voor De Indische begrooting 1940 KUNST EN LETTEREN STATEN-GENERAAL STADSNIEUWS FILM EN BIOSCOOP RECHTZAKEN Behandeling in de Tweede Kamer Afdeeling Onderwijs HAAGSCHE COURANT VAN DINSDAG 5 MAART 1940, DERDE BLAD, PAGINA 3. LEZING CLARA EGGINK PIERRE FOURNIER „HET GESCHENK 1940” VEREENIGINGEN ONDERWIJS EN KERK DANSAVOND HEIGO KOLT - ANTONIA BRANDA OUDE DIEFSTAL AAN HET LICHT GEKOMEN DERDE O. EN O.-AVOND DER A.N.D.T. JUBILEUM W. VAN WESTENBRUGGE Violoncel-avond in Diligentia J. R. H. van Sc h aik. Arrond issements-rechtbank. HELING VAN GOUD EN ZILVER. instrumenten. van Maart liet A 4 ‘UïtikdjM'v èS" öudttö&fesu wat van mr. ver- JOS CROIN. In den kunsthandel Martinus Liernur. Zeestraat 63, worden tot en met 23 Maart nieuwe werken tentoongesteld door Jos Croin. ver- dit ver- IGNAZ FRIEDMAN. De Poolsche pianist Ignaz Friedman zal begin Maart een afscheidstournée door ons land maken. Hier ter stede geeft hij een afscheidsmatinée in Diligentia op Zondag middag 10 Maart a.s. VÓÓR ZUH TUD GEBRUIKT DE VOLKOMEN ONSCH ADEll JKE ONTVErriNGSTABLETTEN VAN DR. STARKE. U WORDT BESLIST SLANK EN LENIG EN U BLIJFT JONG PRIJS PER FLACON 11.11 EXTRA STERK fl.M «w UDM -nURMMO-, So.®wt Hok Do Ha>« TA HUM MARJO TAL. De begaafde jonge pianiste Marjo Tal zal op haar recital, Donderdag 7 dezer in Diligentii, werken van Tach, Mozart, Schubert, Bartók en Beethoven ten ge- hoore brengen. GELDT HET RIJTIJDENBESLUIT. OOK VOOR NIET IN DIENSTBE TREKKING RIJDENDE CHAUFFEURS? „INDIAN MUSIC AND DANCERS”. Voor het Genootschap Nederland-Enge- land zal professor K. N. Swamy, hooglee- raar in Oostersche muziek aan de uni- versiteit te Madras, op 12 Maart spreken over „Indian music and dances”, in den Dierentuin De spreker zal demonstreeren op BOHEME BIJ DE ITALIAANSCHE OPERA. Op Donderdag 7 en op Vrijdag 8 Maart telkens aanvangende des avonds 8 uur zal de Italiaansche Opera in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen opvoeringen geven van Puccini’s geniaalste en mooiste opera „La Boheme”, waarin de hoofdrollen zullen worden gezongen door Emma TeganiMimi, Dora de StefaniMusetta, Mario Filippeschi Rodolfo (7 Maart), Carlo AlfieriRodolfo (8 Maart), Scipione Colombo Marcello, Eraldo Coda Colline, Pasquale Lombardo Schaunard, e.a. Beide voorstellingen staan onder muzikale lei ding van Maestro Edmondo de Vecchi en worden geregisseerd door Augusto Cardi. EXAMENS Universiteit te Leiden. Doet, ex geneeskunde de heer K. Vene- AB. TOETENEL In de kunstzaal ’t Center, Torenstraat 140 alhier, zal tot en met 22 Maart een ten toonstelling worden gehouden van wer ken door Ab. Toetenel. LEERLINGENAVOND MEJ. M. MUR Morgenavond geeft mej. Mimi Mur een leerlingenavond in Hotel Leeuwendaal te Rijswijk. Een kinderkoor verleent mede werking. Er zullen werken worden ge speeld o.a. van Mozart. Beethoven. Schu mann, Chopin, Grieg, Gade Tschaikows- ky e. a. GULLIVERS REIZEN. Gistermorgen is in het Corso-theater te Amsterdam, in een besloten voorstelling de eerste vertooning gegeven van de nieuwe Paramount-teekenfilm „Gullivers reizen”. De film werd vervaardigd onder regie van Max Fleischer en duurt onge veer vijf kwartier, zoodat zij als hoofd film moet worden vertoond Zonder twij fel is ook deze rolprent in technicolor een aanwinst. Het fraaie verhaal van Gul liver in het rijk van Lilliput is even ori gineel als geestig in beeld gebracht. Na Paschen wordt deze film in de Nederland- sche theaters vertoond. DR. A. DE BONDT. Dr. A. de Bondt, predikant bij de Geref. Kerk te 's-Gravenhage-West, die door een «rxw-.fxl J» J. A W./I AA WA 1r AA 1 AA «J AA Atf VJ VC T W hind'erd was zijn arbeid te verrichten, zal we- Ontvangen door de Koninklijke Familie. De Boekenweek-commissie deelt ons mede, dat van H M de Koningin, H.K.H Prinses Juliana en Z.K.H. Prins Bernhard bericht ontvangen werd, dat de aangebo den exemplaren van het geschenk ter ge legenheid van de boekenweek 1940 met erkentelijkheid zijn aanvaard. ma, Loosduinen. Universiteit te Utrecht. Doet. ex. theologie de heer J. J. Louet Feisser. Universiteit te Groningen. Doet, ex geneeskunde de heeren Th. J. Folgering, A. J. van der Goot en K. Kingma. Apothekersassistentsex- a m e n. Te Amsterdam geslaagd de heeren H. L. Spalburg te Amsterdam, Raden Har tono Wignjodisatro te Leiden, en de da mes J. M. J. Pik te Zeist» C. Th. van Pelt te Zaandam. DE DOCHTER VAN TOLSTOI. Gravin Alexandra Tolstoi, de dochter van den beroemden Russischen schrijver Graaf Leo Tolstoi, die op het oogenblik in Colorado woont, heeft den wensch te kennen gegeven naar Japan te gaan om daar de rest van haar leven te blijven. Onder hen, die er naar streven haar naar Japan te brengen, bevinden zich ook de schrijver Mushakoji en de journalist Iwa- nami. OUDERAVOND SCHOOL ME1DOORNSTRAAT. Dezer dagen hield bovengenoemde school een goed bezetten ouderavond. Het hoofd der school, de heer de Klerk, opende de avond met een hartelijk woord van welkom tot de aanwezigen en in het bijzonder tot den heer E, J. Francois, administrateur van het Haagsch comité „Kinabu”, die een le zing metfilm zou houden over „Uitzen ding van het zwakke kind door Ki nabu”. Spr. deed eenige mededeelingen be treffende de school, o.a. de samenwer king met de school Boylestraat. Ook deelde spr. mede, dat van den cursus welke in September j.l. geëindigd is, 7 leerlingen gegaan zijn naar een C-klas, 43 leerlingen naar het Ulo-onderwjjs, 5 jongens naar een ambachtsschool, 5 meisjes naar een nijverheidsschool, 7 leerlingen naar een L.O. kopschool, terwijl 1 leerling geslaagd is voor de H.B.S. en 1 voor de handelsdagschool. Hierna ging men over tot de verkie zing van 2 leden in de Ouder-com- missie. Mevr. v. d. VetBlokpoel en de heer Mers werden bij acclamatie be noemd. Hierna kreeg de heer Francois gele genheid voor het houden van zijn le ning, waarin duidelijk uitkwam, deze vereeniging in het belang het zwakke kind doet. De film, welke hierna volgde, zien, hoe de kinderen verzorgd en ge voed worden. Na de pauze werd nog een school- tuinfilm vertoond, opgenomen door den heer Francois, MOZART-AVOND. Het Nederlandsch Mozart-orkest. onder leiding van Bertus van Lier, zal met Lili Kraus als soliste, op Maandag 11 Maart in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen één enkelen Mozart-avond geven. ZEVENDE VOLKSCONCERT DOOR HET RESIDENTIE-ORKEST. Het zevende volksconcert, te geven door het Residentie-Orkest op morgenavond Maart a.s., zal onder leiding staan van den dirigent Martin Spanjaard. De zangeres Annie Hermes zal op dien avond haar so listische medewerking verleenen Het pro gramma luidt als volgt: Ciaconna gotica Dopper, Cantate „Ariadne auf Naxos” Haydn; Symphonic nr. 3 (Eroica), Beet haven, DE BOEKENWEEK. De Zuid-Hollandsche Uitgevers Maat schappij, Wagenstraat 70, heeft in verband met de boekenweek een alleraardigste ex positie georganiseerd uit haar uitgaven en wel boeken met een ethischen of leligieu- zen tendenz, dit in verband met het ver heugend verschijnsel, dat in onzen bewo gen en vaak spannenden tijd, de belang stelling van het groote publiek merkbaar uitgaat naar het „goede” boek, waaraan men wat heeft en dat stof tot overdenking nalaat. Uit den aard der zaak vond de exposant hier in zijn cultuur-serie juist de boeken, die aan dien eisch voldoen. VERGADERING EERSTE Z.-H. SIER- DUIVENVEREENIGING. In café-restaurant „Den Hout” heeft de eerste Zuidhollandsche sierduiven- vereeniging een vergadering gehouden onder leiding van den heer S. G. A. Doorenbos. voorzitter. Bij de opening deelde de voorzitter mede, dat de heer R. J. Templeton, die binnenkort naar Engeland vertrekt, en in deze vergadering afscheid zou nemen, op medisch advies, de vergadering niet mocht bezoeken, Als blijk van medeleven had de heer Templeton voor het jubileumfonds een be drag ter beschikking gesteld en enkele boekwerken afgestaan voor de biblio theek der vereeniging. Uit het jaarverslag van den secretaris den heer M. Pool bleek, dat de vereeni ging in bloeienden welstand is en het ledental gestadig toeneemt. Ook het fi nancieel verslag werd onder dankzegging goedgekeurd. De bestuursleden G. Bontekoe en Ph. M. Kok jr werden bij acclamatie her kozen, Vervolgens hield de neer A. C. M Dolk, l'd der vereeniging en <_én der bekwaamste keurmeesters uit het land, ?en bespreking over de „Show-Homer” Niet alleen de voorzitter, maar ook het eere-lid, de heer Henry Rey, heeft den spreker op hartelijke wijze dank gezegd voor de bijzondere wijze, waarop belang stelling voor de „Show-Homer" was ge wekt en voor het leerzame, dat den le den was geboden. Geen schoolstrijd De heer van Poll (R.K.) be streed eveneens de opvatting van den heer Stokvis op dit punt. Hij wees erop, dat de Inlandsche ouders bij de keuze van het onderwijs aan de beste scholen de voorkeur geven, in casu de bijzondere scholen. Dit feit laten zij boven de religie praevaleeren. De Mo hammedanen staan door den aard van hun geloof dichter bij de bijzondere scholen dan bij de humanistisch open bare school. De heer van Poll laakte de actie van den heer Stokvis, welke geheel aansluit oij die van het Ned Ind. Onderwijzers Genootschap. Hun drijven is een gevaar niet alleen voor het onderwijs, maar ook voor de open bare orde in Indië, waarheen zij blijk baar den schoolstrijd willen over plaatsen. De commentaren uit Inheem- schen kring bewijzen dit gevaar. Er is geen sprake van het voortrekken van het Christendom boven het Mohame- danisme. De leiders van den Islam in Indië zullen de werkelijke verhouding wel inzien, mits de anderen deze maar niet verscherpen. Tusschen Islam en Christendom is een grondslag voor samenwerking, ook in den strijd tegen het nieuwe heidendom. De heer van Pol] herinnerde aan de actie voor geestelijke herbewapening in Indië, welke ook van Mohamme- daansche zijde wordt gesteund. (Zie verder 5e blad, pag. 2.) „DE LUCAS-PASSION” IN DE DOOPSGEZINDE KERK. Op Donderdag 14 Maart a.s. om 7.30 uur wordt er in de Doopsgezinde Kerk, Paleisstraat 8, alhier, een uitvoering ge geven van Bach’s „Lucas-Passion” (in onverkorten vorm) met medewerking van Gem. Koor „Cantemus” (dirigente Ali de Vink-Verschoor), Ali de Vink-Verschoor, sopraan, Lini Schröder, alt, Huib Kals- beek, Henk van der Togt en Menno de Groot, tenor, Bram van Luyn en Jo Vro lijk, bas, strijk- en blaasinstrumenten, orgel en spinet. Het geheel gaat onder leiding van Heinz ’s Gravesande. Tus schen de beide deelen zal ds. H. W. Mei huizen een korte lijdensoverdenking uit spreken. UITVOERING MATTHAUSPASSION. Sedert 29 jaren heeft de Kon. Zangver- eeniging „Excelsior” in de Willemskerk telkenjare op Maandag en Dinsdag voor Paschen de uitvoering gegeven van de Matthauspassion van Joh. Seb. Bach. Ook thans zal dit gewijde werk op 18 en 19 Maart en onder leiding van Anthon van der Horst wederom door genoemde vereeniging worden uitgevoerd met mede werking van Ankie van Wickevoort Crom- melin, Theodora Versteegh, Louis van Tulder, Willem Ravelli en Laurens Bogt- man, zoomede van het Residentie-orkest, een Knapenkoor en d heeren H. A. W jgeriff en Joh. de Zwaan. Voor het letterkundig genootschap „Oefening Kweekt Kennis” Voor de lezing, die de begaafde dichteres Clara Eggink gisteravond in de bovenzalen van Diligentia, voor het Letterkundig Ge nootschap „Oefening kweekt kennis” hield bestond groote belangstelling Men kwam stoelen te kort, De dichteres vatte haar taak en haar onderwerp: „Over dichters en dichterschap” als een verdediging op Als een literair pleidooi voor het goed recht van den dichter en voor de positieve waarde van het gedicht. „Ik weet”, zeide spr., ,dat er niet alleen dichters zijn. Er zijn meer niet-dichters dan dichters. Zij allen verrichten hun functie in het leven; zij zijn de genezers van zieke menschen of zij zijn regeerders of zij doen andere za ken, maar het merkwaardige is, dat terwijl de dichter zijn functie verricht in een leven gewijd aan schoonheid en taal, met open waardeering voor de levensfuncties der anderen, verreweg de meesten dier an deren voor den dichter al bitter weinig respect hebben. Zij vinden hem een on maatschappelijke, een droomer, een min of meer half-zachten fantast. Vooral in ons land is dit oordeel opmerkelijk scherp Spr. verklaarde, dat de dichter integen deel in het geheel geen zwevend en vaag idealist is, veel minder vaag en zwevend dan de tallooze practische en z.g.n. „rea listische” geesten in ons land, die op het oogenblik hun heil zoeken in een Oxford- beweging of in een andere „droom”. De dichter dient de schoonheid, maar ’t schrijven van verzen is toch iets heel an ders dan de meesten zich voorstellen. Het is een dikwijls moeizaam arbeiden, het vraagt een volkomen concentratie, evenals alle arbeid als deze goed wil zijn. Spr. gaf een uiteenzetting van het dich terschap en citeerde daarbij de gedachten van dichters over het dichterschap: Wil lem Kloos, Rainer Maria Rilke, een citaat uit „Criterium” enz. Na de pauze heeft Clara Eggink verzen voorgelezen, o.a. van Hélène Schwarth, Boutens, J. C. Bloem, Weremeus Büning. Slauerhoff, Han Hoekstra en tenslotte eenige verzen van haar eigen hand. De voorzitter van het Letterkundig Ge nootschap, de schrijver Ben van Eyssel- steijn, dankte de dichteres met een harte lijk woord. De afdeeling den Haag van den Alge- meenen Nederlandschen Dilettantenbond heeft den militairen, die in de residentie en omstreken gelegerd zijn, 6 ontspan ningsavonden aangeboden. Zij worden verzorgd door bij den bond aangesloten vereeniginjen. De eerste avond werd ge geven door het „Centraal Gezelschap” en de tweede door „Kunst naar Krachten”. Beide waren een groot succes. Gisteren was het de beurt aan „Kunst na den Arbeid”. Opgevoerd werd in Mu- sica „Er was een steenhouwer”, door J. W. v. d. Heyden en Henk Bakker. Een plotseling rijk geworden steenhou wer krijgt de allures van een groot zaken man. Hij „associeert” zich met een fa brikant van onbreekbaar asfalt, die een oplichter blijkt te zijn, evenals de huis knecht, die de familie tot allerlei dwaze en onnutte dingen aanspoort. Den steen houwer en zijn oudste dochter stijgt het naar het hoofd, terwijl de moeder handen vol geld uitgeeft voor allerlei juweelen en andere sieraden. Gelukkig echter zijn er nog verstandige menschen in dit milieu. Het stuk werd vlot gespeeld, de aar dige, geestige scènes kwamen goed tot hun recht en de aanwezigen zullen onge twijfeld genoten hebben. Jammer was het daarom, dat de belangstelling van de zijde van de militairen zeer gering was. Naar het bestuur ons mededeelde, had men tijdig op verzoek 400 kaarten naar O. en O. gestuurd. Driehonderd hiervan kreeg men echter eenige uren voor de opvoering zou beginnen, terug. De Haagsche advocaat, mr. J. der Hagen, heeft in een strafzaak voor den Haarlemschen kantonrechter, mr. P.H.F. Bijl, de Vroe, onverbindend- heid van het Rijtijdenbesluit betoogd. Art. 30 van het besluit bepaalt, dat een diensttijd voor vrachtautobestuur- ders niet meer mag bedragen dan veertien uur, hetgeen ook zou gelden voor personen, welke niet in dienst betrekking rijden. Dit nu is een ruimer regeling dan de Rijtijdenwet toestaat. Het betrof hier een geval van een boter- en kaashandelaar te Zoetermeer die een vrachtauto bestuurd had, zon der in het bezit te zijn van een werk boekje. Mr. van der Hagen zette bovendien uiteen, dat volgens de geschiedenis van de wet het de bedoeling is ge weest, dat alleen een werkboekje voor geschreven zou zijn voor in dienstbe trekking rijdende chauffeurs en deze bepaling dus in dit geval niet van toe passing is. De ambtenaar van het O.M., mr. J.C. Donker, eischte een geldboete van 6- subs. 6 dagen hechtenis. De kantonrechter zal 18 schriftelijk vonnis wijzen. HAAGSCH A CAPELLA KOOR „ARTI VOCALI”. Donderdag 7 Maart zal het Haagsche a Capella koor „Arti Vocali” een concert geven in de Oranjekerk met medewerking van den organist Jan Schmitz. Het pro gramma vermeldt orgelwerken van J. S Bach, J. F. Baustetter, Jan Baptist Louil- let, Jaap Vranken en Flor Peeters. Het koor geeft o.a. de eerste uitvoering van den psalm „Leatatus sum” van Jules van Nuffel, leider van het St. Rombouts- koor te Mechelen. VIJFDE GEMEENTE VOLKS VOORSTELLING. Donderdag 7 Maart a.s. geeft het Resi dentie Tooneel, directeur Dirk Verbeek, in den Koninklijken Schouwburg de vijfde Gemeente Volksvoorstelling. Vertoond wordt dien avond het prachtige tooneel- spel „Roofvogels”, in drie bedrijven van Lillian Hellman, met Fie Carelsen, Mimi Boesnach, Annie van Duyn, Joekie Broe- delet, Philippe la Chapelle, Piet Bron, Jan C. de Vos, Evert Burema, Maarten Kap- teyn. Regie en décor: Johan de Meester. KARL MUCK t De beroemde dirigent Karl Muck is op 80-jarigen leeftijd te Stuttgart overleden. Muck heeft dertig jaar lang te Bayreuth gewerkt en was ten der grootste Wagner- dirigenten van onzen tijd. Zaterdagavond trad het hier reeds vrij bekende danspaar Heigo KoltAntonia Branda in Diligentia ten tooneele. De toe nemende belangstelling voor de danskunst in aanmerking genomen, verwonderde het ons in het geheel niet, dat de kleine zaal voor deze gelegenheid zoo goed als uitver kocht was. Doch helaas brachten de eerste nummers van het programma ons, in ver band met de hoog gestelde verwachtingen, een geringe teleurstelling. Maar plotseling steeg het artistieke peil van dezen avond De beide kunstenaars hadden ons blijkbaar met het voorgaande meer willen schenken, dan binnen het be reik van hun capaciteiten is gelegen. De Roemeensche dansen, die nu volgden, op authentieke volksmuziek, door middel van gramofoonplaten gedanst, waren prestaties <an allereersten rang. Na de pauze bleef de avond gelukkig grootendeels aan het luchtige genre ge wijd. En daarmede bleven de beide kun stenaars op het terrein van hun kunnen De dansen waren van een innerlijke, tref fende evenwichtigheid, door prachtige cos- tumeering, technische afwerking en humo- ristischen inhoud. Verfijnde, levende en rijke kunst werd ons juist door de be- heersching van de stof door het dans-duo geschonken De begeleider van dezen avond, de pia nist Arend Koole, bracht tusschen de dansnummers door eenige pianosoli ten gehoore op niet onverdienstelijke wijze Zijn spel bleek tenminste behoorlijk te zijn verzorgd, hetgeen niet steeds van zijn be geleidingen gezegd kon worden, aangezien wij een schrikbarend aantal misslagen heb ben moeten aanhooren. De vertolkingen van de 2e Fransche Suite van J. S. Bach, een Impromptu van G. Fauré en moderne werken van J. Ibert waren echter door dacht en getuigden van persoonlijke op vatting. Een hartelijk applaus is Arend Koole voor deze prestaties ten deel ge vallen. Met langdurig applaus werden de beide kunstenaars door de bijzonder enthousiaste aanwezigen herhaalde malen gehuldigd Antonia Branda werden daarbij vele bloemstukken aangeboden. Heden mocht de heer W. V. Westen- brugge, techn. ambtenaar le klasse bij den Gemeentelijken Reinigingsdienst zijn zilveren dienstfeest herdenken. In de kamer van den adj .-directeur, kwa men vanochtend de directeur, de heer P. de Graaff, de hoofd- en andere amb tenaren van dezen dienst samen om den jubilaris te huldigen. Allereerst voerde de heer de Graaff het woord. Als werkman bij onzen dienst gekomen heeft van Westenbrugge het weten te brengen tot wnd. chef van den techn. dienst in ons bedrijf. Spr. hoopte, dat de jubilaris van heden tot den pen- sioengerechetigden leeftijd den dienst met zijn krachten mocht blijven dienen en bood hem mede namens alle amb tenaren een fraaie boekenkast en een bloemstuk aan, zoomede de gelukwen- schen van het Gemeentebestuur, die vergezeld gngen van de gebruikelijke gratificatie en eervolle vermelding. Nadat de jubilaris een dankwoord had gesproken, voerde de administratief ambtenaar de heer Wijnstok nog het woord, erop wijzende, dat de jubilaris naast zijn aangename wijze van optre den jegens het personeel ook in het particuliere leven voor het Reclassee- ringswerk, zooveel doet ter opheffing van degenen, die dreigen ten onder te gaan In den loop van den dag werd de jubilaris, die hierbij van zijn echtge- noote vergezeld was, door het personeel van den dienst gehuldigd in het bureau Newtonstraat. In het met groen en bloe men versierd schaftlokaal werd hij door een daartoe gevormd comité ont vangen. De heer L. den Broeder, mon teur bij vorengenoemden dienst, sprak den jubilaris toe en herinnerde er aan, dat de heer van Westenbrugge behoor de tot de pioniers van het thans zoo ge groeide technische bedrijf. Uw streven is steeds geweest een goede samenwer king te bevorderen. Daardoor heeft u zich een vooraanstaande plaats onder het personeel veroverd. Namens het personeel werd den jubi laris een fraaie salonlamp en mevrouw van Westenbrugge bloemen aange boden. Opvoedend volksonderwijs De heer Moller (R.K.) zeide even eens van meening te zijn, dat in deze eeuw het onderwijs in Indië een enorme vlucht heeft genomen. Het volksonderwijs moet, vooral in de dessa een volksopvoedend karakter hebben. Er moet allereerst aan eenvoudig land bouwonderwijs worden gedacht. Men bedenke ook, dat de Javaan heel moei lijk iets nieuws aanvaardt. Hij moet er van overtuigd zijn, dat dit nieuwe een wezenlijke verbetering brengt, alvorens hij bereid is het te leeren. Het is der halve nutteloos te trachten iets nieuws op te dringen. De heer Moller vroeg inlichtingen omtrent het gebruik van de Inheem- sche moedertaal als voertaal op de in- heemsche scholen. De heer Effendi be denke, dat het Maleisch niet als „de” Indonesische moedertaal kan worden beschouwd; er worden verschillende soorten Maleisch in Indië gesproken. De heer Moller betoogde vervolgens, dat geheel Westersch gerichte opleidin gen voor sommige categorieën der In- heemsche bevolking het gevaar inhou den, dat deze menschen meest aan staande kleine ambtenaren geheel van hun eigen sfeer losraken. Neder landsch leeren is uitstekend, maar onze taak mag voor hen alleen de weg zijn om tot de Nederlandsche cultuur te ge raken. Einddiploma’s van Indische middel baar onderwijsinrichtingen moeten voor Nederlandsch hooger-onderwijs gelden. De heer Moller kwam ten slotte op tegen de exploitatie van de Balineesche cultuur, ook door de bevolking zelf, al dus maar om geld te verdienen, zoo dat lijkverbrandingsplechtigheden zelfs tot openbare vermakelijkheden zijn geworden. Op de eerste drie dagen dezer week slechts Fransche kunstenaars in Diligen tia, uitgezonderd onze landgenoot Theo van der Pas, die den cellist van dezen avond pianistisch terzijde stond. Een voortreffelijk kunstenaarspaar. Fournier bekoorde in het G-dur Concert van Vi valdi onmiddellijk door zijn zangerigen toon en levensvol temperament. Met de ingetogen weergave van het Largo werd ten opzichte der hoekdeelen een sugges tieve tegenstelling geschapen. Een voor beeldige virtuositeit staat dezen speler ten dienste, evenals een opvallend ver mogen tot dynamische schakeering, waarmede hij in de zesde Suite in D- dur van Bach wonderen deed. Dat was niet berekend, maar gevoeld, ontsproot uit fantasie en een innig begrip voor de kunst van den grooten Thomas-cantor. Hoe verfijnd klonken de verschillende deelen der Suite, hoe natuurlijk vloeiden zij en met welk een zuiver- en innig heid werd hun karakter gegeven. Won derschoon van gevoel kwam de Saraban de er uit en treffend door scherpe rhyth- miek de eerste Gavotte, terwijl de liefe lijkheid van de tweede niet charmanter gerealiseerd had kunnen worden. Lichte bewegelijkheid en verrassende afwisse ling van licht en schaduw kenmerkten de vertolking der Gigue, die de compositie edel-effectvol afsloot. Als derde nummer de Sonate arpeg- gione van Schubert. Overtuigender is dit stuk niet te spelen. Dat was een en al luchtigheid van uitdrukking, een en al teederheid van klank en sentiment. Hoe betooverend liet Fournier in het Adagio zijn instrument zingen. Dat was van de hoogste orde, ook de overleiding naar het Allegretto, dat met onvergelijkelijke gra tie en fijnheid van geest voorgedragen werd. En Theo van der Pas toonde zich daarbij aan den vleugel volkomen op het niveau van den cellist, zoodat wij een volmaakte weergave te hooren kregen, welke een geestdriftig applaus uitlokre. Dat de Sonate van Debussy een zeld zaam genot werd, zal men, na hetgeen hierboven is vermeld, wel niet betwijfe len. Technisch achevé, klankverfijning en artistieke geaardheid werkten op bijzon der harmonische wijze samen. Een spel, dat zoo uit de materie is, waarin sensiti viteit en begrip in zoo innige wisselwer king zich openbaren, moest Debussy’s werk wel in zijn volledige psychische be- teekenis waarneembaar maken. Ook hier was v. d. Pas de zich volkomen har monisch aanpassende medewerker, even als bij een drietal stukken van Chopin, Fauré en M de Falla. Hier kon de cellist zich nog eens in het bijzonder als vir tuoos toonen, maar hij bleef daarbij steeds de man van smaak en nobele artistici teit. Het is vooral „Pantomine et danse du feu” van de Falla geweest, waarin hij zijn superieure cellistische hoedanigheden tot een exquise genieting maakte. Het publiek betoonde zich zeer enthousiast, wat nog het extra genoegen van een tweetal toegiften opleverde, Rondo van Weber en Danse espagnole van Granados Een nobel vriendenpaar De zoon van een bewoonster van de Valeriusstraat had twee vrienden, een 22-jarige monteur en een 21-jarige kelner. Omstreeks Kerstmis 1938 waren ze in de woning bij moeder en zoon op bezoek, toen eerstgenoemde de deur uit moest. Het tweetal wilde in de buurt een paar boodschappen doen en kreeg hiertoe de huissleutel mede. De jongelui vergaten zoogenaamd de sleu tel terug te geven, maar keerden ’s avonds toen iedereen uit was, terug. Het huis werd onderzocht en uit een muurkast een bedrag van f 170 gesto len. De dame deed aangifte bij de poli tie, die een onderzoek instelde, doch geen oogenblik viel de verdenking op het tweetal. Thans eerst is de zaak tot klaarheid gekomen. De jongens wisten niet te verzwijgen, dat ze indertijd zoo’n bui tenkansje hadden gehad. Hun loslippig heid zou hen duur te staan komen, want ook de politie kreeg er lucht van. De knapen werden aan den tand ge voeld en legden een volledige bekente nis af. Zij zullen heden voor den offi cier van justitie worden geleid. Tevreden, maar niet voldaan. De heer van Kempen (Lib.) wees erop dat het onderwijs sedert 1910 een onderwerp van groote zorg voor de Regeering is geweest en zette uiteen, dat het schoone en moedige van de Indische cultuur bij het onderwijs moet worden bewaard. Hij verklaarde, het in vele opzichten met het beleid van den minister eens te kunnen zijn. Wij kunnen tevreden zijn maar zijn nog niet voldaan. Aan de gebleken onder wijsbehoeften, ook bij de primitieve bevolking, moet worden voldaan. De Regeering stimuleert ook deze behoef te en wacht erin te voorzien. De verdere opbouw van het Inland sche onderwijs mag bevredigend wor den geacht. Het Hollandsch-Indische onderwijs kan als brug tusschen twee culturen worden beschouwd, doch het is. eigenlijk uitzonderingsonderwijs. De hervorming van dit onderwijs mag niet leiden tot denatureering er van. Voor den arbeid van de missie en zending op onderwijsgebied in pri mitieve streken dikwijls onder moei lijke omstandigheden moet men groote waardeering hebben. D»t er in den Volksraad over het bijzonder on derwijs harde woorden zijn gevallen, moet worden betreurd. Dit verscherpt slechts de tegenstellingen tusschen openbaar en bijzonder onderwijs. Terecht zoekt de Regeering de syn these. bij welk streven zij moet wor den gesteund. De heer van Kempen bestreed den heer Stokvis. FILM MUSEUM VOOR HET ONDERWIJS. Op morgenavond wordt in het Mu seum voor het Onderwijs, Hem- sterhuisstraat 2E, bij de Vondelstraat, een belangrijke film over Nederlandsch Oost- Indië vertoond. Met de booten der groote scheepvaartmaatschappijen wordt een be zoek aan talrijke eilanden van onzen Ar chipel gebracht. De film is muzikaal ge ïllustreerd en wordt door den heer L. D Petit, secretaris van de Koninklijke Ver eeniging „Oost-West” te Amsterdam, in geleid. Bij de voortzetting van de behande ling van de afdeeling „Onderviijs” der Indische begrooting voor 1940 was het woord aan prof. Slotemaker de Bruine (C.H.). Deze herinnerde er aan, dat hij reeds gezegd heeft, dat aan Indië geen Westersche begrippen moe ten worden opgelegd, al moet de Neder landsche cultuur open blijven staan voor hen, die deze begeeren. Leerplicht is aan het wezen van Indië vreemd; financieel zou het vele millioenen kos ten. De gelijkstelling van openbaar en bijzonder lager onderwijs moet even min naar Indië worden overgebracht. Aan de openbare school in Indië mag geen humanistisch stempel worden op gedrukt. Evenmin is het toelaatbaar, dat het Christendom via de openbare school aan de Mohammedanen wordt opgedrongen. Gezien de omvang van het openbaar onderwijs mogen de vrienden daarvan tevreden zijn. Een schoolstrijd moet vermeden worden. De gedachte van uniformiteit van het volksonderwijs is een uiting van Westersch dogmatisme; men late zooals geschiedde aan de lagere or ganen de inrichting van dit onderwijs over. Men moet niet altijd wijzen op wat er niet is in Indië, maar ook aan dacht besteden aan wat er wel is. Op het gebied van het volksonderwijs is in een luttel aantal jaren ontzaglijk veel bereikt. Het accres der bevolking is benauwend, daar de Regeering de be hoefte aan dit onderwijs nauwelijks kan bij houden. De 69-jarige colporteur Ph. P. alhier, thans gedetineerd, heeft zich wegens heling te verantwoorden gehad. Uit de verklaringen van verdachte en van een getuige, kwam vast te staan, dat laatst genoemde in de jaren 19361939 toen hij in dienst stond, bij de firma Begeer, Kemper en Vos herhaaldelijk kleine hoeveelheden goud en zilver aan ver dachte had verkocht tegen prijzen ver beneden de marktwaarde, terwijl dachte zou hebben geweten dat goud en zilver door misdrijf was kregen. Het O.M., waargenomen door Blok, bracht in herinnering, dat dachte reeds zeven maal tevoren is ver oordeeld. Mede in dit verband eischte spr. thans wegens heling meermalen ge pleegd, acht maanden gevangenisstraf. GAMELANBESPELING IN HET GEMEENTEMUSEUM. Als aanvulling van het bericht over de gamelanbespeling in het Gemeentemu seum op morgenavond, zij nog vermeld, dat de avond zal worden opgeluisterd met twee klassieke dansen, uitgevoerd door de Javaansche danseres Pon Dahlan. Vergadering op Dinsdag 5 Maart, geopend te 1.10 uur. Voorzitter: mr. MOZART-AVOND. Op den tweeden Mozart-avond van het Nederlandsch Mozart-Orkest onder lei ding van Bertus van Lier, met Lili Kraus als soliste (die met dit concert afscheid zal nemen vóór haar wereldtournée), Maandag 11 dezer in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen, zal een ge deeltelijk nieuw programma ter uitvoe ring worden gebracht. Behalve de ouver ture „Der Schauspieldirektor” en de pia- no-concerten in Es (K.V. 271) en C moll (K V. 491) zullen 12 Duitsche dansen, menuets en contredansen ter uitvoering worden gebracht. KERKCONCERT LAAKKERK. Op Maandag 2en Paaschdag, 25 Maart, zal de Chr. gem. zangvereeniging „Nihil Sine Deo” in de Laakkerk, Isingstraat al hier, een concert geven. Uitgevoerd wordt o.a. „De Opstanding” van Neukomm, voor koor, solisten en orkest, „Symphonie-or- kest „Monte Verdi-Sweelinck” en orgel (de heer Chris Boes). Het geheel onder leiding van W F. Sellier. griep-aanval gedurende enkele dagen' thans op medisch advies nog enkele ken volkomen rust moeten houden.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1940 | | pagina 11