voor
De Indische begroeting
1940
STADSNIEUWS
STATEN-GENERAAL
TTAAGSCHE COURANT VAN ZATERDAG 2 MAART 1940.
DERDE BLAD, PAGINA 2.
KUNST EN LETTEREN Lunch ter gelegenheid
de
van
DE BOEKENWEEK
VERMAKELIJKHEDENBELASTING
GALA-CONCERT
Voortzetting der behandeling in
de Tweede Kamer
Eeredienst
en
Onderwijs
VIJFTIGJARIG BESTAAN
ARBEIDSINSPECTIE
„Boekenweek”
NEDERLANDSCH CLEARING INSTITUUT
Etalages in de residentie
Nog verschillende sprekers
I
1
Ten bate van de Poolsche
vluchtelingen
BEGRAFENIS JOHAN BRAAKENSIEK
Maar nu rijst de vraag, die wij
reeds in den aanvang stelden: wel
ken waarborg heeft men, dat de
gedane opgaven inderdaad volledig
en betrouwbaar zullen zijn? Men
kan natuurlijk zoowel de arbei
ders als de werkgevers strafbaar
stellen, die opgaven, waartoe zij
verplicht zijn, achterwege laten of
onjuiste opgaven verstrekken.
Maar in vele gevallen zal het niet
gemakkelijk zijn zulke overtredin
gen te achterhalen, indien niet
een groot aantal controleurs belast
wordt met het nagaan van de ver
strekte opgaven. Over dit punt,
evenals over de kosten, aan de
uitvoering van de denkbeelden
der commissie verbonden, zwijgt
het rapport. Wèl blijkt de commis
sie zelf te gevoelen, dat deze regis
tratie niet goedkoop zal zijn, waar
zij immers, ter vermindering van
kosten, in overweging geeft deze
registratie op te dragen aan den
Dienst der Arbeidsbemiddeling.
Het personeel van dien dienst zal
dan toch niet onbelangrijk moeten
worden uitgebreid. Waar nu de
voordeelen, welke de commissie
van deze registratie verwacht, o.i.
evengoed langs anderen weg te be
reiken zijn en met haar stelsel
eerst, na verloop van jaren zullen
worden verkregen, gelooven we,
dat uitvoering van haar plannen
geen aanbeveling verdient. Zitten
we eenmaal aan deze doorloopende
registratie vast, dan komen we
daarvan nog minder gemakkelijk
af dan van de o.i. niet minder
overbodige jeugdregistratie. door
het departement van Sociale Za
ken op touw gezet.
De commissie verwacht van dit
stelsel allerlei .voordeelen, welke,
naar zij zelf erkent, echter eerst
geleidelijk zullen worden verkre
gen. Immers de commissie is er
zich blijkens haar slotwoord van
bewust, dat het niet wel doenlijk
is, alle arbeiders terstond in een
register in te schrijven. Voor
oudere arbeiders zijn de antece
denten niet meer op te sporen. Zoo
zal dus we wezen hierboven
daarop reeds de registratie
slechts volledig kunnen zijn voor
het opgroeiende geslacht, dat bij
de intrede in het bedrijfsleven in
het bezit kan worden gesteld van
een arbeidsboekje. Maar dat be-
teekent tevens, dat de voordeelen,
welke de commissie van haar stel
sel verwacht, grootendeels, zoo niet
geheel, toekomstmuziek zijn. In-
tusschen vergt dit stelsel van alle
werkgevers, vooral die met een
wisselend personeel werken, een
tamelijk omvangrijke administra
tie, naast de vele andere admi
nistratieve beslommeringen, die
zij reeds hebben in verband met de
sociale verzekeringswetgeving en
andere wettelijke voorschriften.
Maar ook elke arbeider zal er
telkens aan moeten denken nieu
we opgaven bij het centrale re
gister te doen. Elk nieuw kind zal
hij niet alleen bij den burgerlijken
stand, maar ook bij het centraal
register moeten aangeven. Heeft
hij eenigen nieuwen cursus ge
volgd, hij mag niet verzuimen het
centrale register ervan in kennis
te stellen.
betrekking, aard van de werk
zaamheden en het verdiende loon
(waarbij ook eventueel de inkom
sten, in natura genoten) over de
periode van tewerkstelling; daar
naast het voor den arbeider vast
gestelde uur-, week- of maandloon
en het aantal uren, dat in de pe
riode van tewerkstelling werkelijk
is gearbeid (teneinde de bereke
ning van het gemiddelde uurinko-
men mogelijk te maken). Voor ar
beiders, die geruimen tijd in
dienst blijven, kan het boekje
halfjaarlijks worden ingevuld; voor
arbeiders, die korten tijd in dienst
blijven, moet het per week, zoo
noodig per dag worden bijgehou
den. Reden van ontslag wordt in
het boekje niet vermeld. Voor
losse arbeiders kunnen de boekjes
een half jaar geldig zijn. Daarna
worden ze ingeleverd bij het kan
toor van den registratiedienst, dat
de gegevens voor zooveel noodig,
ovemeemt op de centrale registra-
tiekaart van den arbeider en een
nieuw boekje uitreikt. Voor vaste
arbeiders kunnen de boekjes lan
ger duren. Maar ook de gegevens
van die boekjes moeten elk half
jaar op de centrale registratie-
kaarten der betrokken arbeiders
worden overgenomen.
Deze registratie zou zich, ter be
perking van kosten, kunnen aan
sluiten bij den dienst der arbeids
bemiddeling.
w
STAND DER CLEARINGEN MET DUITSCHLAND PER 2 MAART 1940
Verminderde opbrengst
[«VU
Het jaarlijksche feest van het boek.
di-
H.
2
door
V r ij d a g
king, noch de schrijfwijze
46.400
c
5 968.600
48.046.200
De volksschool
De heer Meyer ink (A.R.) betuigt
instemming met het beleid ten aanzien
In
van
J. VINCENT VEERTIG JAAR BEIAAR
DIER VAN HET KONINKLIJK
PALEIS.
Benoemd tot ridder in de orde van
Oranje Nassau.
em
'TVCOQDtn.1
te
stortingen
Hedenmiddag vond in café-restau-
rant „Piccadilly” aan de Lange Poten
alhier een literaire lunch plaats
ter gelegenheid van de „Boekenweek”.
Onder de genoodigden bevonden zich
o.m. de gezant van Zuid-Afrika, Z.Exc.
Bij de gala-uitvoering in den Konink
lijken Schouwburg, ter gelegenheid van
de officieele opening van de boekenweek,
Donderdag j.l„ is ook de Belgische ge
zant, de heer Leon C. Nemry, tegenwoor
dig geweest.
Onder groote belangstelling is vanmid
dag op Zorgvliet te Amsterdam het stof
felijk overschot van den teekenaar-schilder
Johan Braakensiek ter aarde besteld.
Vele kunstenaars en vrienden waren
naar den doodenakker gekomen om den
overledene de laatste eer te betuigen
In de aula werd gesproken door profes
sor Huib Luns, als voorzitter van Arti et
Amicitiae, door den heer Jordaan namens
de Groene Amsterdammer, door den heer
Bobeldijk als vriend der familie Braaken
siek. Tenslotte sprak de heer Doornbos
namens het gezin.
Voor de baar grafwaarts werd gedragen,
dankte een dochter bewogen voor de laat
ste eer, aan haar vader bewezen.
dit werk hebben aangetoond
vlijtig kunstenaar te zijn,
lengte van deze Symphonic,
Daarom
voor het
dr. H. D. van Broekhuizen, 2e van
links; geheel links de voorzitter van de
Boekenweek-commissie D. Zijlstra,
rechts van den gezant de schrijfster
Albertine Draayerde Haas en Ben
van Eysselsteijn.
STAND ER WONINGMARKT.
Het Gemeentelijk Statistisch Bureau
deelt omtrent den stand der woning
markt alhier op 1 Januari 1940 het
volgende mede:
Het aantal woningen op 1 Januari
1939 bedroeg 139190 en het aantal in
woners der Gemeente op 1 Januari
1939 495518.
De toeneming van het aantal wonin
gen bedroeg in December 1939 48 en
in het jaar 1939 2496.
De afneming van het aantal wonin
gen bedroeg resp. 42 en 995.
Het aantal woningen op 1 Januari
1940 was 140691 en het aantal inwo
ners der Gemeente op 1 Januari 1940
504262.
In uitvoering op 1 Januari 1940 (uit
sluitend nieuwbouw) waren: Particu
liere woningen 887, Rijks-, Provinciale
of Gem. woningen (niet voor de Volks
huisvesting 2.)
KONINKLIJK CONSERVATORIUM
VOOR MUZIEK.
De voordrachtsoefening door de leer
lingen der operaklasse van het Konink
lijk Conservatorium voor Muziek in den
Kon Schouwburg is uitgesteld tot Zater
dagmiddag 16 Maart a.s.
van het volksonderwijs. Toch vertoont
de volksschool verschillende leemten,
wat van invloed is op de volkswel
vaart. Met de volksschool alleen is het
analphabetisme niet te bestrijden. Daar
voor is het peil van de volksschool niet
voldoende. De personeelbezetting is de
zwakke plek van de volksschool. Spr.
wenscht deugdelijk onderwijs en geen
revolutiebouw. Spr. dringt aan op ver
betering van de Hollandsch-Indische
school, alsmede van de hoofdacte-
opleiding. Hij heeft niet veel sympathie
voor de z.g. „wilde” scholen. Over het
algemeen echter heeft spr. waardeering
voor het in Indië gevoerde onderwijs
beleid.
De heer Stokvis (S.D.A.P.) heeft
verleden jaar betoogd, dat het in Indië
met de verhouding tusschen openbaar
en bijzonder onderwijs gaat in de rich
ting van schoolstrijd. De Indische re-
geering zal eerlang kleur moeten be
kennen. Het gaat om een teere kwestie.
De groote meerderheid der Indische
ouders prefereert de openbare school.
Het openbaar onderwijs moet worden
uitgebouwd. Spr. waardeert, hetgeen in
deze richting geschiedt en wijst op de
ruime waardeering ervoor. Spr. hoopt,
dat de onderwijs-vrede in Indië zal
worden gered.
De heer R o e s t a m
(C.P.N.) zegt, dat er wel
Achterstallige vorderingen
Rentedienst Dawes- en Youngleening, Oostenrijksche
Staatsleening en Stillhalte. Rentetransfer
Vrije rekening Rijksbank
in f kl. t. De uitvoering in den Konink
lijken Schouwburg, welke zich door
acoustiek niet bijzonder als concertzaal
leent, zal den kunstenaar ongetwijfeld
voor groote problemen hebben gesteld.
De verhouding tusschen den klank van
den vleugel en de begeleiding was alles
behalve ideaal. En al was de uitvoering
van de orkestpartij op zichzelf beschouwd
voortreffelijk, was het toch, onder deze
omstandigheden geen wonder,i dat wij
in het Allegro vivace oogenblikken be
leefden, welke voor solist en dirigent
bijzonder angstig waren. Stefan Aske-
nase vergistte zich namelijk. Door de
groote slagvaardigheid der beide leidende
kunstenaars werd de situatie spoedig
gered. Al met al hebben wij van den zeer
begaafden solist een intelligente vertol
king ontvangen, welke boeide door de
groote technische afwerking.
Namens het Haagsch comité voor
menschlievende hulp aan de Poolsche
vluchtelingen sprak jhr. C. L. H. Quar
les van Üfford als voorzitter zijn hulde
uit tegenover dirigent en solist en dankte
het bestuur van het Residentie-orkest
voor de zoo dadelijk aangeboden mede
werking. Gregor Fitelberg, die herhaal
delijk spontane bijvalsbetuigingen in ont
vangst had te nemen, vond bij zijn op
treden een krans aan den lessenaar
gehecht.
t 571.600
5.350.600
41.635.100
41.635.100
De heer Hacke heeft daarna alle
aanwezigen gedankt voor hun aanwe
zigheid, in het bijzonder voor de ont
vangen bloemen, de sprekers voor hun
wenschen. Den heer Gelderman be
tuigde spr zijn bijzondere erkentelijk
heid voor het uit zijn handen ontvan
gen geschenk. De bijeenkomst was
hiermede geëindigd.
Na afloop van de bijeenkomst heeft
de directeur-generaal van de Arbeids
inspectie, dr. ir. A. H. W. Hacke, ge
recipieerd. Alle aanwezigen kwamen
hem hun opwachting maken, om hun
gelukwenschen met dit jubileum aan
te bieden. Tot hen behoorden behalve
de genoemde autoriteiten ook het ge-
heele personeel van de jubileerende
inspectie, dat gisteren vrij had gekre
gen en ook de herdenkingsbijeenkomst
bijwoonde.
Willemstraat te Scheveningen, heeft even
eens een keurige etalage voor liefhebbers
van het goede boek.
Stegman’s Boekhandel, Stevinstraat 153,
Scheveningen, heeft een eenvoudige,
smaakvolle étalage. Een keur van Neder-
landsche werken is er overzichtelijk en
met zorg tentoongesteld.
De étalage van Fintelman’s Algemeene
Boekhandel. Aert van der Goesstraat
4648, valt op door goed gerangschikte
boeken.
W. Groeneveld, Algem. Boekhandel, Ap-
pelstraat 242: Een overzicht van de be
langrijkste uitgaven op verschillend ge
bied. Verder wordt de aandacht gevraagd,
voor de Salamander-Series.
De heer J. Vincent vierde gisteren zijn
veertig-jarig jubileum als beiaardier van
het Koninklijk Paleis te Amsterdam Het
spreekt vanzelf, dat de beiaardier dezen
dag in de eerste plaats wilde herdenken
met een bespeling van het carillon in den
toren van het Paleis op den Dam. waaraan
hij in de afgeloopen jaren zooveel schoone
klanken heeft ontlokt. Van twaalf tot een
uur kreeg de beiaardier gelegenheid met
toestemming van H.M. de Koningin dit
jubileumconcert, bestaande uit een twaalf
tal bekende melodieën, te geven.
Intusschen verzamelden zich in de In-
dustrieele Club de leden van het comité
van huldiging, teneinde na afloop van de
carillonbespeling den jubilaris een huldi
ging te bereiden. Toen de heer Vincent
door eenige leden van het comité was bin
nengeleid, werd eerst het woord gevoerd
door den burgemeester van Amsterdam,
dr. W. de Vlugt, die mededeelde, dat het
H.M. de Koningin heeft behaagd den heer
Vincent te benoemen tot ridder in de orde
van Oranje Nassau.
Namens het gemeentebestuur werd hem
de zilveren medaille van de gemeente
Amsterdam aangeboden.
Nadat de vertegenwoordiger van H.M.
de Koningin, jhr. ir. P. F. O. R. Sickinghe,
intendant van het Koninklijk Paleis te
Amsterdam, den heer Vine- it had geluk-
gewenscht, sprak de voorzitter van het
comité van huldiging, dr. H. P. Heineken.
Het is een wensch geweest van den heer
Vincent om bij dit jubileum in staat ge
steld te worden twee kleine klokken, welke
niet behooren tot de serie, welke door de
gebroeders Hemony zijn vervaardigd, door
betere te vervangen. Het was spreker een
genoegen deze klokken thans te kunnen
aanbieden.
Uiteraard sierden vele bloemstukken de
receptiezaal.
Vergadering van
-1 Maart.
(Slot.)
Bij voortzetting der behandeling der
Indische begrooting voor 1940 voerde
bij wetsontwerp no. 11 (departement
van Onderwijs en Eeredienst) het
woord de heer van Sleen (S.D.A.P.)
Spr. wees op den nog grooten om
vang van het analphabetisme.
Onder de opgroeiende jeugd zijn er
nog 60 pCt. analphabeten. De zorg
voor het onderwijs is in de gedecen
traliseerde gebieden achter geraakt bij
die in de nadere gebieden het onder
wijs is dikwijls verwaarloosd bij een
gebrek aan middelen.
Spr. bepleit een verschuiving in de
verschillende groepen van het onder
wijs. Drie jaren lager onderwijs in de
volksschool acht spr. niet voldoende.
Verlenging met minstens één jaar is
noodig. Helaas bestaat niet overal de
gelegenheid om onderwijs op een ver-
volgschool te volgen.
De huidige formatie van de Hol-
landsch-Indische school deugt niet. De
normalisten zijn niet in staat behoor
lijk onderwijs te geven, zeker niet in
het Nederlandsch. De H.I.S. voldoet
niet meer. Bij verbetering van het on
derwijs kan gebruik worden gemaakt
van inlandsche leerkrachten. Terecht
voelt de minister niets voor de invoe
ring van Nederlandsch bij het volks
onderwijs.
Spr. bepleit een verbeterde onder-
wijzers-opleiding in Indië. Vele onder
wijzers met confessioneele overtuiging
vinden onderdak bij het openbaar on
derwijs. Daar is geen bezwaar tegen,
mits ze er in principe niet tegen zijn,
en dat is dikwijls wel het geval. Het
vreemde is, dat de Regeering wel
onderwijzers opleidt voor het bijzon
dere, niet voor het openbare onderwijs.
De toestand der onderwijzers van de
dessascholen is zeer slecht.
Effendi
meer geld
uitgetrokken is voor het openbaar on
derwijs dan verleden jaar, maar de uit
gaven blijven nog verre beneden het
peil van 1930. Het uitgangspunt van het
gouvernement is echter geheel anders
dan wat het Indonesische volk behoeft.
Gaat het om versterking van de weer
macht, dan schijnen de budgetaire mo
gelijkheden geen grenzen te kennen.
Het blijkt steeds, hoever men in Indië
af staat van wat inlandsche bevolking
behoeft. De Indische regeering wil met
haar imperialistische politiek het volk
dom houden.
het onderwijs ligt de toekomst
de nationale cultuur.
moet alles worden gedaan
inlandsch onderwijs. Het Nederlandsche
onderwijs-stelsel is een reeks van mis
lukte proefnemingen, waarbij het in
landsche kind proefkonijn is.
De vergadering wordt te 5 uur 25
verdaagd tot Dinsdag a.s. om één uur.
Zoodat een bedrag van
ter beschikking is ter betaling aan exporteurs
Stortingen in Duitschland (vanaf 1 Jan 1939), nieuwe vorderingen
(d. w. z., het totaal bedrag, dat het Nederlandsche Clearing Instituut
aan exporteur» heeft te betalen)
In Nederland dient dus uit hoofde van stortingen in Duitschland
worden uitbetaald
waarvoor blijkens bovenstaande opgave aanwezig is. door
hier te lande
zoodat het overschot thans bedraagt
De Boekenweek, welke thans voor de
negende maal gehouden wordt, beoogt
grootere belangstelling te wekken voor
het boek. In deze benarde tijden, nu een
ieder beangstigd wordt door de wisselval
ligheid van het lot, nu zooveel waarden
worden aangetast, blijkt sterker dan ooit
de groote waarde van het boek in het
leven. In de maanden, volgende op het
uitbreken van den oorlog, is dan ook tel
kens weer gebleken, dat men meer gaat
vragen naar het waardevolle boek, het
boek, dat hoofd en hart bevredigt. En nu
in de Boekenweek de boekverkoopers zich
opmaken, om het Nederlandsche boek op
den voorgrond te plaatsen, valt het ons
dan ook wel op, hoeveel waardevols hier
geboden wordt. Er worden overal ten
toonstellingen gehouden, lezingen georga
niseerd, en de étalages der boekverkoo
pers zien er feestelijk uit. Nog aantrek
kelijker dan anders. Wij geven hieronder
een korte samenvatting van wat te zien
valt.
Lyceum-Boekhandel, Laan van Meer-
dervoort 708, brengt in het bijzonder naar
voren de bekende Salamander-reeks. In
verband met de komende feestdagen
wordt speciaal de aandacht gevestigd op
het religieuze boek.
De étalage van Boekhandel Selecta N.V.,
Thomsonplein 12, is eveneens geheel ge
wijd aan de Salamander-reeks.
Boekhandel Selecta, filiaal Frederik
Hendriklaan 107: Het middenstuk van de
étalage wordt gevormd door het boek „De
boodschap aan de nerveuze wereld”, door
den bekenden psychiater dr. L. E. Bisch,
gecombineerd met de Meulenhoff-serie
„Moderne opvoeding en wereldbeschou
wing” en boeken van de Bijleveld’s serie.
De achterzijde van de étalage wordt in
genomen door het Geschenk, dat in com
binatie met de reclameplaat een smaak
vol geheel vormt, dat de speciale strek
king van de Boekenweek nog eens dui
delijk weergeeft.
Boekhandel Hoonhoud, Laan van Meer-
dervoort 286 (hoek Wattstraat) heeft een
étalage geheel gewijd aan de bekende
„Cultuurserie”. Door een juiste opstelling
dezer werken is een fraai geheel verkre
gen. terwijl ook de banden afzonderlijk,
welke door de schitterende teekeningen
van Anton Pieck zulk een bekendheid
bezitten, goed uitkomen.
De andere étalage geeft een beeld van
wat er den laatsten tijd voor nieuws is
verschenen.
De boekhandel Firma Viel, Reinkenstr.
4. laat in haar étalages de belangstelling
uitkomen, die h et Nederlandsche volk
voor voor de verdediging van ons land
heeft. Verder vindt men de boeken op
het gebied der literatuur en land- en
volkenkunde van de landen, waarvoor nu
veel belangstelling bestaat, o.a. van Fin
land en de Scandinavische landen.
Bij Boekhandel P. van Ketel. Laan van
Meerdervoort 198 B, treft ons reeds van
verre het opschrift op alle étalages ..Ver
gaart U Schatten Als wij de étala
ges nader bezien, bemerken wij. dat hier
inderdaad gestreefd is boeken van een
zekere innerlijke waarde bijeen te bren
gen. Eén étalage met het opschrift „In
het rijk van den geest” geeft een groote
verzameing werken op psychologisch,
philosophisch en religieus gebied. Een
tweede étalage onder het motto „Van
schoone letteren en kunst” geeft ons een
keuze uit de goede belletrie en Nederland
sche kunstuitgaven. Een derde étalage is
gewijd aan ..Het land van Sawah’s en Vul-
kdricTi**
Bij de N V Boekhandel v.h. W. J. v.
Hoogstraten. Noordeinde 98. zijn werken
geëtaleerd betreffende Nederland.
Firma L. J. C. Boucher, 39A Noord
einde: de groote etalage is in hoofdzaak
gewijd aan boeken ..De Nederlandsche ge
schiedenis te land en ter zee” betreffende.
In de hoekétalage vindt men het goed-
koope Nederlandsche boek met als Leit-
motief: „Het Nederlandsche Boek is goed
koop”.
Mensing Visser, boekhandel „de Vijf
Vocalen” hebben een étalage gewijd aan de
„Strijders voor den Vrede”. Ter opluis
tering zijn een aantal oude gravures ge
ëxposeerd, portretten, allegorische platen,
uitgegeven bij het sluiten van vredesver
dragen.
In een andere étalage zijn alle werken
van A. den Doolaard uitgestald met vele
folkloristische curiosa, welke deze zwer
ver op zijn tochten door den Balkan ver
zamelde.
Naar oude gewoonte vindt men een aan
tal werken op recht- en staatkundig en
wetenschappelijk gebied uitgestald aan
den Kneuterdijk 3, Belinfante’s Boekhan
del.
N.V. Boekhandel N. Dijkhoffz, Plaats 27,
étaleert: boeken voor het gezin; boeken
voor jong en oud: de in Nederland ver
schenen boeken over Finland.
Het ligt volkomen in de lijn der Firma
W. P. van Stockum en Zoon, haar étalage
te wijden aan het wetenschappelijke boek
en aan werken over Nederlandsch-Indië
Kunst en romans ontbreken echter ook
niet.
De étalages van de firma De Gebroe
ders van Cleef, Spui 28, bevatten voorna
melijk boeken op het gebied van lands
verdediging, politiek, radio, luchtvaart,
techniek en wetgeving.
De Zuid-Hollandsche Uitgeversmaat
schappij heeft haar eene étalage gedeel
telijk gewijd aan haar komende, uiterst
actueele uitgave: „Finland, land van leed
en heldendom” door Peter de Hemmer
Gudme en gedeeltelijk aan de nieuwste
Boekenweek-uitgaven in de Cultuur-serie.
In deze étalage vindt men eveneens eenige
origineelen van Anton Pieck en een aan
tal boekbanden.
De tweede étalage is gewijd aan de
nieuwe reeks „Wereldliteratuur”, waarvan
de boeken gebonden zijn in synthetisch
varkensleder en ontleend aan het beste,
dat de „literaire wereldmarkt” biedt.
Boekhandel M. C. Verwijs, Prinsesse-
gracht 2 en Heerengracht 60 brengt alle
belangrijke Nederlandsche technische boe
ken naar voren en heeft verder speciale
étalages gewijd aan standaardwerken op
verschillend gebied.
Bij boekhandel J. B. van Seters jr., The-
resiastraat 108a draait het Boekenweek-
journaal onder het motto Hallo-Hallo,
Hier Hollandsch Nieuws”.
Dit journaal, dat in caricatuur uitgebeeld
is, brengt U het nieuwe Nederlandsche
Boek in het algemeen.
Boekhandel W. D. Couvee, van Hoyte-
mastraat 6668, heeft het Nederlandsche
Boek in het algemeen naar voren ge
bracht op een overzichteljjke, smaakvolle
wijze, terwijl een deel der étalage gewijd
is aan de werken van Henriëtte van Wijk.
In een aparte vitrine wordt de aandacht
gevestigd op het kinderboek.
Bij Boekhandel E Noordijk zagen wij
een zeer algemeene etalage van vele in
de afgeloopen winter verschenen boek
werken. Een gedeelte is gereserveerd voor
alle 50 deelen der Salamanderreeks.
Ook de opzet van de etalage van Boek
handel Koens, Bankastraat 10, is geweest,
nog eens onder de aandacht te brengen,
welk een belangrijke romanverzameling
we in de „Salamander-Reeks” bezitten.
Brinkmann’s Boek- en Kunsthandel, Pr.
Stortinger. in Nederland (vanaf 1 Jan 1939) 54.016.800
welk bedrag dient te worden verminderd met:
a
b
De netto-opbrengst der vermake
lijkhedenbelasting bedroeg over Febr.
1940 56.267,60. De opbrengst over
deze maand in 1939 en 1938 was resp.
62.751,94 en 60.179,43.
De netto-opbrengst over de eerste
maanden in 1940 bedroeg
106.004,99. Deze opbrengst was over
dit tijdvak in 1939 en 1938 resp.
114.987,78 en 119.927,07.
De bioscopen brachten over Febr.
1940 41.272,20 op. De opbrengst over
deze maand in 1939 was ƒ41.374,72.
De bioscopen brachten over de eer
ste 2 maanden in 1940 ƒ73.991.35 op.
Deze opbrengst was over dit tijdvak
in 1939 ƒ77.804,74.
In den Koninklijken Schouwburg.
Gisteravond heeft de gala-uitvoering,
welke werd gegeven onder auspiciën van
het Haagsch comité voor menschlievende
hulp aan de Poolsche vluchtelingen, met
welwillende medewerking van het Resi
dentie-orkest en den beroemden pianist
Stefan Askenase, onder leiding van den
dirigent Gregor Fitelberg in den Konink
lijken Schouwburg, in tegenwoordigheid
van verschillende hoogwaardigheidsbe
kleders plaats gehad.
In verband met het doel van dit con
cert was het programma samengesteld
uit werken van Poolsche componisten.
Aangezien de groote dirigent Gregor
Fitelberg, die op dezen avond den staf
over ons stedelijk orkest zwaaide, de
meening is toegedaan, dat het publiek
slechts bij uiterst voorzichtig inwijden in
de moderne muziekliteratuur door de
herscheppende kunstenaars met de heden-
daagsche toonkunst vertrouwd zal raken,
zal de keuze der uit te voeren werken
hem niet gemakkelijk zijn gevallen. De
Poolsche toondichters muntten in den
tijd, waarin zij voor het eerst van zich
deden spreken de Romantiek niet
bepaald uit in de behandeling van den
grooten muzikalen vorm en daarmede in
het schrijven voor orkest. Zelfs Chopin,
de grootste romantische componist, welke
Polen heeft opgeleverd, schreef begelei
dingen bij zijn pianoconcerten, welke
volkomen onbruikbaar waren en door
anderen moesten worden uitgewerkt.
De romantische compositie, waarmede
de avond werd geopend, het eerste deel
uit de Symphonic in b kl. t. van I. Pade
rewski heeft dan ook stellig geen onuit-
wischbare indrukken achtergelaten. Noch
de thematische vondsten, noch doorwer
king, noch de schrijfwijze voor orkest
getuigden van drang Kot uiten en schep
pen van een genie. Paderewski mag met
gezien de
welke ge
heel uitgevoerd 75 minuten duurt, maar
voor ons is en blijft hij voor alles pianist.
Na deze eerste vertolking in ons land zal
een uitvoering van het werk in zijn ge
heel ons wel bespaard blijven.
Op een geheel ander niveau bleek de
muziek in „Harnasie”. Balletmuziek van
Szymanowski te leven of uitgedrukt met
de woorden, welke Gregor Fitelberg
tegenover ons, met betrekking tot de hier
vermelde composities gebruikte„Man
kann die Werke gar nicht mit einander
vergleichen”. De schepping van Szyma
nowski is een treffende uiting van onzen
tijd, als product van de liefde voor de
volkskunst. Geheel gebouwd op Poolsche
melodieën uit het Tatra-gebergte, op de
rhythmische eigenaardigheden van de
oude boerendansen en -liederen is deze
machtige, hartstochtelijke compositie. Fel
van klankkleur, meesterlijk wat betreft
de orkestratie en behandeling van den
vorm kortom een eigen stijl treedt hier
in naar voren. Een sublieme uitvoering
ontvingen wij door de leiding van Gregor
Fitelberg. Geen oogenblik werd de band
tusschen den genialen orkestleider en
het Residentie-orkest verbroken. Orkest-
spel van uiterste rhythmische zekerheid
werd ons door zijn leiding geschonken.
De solist van dezen avond, de Poolsche
pianist Stefan Askenase. vertolkte als
tweede nummer- van het programma voor
de pauze Chopin’s tweede Pianoconcert
Na de herdenkingsrede van den
recteur-generaal der Arbeidsinspectie,
gisteren gehouden op de bijeenkomst
ter herdenking van het 50-jarig bestaan
dezer instelling, hebben nog verschil
lende sprekers gelukwenschen aange
boden.
Dr. H. M. Hirschfeld, directeur-ge
neraal van Handel en Nijverheid van
het departement van Economische Za
ken, getuigde van de waardeering van
den minister van Economische Zaken,
die tot zijn leedwezen niet aanwezig
kon zijn, voor de Arbeidsinspectie.
Prof. ir. Is P. de Vooys, voorzitter
van den Economischen Raad, bracht
hulde aan de Arbeidsinspectie. Dat
spr. zijn loopbaan bij deze inspectie
heeft mogen aanvangen, beschouwde
hij als een eere-diploma. De ontwik
keling van dezen dienst heeft hij
steeds met groote belangstelling ge
volgd.
De heer H. P. Gelderman Mzn„
voorzitter van het Verbond van Ne
derlandsche Werkgevers, sprak ook uit
naam van de R.K. en Chr. Werkge-
vers-Centralen.
Namens organisaties van werkgevers
en de vakcentrales van arbeiders bood
spr. tenslotte als herinnering aan de
zen dag een schilderstuk van den heer
Heyenbroek. den schilder van den ar
beid, aan.
De heer A C de Bruyn, voorzitter
van het R.K. Werkliedenverbond,
sprak ook namens de drie andere
werknemers-centrales.
De heer C. J. P. Zaalberg, oud-direc-
teur-generaal van den Arbeid, die met
applaus werd begroet, sprak namens
de oud-ambtenaren van de inspectie.
In alle oud-ambtenaren leeft een ge
voel van dankbaarheid, omdat zij de
Arbeidsinspectie hebben kunnen die
nen en in de tweede plaats, omdat
hier een zoo uitgelezen gezelschap bij
een is waardoor bewezen is, dat de
Arbeidsinspectie een vaste plaats heeft
gekregen In de derde plaats zijn de
„oudjes” dankbaar, omdat de Arbeids
inspectie gegroeid is tot wat zij nu is.
De heer Zaalberg bood namens de
oud-ambtenaren een bloemstuk aan.
Ir. R. A. Verwey, directeur van den
Rijksdienst der Werkloosheidsverzeke
ring en Arbeidsbemiddeling, was de
laatste spreker. Hij bood namens de
zen Rijksdienst zijn beste gelukwen
schen aan en uitte de beste wenschen
voor de toekomst van de Inspectie.
