De Duitsche kolen
bn xyji
De two
verschepingen
naar Italië
Haagsche Courant van Maandag 4 Maart 1940
DERDE BLAD, PAGINA 1.
ener'1
Nederlandsche schepen
beschoten
zou
hebben
gedaan
Luchtaanvallen
onder Engelsche
kust
Engeland
concessies
WERKT KALMEEREND!
BINNENLAND
Jj|||
o
Twee zeelieden gedood
De inhoud der
Italiaansche nota
20 voor 15 ct.
L
4.
F
SlaÊi
rookgenot.
Vreemde vliegtuigen boven
ons land
Bulletins... extra-
edities... nu is kalm
te dringend noodig!
Rookt TAPTOE, i
20 x 10 minuten kal-
meerend
Vraagt ’t frissche rood-
k wit-blauwe pakje.
Weerkundige Waarnemingen
Barometerstand van hec nmiddag 12 uur
Het dunne pijltje geeft den stand aan
giste ..n
Britsche maatregelen in strijd
geacht met volkerenrecht
'is
766J m.m.,
alhier v.m. 8 u.
hedenmiddag
uur:
i
Engelsch
op
Duitsche toestellen en een Engelsche
machine
In die omstandigheden is de door de
Britsche regeering genomen maatregel
van dien aard, dat hierdoor de econo
mische- en politieke betrekkingen tus-
schen Italië en Groot-Brittannië, zooals
vastgelegd in de overeenkomsten van
16 April 1938, verstoord en in gevaar
gebracht worden.
Terwijl de fascistische regeering haar
formeel protest vernieuwt, wil zij van
heden af nauwkeurig de gegevens en
feiten vastleggen voor de verantwoor
ding met betrekking tot een latere ont
wikkeling van den toestand.
Ook Zaterdag vreemde vlieg
tuigen gesignaleerd.
Zaterdagochtend tusschen 9.15 en 10
uur heeft een Dui.tsch vliegtuig de pro-
7Z>
op ons af, daalde tot even boven den
mast, cirkelde rond den achtersteven
en verdween daarna in de richting van
de „Schieland”, welke evenwijdig aan
ons opstoomde op een afstand van
slechts 500 meter aan stuurboordzijde.
Wij hoorden het gerikketik van een
mitrailleur en zagen het lichtschijnsel,
dat de schoten vergezelde. De „Schie
land” werd beschoten.'
De heer de Ruiter bevond zich in
de kajuit toen hij een ontploffing hoor
de. Hij snelde naar boven en zag toen
het vliegtuig, waarvan hij de nationa
liteit niet kon vaststellen.
Even later volgde een tweede ont
ploffing, spoedig gevolgd door een der
de, veroorzaakt door een bom, welke
achter zijn schip was terecht gekomen.
De ontploffingen hebben geen schade
aangericht. Niemand werd gedeerd.
den
aanzien
be
de
Maatregel brengt betrekkingen
tusschen Italië en Engeland in
gevaar
De fascistische regeering wenscht in
het bijzonder den grootsten nadruk te
leggen op de onwettigheid en den ernst
van het door de Britsche regeering ge
nomen besluit, om den invoer over zee
van Duitsche steenkool naar Italië aan
controlemaatregelen te onderwerpen,
temeer, daar de Britsche regeering
weet, dat de betreffende steenkool tot
de absolute levensnoodzakelijkheid en
arbeid van het Italiaansche volk be
hoort.
Nationale Reclasseeringsdag
De samenwerkende reclasseeringsin-
stellingen, welke dit jaar op Zaterdag 1
Juni a.s. den Nationalen Reclasseerings
dag hopen te houden, hebben de uitvoe
ring wederom in handen gelegd van
een landelijk comité, waarin vertegen
woordigers van de grootste reclassee-
ringsinstellingen zitting hebben.
Evenals vorige jaren zal ds. P. M. de
Jong namens de Vereeniging van Re-
classeeringsinstellingen als voorzitter
van dit comité optreden; mr. dr. N.
Muller, die zitting heeft namens het
Ned. Genootschap tot zedelijke verbete
ring der Gevangenen, als 2de voorzitter;
ds. T. J. Hagen, Geref. predikant te
Delft heeft wederom zitting namens de
Prot. Chr. Reclasseeringsvereeniging,
terwijl pater Patricius, algemeen secre
taris van de R.K. Reclasseeringsver
eeniging namens deze instelling zal zit
ting hebben en luit.-kol. Jan P. Rawie,
maatschappelijk secretaris van het Le
ger des Heils, namens deze instelling.
Als secretaris-penningmeester zal op
treden de heer J. Henri Ledeboer en als
2de secretaris de heer Joh. Helmerhorst.
De centrale leiding is wederom opge
dragen aan de heeren J. Henri Lede
boer en Joh. Helmerhorst. Het bureau
van voorbereiding is gevestigd: Marnix-
straat 404, Amsterdam, telefoon 31422.
Nederlandsche zionistenbond.
Het hoofdbestuur van den Ne^lerland-
schen zionistenbond heeft een verga
dering gehouden, waarin besproken
zijn de maatregelen welke genomen
moeten worden in verband met de ge
publiceerde plannen van de Engelsche
regeering met betrekking tot landaan
koop in Palestina.
Het bondsbestuur besloot onmiddel
lijk stappen te ondernemen teneinde
te komen tot een protest van het Ne
derlandsche Jodendom op zoo breed
mogelijke basis. Tevens werd besloten
om door de Maart-actie van het Joodscn
Nationaal Fonds te demonstreeren den
onwrikbaren wil van het Joodsche
volk om den opbouw van Palestina
met alle kracht door te zetten.
gen, is gistermiddag op weg van Enge
land naar Antwerpen, te Vlissingen
aangekomen.
TAPTOE
Aanval duurde slechts kort.
De opvarenden op ons schip werden
gewekt en in minder dan geen tijd
stonden ze gekleed en voorzien van de
zwemvesten aan dek. We waren op het
ergste voorbereid. Het vliegtuig verliet
toen spoedig de „Schieland” en vloog
recht op ons schip af. De mitrailleur
begon te rikketikken en de kogels vlo
gen ter hoogte van de scheepsbrug in.
Het was een sauve qui peut, ieder
zocht dekking. De aanval duurde
slechts kort. Achter ons op een afstand
van ruim 150 meter, voer een Engelsch-
man en deze was thans het doel van
den bommenwerper. Het schip werd
eveneens beschoten en toen de beman
ning zich in de booten begaf, gaf de
marconist een S.O.S.-sein, dat op ons
schip opgevangen werd.
Nederlandsche militaire missie in Rome
Een uit negen officieren bestaande
Nederlandsche militaire missie is voor
een bezoek van verscheidene dagen in
Rome aangekomen.
Het betreft hier de marine-commissie
onder leiding van vice-admiraal Vos,
die zich, naar reeds is gemeld, in Italië
bevindt.
Zaterdag is het gebied van hoogen lucht,
druk over den Oceaan, de Britsche eilan
den en onze omgeving voortdurend in
beteekenis afgenomen. De kern is in Wes
telijke richting naar den Oceaan getrok
ken. De as van dezen hoogedruk, die Za
terdag over de Duitsche Bocht was gele
gen, heeft zich tegelijkertijd naar het
Zuiden verplaatst, en is in den loop van
den Zondag ons land gepasseerd. Tenge
volge van de opklaring, waarmede het
passeeren van de as gepaard ging, vroor
het in den vroegen Zondagochtend in
Twente 8 graden. Thans is de wind hier
over al Westelijk, zoodat in den afgeloo-
pen nacht geen temperaturen onder het
vriespunt meer voorkwamen.
Bij Ijsland ontwikkelde zich gisteren
een actieve depressie, die sterk in diepte
toenemend zich in ongeveer Zuid-Ooste-
lijke richting verplaatste.
Tusschen Jan Mayen en Noord-Scandi-
navië ligt nog een oude depressie, die
zich langzaam in Zuidelijke richting ver
plaatst. Op Groenland herstelde zich de
hoogedruk.
Stormwaarschuwingsdienst
Geseind van de Bilt om 10.06 uur aan
alle posten: „Weest op uw hoede”.
Zonsopgang: 5 Maart 6.38 u.
Zonsondergang: 5 Maart 5.46 u.
Lantarens aan: 5 Maart tot 6.09 u.
v.m.; 5 Maart 6.16 u. nam.
Hoogwater te S c h e v e n i n g en.
5 Maart ’s m. 12.20 u.; nam. 12.40 u.
Morgen schietoefeningen op het strand
van Scheveningen tot Katwijk van 9.30
v.m.6 u. nam.
De kapitein, de heer G. de Ruiter,
heeft gerapporteerd, dat in den
nacht van Zaterdag op Zondag in
de Noordzee bommen uit vliegtui
gen van onbekende nationaliteit
zijn geworpen, welke in de nabij
heid van het schip terecht kwa
men. In de buurt van de „de Ruy
ter” bevonden zich ook de Ne
derlandsche motorschepen „Not
tingham” en „Friso”. De twee sche
pen waren eveneens op weg naar
Nederland. De vliegtuigen vlogen
op 70 tot 100 meter hoogte.
Nog meer Italiaansche
kolenbooten vertrokken
Vanmorgen zijn vijf Italiaansche zee
schepen met kolen geladen van Rotter
dam vertrokken. Een negental andere
schepen is nog bezig met het innemen
van kolen en zal waarschijnlijk in den
loop van deze week nog vertrekken.
Bij de „Delagazione Italiana F. F.-
S. S. Monopolio Carboni” kon men ver
der geen inlichtingen verstrekken be
treffende een eventueele overeenkomst
met de Britsche contrabande-contróle-
commissie over het doorlaten van deze
schepen. De algemeene indruk is ech
ter, dat de nog te Rotterdam liggende
schepen ongehinderd naar Italië zullen
kunnen gaan, omdat de kolenversche
ping reeds geruimen tijd van tevoren
geregeld was en alleen tengevolge van
den ijsgang ruim twee maanden ver
traging had gekregen.
Nog een Groninger kust
vaarder bestookt
Het Nederlandsche motorschip „de
Ruyter” thuisbehporende te Schevenin-
Verwachting tot den avond van 5 Mrt.:
Wind: stormachtig tot krachtig. Weste
lijk tot Noordelijk; wisselende bewolking.
Enkele buien, 's Nachts weinig verande
ring in temperatuur. Kouder overdag.
meend heeft dien maatregel te moeten
nemen, in geen geval kunnen zij een
vermindering van de rechten der
niet-oorlogvoerende mogendheden wet
tigen.
De bovengenoemde maatregel is
bovendien buitengewoon ernstig van
het standpunt van den economischen
weerslag, want de toepassing daarvan
belemmert ten zeerste de werking van
het internationale handelsverkeer,
neemt voorraadsbronnen weg en ver
mindert de productiemogelijkheid voor
de niet-oorlogvoerende landen.
Van bevoegde zijde vernemen wij,
dat gistermiddag op de Noordzee
het Groningsche motorschip „El-
siena” door Duitsche vliegtuigen
met mitrailleurs is beschoten.
Tengevolge hiervan werden de ka
pitein, de heer Uildriks uit Gro
ningen en de machinist, wiens
naam nog niet bekend is, gedood.
De „Elsiena” werd in 1931 in Gro
ningen gebouwd en is ongeveer
200 ton groot.
De eigenaar is de heer Patje te Gro
ningen.
Voorts zijn de NederL kolenbooten
„Sint Annaland” en „Schieland”,
beide eigendom van de te Rotter
dam gevestigde Scheepvaart- en
Steenkolenmaatschappij, na het
vertrek uit New Castle on Tyne
door een onbekend vliegtuig aan
gevallen. Na de schepen met mi-
trailleurvuur te hebben bestookt,
verliet de bommenwerper want
dit bleek het te zijn beide sche
pen. Gelukkig werd niemand der
opvarenden door de kogels geraakt
en konden de schepen zonder scha
de de reis vervolgen.
De „Sint Annaland”, die een lading
kolen in had, voor de cokesfabriek te
Sluiskil, arriveerde Zaterdagavond j.l.
in de haven te Terneuzen. Nadat de
noodige formaliteiten waren vervuld,
vertrok het schip nog denzelfden avond
naar Sluiskil, meldt de „Crt.” Eén der
opvarenden deed het volgende relaas:
Donderdagavond omstreeks 7 uur
verlieten wij de haven van New Castle
on Tyne. De „Schieland”, een boot van
dezelfde maatschappij, welke eveneens
een lading kolen vervoerde met be
stemming Zandvoorde bij Oostende,
aanvaardde tegelijk met ons de reis.
De nacht was, voor zoover zulks op
dit traject mogelijk is, kalm en er de
den zich geen bijzonderheden voor.
Mitrailleurvuur uit de lucht.
Den volgenden morgen omstreeks
kwart over zes, toen wij ons ter hoogte
van het lichtschip „Humber” bevon
den, verscheen plotseling boven de
„Sint Annaland” een vliegmachine.
Het vliegtuig voerde zijn navigatie-
lichten. Met groote snelheid kwam het
Ook de „Limburg” onder
vuur genomen.
Met de „Schieland” is ook de „Lim
burg” Oostende binnengeloopen. De
„Limburg” behoort aan de N.V. Scheep
vaart Maatschappij „Limburg” te Ter
neuzen en meet 345 ton. De kapitein
van de „Limburg” deelde mede, dat
zijn schip verscheidene malen met
machinegeweren uit vliegtuigen was
beschoten.
Mogen de Italiaansche schepen
blijven varen?
In de situatie ten aanzien van de
Italiaansche kolenschepen, die in Rot
terdam nog steeds Duitsche steenkool
liggen te laden, zou een hoogst belang
wekkende wijziging zijn ingetreden. De
Engelsche regeering zou thans name
lijk hebben toegestaan, dat de Itali
aansche vloot van omstreeks vijftien
schepen, die nog in de Waalhaven ligt,
rustig het kolenladen beëindigt en on
gestoord naar Italië vertrekt, meldt
de „Crt.”
Ten aanzien van de vraag, hoever
de Engelsche concessie gaat, tast men
nog min of meer in het duister. Het
meest waarschijnlijk is, dat de tege
moetkoming van de Engelschen zich
zal beperken tot de Italiaansche sche
pen, die nog in Rotterdam lagen, doch
het is mogelijk, dat men de Italianen
in staat wil stellen om den geheelen
achterstand, welken zij ten aanzien van
het kolenvervoer ten gevolge van de
vorst hebben gekregen, alsnog in te
halen.
Het Italiaansche kolenschip „Orata”
dat in den vroegen ochtend van Zater
dag j.l. tegelijk met drie andere Ita
liaansche kolenschepen was uitgevaren
doch ter hoogte van Maassluis met
de andere naar Rotterdam terugkeer
de, is, naar thans wordt gemeld, Za
terdagnacht opnieuw uitgevaren. De
drie andere schepen, t.w. de Liana”,
de Numidia” en de „Felce” lagen op
dat oogenblik nog in de haven te Rot
terdam.
De Regceringspersdienst meldt:
Ter aanvulling van het bericht be
treffende de beide vreemde vlieg
tuigen, welke zich Vrijdag om het
middaguur boven het centrum des
lands hebben bevonden, kan wor
den medegedeeld, dat op grond van
nader binnengekomen gegevens
met zekerheid is komen vast te
staan, dat één der beide vliegtuigen
de Duitsche nationaliteit bezat.
Behalve de beide vliegtuigen, die
boven Utrecht werden waargenomen,
is op Vrijdag te 4.15 uur ’s middags
een Engelsch vliegtuig binnen Ne-
derlandsch territoriaal gehied bij
Vlieland gesignaleerd. Dit vliegtuig
verwijderde zich na beschieting van
den grond af buiten Nederlandsch
rechtsgebied.
Barometer
v.m. 12 uur 766 m.m.; thermometer resp.
3 gr. en +6 gr. Celsius.
Barometer na hedenmiddag 12
dalende.
Gistermiddag is een Italiaansche no-1
ta, waarin geprotesteerd wordt tegen
het blokkeeren van den Duitschen ko-
lenuitvoer naar Italië, op de Britsche
ambassade te Rome overhandigd.
Hierin wordt er vooral op gewezen,
dat de steenkool wordt verladen en
vervoerd door de zorgen van Italië en
dat ze derhalve niet mag vallen onder
het decreet op den Duitschen uitvoer.
Uit gezaghebbende bron te Rome
worden de in buitenlandsche organen
verspreide berichten tegengesproken,
als zou Italië besprekingen geopend
hebben met de Vereenigde Staten voor
het aankoopen van steenkool. Bevoeg
de kringen merken evenwel op, dat de
ze Italiaansche tegenspraak niet be-
teekent, dat Italië niet overweegt later
met de Vereenigde Staten te onder
handelen, indien de thans aan den gang
zijnde handelsbesprekingen met Enge
land een negatief resultaat zouden op
leveren.
In Rome heeft men de hoop niet op
gegeven met Engeland tot een ac-
coord te komen voor de levering van
drie tot vier millioen ton Engelsche
steenkool, welke onontbeerlijk is om
de leveringen aan te vullen, welke
Italië gewoonlijk uit Duitschland ont
vangt en welke tot dusver zeven mil
lioen ton bedroegen.
Havas verneemt voorts via Brussel
uit Berlijn, dat Duitschland, volgens
een verklaring van bevoegde Duitsche
kringen, alle middelen zal aanwenden
om Italië met de levering van steen
kool te helpen. De steenkool zal over
land vervoerd worden, doch het zal
uiteraard niet mogelijk zijn per trein
een even groote hoeveelheid te vervoe
ren als tot dusver over zee.
weg en een vaak dagen en weken du
rend oponthoud voor de schepen in de
controlehavens, waarmede zeer ern
stig nadeel berokkend wordt aan de
scheepvaart, aan de regelmatigheid
van de diensten en het handelsver
keer, met het gevolg, dat de aanvoer
der niet-oorlogvoerende landen wordt
belemmerd, beperkt en vaak lamge
legd, hetgeen terstond zijn terugslag
heeft op de industrieën en op het
werk der arbeiders.
Een getroffen
schip te hulp.
We gaven hard bakboord, draaiden
op en stevenden op het aangevallen
schip af om eventueel hulp te kunnen
bieden. Aan boord van de „Schieland”
voerde men dezelfde manoeuvre uit en
onze schepen bevonden zich spoedig
in de nabijheid van den Engelschman.
Wat was hier gebeurd Het bleek, dat
een bom in de machinekamer was te
rechtgekomen. Het schip ging voor
onze oogen in slechts enkele minuten
naar de diepte. Wij zijn er omheen ge
varen, doch een drietal Engelsche tor
pedoboot jagers bevonden zich reeds in
de nabijheid.
Wij zagen, dat de reddingssloepen
met de zoeklichten der oorlogsschepen
beschenen werden en dat de schipbreu
kelingen aan boord werden genomen.
Wij hebben toen onze reis tezamen met
de „Schieland” voortgezet.
Een kogel op de „Schieland” heeft
het sloependek doorboord en is terecht
gekomen in de hut van den stuurman,
waar hij door het hoofdkussen sloeg,
dat op het bed lag. Gelukkig bevond
de stuurman zich niet in de kooi, zoo
dat er geen verder onheil werd ge
sticht.
Inmiddels is ook de „Schieland” vei
lig en wel op haar losplaats aangeko
men. Naar verluidt, zijn de sporen van
inslaande kogels op beide schepen wel
waar te nemen, doch schade werd ver
der niet aangericht.
vincie Groningen overvlogen. Het werd
boven Woldendorp, Appingedam en
Slochteren waargenomen.
Vastgesteld is. dat naast het haken
kruis de letter D voorkwam.
Voorts heeft zich Zaterdagochtend
omstreeks 10 uur een Duitsch vlieg
tuig boven den Moerdijk bevonden en
een ander boven Beierland. Na beschie
ting door luchtdoelartillerie verwijder
den deze vliegtuigen zich.
Zoowel te Londen ten aanzien van
het Engelsche vliegtuig, als te Berlijn
ten aanzien van de Duitsche vliegtui
gen zal geprotesteerd worden.
Protest tegen schending
postgeheim.
De van kracht zijnde bepalingen ten
aanzien van goederen, welke tot con
trabande verklaard zijn, schakelen
practisch het onderscheid uit tus
schen absolute en voorwaardelijke
contrabande, hetgeen openlijk in
strijd is met het volkerenrecht, dat
op dit onderscheid de mogelijkheid
gebaseerd heeft tot het verzekeren
van het normale handelsverkeer voor
de behoeften der burgerbevolking. De
wijze, waarop controle wordt uitge
oefend op de post, zelfs indien het cor
respondentie betreft van Italianen aan
Italianen, vormt een flagrante schen
ding van het postgeheim, dat gewaar
borgd is door de elfde conventie van
Den Haag van 1907.
Vooral onvereenigbaar met de fun-
damenteele beginselen van het inter
nationale recht en in het bijzonder
met de Parijsche verklaring van 16
April 1856, is de maatregel van den
28sten November j.l., welke slaat op
den uitvoer van Duitsche goederen
naar neutrale landen. Welke ook de
beweegredenen zijn waarom men ge-
De tekst der nota, welke de Itali
aansche regeering tot de Britsche re
geering heeft gericht, luidt als volgt:
De fascistische regeering refereert
aan de mededeeling der Britsche re
geering, krachtens welke elk met
Duitsche steenkool geladen schip, dat
de haven van inlading verlaat, na 1
Maart 1940 onderworpen is aan de
controlemaatregelen. Met het oog op
dezen maatregel, welke de Italiaan
sche belangen ernstig schaadt, ver
nieuwt de fascistische regeering in de
meest krachtige bewoordingen het
door haar reeds geformuleerde pro
test en voorbehoud ten aanzien van
de beginselen, welke ten grondslag
liggen aan de bepalingen van de Brit
sche regeering ten aanzien van
economischen oorlog, en ten
van de middelen, waarmede die
palingen worden toegepast jegens
niet-oorlogvoerende landen.
De door de Britsche regeering
dit gebied genomen maatregelen zijn
naar den letter en den geest in strijd
met het volkerenrecht, dat binnen
welomlijnde grenzen de rechten van
de oorlogvoerenden vaststelt tot be
scherming der belangen van derde
staten en der vrijheid van hun wetti
gen handel. Bij beschouwing van de
geldende internationale voorschriften
is het een kennelijk wederrechtelijke
gewoonte den geheelen handel ter zee
van de niet-oorlogvoerende landen
aan een vaak hinderlijke controle te
onderwerpen en van hen een lastige en
buitensporige documenteering te
eischen, welke niet vereenigbaar is
met de gebruikelijke geheimhouding
van handelscontracten. Daartoe komt
in den regel het maken van een om-
Bi*
