dik
en rood en ze glimmen en glanzen als
de wangen van mijn Hollandsche buur
meisje vroeger en de aardbeien zijn
zóó grooten de peren zien er zóó
prachtig uit en al die overdadige vruch
ten kosten haast niets. Maar moeder
natuur heeft zich uitgeleefd aan het
uiterlijk der dingen en voor het bin
nenwerk heeft zij geen kracht en geen
inspiratie meer gehad de mandarijnen
en de sinaasappelen zijn droogde ap
pelen een beetje te zacht om niet te
verlangen naar een heerlijke Holland
sche goudreinet of naar zoo’n knap-
knapperig bellefleurtje, de peren als
u niet heel'goed oppast dan koopt u ze
erg melig, de radijsjes een tikkeltje
voos als ik ’t zoo zeggen mag. Geeft u
mij maar de geurige aardbeien van
Beverwijk en Breda, de kersen van de
Betuwe, de asperges van Bergen op
Zoom en Loosduinen
U moogt het niet verder vertellen
maar in dit vruchtenparadijs eten de
meeste menschen ingeblikte vruchten.
En in dit groentenparadijs eten we
asperges en erwtjes en boonen uit blik;
want die zijn onder ons veel lek
kerder dan de versche.
Wanneer u mij belooft er niet over
te zullen spreken, dan wil ik u óók wel
vertellen, dat Californië voor het groot
ste gedeelte eigenlijk geen paradijs is,
maar eerlijk gezegd een woestijn
met hier en daar groote vruchtbaar-
gemaakte stukken.
Ik heb hier het mooiste strand van
de wereld bezocht en een Scheve-
ninger of een Katwijker zou me uit
lachen.
En de steilste, rotsachtigste kust van
de wereld wat ik zou gelooven, wan
neer ik niet op de kust van Normandie
had gestaan.
Waarmede ik, heel bescheiden en
zacht-fluisterend, zeggen wil, dat 't niet
allemaal heelemaal-precies waar is, wat
ze van Californië zeggen.
Maar dat er óók heel veel moois is, dat
verzeker ik u. Zoo heb ik de zooge
naamde Mission-trail, een langen auto
tocht langs oude kloosters uit den
Spaanschen tijd, voor een groot deel
gemaakt. En dat is heel mooi en bij
zonder interessant.
Daarvan wil ik u graag in mijn vol
gende brieven wat vertellen
(Van onzen specialen reis-correspondent.)
San Francisco, Februari.
Veel van wat men in Europa over
Amerika hoort is niet waar. Maar dat
de Amerikanen nogal eens opscheppers
zijn, dat is wél waar. De zucht naar
het record en naar den overtreffenden
trap krijgt de Amerikaan bij zijn ge
boorte mee. Hij heeft groote eerbied
voor de mooiste, de grootste, de duur
ste en voor alle ste’s, die achter alle
bijvoegelijke naamwoorden geplaatst
kunnen worden. Die eerbied ontaardt
dan nog al eens in jokkebrokkerijen,
waar men zich in het begin blauw aan
ergert. Maar mét den tijd wordt dat
blauw lief-licht-blauw en later onschul-
dig-wit. Het wit der aanvaarding en der
gewoonte. Zoo is er véél, dat door de
gewoonte, zijn kleur en zijn smaak ver
liest. En wanneer nu een meneer in
San Francisco zegt, dat zijn baai de
grootste baai van de wereld is, dan
schenk ik hem die verbazing, waarmee
hij gelukkig is. Wanneer hij zegt, dat
zijn stad de schoonste van de wereld
is, dan zeg ik, als een beleefde gast
„Sure, San Francisco is de mooiste
stad van de wereld” en dan gaan
mijn glimlachende gedachten naar
Amsterdam, naar Middelburg, naar
Rome, naar Stockholm. Ik blijf beleefd-
verbaasd als hij vóór het molentje in
het Golden Gate Park verklaart„de
grootste molen ter wereld”, of als hij,
wanneer we over de Marketstreet wan
delen, heel hard uitroept „Nou loopen
we door de drukste straat op aarde”.
Ach ja, ik ben er aan gewend, de taaie
De gemobiliseerde studenten en de bij
zondere hooger-onderwijsinstellingen.
In een nota naar aanleiding van het
eindverslag van de Tweede Kamer over
het ontwerp van wet tot tijdelijke af
wijking van enkele bepalingen der
Hooger-Onderwijswet schrijft de mi
nister van Onderwijs, dat hij het niet
doenlijk acht, maatregelen te nemen
tengevolge waarvan de bijzondere uni-
versiteiten en hoogescholen van staats
wege een compensatie zullen ontvan
gen voor de inkomsten, welke zij zullen
derven, wanneer zij, mocht dit ontwerp
tot wet worden verheven, maatregelen
zullen nemen, welke het haar mogelijk
zullen maken aan haar gemobiliseerde
studenten op gelijke wijze tegemoet te
komen, als het Rijk doet aan de studen
ten aan de Rijksuniversiteiten.
De minister is van oordeel, dat hij
zijn bevoegdheid zou overschrijden
door te bepalen, dat de maatregel, wel
ke thans wordt voorgesteld, ook zal
gelden voor de studenten aan de bijzon
dere instellingen van hooger-onderwijs-
In dit ontwerp is aan voormeld voor
stel gevolg gegeven.
Voorts is het zeer gewenscht de mo
gelijkheid te scheppen, indien tegen een
ridder der Militaire Willemsorde een
strafvervolging is ingesteld, hem de be
voegdheid tot het dragen van het orde-
teeken te kunnen ontnemen.
Bij artikel 10 van de bestaande wet
is bepaald, in welk geval het lidmaat
schap der orde verloren gaat. n.l. bij
een onherroepelijke veroordeeling tot
gevangenisstraf van drie jaren of tot
zwaardere straf.
In overeenstemming met de bestaan
de bepaling, dat het lidmaatschap der
orde wordt verloren bij verwijdering uit
den militairen dienst wegens wange
drag, zal voor ridders die geen militair
zijn, zijn te bepalen, dat het lidmaat
schap der orde wordt verloren bij niet-
eervol ontslag, uit eenig openbaar ambt
of beroep.
Voorts worden in de wet opgenomen
de bestaande reglementaire bepabnsen
betreffende de toekenning van de M. W.
O. aan regimentsvaandels. enz. en aan
de vlag van een oorlogsschip.
Naar aanleiding van de persexcur
sie van correspondenten der neutrale
landen naar onze verdedigingslinie,
publiceert het Hongaarsche dagblad
„Pest” op de voor-pagina een opval
lend opgemaakt artikel van zijn Ne
derlandschen correspondent over het
natuurlijke en technische wonder
Nederlandsche versterkingen.
Het ^uitvoerige artikel spreekt zeer
waardeerend over de verdedigingswer
ken en over de Nederlandsche soldaten
en constateert, dat Nederland alles
heeft gedaan om zijn neutraliteit en
vrijheid te handhaven.
Bij het afdeelingsonderzoek
Tweede Kamer van het wetsontwerp
tot instelling van een gemeente „Wie
ringermeer” bleek men zich algemeen
met het voornemen tot het instellen
van zulk een gemeente te kunnen ver-
eenigen.
Het ontwerp moet worden be
schouwd, zoo meende men, als een
eerste stap-om te geraken tot de nor
male vormen van overheidsbestuur.
Verdere stappen zullen moeten volgen.
Gaarne zou men nu vernemen, welke
plannen de Regeering op dit gebied
nog koestert.
verschillende klassen der orde is zeer
gewenscht, terwijl het aanbeveling ver
dient standmodellen vast te stellen.
Bij het ontwerpen van de nieuwe tee-
kenen van onderscheiding van de leden
der orde is uiteraard zooveel mogelijk
rekening gehouden met de bestaande
onderscheidingsteekenen, terwijl, indien
de beschrijving van die teekenen te
wenschen overlaat, de geschiedenis
dienaangaande is geraadpleegd.
Ontleend is aan het maandoverzicht
(Januari) omtrent de uitkomsten der
vlsscherij en mededeeling van de rijks-
insti tuten voor visscher ij-onderzoek
het volgende:
Volgens voorloopige opgaven waren
112 (v. j. 300) Nederlandsche vaar
tuigen in bedrijf. Deze brachten hier te
lande 1.290.768 (4.132.102) k.g. visch
aan ter waarde van ƒ263.987 (707.083)
waaronder 240.345 (3525) k.g. versche
haring ter waarde van 35.610 (207)
afkomstig van de trawlvisscherij,
(455.800) k.g. versche haring ter waar
de van (35.693) afkomstig van de
drijfnetvisscherij en (238.355) k.g.
pekel- en steurharing ter waarde van
(22.242), eveneens afkomstig van
de drijfnetvisscherij.
Vreemde vaartuigen, die de visscherij
met de zeevischzegen uitoefenden,
voerden in totaal 131.104 (123.099) k.g.
versche zeevisch aan (waaronder geen
haring) ter waarde van 23.714
(23.901). (In Januari 1939 brachten
bovendien Britsche stoomdrifterS
212.655 k.g. versche haring aan ter
waarde van 13.875 en Poolsche
motorloggers 122.265 k.g. pekel- en
steurharing ter waarde van 10.503).
Wijziging Telegraaf- en Telefoon-
wet voor alle in staat van beleg
verklaarde gebieden
De opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht heeft de eerste wijziging
Telegraaf- en Telefoonwet militair
gezag mede van toepassing verklaard
voor de gebieden, welke sedert 1 No
vember 1939 in staat van beleg werden
verklaard.
Voorts heeft de opperbevelhebber
voor alle in staat van beleg verklaarde
gebieden een wijziging van de
Telegraaf- en Telefoonwet 1904 vast
gesteld, waarbij aan artikel 3bis het
volgende wordt toegevoegd:
Het militair gezag zal de verzege
ling van de vorengenoemde radiotele-
grafen en -telefonen kunnen gelasten
of kunnen doen gelasten. Alsdan zullen
de rechthebbenden op deze telegrafen
en telefonen de in het belang van deze
verzegeling van hen gevorderde me
dewerking moeten verleenen en na
de verzegeling moeten zorg dragen
dat deze niet wordt verbroken”.
Deze wetswijziging kan worden aan
gehaald als: „Tweede wijziging Te
legraaf- en Telefoonwet militair ge
zag” en zij is gisteren in werking
getreden.
De belangen van gemobiliseerde Neder
landers in Duitschland
Op de schriftelijke vragen van het
Tweede-Kamerlid de Marchant et
d' Ansembourg betreffende de belan
gen van in Duitschland woonachtige
Nederlandsche gemoblliseerden en hun
gezinnen, hebben de ministers van De
fensie en van Buitenlandsche Zaken
als volgt geantwoord
Bevestigend luidt het antwoord op
de vraag, of de ministers weten, dat
er onder de gemobiliseerden velen
zijn, die tengevolge van de werkloos
heid vrijwillig of zelfs gedwongen werk
in Duitschland hadden aangenomen en
dat hun gezinnen hen vaak daarheen
zijn gevolgd.
Het is den ministers bekend, dat
een aantal gezinnen van gemobiliseer
de Nederlanders in Duitschland is ach
tergebleven. Het is hun niet bekend,
dat deze gezinnen thans door de.Duit-
sche overheid op dezelfde basis wor
den gesteund als de familieleden van
Duitsche gemobiliseerden. De
Duitschland wonende verwanten van
dienstplichtigen ontvangen de Neder
landsche kostwinnersvergoeding, voor
zoover zij daarop volgens de ter zake
bestaande bepalingen aanspraak kun
nen maken, door bemiddeling van den
directeur van den „Rijksdienst kost
winnersvergoeding dienstplichtigen uit
Duitschland" te Arnhem. Indien be
doelde verwanten zich hier te lande
vestigen, wordt de uitbetaling van de
vergoeding overgenomen door den bur
gemeester van de gemeente van ves
tiging.
De Duitsche overheid verstrekt geen
visa aan dienstplichtigen, die zich
naar het voor buitenlandsche militai
ren verboden gebied willen begeven.
Voor wat het overige gedeelte van
Duitschland betreft, wordt door de
Duitsche overheid alleen in gevallen,
waarin voor het oponthoud in Duitsch
land dringende redenen worden aange
voerd, een visum verstrekt, meesten
tijds tegen de normale en somtijds te
gen verminderde kosten.
Tenslotte wordt er aan herinnerd,
dat bij beschikking van den minister
van Defensie van 23 Januari is be
paald. dat het tot de Koninklijke Land
macht behoorende dienstplichtige per
soneel beneden den rang van tweede-
luitenant, dat woonplaats heeft in
Duitschland, Engeland, Frankrijk,
Noord-Ierland en Polen, met ingang van
1 Maart 1940 in het genot van groot
verlof zal worden gesteld.
Liever vertel ik iets van mijn opont
houd in Lapua (Lappo), dat als geboor
testad van de Lappobeweging bekend
is. Dat geeft mij dan tegelijkertijd ge
legenheid, om iets over de politieke
democratie van Finland op te merken.
Ai eerder heb ik gezegd, dat men de
verhoudingen in een land op een be
paald terrein alleen eerlijk beoordee-
len kan tegen den achtergrond van
heel den toestand en van de geschiede
nis. Dat geldt óók van de Lappobewe
ging, begonnen in de boerenstad met
zijn eigenaardige koepelkerk en zijn
vele roodbruine houten huizen, waar
ik Donderdag j.l. een paar uur rond
doolde. Laat mij probeeren, die bewe
ging haar plaats in de Finsche contem
poraine geschiedenis zoo eerlijk moge
lijk te geven. Alweer men kan ook de
Lappobeweging alleen begrijpen tegen
den achtergrondvan het verleden. Ver
geet niet, dat in 1918 de boeren in
hoofdzaak achter Mannerheim, de ar
beiders (ook de sociaal-democraten)
grootendeels achter de revolutie ston
den. Zeker, na dat jaar is er veel
anders geworden. Bekomen van de gis
ting, die een zoo ontzaggelijke gebeur
tenis als de revolutie in Rusland in de
aangrenzende staten moest te weeg
brengen, stelde Finland orde op zijn
zaken. Maar bitterheid tusschen boe
ren en arbeiders bleef er. Zij was alleen
vermeerderd met bitterheid tusschen
sociaaldemocraten en communisten.
De laatsten volgden hier de ook in
Nederland bekende tactiek zich overal
jnwerken en dan propaganda maken.
In Finland deoen zij dat in de vakver-
eenigingen. Politiek stonden de com
munisten apart zij kregen in Juli 1929
bij de verkiezingen 23 van de 200 zetels.
Dat jaar was er een van diepe depres
sie. De prijzen van landbouwproducten
waren slechtde boschbouw een
van de belangrijkste bronnen van in
komsten leed ontzaggelijk nadeel
van een systematische Russische dum
ping de sovjet-Unie verkocht hout
voor een appel en een ei. Onder de
Finsche boeren was groote ontevreden
heid en daarvan heeft Kosola het wel
bekende dictatoriale gebruik gemaakt.
In een communistische demonstratie
in Lapua (Lappo) vond hij gereede
aanleiding, om boeren achter zijn
vaandel te scharen. Weg met de com
munisten 1 werd het slagwoord. De
Lappobeweging heeft veel onrust ge
zaaid en veel onwettigs gedaan. Zij
ontvoerde communisten, stichtte brand
in een dagbladgebouw en organiseerde
een soort marsch naar Helsinki. Onder
den druk der beweging zette een recht-
sche regeering de ontbinding van de
communistische partij door. Alle com
munistische activiteit werd verboden.
Wetsontwerpen, die dit alles legali
seerden en die, wijl een verandering
van de Grondwet vorderend, een meer
derheid van twee-derden der Landdag-
stemmen vereischten, haalden het nèt
(de sociaal-democraten stemden tegen).
De Lappo’s hadden het pleit gewonnen,
maar het zou een fout zijn, hun bewe
ging van huis uit als „fascistisch” te
betitelen. Zij was een allegaartje van
ontevredenheid en behoudzucht, van
nieuwe vrees en van ouden haat,
waaruit Kosola munt geslagen heeft.
Eerst later ontwikkelde de Lappobe
weging zich in nationaal-socialistische,
heftig pro-Duitsche richting. In 1932
poogde zij opnieuw tegen de regeering
in te stooten .Nu ging zij te ver. De
perswet was al eenige keeren tegen
haar benut. Thans begon een proces
tegen de beweging zelve. Het kwam niet
tot een einde, wftnt de Lappo’s zetten
hun organisatie om in een „vader-
landsch verbond” dat in 1936 nog 14
en verleden jaar nog maar 8 van de
200 zetels (4 kreeg. Het verbond
vaart op Duitsch kompas en het is
geen wonder, dat het in de laatste
maanden, onder invloed van het
Duitsch-Russisch verdrag, in aanhang
sterk geslonken is was niet anti-com-
munisme de inzet van Kosola geweest?
Intusschen waren de economische om
standigheden in Finland gaan veran
deren. De boeren hadden, dank zij ook
tal van regeeringsmaatregelen (export-
premies, een menggebod, goedkoop cre-
diet enz.) den moeilijksten tijd achter
den rug Tegelijk met de ontevreden
heid slonk de Lappo-aanhang, die nu
zeker niet uitgaat boven 2 3 van
de Finsche bevolking. De groote par
tijen zijn hier de sociaal-democraten
(85 van de 200 zetels, 4 van de 14 mi
nisters), de agrariërs (56,zetels, de par
tij is strict democratisch en was alle
jaren door anti-Lappo), de Zweedsche
volkspartij (17) en de coalitiepartij
(rechtsch-democratisch, 25 zetels). Ko
sola zelf heeft de ontwikkeling van zijn
politieke creatie maar kort kunnen vol
gen in December 1936 stierf hij in
Lappo Zijn optreden vormt een onde
mocratische bladzij in de historie van
een democratie.
Het is niet altijd mooi
weer in Californië.
En u denkt allemaalCalifornië,
da’s eeuwige zon uit een eeuwig-
blauwe lucht dat is een paradijs, waar
het altijd warm is, waar de heerlijkste
vruchten, de sappigste, geurigste
sinaasappelen en mandarijnen aan de
boomen hangen, wiegelend op den zoe
ten Zephyr.
Ja, kijkt u eens tot 20 December
dacht ik dat óók van die zon en die
blauwe lucht. Maar toen is het regen
seizoen begonnen en ik schrijf dit den
20sten Januari en het heeft die heele
maand vrijwel voortdurend geregend
uit een loodgrijzen hemel en het is kil
en vochtig, en de palmen die er od ten
plaatje zoo warm en zoo tropisch uit
zien, die staan nu naargeestig
druipen.
En die heerlijkste, sappigste vruch
ten Nee Ziet u eens dat is
óók niet heelemaal waar. De sinaas
appelen zien er prachtig goud-geel uit,
en de mandarijntjes diep-oranje met
fel groene blaadjes zijn een schilde-
Kleine flacon f 1.15 Groote flacon f 1.90
te
A
v
ZUURKOOL
VOOR
SLECHTS |2i CIS
TWEE
STUKKEN
DIKKE